Spis treściSZ nr 38–41/2002
z 16 maja 2002 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2002
AKTUALNOŚCI
8 kwietnia br. Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej przesłał do marszałka Sejmu wniosek 70 posłów PO i PiS o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra zdrowia Mariusza Łapińskiego. W ubiegły wtorek, 7 maja, wniosek rozpatrzyła i odrzuciła Sejmowa Komisja Zdrowia: w głosowaniu 8 posłów było za jego poparciem, 18 przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. Dwa dni później wniosek trafił pod obrady plenarne Sejmu. W ponadpięciogodzinnej debacie wypowiedzieli się przedstawiciele wszystkich klubów i kół poselskich. Uzasadnienie wniosku przez posłankę Elżbietę Radziszewską (PO) trwało godzinę - posłowie przerywali je często, także w sposób nieparlamentarny: niech nie pierdoli. Odpowiadając na postawione mu zarzuty, minister Łapiński zapowiedział, że skieruje sprawę z powództwa cywilnego oraz wystąpi do komisji etyki poselskiej przeciw posłance Radziszewskiej. "Nie pozwolę sobie na to, żeby pani zarzucała mi kłamstwo w taki sposób, w jaki pani to zrobiła". (Może jeszcze UOP naślesz? - ripostował jeden z posłów.) Koalicja większością głosów obroniła swojego ministra: na 410 posłów uczestniczących w głosowaniu wniosek poparło 125 (PO, PiS i LPR), przeciw było 235, a wstrzymało się 50 (głównie z Samoobrony i koła SKL) (...)
Jadwiga Greger
W dniach 2-4 maja odbyła się w Budapeszcie konferencja związków zawodowych służby zdrowia krajów Unii Europejskiej, zorganizowana przez EKKZ (Europejską Konfederację Związków Zawodowych) i EPSU (Europejską Federację Służb Publicznych). Polskę reprezentował NSZZ "Solidarność". Głównym tematem były systemy finansowania ochrony zdrowia i gwarancje jakości usług dla obywateli wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. Odrębne sesje poświęcono takim zagadnieniom, jak globalizacja a opieka zdrowotna, europejska integracja w sektorze zdrowia, strategie reformowania systemów oraz rola związków zawodowych w debacie na ten temat. Przedstawiono też przykłady reform dokonywanych w Belgii i Polsce (...)
Zespół nicnierobienia
Marek Wójtowicz
Pytałem w dyrekcji szpitala św. Franciszka, czy gdyby STOMOZ znalazł grupę pielęgniarek znających język niemiecki, to miałyby one szansę pracy w Münster? Popatrzyli na mnie jak na zbawcę i od razu dali wizytówki. Jak to jest możliwe, że w państwie - oferującym tak atrakcyjne z naszego punktu widzenia wynagrodzenie - brakuje pielęgniarek? Jak to jest możliwe, że w Polsce jest nadmiar pielęgniarek i wiele z nich bezrobotnych, a w Münster przyjęliby je z pocałowaniem w rękę? Dlaczego w Polsce zamykamy szkoły pielęgniarskie, a w Niemczech szpitale prowadzą własne, żeby pozyskać choć kilka absolwentek? Dlaczego władze Münster dogadują się z Riazaniem w Rosji, by od nich pozyskiwać rosyjską kadrę pielęgniarską, a nie dogadują się z nami? Polscy lekarze i pielęgniarki ze swoim przygotowaniem zawodowym mogliby bez problemu podjąć na rok, dwa, pięć i więcej lat pracę u zachodniego sąsiada, przysyłając przy okazji rodzinie w Polsce nadwyżkę dochodów. Dlaczego tego nie robią? Moim zdaniem, barierą wykluczającą indywidualną integrację polskiego pracownika medycznego z Unią Europejską jest brak przyzwoitej znajomości choćby jednego języka zachodnioeuropejskiego (...)
Ośrodek Transplantologii w Polsko-Amerykańskim Instytucie Pediatrii CMUJ:
Przełom w przeszczepach?
