Rak piersi to najczęstszy nowotwór wśród kobiet na świecie. Każdego roku rozpoznaje się ok. 1,4 mln nowych przypadków, a ponad 450 kobiet umiera z powodu tej choroby.
Szczególną grupę stanowią chore na HER2-dodatniego raka piersi. W tym typie nowotworu na powierzchni komórek nowotworowych występują zwiększone ilości receptorów dla ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu typu 2 (Human Epidermal Growth Factor Receptor 2 – HER2). Zjawisko to zwane jest nadekspresją HER2 i dotyczy ok. 20 proc. chorych na raka piersi.
HER2-dodatni rak piersi jest szczególnie agresywną postacią tego nowotworu. Jednak dzięki rozwojowi medycyny personalizowanej rokowania w tej grupie chorych znacznie się poprawiły dzięki zastosowaniu przeciwciał monoklonalnych, których działanie jest ukierunkowane na HER2.
Pierwszym takim przeciwciałem jest trastuzumab. Lek do tego stopnia wydłużył czas całkowitego przeżycia pacjentek z HER2-dodatnim rakiem piersi, że jest obecnie porównywalny z czasem całkowitego przeżycia przy raku piersi bez nadekspresji recepora HER2.
Europejska Agencja Leków (EMA) zarejestrowała niedawno nowe przeciwciało monoklonalne – pertuzumab (PERJETA) – do stosowania w skojarzeniu z lekiem Herceptin (trastuzumab) i docetakselem dla chorych na zaawansowanego HER2- -dodatniego raka piersi. Pertuzumab uzupełnia działanie trastuzumabu, ponieważ przeciwciała te łączą się z różnymi częściami receptora HER2.
Zgodnie z decyzją EMA pertuzumab może być dołączany do obecnie stosowanej terapii standardowej (trastuzumab + docetaksel) w leczeniu dorosłych chorych na HER2-dodatniego raka piersi w stadium uogólnionym (mBC) lub z miejscowym nawrotem i nieoperacyjnym rakiem piersi, którzy nie byli wcześniej poddani chemioterapii ani leczeniu anty-HER2 z powodu choroby uogólnionej.
Podstawą rejestracji pertuzumabu przez EMA są wyniki badania fazy III CLEOPATRA (CLinical Evaluation Of Pertuzumab And TRAstuzumab), które wykazało znamienne wydłużenie mediany czasu przeżycia bez progresji choroby (PFS) o 6,1 miesiąca oraz 34-proc. redukcję ryzyka względnego zgonu wśród chorych leczonych pertuzumabem, trastuzumabem i chemioterapią, w porównaniu do pacjentek leczonych standardowo.
Mechanizm działania pertuzumabu polega na hamowaniu dimeryzacji, czyli procesu łączenia się receptora HER2 w pary z innymi receptorami rodziny HER (EGFR/HER1, HER3 i HER4) na powierzchni komórki.
Uważa się, że proces ten odgrywa dużą rolę w rozwoju i przeżyciu komórki nowotworowej. Wiązanie się pertuzumabu z HER2 może również ułatwiać układowi immunologicznemu niszczenie komórek nowotworowych.
Międzynarodowe, randomizowane badanie fazy III CLEOPATRA przeprowadzono metodą podwójnie ślepej próby z placebo w grupie kontrolnej. W badaniu tym oceniano skuteczność i bezpieczeństwo leczenia z zastosowaniem pertuzumabu w połączeniu z trastuzumabem i chemioterapią, w porównaniu do schematu zawierającego tylko trastuzumab, chemioterapię i placebo. W badaniu wzięło udział 808 pacjentek, które nie były wcześniej poddane leczeniu z powodu HER2-dodatniego raka piersi w stadium uogólnionym, lub u których nastąpił nawrót choroby po wcześniejszej terapii adjuwantowej (po operacji) lub neoadjuwantowej (przed operacją).
Badanie CLEOPATRA osiągnęło cel pierwszorzędowy, którym było wydłużenie czasu wolnego od progresji choroby (PFS) oraz cel drugorzędowy – wydłużenie czasu przeżycia całkowitego (OS). Autorzy badania wykazali statystycznie znamienną, 38-proc. redukcję ryzyka progresji choroby lub zgonu (przeżycie wolne od progresji, PFS; HR=0,62, p=<0,0001) u pacjentek otrzymujących wszystkie 3 leki, w porównaniu do leczonych standardowo.
Badanie wykazało również wydłużenie mediany czasu przeżycia wolnego od progresji choroby o 6,1 miesiąca – czas ten wyniósł 12,4 miesiąca w grupie kontrolnej i 18,5 miesiąca w grupie otrzymującej pertuzumab.
Profil tolerancji obu schematów leczenia w badaniu CLEOPATRA był podobny, a do najczęstszych zdarzeń niepożądanych obserwowanych u chorych leczonych pertuzumabem, trastuzumabem i docetakselem należały: biegunka, utrata włosów, niski poziom leukocytów, gorączka, dolegliwości żołądkowe, zmęczenie, wysypka oraz neuropatia obwodowa.