Spis treściSZ nr 98–101/2001
z 20 grudnia 2001 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2001
AKTUALNOŚCI
VI Krajowy Zjazd Lekarzy
Małgorzata Kukowska
VI Krajowy Zjazd Lekarzy, w którym uczestniczyło 448 delegatów (90,7 proc. wybranych) zrealizował zaplanowany program. Nowym prezesem Naczelnej Rady Lekarskiej został Konstanty Radziwiłł, dotychczasowy sekretarz NRL, a także jej reprezentant w europejskich organizacjach medycznych, wpływających na kształt ochrony zdrowia i legislację regulującą m.in. zasady kształcenia i wykonywania zawodu lekarza w krajach Unii Europejskiej. (...)
Biała niedziela - jak za Gierka
Aleksandra Gielewska
12 października br. Mariusz Łapiński - w dzień po prezentacji przez premiera-elekta nowej ekipy rządowej - mówił "Trybunie": Będę nadal uczestniczył w przedsięwzięciu, które nosi nazwę "Białych niedziel". Dopóki nie stworzymy takiego systemu, że nie będą one już nikomu potrzebne. Będę spotykał się z pacjentami w małych miejscowościach, na wsi. Będę ich badał, rozmawiał z nimi. Nadal więc będę lekarzem i co równie ważne, będę widział, co dzieje się w systemie. Od wewnątrz, od strony pacjenta. Szczerze mówiąc, tej deklaracji ministra nie potraktowałam poważnie. Ot, myślałam, propagandowa wypowiedź rodem z przebrzmiałej już kampanii wyborczej. Nie doceniłam determinacji szefa resortu w realizowaniu programu, opierającego się na głęboko zakorzenionych pryncypiach i wzorcach. A może - po prostu - sile tradycji? (...)
Bożonarodzeniowa "grafikologia"
Marek Wójtowicz
Przez dziesięć lat układałem grafiki dyżurów lekarskich na chirurgii. To trudna sztuka. "Grafikolog" staje się powiernikiem całego zespołu lekarskiego co do dyżurowych preferencji. Jednemu pasują dyżury w poniedziałki lub środy, a inny - za skarby świata nie będzie współdyżurował z jakimś nie lubianym doktorem. "Grafikolog" musi znać wszystkie wewnątrzszpitalne sympatie i antypatie, problemy rodzinne i zawodowe każdego, kto dyżuruje. Staje się powiernikiem i mężem zaufania, który nie może puścić pary z gęby, dlaczego układ dyżurów jest taki a nie inny. Doświadczony "grafikolog" nie musi się nikogo o nic pytać, wie bowiem, "co w trawie piszczy", od razu układa więc idealny, aprobowany przez wszystkich miesięczny grafik dyżurów (...)
10 lat samorządu aptekarskiego
Tomasz Kobosz
Samorząd aptekarski obchodzi w tym roku 10. rocznicę reaktywowania swojej działalności. Pierwszą ustawę o izbach aptekarskich uchwalono w 1939 r. Po wojnie izby działały jednak krótko - zlikwidowano je w 1951 r., podczas nacjonalizacji aptek. Dopiero przemiany ustrojowe po 1989 r. umożliwiły trwałe reaktywowanie samorządu (...) Centralne obchody X-lecia odbyły się 11 grudnia na Zamku Królewskim w Warszawie. Wysoki protektorat nad uroczystościami objął Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski. Aktu wręczenia orderów i odznaczeń zasłużonym dla aptekarstwa polskiego dokonał podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP minister Edward Stanisław Szymański. Prezes NRA mgr Roman Hechmann uhonorowany został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Wręczono także 7 Krzyży Kawalerskich Orderu Odrodzenia Polski oraz 9 złotych i 3 srebrne krzyże zasługi. Ponadto NRA przyznała 34 medale im. prof. Bronisława Koskowskiego za zasługi dla chwały, pożytku i rozwoju aptekarstwa polskiego (...)
FARMAKOEKONOMIKA
Oszczędności na lekach w Zachodniopomorskiej RKCh
Małgorzata Pieleszek
Po półtora roku stosowania przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej receptariusza można już mówić o ekonomicznych skutkach tych działań. Mimo podwyżek cen leków, które w okresie od czerwca 2000 r. do września 2001 r. wyniosły średnio 10,4%, pacjentom zostało w kieszeniach 7 484 884,70 zł, natomiast kasa nie wydała dodatkowych 8 537 265,12 zł. Wykaz leków rekomendowanych przez Zachodniopomorską RKCh dał ubezpieczonym i kasie ponad 16 mln zł oszczędności. Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej na kontrakcie z ZRKCh mają zapisywać swoim podopiecznym skuteczne i dobre, ale tanie leki, na których wykupienie chorzy mogą sobie pozwolić (...)
