Spis treściSZ nr 48–50/2002
z 20 czerwca 2002 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2002
AKTUALNOŚCI
Marek Wójtowicz
(...) Delegaci Zjazdu zapoznali się z przesłaniem Prezesa NRL Konstantego Radziwiłła w sprawie Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej. Zaplanowano merytoryczną dyskusję nad tym zagadnieniem w sieci internetowej STOMOZ. 83 delegatów z 15 oddziałów STOMOZ było bardzo zawiedzionych nieobecnością na Zjeździe przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia. Z tego też powodu dyskusję na temat jakości i zaawansowania planowanych zmian rynku zdrowotnego przeniesiono na zaplanowane na 24 czerwca 2002 r. i uzgodnione z min. Aleksandrem Naumanem spotkanie liderów STOMOZ z kierownictwem Ministerstwa Zdrowia w Warszawie. Wśród problemów wymagających natychmiastowej reakcji władz, odpowiedzialność za finansowe konsekwencje realizacji "ustawy 203", niespójne zapisy kodeksu pracy i ustawy o zozach dotyczące m.in. czasu pracy, nieoczekiwane obciążenie spzozów podatkiem od działalności gospodarczej, pogłębiająca się zapaść finansowa rynku zdrowotnego, wymagająca pilnego uruchomienia programu emisji obligacji samorządowych czy wreszcie jak najszybsze ogłoszenie zasad finansowania usług w 2003 r. (...)
Ewa Krupczyńska
Ratunku dla dolnośląskich szpitali władze regionu szukały u ministra zdrowia Mariusza Łapińskiego, który 10 czerwca gościł we Wrocławiu. Przedstawiono mu dramatyczną sytuację dolnośląskich placówek, których zadłużenie sięga obecnie ok. 670 mln zł, z czego długi szpitali wojewódzkich to ok. 380 mln zł. Znacznie zadłużone są też szpitale powiatowe oraz kliniczne. W niektórych personel nie otrzymuje już pensji. Np. w szpitalu powiatowym w Jaworze nie ma wypłat od lutego. Szpital jest zamknięty, ale mieszkańcy i personel pikietują, walcząc o jego utrzymanie. W Szpitalu Chirurgicznym w Legnicy lekarze sami kupują leki. Z cudem graniczy fakt, że w szpitalach z zablokowanymi przez komorników kontami (a takich jest w województwie większość) prowadzi się działalność. Ale np. Szpital Kolejowy we Wrocławiu zapowiada, że zaprzestanie przyjmowania pacjentów, ze względu na ich bezpieczeństwo, gdyż niedługo skończą się zapasy leków, nie będzie też możliwości zapewnienia posiłków (już obecnie pacjenci dostają na obiad tylko zupę), a firma sprzątająca, która od dawna nie otrzymuje pieniędzy, w każdej chwili może zaprzestać świadczenia usług (...)
Z notebooka menedżera
Marek Wójtowicz
Już mnie głowa boli od uzasadniania różnorodnych próśb o dofinansowanie jakiegoś zakupu, odroczenie terminu płatności czy też wykonania naprawy, mimo braku zapłaty za poprzednią. Po 10 latach dyrektorowania, przy braku środków na wszystko, kończą mi się pomysły na coraz to inne określenie stale tej samej, tzn. tragicznej sytuacji finansowej szpitala. A warto nie popadać tu w rutynę, podać raczej jakieś oryginalne, zręcznie sformułowane uzasadnienie, które będzie się wyróżniało spośród setek podobnych pism spływających na biurka wierzycieli, sponsorów i - ogólnie - ludzi z kasą na kontach. Podaję przykłady do wykorzystania, pochodzące z moich pism (...)
Kontrola NIK w szpitalach klinicznych:
Partnerstwo czy podporządkowanie?
