Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 38–39/2000
z 11 maja 2000 r.
>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Historia leczenia bólu przewlekłego w Polsce

Maciej Hilgier

Pierwsza poradnia przeciwbólowa w Polsce powstała 27 lat temu, a rok później rozpoczęło działalność Międzynarodowe Stowarzyszenie Badania Bólu (IASP).

Poradnia ta powstała w Gliwicach przy Instytucie Onkologii, a jej twórcą był dr n. med. Bolesław Rutkowski. Jego pionierska działalność jest nie do przecenienia. Pamiętajmy, jak trudne było wówczas zdobycie lokalu, a tym bardziej jego wyposażenie. Najważniejsze i najtrudniejsze jednak było przekonanie, że taka placówka jest potrzebna. W 1998 r. dr Rutkowski został pierwszym honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Badania Bólu.

W 1975 roku w Akademii Medycznej w Warszawie powstała pierwsza wielospecjalistyczna poradnia przeciwbólowa, skupiająca oprócz anestezjologów psychiatrę i psychologa oraz stałych konsultantów. Od samego początku rozpoczęła też działalność naukową i dydaktyczną. Podsumowaniem pierwszych trzymiesięcznych kursów dla lekarzy z całej Polski było opublikowanie w 1980 skryptu (red. B. Kamiński, M. Borzęcki) „Ból i jego leczenie”. Była to pierwsza publikacja – rodzaj monografii na temat bólu przewlekłego.

W latach 1976–1978 tworzono kolejne wielospecjalistyczne ośrodki leczenia bólu w Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Łodzi. Łącznie powstało około 80 poradni przeciwbólowych.

Działalności leczniczej towarzyszyło także szkolenie i działalność organizacyjna. W 1976 r. przy Towarzystwie Anestezjologów Polskich utworzono Sekcję Badania i Zwalczania Bólu, a rok później powstała analogiczna sekcja przy Polskim Towarzystwie Neurologicznym. W 1978 roku została założona Komisja Patofizjologii Bólu Polskiej Akademii Nauk. W 1991 r. zorganizowano Polskie Towarzystwo Badania Bólu, które weszło w skład Międzynarodowego Stowarzyszenia Badania Bólu (Polish Chapter of IASP). W 1993 PTBB przystąpiło do Europejskiego Stowarzyszenia Towarzystw Badania Bólu (EFIC). Obecnie PTBB liczy 230 członków, którzy reprezentują jedenaście specjalności medycznych, psychologów i pedagoga.

Wyrazem uznania dla naszej działalności jest nominowanie założyciela Polskiego Towarzystwa Badania Bólu – prof. Jerzego Garstki – na członka Rady IASP (Councillor w 1966 r.) oraz udział w Zarządzie EFIC (Councillor) dr. Macieja Hilgiera.

Obecnie celem naszego Towarzystwa jest, aby leczenie bólu przewlekłego stało się równoprawną działalnością medyczną uznawaną w systemie ubezpieczenia zdrowotnego. Chcemy, aby kasy chorych dostrzegły konieczność istnienia poradni przeciwbólowych. W marcu 1999 roku Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Badania Bólu wystosował pismo do Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Społecznego minister Anny Knysok przedstawiające ten problem. W odpowiedzi otrzymaliśmy listę placówek, z którymi kasy chorych zawarły kontrakty w zakresie leczenia bólu przewlekłego. Większość placówek była nam nie znana. Nieporozumieniem jest bowiem traktowanie placówek opieki paliatywnej jako odpowiedników poradni przeciwbólowej. Te pierwsze to przecież wyspecjalizowane ośrodki zajmujące się szeroką gamą problemów (w tym bólu) u chorych, głównie w terminalnym okresie choroby.

Naszą troską jest zapewnienie chorym cierpiącym na ból przewlekły dobrego i fachowego leczenia i opieki. Zwykle przekracza to możliwości jednego lekarza czy jednej metody leczniczej. Pisaliśmy o tym szeroko przed rokiem w majowym numerze „Służby Zdrowia”.

W ubiegłym roku Zarząd Główny PTBB podjął uchwałę o nadawaniu certyfikatu Polskiego Towarzystwa Badania Bólu poradniom leczenia bólu, które spełniają odpowiednie warunki. Są to normy Międzynarodowego Stowarzyszenia Badania Bólu, przystosowane do polskich warunków. Mamy nadzieję, że certyfikaty PTBB będą pomocne kasom chorych przy kontraktowaniu poradnictwa przeciwbólowego. Ale dopiero w przyszłym roku, licząc optymistycznie, można będzie określić prawdziwą liczbę poradni leczenia bólu w Polsce.

O potencjale naukowym Towarzystwa świadczy fakt, że jest wśród nas 11 profesorów medycyny, 3 doktorów habilitowanych, 33 doktorów medycyny. Wyniki naszych poczynań można było prześledzić podczas ostatniego – trzeciego Zjazdu PTBB (7–10 październik w Szczyrku). Wzięło w nim udział około 400 osób. Osiągnięciem jest doprowadzenie do publikacji naszego kwartalnika BÓL. Pierwszy numer ukaże się w maju.

