Spis treściSZ nr 80–81/2001
z 18 października 2001 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2001
AKTUALNOŚCI
Nagrody Nobla 2001 w dziedzinie fizjologii i medycyny
Tomasz Kobosz
8 października br. Komitet Noblowski przy szwedzkim Instytucie Karolinska ogłosił nazwiska tegorocznych laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. Nagrodę otrzyma - tradycyjnie 10 grudnia - trzech uczonych: Leland H. Hartwell z USA oraz R. Timothy Hunt i Paul M. Nurse z Wielkiej Brytanii - za odkrycie podstawowych regulatorów cyklu komórkowego w organizmach eukariotycznych (...)
Małgorzata Kukowska
Na czas tegorocznej wiosennej sesji egzaminacyjnej dla lekarzy kończących II stopień specjalizacji - Minister Zdrowia zawiesił egzaminy testowe w kilku dziedzinach: anestezjologii i intensywnej terapii, chirurgii ogólnej, chorób wewnętrznych, pediatrii oraz położnictwa i ginekologii. Komunikat Ministerstwa Zdrowia informujący o tej decyzji przypominał jednocześnie, że egzamin testowy jest optymalną formą egzaminacyjną i zostanie przywrócony w sesji jesiennej (...)
Nagrody Nobla 2001:
W dziedzinie chemii
Tomasz Kobosz
Tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzyma dwóch uczonych amerykańskich - William S. Knowles i K. Barry Sharpless oraz japoński badacz - Ryoji Noyori. Ich odkrycia umożliwiły przemysłową syntezę wielu leków, bez których trudno byłoby się obejść współczesnej medycynie (...) Asymetryczna kataliza uwodorowania i utleniania, dała naukowcom możliwość syntezy cząsteczek o zupełnie nowych właściwościach. Dzięki odkryciom tegorocznych noblistów możliwe było m.in. wyjaśnienie przyczyn toksyczności słynnego Thalidomidu, opracowanie wielu nowych, bezpieczniejszych antybiotyków, leków przeciwzapalnych, antyarytmicznych, a także przyjaznych dla środowiska środków ochrony roślin (...)
DG = (WW + WA + WE) * WG * WL * WS
Marek Wójtowicz
Wszyscy "świadczeniodawcy świadczący świadczenia" pogotowia ratunkowego otrzymali 9 października 2001 r. zadanie wyliczenia - do 10 października - stawki dobowej gotowości (DG) karetek reanimacyjnych i wypadkowych z wykorzystaniem wyżej podanego wzoru. Wzór powyższy jest kluczowym elementem projektu rozporządzenia MZ, które określi, za ile zostanie zakupiona jedna dobokaretka w nowym systemie ratownictwa medycznego. Ustawa o ratownictwie medycznym wprowadza bowiem istotną zmianę od 1 stycznia 2002 r.: finansowanie tzw. usług przedszpitalnych ratownictwa medycznego z budżetu państwa. Kasy chorych z nadzieją czekają na tę zmianę, bo nie będą musiały finansować karetek pogotowia, toteż więcej środków będą mogły przeznaczyć na pozostałe sektory. Z tego samego powodu nadzieja wstąpiła w serca świadczeniodawców, szczególnie szpitalnych (...)
Mariusz Łapiński – nowy minister zdrowia
Mariusz Łapiński opowiada się za likwidacją kas chorych - przewiduje, że nastąpi ona w ciągu ok. 2 lat. W ubiegłym tygodniu zapowiedział już "przywrócenie nadzoru i odpowiedzialności rządu nad systemem ochrony zdrowia poprzez powołanie nowych rad kas", w których zasiadać będą przedstawiciele MZ. Pozwoli to przygotować kasy do przekształceń i połączenia, w efekcie zaś - umożliwi stworzenie jednolitego, spójnego systemu finansowania opieki zdrowotnej (...)
KLINIKA
Podstawowe zasady kontroli bólu nowotworowego
Jadwiga Pyszkowska
W okresie rozpoznawania choroby nowotworowej ból występuje u 20-30% chorych, natomiast w okresie terminalnym - u ponad 75%. Przewlekłe bóle nowotworowe występują okresowo lub ciągle, z rzutowaniem się bólu neuropatycznego o charakterze napadowym. Stała kontrola bólu przewlekłego ma istotne znaczenie w procesie leczniczym i pozwala choremu utrzymać dobrą jakość życia w chorobie. Niestety, zbyt często pacjenci cierpią z powodu nieuzasadnionych lęków i mitów o leczeniu przeciwbólowym. Nie zgłaszają lekarzowi bólu jako podstawowego objawu w okresie diagnostycznym i w trakcie terapii przyczynowej m.in. z obawy, że dolegliwości mogą potwierdzać postęp choroby (...)
