Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 71–72/2000
z 7 września 2000 r.
>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu

Jan Peterek

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu jest najczęstszym schorzeniem kobiet w okresie dojrzałości płciowej. Ocenia się, że 75% kobiet w okresie rozrodczym przebyło jeden epizod grzybiczego zapalenia pochwy i sromu, a 40-50% dwa lub więcej.



Fot. Thinkstock

Przyczyną grzybiczego zapalenia pochwy i sromu są drożdżaki z rodzaju Candida, wśród których Candida albicans występuje w 85–90% przypadków, Candida glabrata w 5%, rzadziej – Candida krusei, Candida parapsilosis, Candida tropicalis, Candida kefyr (Candida pseudotropicalis) i Saccharomyces cerevisiae.

Wymienione gatunki grzybów spotykamy również w prawidłowym środowisku pochwy u kobiet zdrowych, bez jakichkolwiek objawów zapalenia. Drożdżaki te, przytwierdzone do ścian komórek pochwy, występują w fazie saprofitycznej lub utajonej, czemu sprzyjają prawdopodobnie bakteriocyny (wielocząsteczkowe białka wytwarzane przez liczne gatunki bakterii zasiedlających pochwę) oraz laktocydyna przez Lactobacillus spp.

Mechanizmy aktywujące przejście grzybów z formy saprofitycznej czy utajonej w formę czynną (wzrost przez pączkowanie i powstałe blastokonidia, grzybnie ze strzępków prawdziwych i rzekomych), kolonizującą ściany pochwy i indukującą zapalenie, nie są dokładnie poznane. Namnażające się komórki drożdży wytwarzają proteazy i fosfolipidazę, uszkadzają komórki warstwy powierzchownej pochwy, stając się przyczyną zapalenia.

Występowaniu drożdżycy pochwy i sromu sprzyjają: cukrzyca, ciąża, otyłość, antybiotykoterapia, sterydoterapia, nabyta immunosupresja, antykoncepcja hormonalna i chemiczne środki barierowe zawierające 9-nonoksynol, częste stosunki płciowe (7 lub więcej w ciągu tygodnia).

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu nie spełnia warunków zaliczenia do chorób przenoszonych drogą płciową (Sexual Transmitted Disease – STD). Badania epidemiologiczne nie wykazały bezpośredniego związku pomiędzy zakażeniem drożdżakami a innymi STD, znamiennej różnicy pomiędzy wykrywaniem grzybów u chorych leczonych z powodu STD i populacją zdrowych.

Nie ma też prac potwierdzających korzystny wpływ jednoczasowego leczenia partnerów seksualnych na występowanie drożdżycy pochwy i sromu. Według zaleceń Ośrodka Zwalczania Chorób Zakaźnych w Atlancie (Center for Disease Control – CDC), w tym samym czasie należy leczyć miejscowo partnerów seksualnych kobiet z objawami grzybiczego zapalenia napletka i żołędzi.

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu występuje w postaci ostrej i nawrotowej. Wystąpienie 3 lub więcej epizodów grzybiczego zapalenia pochwy i sromu w ciągu roku upoważnia do rozpoznania grzybicy nawrotowej pochwy, której najczęstszą przyczyną są drożdże z gatunków Candida non--albicans.

Chore skarżą się na pieczenie i świąd sromu i pochwy oraz częste i bolesne oddawanie moczu. W badaniu przedmiotowym stwierdza się obrzęk i zaczerwienienie pochwy i sromu oraz obfitą, białą, serowatą wydzielinę. Rozpoznanie grzybiczego zapalenia pochwy i sromu w oparciu o badanie kliniczne powinno być potwierdzone badaniami laboratoryjnymi.

W badaniach laboratoryjnych, u każdej chorej, powinna być dokonana ocena drobnowidowa wydzieliny pochwowej w preparacie bezpośrednim po dodaniu roztworu 0,9% NaCl i/lub 10% KOH, nie tylko w celu stwierdzenia elementów drożdży, ale również wykluczenia bacterial vaginosis, rzęsistkowicy oraz zakażeń mieszanych (ryc. 1 i 2).

Pomocne w ustaleniu rozpoznania są preparaty barwione metodą Grama i/lub 0,2% błękitem metylowym. W przypadku stwierdzenia blastospor i/lub pseudostrzępków grzybów w obrazie drobnowidowym, posiew wydzieliny pochwowej nie jest konieczny.

Do ustalenia rozpoznania drożdżycy pochwy i sromu konieczne jest określenie kwaśności wydzieliny pochwowej (pH 4,0–4,5) za pomocą wskaźnika papierkowego.

Charakterystyczne objawy kliniczne i obecność elementów grzybów w obrazach mikroskopowych wydzieliny pochwowej upoważniają do ustalenia rozpoznania grzybiczego zapalenia pochwy i sromu i podjęcia leczenia.

Leczenie drożdżakowych zapaleń pochwy i sromu polega na miejscowym lub ogólnym stosowaniu pochodnych azoli albo miejscowym antybiotyków z grupy polienów: nystatyny lub natamycyny.

Pochodne azoli zaburzają syntezę ergosteronu, ważnego składnika błony lipidowej grzybów, poprzez blokadę cytochromu P-450. Polieny zaburzają przepuszczalność błony komórkowej grzybów poprzez wiązanie się z ergosteronem.