Jak zmniejszyć wydatki na refundację leków?
Zbigniew Kotula
Jednym z istotnych elementów wydatków kas chorych, pochłaniającym ponad 20% ich wpływów, jest dopłata do leków. Pierwsza wersja ustawy o puz, wprowadzona w życie 1 stycznia 1999 r., przewidywała istotny udział kas chorych w ustalaniu wykazów leków refundowanych, a przede wszystkim - wnioskowanie w sprawie cen limitowych. Jednak w czasie wdrażania ustawy pozbawiono kasy możliwości wpływania na poziom wydatków na refundację. W końcu modyfikacja ustawy o puz, a następnie uchwalenie ustawy o cenach (2001 r.) spowodowały, że kasy mają już tylko bardzo niewielki wpływ na tę część swoich wydatków. Jest to wyjątkowe rozwiązanie w porównaniu z innymi krajami naszego regionu - np. Czechami, Węgrami, gdzie o wydatkach na leki decyduje płatnik. Wydatki kas chorych na refundację leków rosną w tempie znacznie przekraczającym wskaźniki inflacji: w 1999 r. - wyniosły 3,55 mld zł, w 2000 r. - 4,5 mld zł, a na 2001 r. po upływie 10 miesięcy przewiduje się 5,2 mld zł. Prognozy UNUZ na 2002 r. zakładają refundację na poziomie 6,2-6,4 mld zł, co przy oczekiwanych wpływach kas na poziomie 27 mld zł oznacza, że refundacja leków stanowić będzie 23,0-23,7% ich wydatków na ochronę zdrowia (...)
OPINIE
Krzysztof Bukiel
Dotychczasowe zapowiedzi Ministra Zdrowia stanowią bowiem znakomite wypełnienie określenia: "zamiatanie pod dywan". Słychać o propozycjach wielu rozwiązań, z których żadne jednak nie dotyka istoty problemu. Istotą jest zaś ogromna dysproporcja między ilością pieniędzy przeznaczonych na sfinansowanie świadczeń zdrowotnych a liczbą tych świadczeń. Dysproporcję tę można zlikwidować - lub chociażby złagodzić - podejmując jedno z trzech rozwiązań. Pierwszym może być radykalne zwiększenie ilości środków przy zachowaniu dotychczasowego zakresu bezpłatnych świadczeń (w praktyce - "wszystko za darmo"). Składka na powszechne ubezpieczenie zdrowotne musiałaby wówczas - oczywiście - wzrosnąć dwa, a może nawet trzy razy. Drugą możliwością jest pozostawienie nie zmienionych nakładów i radykalne ograniczenie zakresu bezpłatnych świadczeń. Trzecim sposobem - w moim przekonaniu najlepszym - byłby wyraźny wzrost składki (na przykład do zapowiadanej wcześniej wysokości 11%) z jednoczesnym wprowadzeniem powszechnego współpłacenia przez pacjentów za niektóre świadczenia, zwłaszcza te najprostsze, najmniej kosztowne, wykonywane najczęściej, nieinwazyjne, a więc takie, które mogą być łatwo nadużywane przez pacjentów i lekarzy (...)
Stanowiska Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych
Ilona Tułodziecka
Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych z 5 i 6 grudnia 2001 r.: w sprawie zamrożenia składek na ubezpieczenia zdrowotne na dotychczasowym poziomie oraz w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz zmianie niektórych ustaw (...)
ZE ŚWIATA
Pływająca przychodnia
Konrad Pszczołowski
Pływające centrum medyczne GALINOS w miesięcznym cyklu opływa wszystkie wyspy Dodekanezu. Wodolot podzielony jest na boksy - gabinety o powierzchni kilku metrów kwadratowych, są tam także: małe laboratorium wykonujące podstawowe badania, rentgen, USG, EKG, mała sala operacyjna. Zapotrzebowanie na określonych specjalistów ustala się na podstawie wcześniejszego kontaktu z lekarzami z danej wyspy (lub jej mieszkańcami). W zależności od potrzeb płynie zespół złożony z 4-10 lekarzy różnych specjalności (np. chirurg, internista, laryngolog, okulista, stomatolog, ginekolog, pediatra, niekiedy psychiatra), zawsze są 2-3 pielęgniarki, 2 rejestratorki (rejestracja komputerowa), laborantka oraz kapitan i 2 marynarzy (...)