Zastosowanie RF-termolezji w leczeniu przeciwbólowym
Janina Pernak de Gast, Jerzy Jarosz
Termolezje wywoływane zastosowaniem prądu o częstotliwości fal radiowych (nazwa RF-termolezja pochodzi od ang. Radio-Frequency Thermolesion) są popularną i szeroko stosowaną na całym świecie techniką leczenia bólu. Istotą zabiegu jest uzyskanie względnie trwałej, zamierzonej i precyzyjnie zlokalizowanej destrukcji struktur centralnego lub/i obwodowego układu nerwowego (...)
Tydzień Walki z Bólem
Anna Jarosz
Przewlekły, nawracający ból to jeden z głównych problemów zdrowotnych w Europie - twierdzą przedstawiciele Europejskiej Federacji Towarzystw Badania Bólu. Październik ogłoszono miesiącem walki z bólem. Celem akcji prowadzonych przez Federację jest próba przekonania rządów i społeczeństw, że ból jest odrębną chorobą. Z danych statystycznych wynika, że każdego roku 65% Polaków cierpi na bóle głowy, które nie są migrenami, 15% uskarża się na migreny, 43% ma bóle kręgosłupa, a 30% - bóle reumatyczne (...)
Polskie Towarzystwo Badania Bólu
Algezjologia, nauka o istocie, patomechanizmach, rozpoznawaniu i ocenie bólu oraz o postępowaniu przeciwbólowym, stała się we wczesnych latach siedemdziesiątych przedmiotem zainteresowania grupy polskich lekarzy z Gdańska, Łodzi, Warszawy, Śląska, Krakowa i Poznania, która według wzorów z Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych organizowała lecznictwo przeciwbólowe. W 1991 r. zarejestrowano Polskie Towarzystwo Badania Bólu, które w 1992 r. weszło w skład Międzynarodowego Stowarzyszenia Badania Bólu (IASP), a w 1993 r. - Europejskiego Stowarzyszenia Towarzystw Bólowych (EFIC) (...)
Deklaracja Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Badania Bólu
Anna Jarosz
9 października br. w Parlamencie Europejskim została przedstawiona Deklaracja Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Badania Bólu. Polska jest członkiem Federacji od 1993 roku. Ból jest głównym problemem zdrowotnym w Europie - czytamy w Deklaracji. - Chociaż ból ostry może być uważany za objaw choroby lub uszkodzenia ciała, przewlekły ból stanowi odrębny problem zdrowotny, chorobę samą w sobie. Na ten właśnie aspekt zwracały uwagę Towarzystwa podpisujące Deklarację (...)
KONTRAKTOWANIE
Erozja zdrowia publicznego
Jerzy Leowski
Głównym problemem w zastosowaniu kontraktów na świadczenia zdrowotne jako formy mechanizmów rynkowych w systemie ochrony zdrowia wydaje się fakt, że w kontraktach biorą udział tylko dwie strony: świadczeniodawca usług zdrowotnych, zainteresowany ich "sprzedażą" na optymalnych dla siebie warunkach (warunki te uzasadnia potrzebami swoich potencjalnych klientów, świadczeniobiorców) oraz nabywca (płatnik), który z kolei jest raczej pośrednikiem występującym w imieniu klientów, świadczeniobiorców, zainteresowanym "kupnem" usług zdrowotnych na optymalnych dla siebie, czyli swoich klientów warunkach. Kryterium "warunków optymalnych" w praktyce jest różne u obu stron transakcji, ale to rzecz oczywista i nie wymaga uzasadnienia. W teorii, ale niestety tylko w teorii, kryterium to powinno być analogiczne, byłoby to jednak wbrew prawom rynku (...)
FARMAKOEKONOMIKA
Nie rozwiązany problem monitorowania farmakoterapii
Maciej Paprocki
Za jedną z przyczyn nieuzasadnionego wzrostu kosztów farmakoterapii, stającego się już problemem społecznym i politycznym, uznaje się brak możliwości monitorowania stosowanej przez lekarzy farmakoterapii. Skutki stosowanej przez lekarzy farmakoterapii, czyli jej skuteczność, koszty, i co bardzo istotne - bezpieczeństwo, są lepiej lub gorzej analizowane we wszystkich chyba państwach. W Polsce jakość podobnych analiz jest marna, podobnie jak możliwości wyciągania z nich wniosków - bez skomputeryzowanego, powszechnego systemu monitorowania procesu farmakoterapii, uwzględniającego ewidencję i analizę danych z recept wystawianych na leki przez lekarzy, a następnie realizowanych w aptekach ogólnodostępnych (...)