Zainteresowanych zapraszamy już teraz na IV Zjazd PTBB, który odbędzie się w dziesięciolecie Towarzystwa (Gdańsk 2001).

Po pierwszych naszych sukcesach nastąpił ostatnio pewien regres, związany – paradoksalnie – z reformą służby zdrowia. Musimy znowu przekonywać, że prawidłowe leczenie bólu przewlekłego to głęboko rozumiane działanie humanitarno-lekarskie, ale także postępowanie dające wymierne korzyści makroekonomiczne. Do wspólnego działania zapraszam wszystkich lekarzy. Towarzystwo jest dla wszystkich otwarte.

Dr n. med. MACIEJ HILGIER, Zakład Anestezjologii, Oddział Badania Bólu i Terapii Paliatywnej, Centrum Onkologii– Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie




Najpopularniejsze artykuły

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Czy NFZ może zbankrutować?

Formalnie absolutnie nie, publiczny płatnik zbankrutować nie może. Fundusz bez wątpienia znalazł się w poważnych kłopotach. Jest jednak jedna dobra wiadomość: nareszcie mówi się o tym otwarcie.

10 000 kroków dziennie? To mit!

Odkąd pamiętam, 10 000 kroków było złotym standardem chodzenia. To jest to, do czego powinniśmy dążyć każdego dnia, aby osiągnąć (rzekomo) optymalny poziom zdrowia. Stało się to domyślnym celem większości naszych monitorów kroków i (czasami nieosiągalną) linią mety naszych dni. I chociaż wszyscy wspólnie zdecydowaliśmy, że 10 000 to idealna dzienna liczba do osiągnięcia, to skąd się ona w ogóle wzięła? Kto zdecydował, że jest to liczba, do której powinniśmy dążyć? A co ważniejsze, czy jest to mit, czy naprawdę potrzebujemy 10 000 kroków dziennie, aby osiągnąć zdrowie i dobre samopoczucie?

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Soczewki dla astygmatyków – jak działają i jak je dopasować?

Astygmatyzm to jedna z najczęstszych wad wzroku, która może znacząco wpływać na jakość widzenia. Na szczęście nowoczesne rozwiązania optyczne, takie jak soczewki toryczne, pozwalają skutecznie korygować tę wadę. Jak działają soczewki dla astygmatyków i na co zwrócić uwagę podczas ich wyboru? Oto wszystko, co warto wiedzieć na ten temat.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Cukrzyca: technologia pozwala pacjentom zapomnieć o barierach

Przejście od leczenia cukrzycy typu pierwszego opartego na analizie danych historycznych i wielokrotnych wstrzyknięciach insuliny do zaawansowanych algorytmów automatycznego jej podawania na podstawie ciągłego monitorowania glukozy w czasie rzeczywistym jest spełnieniem marzeń o sztucznej trzustce. Pozwala chorym uniknąć powikłań cukrzycy i żyć pełnią życia.

Jakie badania profilaktyczne są zalecane po 40. roku życia?

Po 40. roku życia wzrasta ryzyka wielu chorób przewlekłych. Badania profilaktyczne pozwalają wykryć wczesne symptomy chorób, które często rozwijają się bezobjawowo. Profilaktyka zdrowotna po 40. roku życia koncentruje się przede wszystkim na wykryciu chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów, cukrzycy oraz innych problemów zdrowotnych związanych ze starzeniem się organizmu.

Aż 9,3 tys. medyków ze Wschodu ma pracę dzięki uproszczonemu trybowi

Już ponad 3 lata działają przepisy upraszczające uzyskiwanie PWZ, a 2 lata – ułatwiające jeszcze bardziej zdobywanie pracy medykom z Ukrainy. Dzięki nim zatrudnienie miało znaleźć ponad 9,3 tys. członków personelu służby zdrowia, głównie lekarzy. Ich praca ratuje szpitale powiatowe przed zamykaniem całych oddziałów. Ale od 1 lipca mają przestać obowiązywać duże ułatwienia dla medyków z Ukrainy.

Rzeczpospolita bezzębna

Polski trzylatek statystycznie ma aż trzy zepsute zęby. Sześciolatki mają próchnicę częściej niż ich rówieśnicy w Ugandzie i Wietnamie. Na fotelu dentystycznym ani razu w swoim życiu nie usiadł co dziesiąty siedmiolatek. Statystyki dotyczące starszych napawają grozą: 92 proc. nastolatków i 99 proc. dorosłych ma próchnicę. Przeciętny Polak idzie do dentysty wtedy, gdy nie jest w stanie wytrzymać bólu i jest mu już wszystko jedno, gdzie trafi.

Dobra polisa na życie — na co zwrócić uwagę?

Ubezpieczenie na życie to zabezpieczenie finansowe w trudnych chwilach. Zapewnia wsparcie w przypadku nieszczęśliwego wypadku lub śmierci ubezpieczonego. Aby polisa dobrze spełniała swoją funkcję i gwarantowała pomoc, niezbędne jest gruntowne sprawdzenie jej warunków. Jeśli chcesz wiedzieć, na czym dokładnie powinieneś się skupić — przeczytaj ten tekst!

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.



bot