Halina Kleszcz
Zakład Transplantologii Polsko-Amerykańskiego Instytutu Pediatrii CM UJ nie będzie kolejnym, 14. ośrodkiem przeszczepów szpiku kostnego, a dołączy do tych nowatorskich poszukiwań. Ziszczą się może plany i trwające od 10 lat wysiłki prof. Marka Zembali, prorektora Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum. Oprócz rutynowych przeszczepów komórek krwiotwórczych w leczeniu białaczek i chłoniaków, krakowski ośrodek będzie opracowywał i wprowadzał pionierskie metody oparte na wykorzystaniu immunoterapii oraz terapii genowej. Stanie się to możliwe dzięki zapleczu laboratoryjno-badawczemu (...)
Powstaje Narodowy Instytut Chorób Układu Krążenia
Tomasz Kobosz
Rozwój nowoczesnej kardiologii i kardiochirurgii w Polsce, m.in. poprzez prowadzenie badań naukowych, opracowywanie standardów diagnostyczno-leczniczych, monitorowanie potrzeb zdrowotnych społeczeństwa, przygotowywanie i realizację programów zwalczania chorób serca oraz profilaktyki chorób układu krążenia - to główny cel powstającego Narodowego Instytutu Chorób Układu Krążenia. Podstawę bazy lokalowej Instytutu stanowić mają obiekty Instytutu Kardiologii w Aninie, jednak nie zapewnią one przestrzeni koniecznej chociażby do utworzenia Kliniki Chorób Naczyniowych i Chirurgii Naczyniowej oraz - tak ważnego dla współczesnej kardiologii - Zakładu Immunologii, Biologii Molekularnej i Genetyki. Z pomocą przyszły władze samorządowe Województwa Mazowieckiego - organ założycielski Centralnego Szpitala Kolejowego w Międzylesiu, które zadeklarowały wolę udostępnienia rodzącemu się Narodowemu Instytutowi części obiektów tego szpitala (...)
Zasłużony dla ortopedii
W Auli Collegium Novum Akademii Medycznej w Lublinie odbyła się niedawno ceremonia nadania najwyższego w hierarchii akademickiej tytułu Doktora Honoris Causa prof. dr. hab. Stefanowi Malawskiemu, który jest niekwestionowanym autorytetem w ortopedii. Uroczystości przewodniczył rektor prof. dr hab. med. Maciej Latalski. Nowo promowany Doktor Honoris Causa wygłosił wykład "Przypadek i pasja poznania drogowskazami na mojej drodze ortopedycznej" (...)
Zginął Marek Staniak
27 kwietnia zmarł śmiercią tragiczną Prezes NZOZ Ośrodek Medyczny DMP sp. z o.o. w Lublinie, lekarz stomatolog Marek Staniak. Odszedł nagle, w pełni sił twórczych i zawodowych. Pożegnaliśmy Go w Lublinie na cmentarzu przy ul. Lipowej 7 maja (...)
OPINIE
Dylematy lekarza w szpitalu klinicznym
Szczepan Cofta
Lekarz w szpitalu klinicznym, na etacie akademickim, czuje się pokrzywdzony i wykorzystywany. Uważa za niesprawiedliwe, że zatrudniony jest w szpitalu tylko na 2/5 etatu, chociaż pracuje dla tego szpitala w dużo większym wymiarze, a poza tym wykorzystywany jest m.in. do pracy w poradniach. Z kolei lekarz na etacie szpitalnym czuje się pokrzywdzony, gdyż zarabia nieco mniej niż lekarz akademicki, ma krótszy urlop, a poza tym musi prowadzić także zajęcia dydaktyczne i również wysyła się go do pracy w poradni. Rezydent zaś, mimo że idea rezydentury była zupełnie inna, czuje się jak lekarz nadliczbowy, bo jest wykorzystywany m.in. do najbardziej mozolnych prac administracyjnych. Liczba miejsc rezydenckich zależy zresztą od nastawienia kierownika kliniki - stąd mamy oddziały z liczbą lekarzy równą liczbie szpitalnych łóżek, a także takie, w których na 20 łóżek przypada tylko jeden etat. Stażysta z kolei - z różnych zresztą względów - nie ma możliwości rzetelnego odbycia stażu. Może wprawdzie śledzić wykonywanie procedur wysokospecjalistycznych, trudno mu jednak poznać praktyczne aspekty najbardziej podstawowej medycyny (...)
