Spis treściSZ nr 82–85/2001
z 25 października 2001 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2001
ROZMOWA
Wywiad z prof. Zbigniewem Religą
Odłożyć życie na lepsze czasy?
Fundacje nie cieszą się w Polsce dobrą sławą. Narosło wokół nich wiele wątpliwości i podejrzeń o nie do końca szlachetne apele do ludzkich serc i portfeli. Tymczasem Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii z roku na rok, już od 10 lat, umacnia swoją pozycję. Z prof. Zbigniewem Religą, prezesem Rady Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu, senatorem RP, rozmawia Barbara Namysł (...)
INWESTYCJE
Budowa Akademickiego Centrum Medycznego w Zabrzu
Tomasz Kobosz
ACM świadczyć będzie usługi medyczne jako ośrodek III poziomu referencyjnego. Nowoczesna koncepcja architektoniczna, oparta na modułowej strukturze 15-łóżkowej, umożliwi niemal dowolną regulację liczby łóżek w poszczególnych klinikach, zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem i bez ponoszenia dodatkowych kosztów. W ACM znajdą się oddziały wielu różnych specjalności (w sumie 1220 łóżek), jednak głównym profilem działalności będą choroby serca i interdyscyplinarne leczenie urazów wielonarządowych. To właśnie ta ostatnia specjalizacja ma zadecydować o dominującej roli ACM w nowoczesnym systemie ratownictwa medycznego nie tylko w Polsce, ale także w całym euroregionie. Taki program medyczny nie tylko wychodzi naprzeciw obecnym problemom zdrowotnym ludności Górnego Śląska, ale także, w połączeniu z planowanymi możliwościami komunikacyjnymi (własny pas startowy i flota powietrzna, szybkie łącza telekomunikacyjne) predysponuje ACM do wystąpienia o akredytację NATO (...)
RESTRUKTURYZACJA
Reanimacja szpitala
Tomasz Sienkiewicz
Półtora roku temu szpital w Jarocinie kwalifikował się do zamknięcia - taki pogląd wyraził m.in. na łamach lokalnej prasy ówczesny lekarz wojewódzki, późniejszy wiceminister, dr Tomasz Grottel. Także sanepid od dawna alarmował, że utrzymanie reżimów sanitarnych w nie remontowanych pomieszczeniach stało się niemożliwe. Po tym artykule, w piątym miesiącu pełnienia funkcji, ówczesny dyrektor szpitala w Jarocinie złożył rezygnację. Wywiad z dr. Grottelem ukazał się na początku marca, a 20 marca rada powiatu powołała nową dyrekcję szpitala. Naczelnym został Tomasz Paczkowski, ekonomista, do niedawna dyrektor handlowy w firmie produkującej obrabiarki, a jego zastępcą ds. lecznictwa - dr Grzegorz Szymczak, p.o. zastępcy ordynatora chirurgii, pracujący w jarocińskim szpitalu od blisko 20 lat (...)
KLINIKA
Jerzy Kozielski
Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym na świecie, w tym i Polsce. W naszym kraju corocznie umiera z powodu tej choroby ponad 20 tys. osób. Co trzeci mężczyzna chory na raka ma raka płuca. Wśród kobiet częstość występowania tego nowotworu systematycznie wzrasta i być może w niedługim czasie będzie to również najczęściej spotykany nowotwór wśród tej płci. Rak płuca jest najczęstszą przyczyną zgonów wśród mężczyzn i kobiet chorych na nowotwory (...)
Przewlekła obturacyjna choroba płuc
Paweł Śliwiński
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) nie jest chorobą nową. Przyjęto jedynie nową nazwę dla dwu dobrze znanych chorób - przewlekłego zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc. Z małymi wyjątkami, obie są spowodowane paleniem papierosów. Najczęściej występują jednocześnie, z różnym nasileniem. W obu - głównym następstwem jest postępujący spadek rezerw wentylacyjnych płuc (...)
Dariusz Ziora
Zmiany rozsiane w płucach (diffuse lung diseases) stanowią jeden z trudniejszych problemów diagnostycznych i terapeutycznych współczesnej pulmonologii. Uważa się, że istnieje ponad 100, a nawet 150 przyczyn zmian rozsianych. Pewną podgrupę tych zmian stanowią tzw. choroby śródmiąższowe płuc (interstitial lung diseases - ILD), które w swoim naturalnym przebiegu mogą często prowadzić do włóknienia tkanki płucnej, upośledzenia wymiany gazowej, niewydolności oddechowej przewlekłej i inwalidztwa oddechowego (...)