Tomasz Sienkiewicz
Trzeba rozważyć, czy celowe jest dalsze utrzymywanie organizacyjnej i prawnej odrębności szpitali klinicznych od tworzących je uczelni medycznych - to jeden z głównych wniosków NIK po kontroli przeprowadzonej w Ministerstwie Zdrowia, 11 państwowych wyższych uczelniach medycznych oraz 36 szpitalach klinicznych. Z ustaleń kontroli wynika, że samodzielność szpitali klinicznych jako odrębnych podmiotów prawnych jest tylko formalna. Kontrola, obejmująca okres od 1999 r. do połowy 2001 r. wykazała, iż w praktyce nie powiodła się realizacja koncepcji wdrażanej od początku reformy w 1999 r., polegającej na uniezależnieniu szpitali klinicznych od uczelni medycznych i włączeniu ich jako samodzielnych podmiotów prawa do wykonywania zadań dydaktycznych i badawczych uczelni. Zabrakło jednoznacznych rozwiązań prawnych, zapewniających im faktyczną samodzielność i podmiotowość, minister zdrowia działał zaś w tym zakresie niekonsekwentnie i opieszale, natomiast uczelnie medyczne zajęły wobec usamodzielnienia szpitali klinicznych stanowisko zdecydowanie negatywne (...)
Farmakologiczny szczyt w Krakowie
Halina Kleszcz
Dziesiąte, jubileuszowe sympozjum Jagiellońskiego Centrum Badań Medycznych poświęcone było farmakologicznym sposobom naprawy wnętrza naczyń krwionośnych uszkodzonych, często nieodwracalnie, przez choroby cywilizacyjne: miażdżycę, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę. Do Krakowa przybyli laureaci Nagrody Nobla: Sir John Vane z Instytutu Harvey'a w Londynie, odkrywca mechanizmu działania aspiryny, w tym jej przeciwzakrzepowych właściwości (1982 r.), a także prof. Loius Ignarro z Uniwersytetu Kalifornijskiego, współodkrywca tlenku azotu, substancji działającej protekcyjnie na ścianę naczyń krwionośnych (1998 r.). To ostatnie odkrycie wyjaśniło mechanizm ratunkowego działania nitrogliceryny (...)
Remont na sali pełnej chorych
(ak)
W Wielospecjalistycznym Szpitalu Rejonowym im. B. Hagera w Tarnowskich Górach prowadzono prace remontowe w oddziale chirurgicznym, na którym leżeli chorzy. Po interwencji inspektorów sanepidu oddział zamknięto, a pacjenci zostali wypisywani do domu. Rutynowa kontrola - tego typu placówki odwiedzane są cztery razy w roku - przeprowadzona 23 i 24 maja zaszokowała inspektorów Terenowej Stacji Sanepidu. Ich zdaniem, w żadnej z dotychczas kontrolowanych placówek służby zdrowia nie było takiej sytuacji. Sprawa jest o tyle bulwersująca, że działo się to na chirurgii, a więc oddziale o wzmożonym reżimie sanitarnym. Z pokontrolnych wypowiedzi inspektorów wynika, że prace remontowe trwały na dwóch salach i w sanitariatach. Remont prowadzono przy pełnym obłożeniu sal, a dwóch pacjentów leżało na korytarzu. Pacjenci musieli korzystać z sanitariatów na innym oddziale (...)
Łagodny rozrost stercza
Małgorzata Kukowska
W Polsce z powodu łagodnego rozrostu prostaty cierpi ok. 2 milionów mężczyzn. Badania przeprowadzone przez OBOP, na zlecenie firmy farmaceutycznej Pfizer, wykazały, że 91 proc. ankietowanych wie, czym jest gruczoł krokowy, a zdecydowana większość (63 proc.) potrafi poprawnie wskazać przynajmniej jeden czynnik sprzyjający rozwojowi łagodnego rozrostu stercza i związanych z tym dolegliwości. Wydaje się, że świadomość istnienia tej choroby jest obecnie o wiele wyższa niż przed kilkunastoma laty. Zdaniem prof. Andrzeja Borówki, prezesa Polskiego Towarzystwa Urologicznego jest to efektem przede wszystkim szybkiego rozwoju skutecznych metod diagnozowania i leczenia tej choroby (...)
