Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 73–76/2003
z 25 września 2003 r.
>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Salus aegroti suprema lex esto:

Nowy Kodeks Etyki Lekarskiej

Aleksandra Gielewska

Aula Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu na 2 wrześniowe dni stała się areną fundamentalnego starcia światopoglądowego polskich lekarzy. W tym konflikcie racji – prymatu praw boskich lub cesarskich na gruncie praktyki wykonywania zawodu lekarza AD 2003 – niemałą rolę odegrały autorytety. Głos papieża Jana Pawła II wywarł wpływ decydujący.

Chwilami dramatyczne i do końca pasjonujące zmagania na argumenty filozoficzno-etyczno-prawno-medyczne zakończył rozsądny, demokratyczny kompromis: zwolennicy prymatu praw boskich ustąpili z większości najbardziej ortodoksyjnych i kontrowersyjnych zapisów, "procesarscy" – nie zbojkotowali obrad, dzięki czemu nowelizacja KEL stała się faktem.

Żadna ze stron nie poniosła miażdżącej klęski ani nie odniosła miażdżącego sukcesu. Regulacje dotykające odwiecznego konfliktu racji – w trybie demokratycznych głosowań – poprawkami doprowadzono do brzmienia, które mogła zaakceptować większość. Ale czy ten formalny konsens wystarczy, aby zatrzeć różnice, a zwłaszcza – pojednać środowisko? I czy KEL rzeczywiście pomoże odnowić oblicze stanu lekarskiego, jak zapewne chciałby papież? Ale czy możliwe jest jeszcze w ogóle wskrzeszenie etosu lekarza i jego służby najwyższym wartościom?


Lekarz powinien zawsze wypełniać swoje obowiązki z poszanowaniem człowieka – bez względu na wiek, płeć, rasę, wyposażenie genetyczne, narodowość, wyznanie, przynależność społeczną, sytuację materialną, poglądy polityczne oraz inne uwarunkowania – głosi artykuł 3 znowelizowanego KEL.

Lekarzowi nie wolno posługiwać się metodami uznanymi przez naukę za szkodliwe, bezwartościowe lub niezweryfikowanymi naukowo. Nie wolno mu także współdziałać z osobami zajmującymi się leczeniem, a nie posiadającymi do tego uprawnień.

Wybierając formę diagnostyki lub terapii, lekarz ma obowiązek kierować się przede wszystkim kryterium skuteczności i bezpieczeństwa chorego i nie narażać go na nieuzasadnione koszty. Wyboru i rekomendacji ośrodka leczniczego oraz metody diagnostyki i terapii lekarz nie powinien dokonywać ze względu na własne korzyści.

Lekarzowi nie wolno także stosować metod nieuczciwej konkurencji, szczególnie – nierzetelne informować o swoich możliwościach działania, jak i kosztach leczenia.

Lekarz nie może również prowadzić eksperymentów badawczych z udziałem osób ubezwłasnowolnionych, żołnierzy służby zasadniczej oraz osób pozbawionych wolności, z wyjątkiem badań prowadzonych dla dobra tych grup.

Nie przeszła w trakcie zjazdowej debaty większość proponowanych wcześniej zapisów, wzbudzających największe kontrowersje, zwłaszcza ograniczających dostęp do badań prenatalnych oraz medycznie wspomaganej prokreacji. Informacje na ich temat, a także na temat metod antykoncepcyjnych – lekarz będzie mógł przekazywać nie tylko "zainteresowanym osobom".

Nowy kodeks zakazał lekarzowi uczestnictwa w procedurach klonowania ludzi dla celów terapeutycznych lub reprodukcyjnych.

Nie zostały przyjęte proponowane przez część lekarzy zapisy promujące źle pojętą solidarność zawodową. Kodeks nakazał lekarzom okazywanie sobie wzajemnego szacunku, zalecając "szczególną ostrożność" w formułowaniu opinii na temat działalności innego lekarza. W przypadku dostrzeżenia błędu, lekarz ma poinformować o nim przede wszystkim jego sprawcę, a jeśli interwencja okaże się nieskuteczna lub błąd powoduje poważną szkodę, lekarz ma obowiązek powiadomić o nim izbę lekarską. KEL nakazuje zarazem podjęcie działań dla odwrócenia skutków tego błędu.