Kazimierz Oklek
Choroba wywołana u człowieka zakażeniem prątkiem gruźlicy jest niezmiernie ważnym problemem od zarania ludzkości. Były okresy, kiedy gruźlica (od greckiego słowa phthisis - suchoty, gruźlica) zbierała swoje obfite żniwo na całym świecie. Określenia: "galopujące suchoty" lub "biała zaraza" odzwierciedlają skalę śmiertelnego zagrożenia dla ludzi w przeszłości. W XIX w gruźlica była główną przyczyną zgonów w Europie i USA. Połowa chorych umierała. W końcu XIX i początku XX w nastąpił rozwój leczenia chirurgicznego gruźlicy (...)
Leczenie stanów bronchospastycznych
Andrzej Krzywiecki
Pod nazwą stanów bronchospastycznych rozumiemy takie uwarunkowania przepływów powietrza w oskrzelach, kiedy chory ma świszczący oddech, a na skutek braku dostatecznego dostępu tlenu do pęcherzyków odczuwa duszność. Zarówno świszczący oddech, jak i duszność wynikają z utrudnionego przepływu powietrza w oskrzelach. Określenie "stan bronchospastyczny" odnosi się do tych schorzeń, w których główną rolę odgrywa stan zapalny powodujący zmienne nasilenie napięcia mięśniówki oskrzeli, zmieniając ich światło wraz z obrzękiem błony śluzowej i nadmiernym gromadzeniem się śluzu. Taki stan najczęściej spotyka się w astmie oskrzelowej i w tych postaciach przewlekłego zapalenia oskrzeli, w których stan skurczu jest objawem dominującym (...)
Narodowy Program Wczesnego Rozpoznawania i Profilaktyki POChP
Małgorzata Kukowska
Celem programu jest wczesne wykrywanie POChP wśród palaczy papierosów, a także skłanianie ich do zaprzestania palenia, aby uchronić przed dalszym rozwojem choroby. Cel dodatkowy to również przekonanie wszystkich palących do rzucenia nałogu. Program realizowany jest przez MZ, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc oraz poradnie chorób płuc w całym kraju przy współpracy kas chorych. Do programu mogą przystępować też inne zakłady opieki zdrowotnej pod warunkiem dysponowania odpowiednią kadrą medyczną (lekarz specjalista chorób płuc i technik wyspecjalizowany w spirometrii) oraz sprzętem (spirometr odpowiedniej klasy). Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc ma obowiązek przygotowania materiałów, przeszkolenia realizatorów programu w jednolitym jego wykonywaniu, a przede wszystkim - zbierania i analizowania wyników oraz składania corocznych raportów Ministerstwu Zdrowia (...)
INTERNET
Kolekcja linków do stron o tematyce pulmonologicznej (...)
AKTUALNOŚCI
Kto się zajmie zdrowiem w parlamencie RP?
Spośród 216 posłów koalicji SLD-UP - z medycyną oraz ochroną zdrowia związanych jest 14. Odpowiednio: z 65 posłów PO - 6 osób, z 53 posłów "Samoobrony" - 1, z 44 Prawa i Sprawiedliwości - 2, natomiast spośród 38 posłów Ligi Polskich Rodzin - 4. Pozostałe kluby - PSL i Mniejszość Niemiecka - nie mają wśród posłów profesjonalistów medycznych. Sejmową Komisję Zdrowia poprowadzi prawdopodobnie prof. Barbara Błońska-Fajfrowska (UP) (...)
Nowa ekipa ministerialna
19 pażdziernika, po pierwszym posiedzeniu Sejmu IV kadencji, został zaprzysiężony rząd Leszka Millera. Nowy minister zdrowia, prof. dr n. med. Mariusz Łapiński, poseł na Sejm i członek Rady Naczelnej SLD, niezwłocznie rozpoczął pełnienie obowiązków szefa resortu. 22 października odwołał wszystkich wiceministrów zdrowia. Jak się dowiadujemy, wiceministrami zdrowia będą: dr Ewa Kralkowska z Łodzi, posłanka UP, członek NRL i komisji legislacyjnej NRL; Aleksander Nauman, anestezjolog z Warszawy, Jan Kopczyk (PSL), wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Zdrowia II kadencji oraz Wacława Wojtala (...)