Reforma wstrzymana
(ak)
Wojewoda śląski zakwestionował uchwałę Rady Miejskiej Zabrza dotyczącą restrukturyzacji Szpitala Miejskiego nr 1. Zgodnie z jej treścią, przekształcenia placówki miałyby polegać na likwidacji czterech oddziałów, pracowni i poradni specjalistycznych oraz na przeniesieniu personelu zatrudnionego w tych oddziałach do Szpitala Rejonowego w Biskupicach. Spowodowane to jest m.in. sytuacją ekonomiczną szpitala, który już w tej chwili jest zadłużony na kwotę 6 mln zł i praktycznie stracił płynność finansową. Decyzja wojewody wstrzymuje jednak wykonanie uchwały zabrzańskich rajców. Dodatkowo związki zawodowe domagają się od władz miasta gwarancji, że pracownicy nie stracą na przejściu do innej placówki i co najmniej przez rok będą mieli zapewnione miejsca pracy.
Fundacja z Japończykami
(ak)
Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu planuje zacieśnienie współpracy z naukowcami japońskimi. Rozmowom na ten temat poświęcone było niedawne spotkanie z Nobuaki Ito, przedstawicielem ambasady Japonii w Polsce. Fundacja od lat utrzymuje bardzo dobre kontakty z Japończykami, m.in. ze względu na ich ogromne doświadczenie w budowie robotów. Zdaniem władz fundacji, z gotowych już opracowań można by skorzystać przy konstruowaniu polskiego robota kardiochirurgicznego. Jego prototyp ma być gotowy za rok. Fundacja chciałaby też wykorzystać japońskie mikrobaterie do zasilania implantowanej komory wspomagania serca, nad którą pracują zabrzańscy inżynierowie.
70 lat Instytutu Radowego
Anna Jarosz
Nowoczesne leczenie raka rozpoczęło się od odkrycia w 1895 r. przez Wilhelma Roentgena promieni X oraz radu i polonu w 1898 r. przez Marię Skłodowską-Curie i Piotra Curie. Do budowy Instytutu Radowego przystąpiono w Polsce w 1926 r. Miał on być "Darem Narodowym dla Marii Skłodowskiej-Curie". Pieniądze na budowę zbierał Polski Komitet do Zwalczania Raka, pochodziły one głównie ze zbiórek społecznych. Plac pod budowę ofiarował Uniwersytet Warszawski, a Maria Skłodowska-Curie przekazała pierwszy gram radu o wartości ponad pół miliona ówczesnych złotych. W styczniu 1932 r. do szpitala przyjęto pierwszego pacjenta (...)
Profilaktyka raka piersi
Anna Jarosz
XIV Kongres Europejskiej Federacji Towarzystw Ultrasonograficznych będzie obradował w Warszawie w dniach 4-7 lipca br. wspólnie z VI Zjazdem Naukowym Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego. W spotkaniu udział weźmie blisko 1,5 tys. lekarzy z Polski, Europy, USA, Kanady, Australii i Japonii. Organizatorzy zaplanowali 10 sesji szkoleniowych na temat bezpieczeństwa badań USG, które poprowadzą wybitni eksperci, oraz 20 sesji referatowych z zakresu usg jamy brzusznej, gruczołu krokowego, układu moczowego, narządu ruchu, okulistyki, pediatrii, ginekologii, usg płodu, sutka, tarczycy, a także ultrasonografii trójwymiarowej, śródoperacyjnej, zabiegowej, prenatalnej. Jednym z głównych tematów kongresu będzie diagnostyka usg sutka. 5 lipca br. będzie dniem otwartym - panie, które zgłoszą się między 10.00 a 16.00 do Centrum Kongresowego "Gromada" przy ul. 17 stycznia 32 w Warszawie będą mogły bezpłatnie wykonać usg piersi i skorzystać ze specjalistycznych konsultacji (...)
