Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 40–41/2000
z 18 maja 2000 r.


>>> Wyszukiwarka leków refundowanych


Pomiar jakości życia osób dializowanych, leczonych erytropoetyną

Roman Ossowski

Badania nad jakością życia umożliwiają określenie warunków wpływających na zaspokojenie potrzeb na poziomie homeostazy oraz na realizację celów dających poczucie zadowolenia z różnych form społecznej aktywności.


Fot. Thinkstock

Pomiar jakości życia jest fragmentem oceny metod leczenia z punktu widzenia ich skuteczności. Efekty leczenia dotyczą zmiennych biomedycznych, w tym m.in. czasu przeżycia chorych, toksyczności leczenia itp.

W poszukiwaniu wskaźników jakości życia należy zwrócić uwagę na wskaźniki subiektywne, dostępne w badaniach metodami introspekcyjnymi, oraz wskaźniki obiektywne mierzone opisem jednostki funkcjonującej w rolach. Coraz częściej w ocenie globalnych efektów leczenia uwzględnia się też samopoczucie chorego.

Samopoczucie można mierzyć na skalach:


Funkcjonowanie w rolach można mierzyć dokonując oceny:

Dokonując pomiaru jakości życia osoby z określoną chorobą, koncentrujemy się na subiektywnym stanie jednostki, której przejawem jest samopoczucie (choroba w sensie illness) oraz na społecznej tożsamości jednostki (choroba w sensie sickness), będącej odbiciem choroby w sensie patologicznych zmian (choroba w sensie disease) i doświadczanego samopoczucia, które powoduje trudności w efektywnym pełnieniu ról lub zadań zgodnie ze społecznymi oczekiwaniami bądź własnymi aspiracjami.

Większość narzędzi badawczych używanych do pomiaru jakości życia jest standaryzowana. Za ich pomocą można opisać nie tylko jakość życia chorych, ale i skuteczność metod leczenia. Michał Myśliwiec dzieli te narzędzia na kwestionariusze ogólne możliwe do użycia w różnych schorzeniach, np. SF-36 (Short Form 36) oraz kwestionariusze specyficzne, zaprojektowane do badania jakości życia w określonych grupach; np. do badania osób dializowanych służy kwestionariusz KDQ (Kidney Disease Questionnaire).

Badania nad jakością życia koncentrują się na opisie grup w celu odkrycia prawidłowości ogólnych dotyczących populacji. Są one określane jako badania nomotetyczne, typowe dla nauk przyrodniczych.

W badaniach psychologicznych równie ważną rolę spełnia podejście idiograficzne, w którym kładzie się nacisk na analizę pogłębionych indywidualnych właściwości jednostki – jedynych i często niepowtarzalnych. To podejście jest wyrazem przeświadczenia o konieczności traktowania chorego w łączności z jego naturalnym otoczeniem w skali mikro, mezo i makro. W przeciwnym przypadku dochodzi się do diagnoz nietrafnych. Metoda przypadku (case study) jest najlepszym przykładem podejścia idiograficznego.

Próby badania jakości życia metodą indywidualnych przypadków, zwłaszcza przewlekle cho-rych i chorych z brakiem nadziei, pełnią kluczową wręcz rolę, gdyż dotyczą tego, co swoiste, jednostkowe i niepowtarzalne. Stąd szczególne znaczenie rozmowy z chorym, służącej opisowi np. sytuacji życiowej osoby z problemami egzystencjalnymi – często nierozwiązywalnymi. Wadą metody przypadku jest niski stopień ogólności rezultatów badań, uniemożliwiający wnioskowanie o prawidłowościach w populacji.

W badaniach nad jakością życia osób dializowanych stosuje się oba podejścia: nomotetyczne i idiograficzne.

W projektowaniu badań należy rozważyć kilka kwestii, które gwarantują trafność i rzetelność wyników. Są to:

Badania nad jakością życia osób dializowanych leczonych erytropoetyną są prowadzone w warunkach naturalnych, podczas dializoterapii. Sytuacja badawcza jest w pełni akceptowa-na przez badanych. To duża zaleta tego rodzaju badań, dająca szanse uzyskania wiarygodnych danych empirycznych.