Logika i uczciwość
Krzysztof Bukiel
Czy pamiętacie jeszcze, jak I sekretarz PZPR przekonywał naród, że ceny nie wzrosły, tylko się zmniejszyły, bo - wprawdzie - podrożały pieczywo i mięso, ale staniały lokomotywy? Przypomniałem sobie ten epizod z naszej nieodległej historii, gdy wiceminister Ewa Kralkowska przytaczała wyniki konsultacji społecznej w sprawie Narodowej Ochrony Zdrowia. Działo się to w czasie spotkania premiera z przedstawicielami organizacji, które nie zostały zaproszone kilka dni wcześniej na podobne spotkanie, organizowane przez ministra zdrowia (...)
Z KRAJU
Przekształcenia w Strzelcach Opolskich
Ewa Krupczyńska
Szpital Powiatowy im. Józefa Głowatzkiego w Strzelcach Opolskich zakończył ubiegły rok niewielką stratą - 5 tys. zł. Jak twierdzą w starostwie powiatowym, jest to efekt wypracowanego wspólnie z dyrekcją szpitala, a następnie realizowanego konsekwentnie przez 3 lata programu restrukturyzacji w powiatowej ochronie zdrowia i wprowadzanych już od 1999 r. oszczędności w placówce. O konieczności oddzielenia lecznictwa zamkniętego od ambulatoryjnego było przekonane zarówno Starostwo Powiatu, jak i dyrektor SPZOZ dr n. med. Sławomir Tubek. W efekcie wprowadzonych zmian strzelecki spzoz, który przed 1999 r. obejmował organizacyjnie całość lecznictwa na obszarze powiatu, ma obecnie w swoich strukturach tylko szpital oraz lecznictwo odwykowe. W październiku 1999 r. została usamodzielniona poz, utworzono wówczas 12 NZOZ na bazie dotychczasowych przychodni rejonowych i wiejskich ośrodków zdrowia Do usamodzielnienia specjalistyki ambulatoryjnej i stomatologii doszło w 2000 r. (...)
APARATURA MEDYCZNA
Rynek urządzeń medycznych
Witold Ponikło
Technologie związane ze stosowaniem urządzeń medycznych decydują o jakości procesu terapeutycznego, jego skuteczności, bezpieczeństwie i koszcie. Ale urządzenia medyczne to nie tylko domena sektora opieki zdrowotnej. Wydatki na ich produkcję, liczba osób zatrudnionych przy tym procesie, budżety związane z działalnością naukowo-badawczą - są przedmiotem wielu analiz i konkluzji obrazujących poziom rozwoju oraz zaawansowania technologicznego danego państwa (...)
KLINIKA
Zmiany zwyrodnieniowe stawów - starzenie się czy choroba?
Włodzimierz Samborski
Zmiany zwyrodnieniowe stawów należą do najczęściej spotykanych i najbardziej uciążliwych problemów medycznych wieku średniego i podeszłego, stanowiąc najczęstszą przyczynę obniżonej sprawności większości populacji. Określane są powszechnie nazwą "reumatyzm" i kojarzą się z późnym wiekiem oraz trybem życia i rodzajem pracy sprzyjającym przeciążeniom pewnych stawów lub grup mięśni. Dolegliwości występują częściej u kobiet, a fakt, że aż 60% osób powyżej 35. roku życia skarży się na rozmaite bóle stawowe, nasunął koncepcję, że zmiany zwyrodnieniowe to nie tylko efekt starzenia się tkanek składających się na strukturę stawu, lecz konsekwencja bardziej skomplikowanych zjawisk uzasadniających nazwanie ich chorobą. Stąd powszechne dziś określenie: choroba zwyrodnieniowa stawów (...)
Toczeń rumieniowaty układowy
Hanna Chwalińska-Sadowska, Anna Jędryka-Góral
Toczeń rumieniowaty układowy (TRU) jest przewlekłą chorobą o podłożu autoimmunologicznym, przebiegającą z zajęciem wielu tkanek i narządów, takich jak: skóra, stawy, nerki, układ oddechowy, układ sercowo-naczyniowy, ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. Do objawów charakterystycznych należą również zaburzenia hematologiczne (cytopenie). Choroba może się rozpocząć w każdym wieku, ze szczytem zachorowania między 20. a 40. rokiem życia. Kobiety chorują 9-krotnie częściej niż mężczyźni. Przebieg choroby charakteryzuje się objawami zaostrzeń i remisji (...)