INFORMATYZACJA
Tworzenie idealnego systemu ochrony zdrowia:
Rejestr Usług Medycznych - stary czy nowy?
Andrzej Strug
Konieczność wdrożenia systemu rejestracji usług medycznych to jedna z niewielu idei zawartych w programie obecnego ministra zdrowia, z którą mógłbym się całkowicie zgodzić. Wolę jednak używać na razie trybu przypuszczającego, gdyż nie są jeszcze znane treści, jakie się kryją pod pojęciem RUM w dzisiejszym wydaniu. Rozdział dotyczący RUM w strategii ministra zdrowia umieszczonej na stronach internetowych jest mieszanką kilku konkretów pochodzących ze starych opracowań oraz kilku haseł, obiecujących rozwiązanie wszelkich problemów ochrony zdrowia dzięki wdrożeniu tego systemu. Trochę to mało, ale chcę wierzyć, że tajne (jak to dziś w zwyczaju) wyniki prac zespołu powołanego do przygotowania dalszych działań zawierać będą treści zasługujące na poważne potraktowanie. Myślę zresztą, że niezależnie od uprzedzeń wobec systemu RUM, jakie niektórzy jeszcze w sobie noszą, wszyscy się zgadzamy, że w sektorze ochrony zdrowia potrzebny jest ujednolicony system zbierania danych. Różnice zdań dotyczyć mogą jednak na pewno rozumienia zakresu informacyjnego systemu objętego tą nazwą oraz interpretacji słowa "ujednolicony". Ponieważ minister zdrowia nie chce się odważyć na otwartą dyskusję dotyczącą dalszej ewolucji RUM, uznałem, że mogę to zrobić zamiast niego (...)
O TYM SIĘ MÓWI
Po jubileuszowym kongresie medycyny rodzinnej:
Umiarkowany optymizm
Małgorzata Kukowska
Dziesiąta rocznica utworzenia Kolegium Medycyny Rodzinnej w Polsce stała się okazją do rocznicowych podsumowań: porównania przyjętych w 1992 r. założeń wprowadzenia instytucji lekarza rodzinnego z ich realizacją w minionej dekadzie, określenia dzisiejszej pozycji LR w systemie ochrony zdrowia oraz kierunków dalszego rozwoju medycyny rodzinnej. Problemy te dyskutowano zarówno na zorganizowanym w gmachu Sejmu spotkaniu członków założycieli KLRwP z parlamentarzystami, przedstawicielami MZ i NRL, jak i podczas obrad jubileuszowego kongresu "Medycyna rodzinna w zdrowiu i chorobie" (Warszawa, 13-16 czerwca), w którym uczestniczyło ponad 1,1 tys. lekarzy rodzinnych (...)
Dokumentacja w praktyce lekarza rodzinnego
Dariusz Struski
(...) Niski prestiż lekarza poz w Polsce wynika m.in. ze stopniowego ograniczania jego udziału w przepływie informacji medycznej o pacjencie. (...) Dokumentacja medyczna w Polsce jest obecnie bardzo rozdrobniona. Brak jest ciągłości i komplementarności informacji. Sytuacja taka powoduje dwa przeciwstawne efekty: powielania i gubienia informacji. To jeden z głównych problemów dotyczących gromadzenia danych w dokumentacji medycznej w naszym kraju. Podstawową wadą systemu zbierania danych jest obowiązujący zwyczaj wpisywania wszystkich informacji związanych z kontaktem z pacjentem pod datą zdarzenia. Zwyczaj ten wynika z osiągania doraźnej korzyści czasowej poprzez uproszczenie sobie tzw. pracy papierowej (...)
ETYKA
Zmowa milczenia wokół lekarskich błędów i zaniedbań:
Epidemia złej praktyki?
