Spis treściSZ nr 48–50/2001
z 21 czerwca 2001 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2001
STANDARDY
Standardy po europejsku i po polsku
Tomasz Sienkiewicz
Polska jest jednym z nielicznych krajów w Europie, gdzie nie obowiązują oficjalne, wymagane prawem standardy usług medycznych. W USA lekarz, który nie przestrzega w swej praktyce standardów wytyczonych np. przez Narodowy Instytut Raka, może z góry być pewny przegranej w procesie w przypadku jakichkolwiek roszczeń pacjentów. Standardy nie istnieją jednak po to, by utrudniać życie lekarzom, jak nadal uważa niemała część naszego środowiska medycznego, lecz przeciwnie - powinny przynosić korzyści wszystkim zainteresowanym stronom: pacjentom i płatnikom, świadczeniodawcom i administracji (...)
ABC centralnej sterylizacji
Witold Ponikło
Sterylizacja jest procesem, którego pewność i jakość ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa pacjenta. Drobne zaniedbania występujące podczas którejkolwiek z faz tego procesu ujawniają się w postaci zwiększonej liczby powikłań procesu leczenia oraz zakażeń pacjentów. Zagrożenia te dostrzeżono już dawno, czego wyrazem są precyzyjne procedury sterylizacyjne, stosowanie testów potwierdzających jałowość materiału wysterylizowanego, a także dążenie do centralizacji procesu sterylizacji (...)
Z KRAJU
Satysfakcja i gorycz menedżera
Małgorzata Kukowska
Historia dyrektor SPZOZ w Grójcu ilustruje wymownie, jak wielkie trudności piętrzą się przed menedżerem chcącym dobrze prowadzić szpital i jak znikome są szanse jego powodzenia. Dyrektor szpitala jest nieustannie poddawany presji różnych grup interesów, których nie sposób pogodzić, musi wybierać między racjami samorządu, własnego środowiska i pacjentów. Odpowiada za grzechy, których nie popełnił. Efektem jest zwykle zdjęcie ze stanowiska, nawet jeśli racje moralne świadczą na jego korzyść (...)
PRAWO
W związku z realizacją "ustawy 203" mam pytanie. Czy podwyżki przysługują wszystkim pracownikom zakładu? Według jednego z dyrektorów SPZOZ-u podwyżki (jeżeli będą na nie środki) zostaną wypłacone tylko pracownikom posiadającym umowę na czas nieokreślony. Skoro byłem w grudniu ubiegłego roku zatrudniony na czas do kwietnia br., a obecnie otrzymałem nową umowę do grudnia 2001 r. - to czy podwyżka powinna mnie objąć? (...)
AKTUALNOŚCI
Chaos informacyjny wokół reformy
Elżbieta Cichocka
W liczbach wygląda to imponująco - na działania informacyjne i promocyjne reformy zdrowia w latach 1998-1999 rząd wydał 3,5 mln zł, a dodatkowo same kasy chorych pozyskały od sponsorów ponad 1 mln zł. To dużo pieniędzy. Dlaczego efekt był tak mizerny? (...) SLD wystąpiła już publicznie ze swoim programem reformy, która ma polegać na likwidacji kas chorych i przejściu na system budżetowo-samorządowy. Mają się radykalnie zmienić sposoby finansowania świadczeniodawców za wykonane usługi medyczne, co oznacza, że zmienią się również sposób i warunki dostępu pacjenta do leczenia. Tymczasem resort realizuje kampanię informacyjno-edukacyjną dotyczącą reformy, adresowaną do szerokich kręgów społeczeństwa i pracowników ochrony zdrowia. Kampania ma kosztować 1,8 mln dolarów pożyczonych z Banku Światowego. Przeprowadza ją firma "Profile", a pieniądze mają być wydane jeszcze w tym roku. Gdyby taka akcja (informacyjna) została przeprowadzona 3 lata temu, miałaby jakiś sens. Dzisiaj, tuż przed zmianą opcji rządzącej, w momencie, kiedy dalszy kierunek reformy nie jest jeszcze wytyczony, to nic innego jak wyrzucanie pieniędzy w błoto (...)
Dylematy kształcenia podyplomowego
Małgorzata Kukowska
Medyczne środowisko akademickie, szczególnie kierownictwo CMKP i pracujący w nim naukowcy, są zbulwersowani projektem nowelizacji ustawy o zawodzie lekarza, złożonym przez Ministerstwo Zdrowia i przyjęta przez RM 15 maja br. Największy niepokój budzi ta część, która dotyczy zasad i organizacji kształcenia podyplomowego (...)
Ile kosztują świadczenia medyczne?