Dobór grupy do badań ma charakter celowy. Bada się wszystkie osoby dostępne i nadające się do badań w sensie ich sprawności intelektualnej i posiadające względnie korzystny stan somatyczny. Dobór celowy ma istotną wadę, gdyż nie jest zgodny z zasadą doboru losowego. Niestety, względy etyczne uniemożliwiają zastosowanie doboru losowego.

W badaniach stosuje się procedurę eksperymentalną z pomiarem początkowym i końcowym oraz z grupą kontrolną, aby obniżyć efekt niezastosowania zasady randomizacji.

Badania nad wpływem erytropoetyny na jakość życia osób dializowanych prowadzone w Akademii Medycznej w Bydgoszczy prowadzi się 3-krotnie: jako wstępne, po 6 miesiącach i po 18 miesiącach zażywania erytropeotyny.

Kontroluje się kilka zmiennych:

Prof. dr hab. ROMAN OSSOWSKI, Pracownik Katedry i Kliniki Zakładu Psychologii Klinicznej Akademii Medycznej w Bydgoszczy




Najpopularniejsze artykuły

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Czy NFZ może zbankrutować?

Formalnie absolutnie nie, publiczny płatnik zbankrutować nie może. Fundusz bez wątpienia znalazł się w poważnych kłopotach. Jest jednak jedna dobra wiadomość: nareszcie mówi się o tym otwarcie.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Leki przeciwpsychotyczne – ryzyko dla pacjentów z demencją

Obecne zastrzeżenia dotyczące leczenia behawioralnych i psychologicznych objawów demencji za pomocą leków przeciwpsychotycznych opierają się na dowodach zwiększonego ryzyka udaru mózgu i zgonu. Dowody dotyczące innych niekorzystnych skutków są mniej jednoznaczne lub bardziej ograniczone wśród osób z demencją. Pomimo obaw dotyczących bezpieczeństwa, leki przeciwpsychotyczne są nadal często przepisywane w celu leczenia behawioralnych i psychologicznych objawów demencji.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Osteotomia okołopanewkowa sposobem Ganza zamiast endoprotezy

Dysplazja biodra to najczęstsza wada wrodzona narządu ruchu. W Polsce na sto urodzonych dzieci ma ją czworo. W Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym pod kierownictwem dr. Jarosława Felusia przeprowadzane są operacje, które likwidują ból i kupują pacjentom z tą wadą czas, odsuwając konieczność wymiany stawu biodrowego na endoprotezę.

Lecytyna sojowa – wszechstronne właściwości i zastosowanie w zdrowiu

Lecytyna sojowa to substancja o szerokim spektrum działania, która od lat znajduje zastosowanie zarówno w medycynie, jak i przemyśle spożywczym. Ten niezwykły związek należący do grupy fosfolipidów pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, będąc podstawowym budulcem błon komórkowych.

Pranie i pielęgnacja odzieży medycznej – najważniejsze wskazówki

Pranie fartuchów lekarskich i wszelakiej odzieży medycznej to nie tylko kwestia estetyki na co dzień i profesjonalnego wyglądu. Tutaj przede wszystkim znaczenie mają względy higieniczne. W niektórych placówkach obowiązek regularnego prania odzieży medycznej personelu leży po stronie pracodawcy, w innych z kolei pracownicy muszą zadbać o to sami. Przed wami najważniejsze informacje dotyczące skutecznego czyszczenia ubrań medycznych, środków czystości, a także przepisów z tym związanych.

Wielka woda 2024

W chwili kiedy zamykamy ten numer kwartalnika, południowo-zachodnią Polskę zalewa wielka woda. Powódź porównywalna do tej z 1997 roku, nazywanej powodzią tysiąclecia, niszczy, czasem bezpowrotnie, wszystko, co napotka po drodze

W jakich specjalizacjach brakuje lekarzy? Do jakiego lekarza najtrudniej się dostać?

Problem z dostaniem się do lekarza to dla pacjentów codzienność. Największe kolejki notuje się do specjalistów przyjmujących w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, ale w wielu województwach również na prywatne wizyty trzeba czekać kilka tygodni. Sprawdź, jakich specjalizacji poszukują pracodawcy!




bot