Dna moczanowa
Irena Zimmermann-Górska
Dna moczanowa to zapalenie stawów spowodowane krystalizacją i fagocytozą kryształów moczanu sodu w płynie stawowym oraz powstawaniem złogów kryształów w tkankach (...)
Spondyloartropatie
Jacek Szechiński, Halina Garwolińska, Krystyna Bernacka
Jest to grupa chorób charakteryzująca się przewlekłymi zmianami zapalnymi i niezapalnymi kręgosłupa i stawów obwodowych. Spondyloartropatie seronegatywne utożsamiane są z reaktywnymi zapaleniami stawów. Określane są jako seronegatywne, ze względu na nieobecność w surowicy czynnika reumatoidalnego klasy IgM. Nazywane są także chorobami z kręgu HLA B27 z uwagi na dominującą rolę tego antygenu zgodności tkankowej w etiopatogenezie tej grupy chorób (...)
Układowe zapalenie naczyń
Henryka Małdyk, Irena Fiedorowicz-Fabrycy
Układowe zapalenie naczyń jest heterogenną grupą chorób zaliczanych do układowych chorób tkanki łącznej, w których w zależności od rozmiaru zajętych naczyń tętniczych, a nawet żylnych oraz zmian morfologicznych dochodzi do różnych objawów klinicznych manifestujących się zajęciem skóry, narządu ruchu, narządów wewnętrznych i układu nerwowego. Klasyfikacja zapalenia naczyń, mimo różnych modyfikacji, nie jest doskonała. Biorąc pod uwagę względy praktyczne, dość jasny i zrozumiały jest podział i nazewnictwo ustalone przez grupę ekspertów z Krajów Europy i USA w 1994 r. (...)
SZPITAL POLSKI
Fuzja szpitali
Wiesław Mackowicz
W powiecie krośnieńskim przed restrukturyzacją funkcjonowały dwa samodzielne zakłady opieki zdrowotnej: SPZOZ Gubin i SPZOZ Krosno Odrzańskie. Obydwa miały szpitale, które obejmowały opieką zdrowotną mieszkańców powiatu krośnieńskiego. W strukturze każdego z nich funkcjonowało 5 podstawowych oddziałów: wewnętrzny, dziecięcy, chirurgiczny, położniczo-ginekologiczny z pododdziałem noworodków oraz intensywnej opieki medycznej. Szpitale w Gubinie i w Krośnie Odrzańskim liczyły w sumie ponad 200 łóżek krótkoterminowych. Zarządzane były przez niezależne od siebie dyrekcje. Obydwie jednostki 1 stycznia 1999 r. zatrudniały łącznie 660 osób. Oddziały w obu szpitalach były słabo wyposażone w nowoczesną aparaturę i sprzęt medyczny. Konkurowały ze sobą na małym, 60-tysięcznym rynku usług medycznych. Kadra medyczna nie była racjonalnie wykorzystywana. Kontrakty ich były zaś niewspółmiernie niskie w stosunku do potrzeb, co powodowało lawinowe narastanie zadłużenia w obu szpitalach (...)
O reformie w Rawiczu
Janusz Ałtachowicz, Maciej Sokołowski
Przed reformą ZOZ w Rawiczu był dużym, zintegrowanym zespołem opieki zdrowotnej, zapewniającym usługi medyczne 68-tysięcznej populacji ziemi rawickiej. Prowadził działalność w zakresie: poz, specjalistyki ambulatoryjnej, pomocy doraźnej i lecznictwa zamkniętego. Świadczenia poz udzielane były w 6 gminnych przychodniach rejonowych oraz w przychodni rejonowo-specjalistycznej. Część poradni specjalistycznych funkcjonowała w przychodniach rejonowych, część zaś jako poradnie przyszpitalne. Pomoc doraźna była udzielana w ambulatorium, pogotowie dysponowało karetkami R, W i transportowymi. Szpital miał 4 podstawowe oddziały, a także: zakaźny, intensywnej opieki medycznej i noworodkowy. Struktura organizacyjna była rozbudowana, istniało wiele szczebli kierowniczych. Wszystkie usługi pomocnicze wykonywano we własnym zakresie, utrzymując w tym celu odpowiednie komórki lub służby, jak kuchnia, pralnia, obsługa techniczna, sprzątanie itp (...)