Marcin Kautsch, Malcolm Whitfield
Na małą ilość pieniędzy przeznaczanych na służbę zdrowia narzeka się powszechnie. I to nie od dziś. Wszyscy twierdzą: "Gdyby było więcej pieniędzy, moglibyśmy lepiej leczyć". Czy rzeczywiście? Żywym dowodem, że nie musi tak być są Stany Zjednoczone, które wydają na ochronę zdrowia najwięcej na świecie, a oczekiwana długość życia w USA jest niższa niż w innych krajach wydających na zdrowie zdecydowanie mniej. Sztuką jest bowiem wydać nie więcej, ale - mądrzej. Mądrzej, na poziomie płatnika, oznaczać będzie, że kupuje on te usługi, co trzeba, w takiej proporcji jak trzeba, płacąc za nie... No właśnie, ile? Czy w Polsce płaci za mało, czy za dużo? Już słyszymy głosy, że jesteśmy niespełna rozumu i podlizujemy się kasom, wątpiąc w to, że płacą za mało (...)
KLINIKA
Nasz Instytut
Sławomir Maśliński
Mija oto 50 lat od czasu powołania do życia Instytutu Reumatologicznego. Jubileusz z natury rzeczy skłania do podsumowań, spojrzenia wstecz, oceny z perspektywy lat trafności podjętej decyzji. Już w momencie swego utworzenia Instytut był ukoronowaniem 20-letnich starań środowiska reumatologicznego, sięgających stosownej uchwały Polskiego Towarzystwa dla Zwalczania Gośćca z roku 1930. Trudne lata międzywojnia i wojenna zawierucha nie pozwoliły co prawda na realizację tego ambitnego zadania, lecz ówczesne projekty przygotowały podatny grunt do rozwoju reumatologii w powojennej Polsce (...)
50 lat w służbie chorym, lecznictwu i nauce
Stanisław Luft
W 1930 r. odbył się w Inowrocławiu I Polski Zjazd w Sprawie Badania i Zwalczania Reumatyzmu, na którym zawiązano Polskie Towarzystwo dla Zwalczania Gośćca. W uchwałach powziętych na tym Zjeździe znalazł się m. in. następujący wniosek: "Zjazd uważa za rzecz niezbędną utworzenie Instytutu dla badania i leczenia spraw gośćcowych". Zamiar ten doczekał się realizacji dopiero po II wojnie światowej, przede wszystkim dzięki inicjatywie prof. dr Eleonory Reicher (...
Najwyższy czas, aby choroby reumatyczne traktować poważnie
Bożena Moskalewicz, E. Eyman
Choroby reumatyczne nie stanowią priorytetu dla rządowych programów zdrowotnych ani zarządów kas chorych. Zaniedbania w leczeniu chorych są efektem niedoceniania chorób reumatycznych, a zwłaszcza ich nieodwracalnych następstw przez decydentów w sektorze zdrowia. Główne cele rządowych strategii zdrowotnych skierowane są na choroby układu krążenia, nowotwory, wypadki i choroby psychiczne; brakuje wśród nich choćby wzmianki o chorobach reumatycznych. Opiniotwórcze kręgi w medycynie traktują reumatologię jako specjalność mniej istotną, drugorzędną wobec specjalności takich, jak kardiochirurgia czy nawet diabetologia. Inną z przeszkód jest rozpowszechniona opinia, że choroby reumatyczne są nieuleczalne. Kompleksowość leczenia chorób reumatycznych, a więc konieczność prowadzenia jednocześnie terapii farmakologicznej i rehabilitacji nie może znaleźć odzwierciedlenia w modelu administracji publicznych zakładów opieki zdrowotnej (...)
Leczenie immunomodulujące reumatoidalnego zapalenia stawów
Jacek Pazdur
Znajomość anatomii i fizjologii człowieka oraz ogromny postęp w dziedzinie nauk podstawowych coraz częściej pozwalają na leczenie przyczynowe. Jednak w przypadkach chorób o złożonej etiopatogenezie, do których należy reumatoidalne zapalenie stawów (rzs), postępowanie takie nie jest jeszcze możliwe, a podejmowane próby leczenia polegają na blokowaniu procesu zapalenia możliwie najbliżej punktu indukcji. Stosunkowo niewielka skuteczność kliniczna blokowania mediatorów zapalenia skłania do poszukiwania możliwości blokowania wewnątrzkomórkowych szlaków aktywacji komórek biorących udział w odczynie immunologiczno-zapalnym. Z tą myślą od kilku lat w wielu ośrodkach reumatologicznych gromadzone są obserwacje skutków leczenia chorych na rzs metodą blokowania cytokiny TNF-alfa (...)