W nowym kodeksie znalazł się rozdział dotyczący relacji lekarza z przemysłem. Zezwala się lekarzowi na gratyfikacje od przemysłu medycznego – w postaci wynagrodzenia współmiernego do faktycznego wkładu pracy. Zakazuje natomiast – przyjmowania korzyści od przedstawicieli przemysłu medycznego, jeśli może to ograniczyć obiektywizm opinii lekarza lub podważyć zaufanie do zawodu. Lekarze mogą przyjmować zapłatę od producentów leków lub sprzętu medycznego za swoją pracę, prowadzenie badań lub szkoleń. Zarazem – mają obowiązek ujawnienia słuchaczom wykładów oraz redaktorom publikacji swoich związków z przemysłem farmaceutycznym, jeśli te "mogą być przyczyną konfliktu interesów".

Za skierowanie pacjenta na badania sponsorowane przez przemysł farmaceutyczny lekarz nie ma prawa pobierać wynagrodzenia.

Nie wolno mu też brać udziału w badaniach, których celem jest promocja produktów przemysłu.




Najpopularniejsze artykuły

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Jak magnez wspiera nasze zdrowie psychiczne i fizyczne?

W stresującym i pracowitym okresie mogą szybko pojawić się nieprzyjemne objawy fizyczne i psychiczne, ponieważ nasz organizm reaguje na presję zewnętrzną, z którą się spotykamy.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Czy NFZ może zbankrutować?

Formalnie absolutnie nie, publiczny płatnik zbankrutować nie może. Fundusz bez wątpienia znalazł się w poważnych kłopotach. Jest jednak jedna dobra wiadomość: nareszcie mówi się o tym otwarcie.

Jakie choroby przenoszą kleszcze?

Choroby odkleszczowe co roku zbierają spore żniwa, zarówno wśród ludzi, jak i zwierząt towarzyszących. Niestety, wiele osób wciąż nie zdaje sobie sprawy ze spektrum zagrożeń, jakie wiążą się z ukąszeniem przez tego pajęczaka. Jakie choroby przenosi kleszcz na ludzi i zwierzęta? Czym choroby odkleszczowe u ludzi różnią się od chorób dotykających psy?

Czy szczoteczka soniczna jest dobra dla osób z aparatem ortodontycznym?

Szczoteczka soniczna to zaawansowane narzędzie do codziennej higieny jamy ustnej, które cieszy się rosnącą popularnością. Jest szczególnie ceniona za swoją skuteczność w usuwaniu płytki nazębnej oraz delikatne, ale efektywne działanie. Ale czy szczoteczka soniczna jest odpowiednia dla osób noszących aparat ortodontyczny? W tym artykule przyjrzymy się zaletom, które sprawiają, że szczoteczka soniczna jest doskonałym wyborem dla osób z aparatem ortodontycznym, oraz podpowiemy, jak prawidłowo jej używać.

Wczesny hormonozależny rak piersi – szanse rosną

Wczesny hormonozależny rak piersi u ponad 30% pacjentów daje wznowę nawet po bardzo wielu latach. Na szczęście w kwietniu 2022 roku pojawiły się nowe leki, a więc i nowe możliwości leczenia tego typu nowotworu. Leki te ograniczają ryzyko nawrotu choroby.

Rzeczpospolita bezzębna

Polski trzylatek statystycznie ma aż trzy zepsute zęby. Sześciolatki mają próchnicę częściej niż ich rówieśnicy w Ugandzie i Wietnamie. Na fotelu dentystycznym ani razu w swoim życiu nie usiadł co dziesiąty siedmiolatek. Statystyki dotyczące starszych napawają grozą: 92 proc. nastolatków i 99 proc. dorosłych ma próchnicę. Przeciętny Polak idzie do dentysty wtedy, gdy nie jest w stanie wytrzymać bólu i jest mu już wszystko jedno, gdzie trafi.

Fenomenalne organoidy

Organoidy to samoorganizujące się wielokomórkowe struktury trójwymiarowe, które w warunkach in vitro odzwierciedlają budowę organów lub guzów nowotworowych in vivo. Żywe modele części lub całości narządów ludzkich w 3D, w skali od mikrometrów do milimetrów, wyhodowane z tzw. indukowanych pluripotentnych komórek macierzystych (ang. induced Pluripotent Stem Cells, iPSC) to nowe narzędzia badawcze w biologii i medycynie. Stanowią jedynie dostępny, niekontrowersyjny etycznie model wczesnego rozwoju organów człowieka o dużym potencjale do zastosowania klinicznego. Powstają w wielu laboratoriach na świecie, również w IMDiK PAN, gdzie badane są organoidy mózgu i nowotworowe. O twórcach i potencjale naukowym organoidów mówi prof. dr hab. n. med. Leonora Bużańska, kierownik Zakładu Bioinżynierii Komórek Macierzystych i dyrektor w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej w Warszawie im. Mirosława Mossakowskiego Polskiej Akademii Nauk (IMDiK PAN).



bot