Halina Kleszcz
Błędy i zaniedbania medyczne to jeden z tematów poruszonych na VII Ogólnopolskiej Konferencji Jakość w Opiece Zdrowotnej. Według szacunków, 20 tys. osób rocznie traci w Polsce życie z powodu złej praktyki lekarskiej. Podobna liczba skarg na lekarzy kierowana jest do MZ. Postępowania wyjaśniające ciągną się latami. To samo dotyczy sądownictwa korporacyjnego. Błędy są bardzo umiejętnie tuszowane - zgodnie z tradycją w tym zawodzie, istniejącą zresztą pod każdą szerokością geograficzną (...)
ZE ZNAKIEM Q
W rankingu polskiej edycji "Newsweeka":
Najlepszy szpital ma Zamość
Halina Kleszcz
Niedowiarkowie przestaną już chyba nagabywać prof. Andrzeja Bochenka: - Daj ty spokój z kardiochirurgią w Zamościu. A dyrektor szpitala klinicznego, w którego strukturach działa nagrodzona w rankingu "Newsweeka" I Klinika Kardiochirurgii ŚAM, przyzna, że w słowach prof. Bochenka: "Oj, gdyby pan, dyrektorze, miał tak wzorowo zorganizowany szpital jak w Zamościu" - musi coś być. Podczas Siódmej Ogólnopolskiej Konferencji Jakość w Opiece Zdrowotnej odbywającej się w Krakowie lek. med. Andrzej Mielcarek, dyr. Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego im. Jana Pawła II w Zamościu nie krył, że wyróżnienie to uważa za wielki zaszczyt. Zażartował nawet, że żałuje, iż nie może zatrudnić wszystkich asów medycyny, nagrodzonych w rankingu "Newsweeka". Dyrektor Mielcarek zaskarbił sobie zwłaszcza sympatię średniego personelu medycznego, licznie reprezentowanego na konferencji, bo odbierał statuetkę w towarzystwie mgr Urszuli Taczały, zastępczyni Naczelnej Pielęgniarki ds. Opieki Stacjonarnej; wyliczył też zasługi pielęgniarek w osiągnięciu tego sukcesu (...)
UZDROWISKA
Ponad podziałami
Ewa Krupczyńska
XI Kongres Uzdrowisk Polskich, który odbył się w dniach 23-26 maja 2002 roku w Krynicy Zdroju, był pierwszym zorganizowanym wspólnie, "ponad podziałami", przez Izbę Gospodarczą "Uzdrowiska Polskie", Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP i Unię Uzdrowisk Polskich. Po raz pierwszy w 11-letniej historii tych kongresów wszystkie organizacje i gminy uzdrowiskowe mówiły też jednym głosem na temat problemów i przyszłości polskich uzdrowisk (...)
KLINIKA
Kandydozy - zakażenia wywołane przez grzyby drożdżopodobne
Hanna Polanowska
Kandydozy (kandydiazy) powierzchowne są zakażeniami wywołanymi przez grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida, występującymi na skórze i błonach śluzowych. Najczęstszym patogenem jest Candida albicans, ponadto inne gatunki - Candida glabrata, C. crusei, C. tropicalis, C. stellatoidea, C. parapsilosis, C. guillermondi, C. lusitaniae. W warunkach prawidłowej odporności drożdżaki z rodzaju Candida stanowią florę oportunistyczną jamy ustnej, przewodu pokarmowego oraz pochwy, znacznie rzadziej izoluje się je ze zdrowej skóry. Skóra ma różne naturalne mechanizmy obronne chroniące ją przed zakażeniem. Lipidy i kwasy tłuszczowe na jej powierzchni hamują wzrost grzybów (...)
Dermatofitozy
Monika Serafin
Rozpowszechnienie grzybów w środowisku jest ogromne. Można je spotkać praktycznie w każdym miejscu na ziemi. Grzyby dzieli się na dermatofity, grzyby drożdżopodobne oraz pleśnie. Opisano ok. 200 tys. gatunków grzybów, z czego tylko 100-150 jest patogennych dla człowieka. Większość infekcji (90%) wywołuje tylko kilkanaście gatunków (...)