Chemiczna synowektomia w leczeniu dzieci z młodzieńczym przewlekłym zapaleniem stawów
Wanda Szymańska-Jagiełło
Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów (mpzs) charakteryzuje się dużą różnorodnością obrazu klinicznego: od zmian dotyczących jednego lub niewielu stawów do postaci uogólnionych wielostawowych ze zmianami w narządzie ruchu i w narządach wewnętrznych. Mpzs (ang. juvenile chronic arthritis-JCA) - termin wprowadzony przez Europejską Ligę do Walki z Reumatyzmem (EULAR), określane jest przez American Collage of Rheumatology (ACR) jako młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów (mrzs, juvenile rheumatoid arthritis-JRA). Według kryteriów zaproponowanych przez EULAR i przyjętych w Polsce mpzs rozpoznaje się, gdy zachorowanie występuje przed 16. rokiem życia, a zapalenie trwa co najmniej 3 miesiące, po uprzednim wykluczeniu innych przyczyn zapalenia stawów (...)
Rola endoprotezoplastyki w leczeniu zmian destrukcyjnych stawów u chorych reumatoidalnych
Paweł Małdyk
Miliony ludzi dążą do poprawienia jakości swojego życia, stosując do naprawy zniszczonych stawów ich sztuczne odpowiedniki. Obecnie w Europie i Stanach Zjednoczonych Ameryki żyje ponad 100 milionów ludzi w wieku powyżej 50 lat. Jedną z nieszczęśliwych konsekwencji starzenia się jest postępujące pogarszanie się jakości tkanki kostnej (...)
INFORMATYZACJA
Jak komputeryzować efektywnie
Mateusz Górka
Komputeryzacja zakładów opieki zdrowotnej jest procesem nieuchronnym. Wszelkie opory wobec niej czy też próby jej powstrzymania są skazane na niepowodzenie. Jak zatem profesjonalnie podejść do tego problemu? Możliwości mamy wiele. Możemy sami podjąć się komputeryzacji, wykorzystując własne doświadczenie i umiejętności, skorzystać z rad osób, które już przeprowadziły ten proces, wreszcie - zatrudnić konsultanta i na niego przelać część odpowiedzialności za prawidłowe przeprowadzenie tej kosztownej zmiany (...)
Oprogramowanie dla szpitali
Tomasz Kobosz
Co trzeci szpital w Polsce otrzyma w br. system informatyczny usprawniający ewidencję pacjentów i obrót lekami. Do programu, realizowanego w ramach Projektu Rozwoju Służby Zdrowia i finansowanego z pożyczki Banku Światowego, wytypowano ponad 250 szpitali - klinicznych oraz liczących ponad 200 łóżek. Prace koordynuje Biuro ds. Zagranicznych Programów Pomocy w Ochronie Zdrowia. Łączny koszt projektu sięga 42,5 mln zł (...)
RAPORTY, ANALIZY
Dostępność usług lekarzy specjalistów, badań diagnostycznych i zabiegów rehabilitacyjnych
Maria Pączkowska
W listopadzie ubiegłego roku w Zakładzie Analiz Socjologicznych Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia przeprowadzono badanie oceniające dostępność świadczeń medycznych po wprowadzeniu ubezpieczeń zdrowotnych. Zrealizowane zostało, podobnie jak wcześniejsze, na próbie 1000 osób reprezentujących dorosłych mieszkańców Polski, przy wykorzystaniu tego samego kwestionariusza ankiety. Poniżej - wyniki badania, dotyczące zmian w dostępności usług świadczonych przez lekarzy specjalistów, a także w dostępności badań diagnostycznych i zabiegów rehabilitacyjnych (...)
KSZTAŁCENIE
Konferencja alergologiczna
Małgorzata Kukowska
W Łodzi (6-9 czerwca) odbyła się III konferencja naukowo-szkoleniowa "Alergia, astma, immunologia kliniczna". Uczestniczyło w niej ok. 900 lekarzy: alergologów, internistów, pediatrów, specjalistów medycyny rodzinnej. Rozpowszechnienie chorób alergicznych, a także szybkie postępy w ich leczeniu (w społeczeństwach wysoko rozwiniętych, 30% populacji choruje na choroby alergiczne, w różnym stopniu zaawansowania) powodują, że lekarze pierwszego kontaktu są zainteresowani najnowszymi osiągnięciami w tej dziedzinie (...)