Obecnie istnieje tendencja do zastępowania miejscowego leczenia grzybicy pochwy pochodnymi azoli podawanymi doustnie w kuracji jednodniowej (flukonazol, itrakonazol). Pochodne azoli i polieny, stosowane miejscowo, wykazują silne działanie przeciwko Candida albicans, natomiast słabe przeciwko gatunkom non-albicans. Leki doustne przenikają do skóry i błon śluzowych, utrzymują w nich najwyższe stężenie antymykotyczne przez 96 godzin i wykazują również znamiennie wyższe działanie przeciwko gatunkom non-albicans.

Jednodniowa terapia doustna jest wygodna dla chorej, eliminuje miejscowe odczyny na składniki tworzące postać leku (skrobia, talk, glikol, masło kakaowe), umożliwia stosowanie w czasie miesiączki (lepsza penetracja leku do tkanek), co powoduje, że leki te są coraz częściej przepisywane przez lekarzy w leczeniu grzybiczego zapalenia pochwy i sromu u nieciężarnych.

Ciężarne powinny być leczone tylko miejscowo do pochwy. Według zaleceń CDC, drożdżyca pochwy i sromu w I trymestrze ciąży powinna być leczona klotrimazolem lub nystatyną.

W leczeniu nawrotowego grzybiczego zapalenia pochwy i sromu należy stosować doustnie itrakonazol w czasie miesiączki przez 6 kolejnych cykli.

Nosicielki HIV powinny być leczone podobnie jak chore HIV-ujemne.

Zapobieganie drożdżycy pochwy jest trudne, ze względu na brak dostatecznej wiedzy na temat mechanizmów aktywujących grzybicze zapalenie pochwy i sromu. W profilaktyce należy uwzględnić zachowanie owłosienia łonowego, stosowanie mydła glicerynowego do higieny osobistej oraz spożywanie naturalnych jogurtów.

Wbrew powszechnym poglądom, kąpiele w basenach i wodach stojących, stosowanie wspólnych ręczników, kierunek mycia krocza i sromu nie mają większego znaczenia dla występowania grzybiczego zapalenia pochwy i sromu.




Najpopularniejsze artykuły

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

W jakich specjalizacjach brakuje lekarzy? Do jakiego lekarza najtrudniej się dostać?

Problem z dostaniem się do lekarza to dla pacjentów codzienność. Największe kolejki notuje się do specjalistów przyjmujących w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, ale w wielu województwach również na prywatne wizyty trzeba czekać kilka tygodni. Sprawdź, jakich specjalizacji poszukują pracodawcy!

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Aborcja: Czego jeszcze brakuje, by lekarze przestali się bać?

Lekarze nie powinni się bać, że za wykonanie aborcji może grozić im odpowiedzialność karna, a pacjentkom trzeba zapewnić realny dostęp do świadczeń. Wytyczne ministra zdrowia oraz Prokuratora Generalnego to krok w dobrym kierunku, ale nadal potrzebna jest przede wszystkim regulacja rangi ustawowej – głosi przyjęte na początku września stanowisko Naczelnej Rady Lekarskiej.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

10 000 kroków dziennie? To mit!

Odkąd pamiętam, 10 000 kroków było złotym standardem chodzenia. To jest to, do czego powinniśmy dążyć każdego dnia, aby osiągnąć (rzekomo) optymalny poziom zdrowia. Stało się to domyślnym celem większości naszych monitorów kroków i (czasami nieosiągalną) linią mety naszych dni. I chociaż wszyscy wspólnie zdecydowaliśmy, że 10 000 to idealna dzienna liczba do osiągnięcia, to skąd się ona w ogóle wzięła? Kto zdecydował, że jest to liczba, do której powinniśmy dążyć? A co ważniejsze, czy jest to mit, czy naprawdę potrzebujemy 10 000 kroków dziennie, aby osiągnąć zdrowie i dobre samopoczucie?

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Leki przeciwpsychotyczne – ryzyko dla pacjentów z demencją

Obecne zastrzeżenia dotyczące leczenia behawioralnych i psychologicznych objawów demencji za pomocą leków przeciwpsychotycznych opierają się na dowodach zwiększonego ryzyka udaru mózgu i zgonu. Dowody dotyczące innych niekorzystnych skutków są mniej jednoznaczne lub bardziej ograniczone wśród osób z demencją. Pomimo obaw dotyczących bezpieczeństwa, leki przeciwpsychotyczne są nadal często przepisywane w celu leczenia behawioralnych i psychologicznych objawów demencji.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Osteotomia okołopanewkowa sposobem Ganza zamiast endoprotezy

Dysplazja biodra to najczęstsza wada wrodzona narządu ruchu. W Polsce na sto urodzonych dzieci ma ją czworo. W Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym pod kierownictwem dr. Jarosława Felusia przeprowadzane są operacje, które likwidują ból i kupują pacjentom z tą wadą czas, odsuwając konieczność wymiany stawu biodrowego na endoprotezę.

Czy NFZ może zbankrutować?

Formalnie absolutnie nie, publiczny płatnik zbankrutować nie może. Fundusz bez wątpienia znalazł się w poważnych kłopotach. Jest jednak jedna dobra wiadomość: nareszcie mówi się o tym otwarcie.

Lecytyna sojowa – wszechstronne właściwości i zastosowanie w zdrowiu

Lecytyna sojowa to substancja o szerokim spektrum działania, która od lat znajduje zastosowanie zarówno w medycynie, jak i przemyśle spożywczym. Ten niezwykły związek należący do grupy fosfolipidów pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, będąc podstawowym budulcem błon komórkowych.



bot