RESTRUKTURYZACJA
Szpital z widokami
Halina Kleszcz
Jednego w Szpitalu Powiatowym w Suchej Beskidzkiej na pewno nie brakuje - malowniczych widoków. Usytuowany na wzniesieniu, góruje nad okolicą. Od dawna cieszy się dobrą marką, zwłaszcza jego oddziały zabiegowe (...) Dwanaście lat temu - w drodze konkursu - dyrektorem szpitala został Marek Haber, absolwent krakowskiej AM oraz Szkoły Zdrowia Publicznego, członek małopolskiego oddziału STOMOZ (wcześniej pracował w oddziale ginekologii i położnictwa). Ze środowiskiem SZP w Krakowie do tej pory utrzymuje żywy kontakt. Dzięki temu szpital w Suchej ma łatwiejszy dostęp do nowinek z zakresu zarządzania oraz szanse na zagraniczną wymianę doświadczeń (...)
SZPITAL POLSKI
JGP
Polski system jednorodnych grup pacjentów
Jacek Grabowski, Adam Kozierkiewicz, Franciszek Gajek
Koncepcja polskiego systemu jednorodnych grup pacjentów (JGP) powstała w wyniku gromadzenia doświadczeń w latach 1996-2000 oraz zdiagnozowania potrzeb dotyczących zmian w polskim systemie opieki zdrowotnej. Wynikiem kilkuletnich przygotowań było zaplanowanie i uruchomienie projektu pod nazwą "Opracowanie polskiego modelu jednorodnych grup pacjentów", który został sfinansowany z pożyczki Banku Światowego. W ramach prac grupy roboczej projektu JGP, powołanej zarządzeniem Ministra Zdrowia z 12 marca 2001r. i występującej w jego imieniu, koncepcja została doprecyzowana, szczególnie w dziedzinie metodyki tworzenia JGP i ich utrzymywania. (...)
100-lecie Szpitala Dzieciątka Jezus
Tomasz Sienkiewicz
Jeden z najpopularniejszych warszawskich szpitali zbudowano w latach 1897-1901, ale początki jego historii sięgają XVIII wieku. W 1732 r. francuski ksiądz misjonarz ze Zgromadzenia św. Wincentego á Paulo, Gabriel Piotr Baudouin, zakłada na Krakowskim Przedmieściu Dom dla Podrzutków, który w następnych latach zostaje przeniesiony do nowej siedziby na placu Wareckim, a w 1758 r., na mocy dekretu króla Augusta III, przekształcony w Szpital Generalny Dzieciątka Jezus. Budowę nowego Szpitala Dzieciątka Jezus na terenie, na którym znajduje się do dziś, według projektu znanego warszawskiego architekta Józefa Piusa Dziekońskiego, ukończono w 1901 r. Był wówczas najnowocześniejszym i największym szpitalem w Polsce (...)
Funkcjonalna sieć szpitali w Polsce
opr. Tomasz Sienkiewicz
Wypowiedź Barbary Bulanowskiej, do maja br. dyrektor Departamentu Nadzoru i Kontroli w Ministerstwie Zdrowia, kierującego pracami nad siecią szpitali w Polsce (...)
Wdrażanie budżetowania w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie
Elżbieta Dziubińska-Kolender, Wojciech Dudziński
Wprowadzenie, wprawdzie niedoskonałego, lecz bardzo potrzebnego systemu finansowania szpitali wiążącego poziom przychodów z liczbą wytwarzanych usług - stwarza konieczność wprowadzenia do zarządzania narzędzi pozwalających obserwować koszty tych usług i wpływać na ich poziom. Nie był to jednak wniosek, który nasunął się zaraz po zmianie systemu - zbyt duże było obciążenie starymi nawykami. W naszym szpitalu tuż po wprowadzeniu reformy dawały się odczuć wśród pracowników nastroje właściwe dla zdecydowanej większości organizacji sektora ochrony zdrowia w Polsce: nastawienie niemal wyłącznie na medyczny aspekt funkcjonowania, brak umiejętności i nawyku liczenia kosztów działalności, wyraźny podział ról - lekarze zajmują się leczeniem, a od pieniędzy jest dyrekcja. Dość szybko kierownictwo szpitala zyskało świadomość, że w procesie zmian może liczyć wyłącznie na siebie (...)
System grup diagnostycznych (DRG)
Alicja Sobczak
W nr. 4/2001 SZP (5-16 lipca) przedstawiono systemy DRG we Francji i Portugalii, w nr. 5/2001 (2-13 sierpnia) - w Niemczech, Austrii, Włoszech, Anglii, Walii i Norwegii. Dziś prezentacja doświadczeń australijskich oraz opinie autorki na temat zalet i ograniczeń tego systemu finansowania (...)