Wypełnić lukę
Halina Kleszcz
Kompleksowe leczenie uzdrowiskowe w 21. Wojskowym Szpitalu Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnym stwarza wyjątkowe możliwości połączenia dobrodziejstw naturalnych słonych wód siarczkowo-siarkowodorowych z profesjonalną rehabilitacją pacjentów z chorobami narządu ruchu oraz po zabiegach operacyjnych (...)
Szpitale województwa małopolskiego:
Raport o stanie infrastruktury
Krzysztof Kłos, Witold Ponikło
Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego opracował w ubiegłym roku "Małopolski Program Ochrony Zdrowia na lata 2001-2005". Przygotowanie Programu wymagało wypracowania m.in. optymalnej strategii inwestycyjnej w obszarze urządzeń medycznych i systemów infrastruktury technicznej w instytucjach zdrowotnych województwa. Znalazła ona odzwierciedlenie w projekcie pomocniczym "Strategiczne urządzenia medyczne i systemy infrastruktury technicznej w szpitalach województwa małopolskiego" (...)
ASP - duży system za małe pieniądze
Rewolucja informatyczna stwarza ogromną szansę rozwoju medycyny i służby zdrowia. Wymaga to jednak nakładów na sprzęt komputerowy i niezbędne oprogramowanie. Co ma zrobić szef zozu, dla którego wdrożenie systemu informatycznego jest wydatkiem przyprawiającym o zawrót głowy? W jaki sposób nadążyć za rozwojem informatycznym, nie oszczędzając jednocześnie na zdrowiu pacjentów? Rozwiązanie jest proste. Zamiast łożyć ogromne sumy na informatykę, można skorzystać z usług firm udostępniających oprogramowanie, a pozostałe środki zainwestować z korzyścią dla zakładu czy pacjenta. Jest to możliwe dzięki technologii ASP (Aplication Service Provider), docenionej już w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, powoli zdobywającej uznanie także w naszym kraju (...)
Reforma w Radzyniu Podlaskim
Mgr Anna Łaniewska, rodowita radzynianka, dyrektor SPZOZ-u od 1999 r., powołana została na to stanowisko przez zarząd powiatu. Zaczynała jako pielęgniarka, przez 18 lat była instrumentariuszką bloku operacyjnego w radzyńskim szpitalu. W 1991 r. ukończyła zaocznie Wydział Pielęgniarstwa AM w Lublinie, później zaś 3-letnie studium w krakowskiej Szkole Zdrowia Publicznego, o kierunku zarządzanie szpitalem i administracja zdrowia publicznego, co dało jej wiedzę niezbędną menedżerowi (...)
Rating - nowe narzędzie oceny ryzyka płatniczego jednostek ochrony zdrowia
Barbara Bulanowska, Maja Nuckowska
Nikt nie lubi być oceniany. W rzeczywistości rynkowej (a nawet quasi-rynkowej) weryfikacja funkcjonujących na rynku podmiotów jest jednak oczywista i każda instytucja w jakimś zakresie się jej poddaje. Niestety, w sektorze ochrony zdrowia w Polsce decyzje o charakterze zarządczym często są podejmowane na podstawie intuicyjnie zakładanych, niesprawdzonych przesłanek. A przecież już sama skala decyzji zarówno właścicieli (organy założycielskie), jak i płatników - decyzji rozpatrywanych w kategoriach makroekonomicznych - powoduje, że ich społeczna istotność, tj. wartość analizowana w sferze ekonomicznej i np. etycznej - jest ogromna. Niekwestionowaną koniecznością jest zatem stosowanie sprawnych oraz metodologicznie dopracowanych narzędzi, umożliwiających dokonanie oceny świadczeniodawców (rozumianych w kategoriach instytucjonalnych) oraz realnej wartości ich działania (...)