INWESTYCJE
Zagraniczne inwestycje w ochronie zdrowia
Małgorzata Kukowska
Euromedic International jest międzynarodowym holdingiem kapitałowym z siedzibą w Holandii, inwestującym w dziedzinie usług medycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, współpracującym z rządami, instytucjami publicznymi oraz funduszami ubezpieczeniowymi w sferze ochrony zdrowia. Właścicielami holdingu są: General Electric Equity, Dresdner Kleinwort Benson (oddział inwestycyjny Dresdner Bank), The Global Environment Fund z USA oraz inwestorzy prywatni. Roczne obroty firmy wynoszą ok. 60 mln USD. Firma rozpoczęła działalność w 1991 r., uruchamiając pierwsze centrum medyczne w Budapeszcie. Od tej pory powstały placówki usług medycznych Euromedic na Litwie, w Bośni, Słowacji, Bułgarii, Rumunii i Rosji. W Moskwie działa jedna z największych stacji dializ w Europie, wyposażona w 40 aparatów do hemodializy, obsługująca 30 proc. moskiewskich pacjentów wymagających dializowania (...)
KONTRAKTOWANIE
Przetargi dla wybranych
Zbigniew Koczorski
W opinii Urzędu Zamówień Publicznych i Najwyższej Izby Kontroli nieprawidłowa realizacja zamówień publicznych przy wielkich kontraktach rządowych przynosi milionowe straty. Nieprawidłowości są w dużej mierze wynikiem niekompetencji organów udzielających zamówień, jednakże powyższe instytucje wskazują również na przypadki celowego naruszania przepisów ustawy o zamówieniach publicznych (...)
INTEGRACJA
Przed wejściem do Unii Europejskiej:
Stabilizacja systemu opieki zdrowotnej
Boris Kramberger
Osiągnięcie długotrwałej stabilizacji w systemie opieki zdrowotnej nie jest łatwym zadaniem - wskutek stałego wzrostu kosztów, na który wpływają m.in. nowoczesne technologie i uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. Jednakże takie zjawiska, jak starzenie się społeczeństw, szybkie przemiany kulturowe i coraz większa liczba świadomych, wymagających podopiecznych, postęp technologiczny, nowe leki i środki medyczne itd. stanowią wspólne cechy wszystkich systemów europejskich. Stwarza to szerokie możliwości wymiany doświadczeń, przyjmowania sprawdzonych wzorców i wspólnego wypracowywania najlepszych rozwiązań (...)
RESTRUKTURYZACJA
Konferencja Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski:
Bilans reformy
Halina Kleszcz
Reprezentacyjna sala obrad Rady miasta Krakowa w Pałacu Wielopolskich zapełniła się po brzegi podczas ogólnopolskiej konferencji, na którą 11 czerwca br., przybył minister zdrowia Grzegorz Opala. Licznie reprezentowani byli wójtowie gmin, burmistrzowie, starostowie z Małopolski. Organizację lecznictwa otwartego w Krakowie - przewodni temat spotkania bilansującego reformę zdrowia po 2 latach - z wystąpień sekretarza m. Krakowa Pawła Stańczyka, dyrektora MRKCh Jacka Kukurby, posła i lidera samorządowego Kazimierza Barczyka - poznali przedstawiciele Federacji Związków Gmin i Powiatów RP z całej Polski (...)
Opole:
Szpital z duszą
Tomasz Sienkiewicz
Niektórzy mówią, że ten szpital ma duszę, niemal wszyscy uważają, nie bez racji, że jest piękny architektonicznie. Wybudowany w Opolu w 1924 r., był szpitalem katolickim. Ma bliźniaka - dzieło tego samego architekta - w podberlińskim miasteczku. W ubiegłym roku na kopule szpitala ustawiono ponadtrzymetrowej wysokości krzyż, podobny do usuniętego na początku lat 50. przez żołnierzy sowieckich (...)
Leżajsk:
Przekształcenia w powiatowej ochronie zdrowia
Halina Kleszcz
W powiecie leżajskim od 1 stycznia 2001 r. dziewięć niepublicznych podmiotów - w siedemnastu poradniach i punktach lekarskich - mających rodowód w zozie zintegrowanym z powiatowym szpitalem, zaczęło udzielać świadczeń medycznych w ramach kontraktów z Podkarpacką Regionalną Kasą Chorych. Dwa lata przygotowywano się do przekształceń, czerpiąc z doświadczeń Poznania i Chorzowa. Pomimo dobrego klimatu stworzonego przez starostwo, nikt nie chciał wykonać decydującego kroku ku samodzielności. Grano na zwłokę, licząc na to, że organ założycielski zmodernizuje bazę. Dopiero groźba, że jeden śmiałek z dobrym biznesplanem może "zgarnąć całą pulę", skruszyła opory; zaczęto rejestrować spółki. Gdy już klamka zapadła, ostro zabrano się do nadrabiania zaległości (...)