Arizona dream
Michał Hibner, Piotr Marianowski
Mayo Clinic jest jednym z bardziej znanych szpitali w Stanach Zjednoczonych. Przyjeżdżają się tu leczyć koronowane głowy z całego świata, szejkowie arabscy, gwiazdy Hollywood. Jest to również miejsce, gdzie nowoczesność spotyka się z historią i tradycją stworzoną przez braci Willa i Charliego Mayo. Dzięki uprzejmości dr. Michała Hibnera, pracującego w Klinice Chirurgii Ginekologicznej w Mayo-Scottsdale w Arizonie, absolwenta Akademii Medycznej w Warszawie, byłego pracownika I Kliniki Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie, miałem możliwość zwiedzenia tego najbardziej znanego na świecie szpitala (...)
INTERNET
Mayo Clinic w internecie
Tomasz Kobosz
Z pewnością nie każdy będzie miał okazję przemierzyć tysiące kilometrów i na własne oczy zobaczyć któryś ze słynnych szpitali Mayo Clinic. Znacznie prościej wpisać w pole adresowe przeglądarki WWW adres www.mayoclinic.org lub www.mayoclinic.com i zapoznać się z internetową ofertą Mayo Foundation. W witrynie Mayo dominują treści o charakterze edukacyjnym, przeznaczone zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy. Zwiedzanie proponuję rozpocząć od działu Diseases & Conditions A-Z, w którym zawarto obszerne opisy kilkuset najczęściej występujących jednostek chorobowych (...)
LUDZIE I MEDYCYNA
Noworodki trzeba kochać
Anna Jarosz
Zbieg ulic Żelaznej i Al. Solidarności to jedno z ruchliwszych warszawskich skrzyżowań. Nawet wieczorami słychać przejeżdżające tramwaje i wielkomiejskie hałasy. Można powiedzieć, że to niezbyt szczęśliwa lokalizacja dla szpitala. Ale Szpital Specjalistyczny św. Zofii istnieje tu już od blisko 90 lat. W sąsiedztwie znajdują się cztery inne szpitale ginekologiczno-położnicze, jednak ten cieszy się szczególnym uznaniem pacjentek. Dobra opinia o placówce jest przekazywana z pokolenia na pokolenie (...)
45 lat w jednym szpitalu
Anna Jarosz
8 listopada w Szpitalu św. Zofii w Warszawie odbyła się niecodzienna uroczystość - pożegnanie pani Lucyny Oktaby, pielęgniarki odchodzącej na emeryturę po 45 latach pracy w tym szpitalu. - Jestem dumna, że właśnie tutaj mogłam spędzić swoje życie zawodowe - powiedziała nam Lucyna Oktaba. - Zostawiam tu swoje serce, życzliwych mi ludzi, współpracowników (...)
FARMAKOTERAPIA
Więcej niż nadzieja
Anna Jarosz
Koncern farmaceutyczny Novartis i Fundacja Przeciwko Leukemii na wspólnej konferencji przedstawiły nowy lek przeciwbiałaczkowy. Glivec® (inhibitor kinazy tyrozynowej), odkryty i opracowany przez firmę Novartis - wykazuje bardzo wysoką skuteczność w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej u chorych ze stwierdzoną obecnością chromosomu Philadelphia. Dostępny jest w 32 krajach świata, od grudnia br. także dla polskich pacjentów (...)
SZPITAL POLSKI
Przepustka do elity
Mariola Marklowska
Centralny Szpital Kliniczny Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach uzyskał akredytację krakowskiego Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia. Jest jednym z 52 szpitali w Polsce, które zdecydowały się poddać surowej ocenie wizytatorów, sprawdzających nie tylko jakość świadczeń medycznych, ale również poziom zadowolenia pacjentów. Do procesu akredytacji w CSK przygotowywano się przez 1,5 roku. W lipcu 2000 r. powołano Komitet ds. Jakości pod kierownictwem prof. Władysława Pierzchały. W pracę zaangażowali się kierownicy wszystkich klinik i współpracujący z nimi lekarze i pielęgniarki (...)
Górnośląskie Centrum Rehabilitacji "REPTY":
Restrukturyzacja w szpitalu akredytowanym
Krystian Oleszczyk, Urszula Erfurt
Mimo optymistycznych prognoz co do liczby planowanych usług medycznych świadczonych na rzecz pacjentów przez GCR "REPTY" w roku 2000, rozstrzygnięcie konkursu ofert na świadczenia w zakresie programu prewencji rentowej ZUS przyniosło dyrekcji i pracownikom Centrum kolejne rozczarowanie. Utrata kontraktu z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych spowodowała poważne konsekwencje w postaci załamania planu rzeczowo-finansowego jednostki na rok 2000. Dyrekcja szpitala nie miała już żadnych wątpliwości, że koszty utrzymania tak dużego obiektu znacznie przewyższą planowane przychody, a co za tym idzie - deficyt jednostki może osiągnąć bardzo niebezpieczny poziom. Kolejny plan naprawczy szpitala przewidywał dalsze zwolnienia pracowników, ponownie objęte programem "szybkiej ścieżki" proponowanym przez Ministerstwo Zdrowia (...)