Papier i elektronika
Marek Wójtowicz
Hitem tego miesiąca jest podpisanie przez prezydenta ustawy o podpisie elektronicznym. To oznacza rewolucję także na rynku zdrowotnym. Taki podpis to decyzja i odpowiedzialność potwierdzona zgodnie z prawem, tyle że elektronicznie. Rosnące możliwości elektronicznego przesyłania wyników badań diagnostycznych, np. RTG, CT, MRI - zlikwidują niedługo problem niedostatku lekarzy elektroradiologów w szpitalach. Opisywanie badań na odległość stanie się standardem. Nie będzie żadnego problemu z zatrudnieniem drogą elektroniczną lekarza diagnosty w odległym o tysiąc kilometrów miejscu i otrzymywaniem od niego opisów badań via internet. Profesjonalny diagnosta będzie siedział w domu przy komputerze i konsultował kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt szpitali. No, ewentualnie czasem wyjdzie na balkon albo z psem na trawnik (...)
Restrukturyzacja na 43%?
Tomasz Sienkiewicz
W budżecie państwa na 2001 r., w uruchamianej już trzeci rok z rzędu rezerwie celowej na restrukturyzację w ochronie zdrowia, przewidziano 393,5 mln zł. Jednak wiele wskazuje na to, że jednostki ochrony zdrowia otrzymają mniej niż połowę tej kwoty. O zagrożeniach dotyczących realizacji programu restrukturyzacji informowała 18 bm. minister finansów ustępującego rządu Hanna Wasilewska-Trenkner, na życzenie Konwentu Marszałków RP. Kwota przeznaczona na restrukturyzację uległa zmniejszeniu, podobnie jak wiele innych rezerw celowych przewidzianych w ustawie budżetowej na 2001 r. (...)
Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego
Anna Jarosz
Z okazji tegorocznego Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego (obchodzonego 10 października) WHO przygotowała raport poświęcony tej problematyce. Uznano, że społeczne rozmiary szkód powodowanych przez choroby psychiczne są niewspółmierne w stosunku do postępu, jaki w ich rozpoznawaniu i leczeniu poczyniła medycyna. WHO ocenia, że choć dostępność lecznictwa psychiatrycznego w świecie jest wysoka, to 2/3 ludzi z rozpoznanymi schorzeniami psychicznymi nie szuka pomocy w specjalistycznych ośrodkach. Dzieje się tak z wielu powodów, ale jednym z najważniejszych jest powszechne nieakceptowanie tej grupy chorych, ich trudna sytuacja materialna oraz niechęć środowisk lokalnych do udzielania im pomocy (...)
Czas pracy a standardy UE
Jadwiga Greger
Pytanie postawione podczas Międzynarodowej Konferencji Związków Zawodowych Służby Zdrowia (Gdańsk, 8-9 października): Czy standardy Unii Europejskiej są szansą dla pracowników służby zdrowia? - pozostaje ciągle bez jednoznacznej odpowiedzi. Jej uczestnicy wyjątkowo zgodnie ocenili natomiast wpływ, jaki wprowadzenie ubezpieczeń zdrowotnych miało na sytuację pracowników we wszystkich uczestniczących w konferencji, sąsiadujących z Polską krajach. Wszędzie wystąpiły podobne zjawiska: restrukturyzacja zatrudnienia pracowników medycznych, utrata miejsc pracy - w największym stopniu dotycząca pracowników obsługi, utrzymano też dotychczasowe, bardzo niskie płace, pojawiły się trudności z podnoszeniem kwalifikacji, wszędzie brakuje środków w systemie ochrony zdrowia, a kontrakty zakładów z kasami chorych mają niewiele wspólnego z kosztami usług zdrowotnych (...)
TECHNOLOGIE
KRIOTERAPIA OGÓLNOUSTROJOWA
W ubiegłym roku polska komora niskotemperaturowa decyzją brukselskiego jury otrzymała złoty medal na 49. Światowych Targach Nowych Technologii i Wynalazków - Eureka 2000. Decyzją premiera RP Jerzego Buzka została też wyróżniona w kategorii "Polski Produkt Przyszłości" (...) Najnowsze badania wykazały, iż krioterapia ogólnoustrojowa jest metodą bezpieczną i skuteczną w wielu schorzeniach. Takie wnioski zaprezentowano podczas spotkania, które odbyło się w Centrum Rehabilitacyjno-Szkoleniowym "Victoria" w Radzyniu koło Sławy w woj. lubuskim. Z uczestnikami rozmawiał Krystian Daniel Ślugaj (...)