Komunikacja jako proces przekazu informacji
Anna Łoś, Wojciech Przybylski
Szpital św. Łukasza w Końskich jest placówką dużą, liczącą 495 łóżek, pełnoprofilową, zatrudniającą ponad 900 osób. W szpitalu znajduje się 20 oddziałów o charakterze zabiegowym i zachowawczym oraz działy pełniące funkcje diagnostyczne i terapeutyczne, np. izba przyjęć, blok operacyjny, laboratorium, apteka, rehabilitacja, centralna sterylizatornia. W zozie znajdują się również poradnie specjalistyczne, gdzie leczeni są pacjenci w trybie ambulatoryjnym. Oprócz tych komórek organizacyjnych funkcjonuje dobrze rozwinięta struktura administracyjna, której zadaniem jest obsługa jednostek terapeutycznych szpitala (...) Proces komunikowania się organizacji w znacznym stopniu jest uwarunkowany jej strukturą organizacyjną. Im większa, bardziej rozbudowana jest dana instytucja, tym więcej ma problemów z przekazywaniem i odbiorem informacji. Znacznie mniej kanałów informacyjnych występować będzie w szpitalu składającym się z 2-4 oddziałów, inaczej będzie się przedstawiał system komunikacji w dużym kilkunasto- czy kilkudziesięciooddziałowym szpitalu. W wieloprofilowych, specjalistycznych jednostkach służby zdrowia proces przekazywania informacji jest bardzo rozbudowany. Wiąże się to z szerokim zakresem działalności szpitala oraz z koniecznością agregowania różnego rodzaju informacji potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania szpitala (...)
Jak tworzyć wizerunek zakładu?
Maria Polakowska, Wojciech Przybylski
Najwłaściwszą formą promocji zakładów medycznych wydaje się public relations, pomocne w procesie kreowania ich pozytywnego wizerunku. Wizerunek - według Sznajdera - to subiektywne wyobrażenie marki, produktu czy firmy, które nie musi się pokrywać z obiektywną rzeczywistością. Wizerunek firmy może być pozytywny, negatywny lub neutralny. Może być rozpowszechniony lub mało znany albo też niejasny, zamazany, bezbarwny, obojętny. Może być pomocny firmie lub szkodzący jej reputacji. Czasami bywa celowo tworzony, czasami jest przypadkowy i wówczas nie gwarantuje firmie sukcesu (...)
Zakażenia szpitalne
Iwona Wrześniewska-Wal
Lekooporne bakterie zaczynają opuszczać szpitale. Także w 15% środowisk domowych wykrywa się MRSA (gronkowce oporne na metycylinę), szczególnie wówczas gdy przebywa w domu niedawno wypisany ze szpitala pacjent. Pojęcie "zakażenie szpitalne" staje się więc coraz bardziej umowne. Może powinno się mówić: zakażenia szpitalne i ich epidemiologiczne pochodne - rozważał prof. Jacek Juszczyk z Akademii Medycznej w Poznaniu podczas konferencji "Profilaktyka i zwalczanie zakażeń szpitalnych". Ramy prawne określające sposoby walki z zakażeniami szpitalnymi tworzy nowa ustawa z 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach, która uchyla trzy akty prawne wyjątkowo starej daty: ustawy z 1959 r. o zwalczaniu gruźlicy i z 1963 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych oraz dekret z 1946 r. dotyczący chorób wenerycznych (...)
Szpital pod wodzą kobiet
Tomasz Sienkiewicz
W Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu im. dr. Wł. Biegańskiego w Łodzi zmiany zaczęły się na dobre, odkąd zarządzają nim nowe dyrektorki. Naczelną jest Maria Owczarczyk-Szymborska, zarazem prezes Oddziału Centralnego "STOMOZ-u", jej zastępczynią ds. ekonomiczno-administracyjnych - Małgorzata Majer, próbująca wcześniej wprowadzać innowacje w zakresie farmacji szpitalnej i farmakoekonomiki w Centrum Zdrowia Matki Polki. Pierwsza objęła funkcję wiosną ub.r., druga pracuje o rok dłużej i zaczynała od utworzenia Sekcji Analiz. Co ciekawe, wszystkich kilkanaście kierowniczych funkcji w administracji szpitala im. Biegańskiego, oprócz dyr. ds. lecznictwa i kierownika działu technicznego, sprawują kobiety (...)