Telemedycyna szansą dla pacjenta i lekarza
Z Rafałem Deją, dyrektorem ds. modernizacji i rozwoju Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, rozmawia Agnieszka Partrige (...)
Sztuczne serce
Witold Ponikło
Konsekwencją spojrzenia na człowieka jako zbiór różnych organów, których prawidłowe i bezbolesne funkcjonowanie decyduje o jakości życia, jest chęć "naprawienia go" poprzez wymianę uszkodzonych "elementów" i wprowadzenie na ich miejsce sprawnie działających "części zamiennych". Taką myślą od dawna zarażeni są naukowcy różnych specjalności, m.in. biolodzy, ale osiągnięcia specjalistów innych dyscyplin są nie mniej spektakularne. Ostatnim wydarzeniem jest niewątpliwie sztuczne serce AbioCor - wyrób amerykańskiej firmy ABIOMED. Zagadnieniem otwartym pozostaje kwestia, czy sztuczne serce AbioCor okaże się efektywniejsze niż kontrowersyjna dla wielu etyków technologia terapeutycznego podawania pacjentowi po zawale serca komórek ludzkiego embrionu, których dalszy rozwój wstępnie "programuje" się w laboratorium (...)
ZE ŚWIATA
Witold Ponikło
Jeszcze świat nie ochłonął po tragicznych wydarzeniach w Nowym Jorku, a potem nalotach amerykańskich na Afganistan, gdy karierę medialną w ciągu kilku dni zrobił wąglik. Ta skromna bakteria żyje w glebie w wielu częściach świata. W warunkach naturalnych do zakażenia dochodzi wskutek wniknięcia bakterii do świeżej rany. Leczenie antybiotykowe w takim przypadku jest zwykle szybkie i skuteczne. Znacznie poważniejszy problem zdrowotny stanowi infekcja dróg oddechowych bakterią wąglika. Jakie środki zapobiegawcze podejmowane są w różnych krajach w celu zapobieżenia tym zakażeniom lub minimalizacji skutków hipotetycznego ataku bioterrorysty (...)
Lekcja francuskiego
Marcin Kautsch
W 1999 r. Przedstawiałem na tych łamach system opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii oraz reformy, jakie Brytyjczycy zafundowali sobie na początku lat dziewięćdziesiątych. Ostatnio nasz Instytut Zdrowia Publicznego odnawia kontakty z Francją i tamtejszą Narodową Szkołą Zdrowia Publicznego w Rennes. Wizyta, jaką niedawno złożyliśmy naszym francuskim przyjaciołom, nasunęła mi kilka refleksji na temat, jak sami się postrzegamy, przed jakimi stoimy problemami i co zapewne niedługo nas już czeka (...)
ŚLADEM NASZYCH PUBLIKACJI
Terbinafina i itrakonazol w leczeniu grzybicy paznokci
Stanowisko Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego
Eugeniusz Baran, Jacek Szepietowski
Artykuł opublikowany w Służbie Zdrowia (nr 55-58 z 2001 r.) pt. „Ostrożnie z terbinafiną i itrakonazolem w doustnym leczeniu grzybic paznokci” autorstwa dr. n. med. Medarda M. Lecha ze Szkoły Zdrowia Publicznego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego skłonił Zarząd Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD) do zajęcia oficjalnego stanowiska w tej sprawie (...)
KASY CHORYCH
BIULETYN KAS CHORYCH
Standardy świadczeń medycznych nabywanych w systemie puz
Jacek Grabowski, Adam Kozierkiewicz
Projekt, którego celem jest określenie standardów świadczeń medycznych gwarantowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, realizowany jest od końca 2000 r. przez holenderską firmę konsultingową TNO. Zagraniczny konsultant został wyłoniony w drodze przetargu, projekt jest finansowany z pożyczki Banku Światowego, a realizacja odbywa się we współpracy z wybranymi przez zagranicznego konsultanta ekspertami polskimi. Jednym z podstawowych założeń metodologicznych jest zastosowanie mechanizmów Oceny Technologii Medycznych (Health Technology Assessment - HTA) w pracach standaryzacyjnych (...)