Spis treściSZ nr 67–70/2002
z 29 sierpnia 2002 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2002
AKTUALNOŚCI
Ewa Krupczyńska
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego podjął decyzję o likwidacji w regionie 4 tys. łóżek szpitalnych. Zaskoczeni dyrektorzy dolnośląskich szpitali w sierpniu br. otrzymali od Zarządu Województwa dokładne wytyczne dotyczące ograniczenia liczby łóżek w swoich placówkach (podano, ile łóżek w każdym szpitalu i na każdym oddziale należy zlikwidować). Na podstawie tych wytycznych zarządzający szpitalami do 15 września br. mają opracować programy naprawcze dla swoich placówek (...)
Śląska i Małopolska RKCh mają nowe zarządy:
Marzena Gałaga
Minister zdrowia Mariusz Łapiński, niezwłocznie po uzyskaniu prawnych możliwości obsadzania swoimi ludźmi rad kas chorych, pozbył się dyrektora Śląskiej RKCh Andrzeja Sośnierza. 10 dni poźniej - także szefa Małopolskiej RKCh Jacka Kukurby. Odwołane zostały też zarządy obu kas. Do posiedzenia rady ŚRKCh w nowym, siedmioosobowym składzie doszło 13 sierpnia. Przed rozpoczęciem obrad znane były tylko 3 nazwiska członków - wskazanych przez Sejmik Województwa Śląskiego. Pozostałe 4 były utajnione, choć M. Łapiński podpisał nominacje 8 sierpnia. Misji znalezienia chętnych do reprezentowania interesów szefa resortu podjęła się, jak wynika z naszych informacji, posłanka Maria Gajecka-Bożek, lekarz pediatra z Zawiercia. Wiele osób, które próbowała namówić do uczestnictwa w pracach rady, podobno odmówiło (...)
Sekretariat Ochrony Zdrowia NSZZ "S" Dolnego Śląska ostrzega
Regionalny Sekretariat Ochrony Zdrowia NSZZ "Solidarność" Dolnego Śląska ocenił restrukturyzację służby zdrowia w regionie, prowadzoną przez samorząd województwa w latach 1999-2002. Pracownicy służby zdrowia z nadzieją powitali wprowadzenie ubezpieczeń zdrowotnych, upatrując w nich szansę na lepszą egzystencję. Ustawa o puz zawierała wiele zapisów korzystnych dla pacjentów, m.in. możliwość wolnego wyboru lekarza opieki podstawowej oraz szpitala, choć niekorzystnym zjawiskiem okazało się utrudnienie dostępu do specjalistów oraz związany z tym nadmierny wzrost hospitalizacji - piszą związkowcy (...)
Odra, czyli mordobicie
Marek Wójtowicz
Pozwalam sobie podać instrukcję postępowania prezesom różnorodnych "odr" i innych firm, które nie płacą wynagrodzeń, a których wkurzeni pracownicy stają nagle pod drzwiami prezesa z taczkami, widłami, kilofami, cegłami itp. Niniejsza instrukcja nie dotyczy sposobu wyjścia z impasu finansowego, ma tylko pomóc w zachowaniu zdrowia, życia i godności szefa firmy w obliczu atakującej hordy pracowników własnych lub obcych. Prezes, któremu grozi wywiezienie taczką, piąstka na twarz lub pała w potylicę - powinien natychmiast zasymulować czytelną dla napastników nagłą chorobę, zagrażającą jego zdrowiu i życiu. W społecznej opinii menedżer to osoba narażona szczególnie na zawał serca lub wylew krwi do mózgu, jako że właśnie te dwa organy kojarzą się najbardziej z inteligencją i władzą (łeb jak cep, serce z kamienia; miękkie serce, ale twarda d... itp.) (...)
KLINIKA
Podyplomowa Szkoła Kardiologiczna
Mirosław Dłużniewski
Już trzeci rok spotykamy się z lekarzami z całej Polski w ramach zajęć Podyplomowej Szkoły Kardiologicznej. Pozwólcie zatem, drodzy Koledzy, na kolejną garść refleksji. Po pierwsze, ogromnie budujące jest to, że atmosfera na sali i aktywność w dyskusji, zwłaszcza przy omawianiu przypadków klinicznych, wskazują na autentyczne zainteresowanie trudnymi problemami kardiologii, a zarazem - na potrzebę organizowania takich spotkań. Ostatnie zajęcia odbyły się w Zakopanem oraz w Krakowie, a nie trzeba dodawać, że obydwa te miejsca mają szczególną atmosferę, więc kilka godzin spędzonych na zajęciach "pozamerytorycznych" powinno pozostać w pamięci uczestników na dłużej (...)
Nadciśnienie tętnicze - jak rozpoznać, jak leczyć?
Monika Tomaszewska-Kiecana, Jarosław Król
Ta przewlekła, wymagająca długotrwałego leczenia choroba układu krążenia występuje u około 30% dorosłej populacji w Polsce. Nie ulega wątpliwości, że nadciśnienie tętnicze wraz z innymi chorobami cywilizacyjnymi oraz jego późniejsze powikłania narządowe i naczyniowe to jedna z najczęstszych przyczyn zachorowań i zgonów w społeczeństwach uprzemysłowionych. Jak wynika z wielu obserwacji, większość chorych nie wie, że ma nadciśnienie tętnicze, albo wie i się nie leczy lub leczy się w sposób niewłaściwy i mało skuteczny. Aby poprawić szansę potencjalnych pacjentów na właściwe leczenie, a także wczesne postawienie rozpoznania - lekarze, niezależnie od specjalności, powinni mierzyć ciśnienie podczas każdej wizyty (...)
Nadciśnienie tętnicze - czy zawsze farmakoterapia? (prezentacja dwóch przypadków klinicznych)
Edyta Kostarska-Srokosz, Monika Tomaszewska-Kiecana, Jarosław Król, Artur Mamcarz
Dwudziestoczteroletnia otyła kobieta, ważąca 91 kg przy wzroście 169 cm (BMI 31,9) nie paląca, z obciążającym wywiadem rodzinnym - ojciec z hipercholesterolemią rodzinną, matka z cukrzycą i nadciśnieniem tętniczym, regularnie miesiączkująca, planująca zajść w ciążę. Od około roku w przypadkowo wykonanych pomiarach odnotowano nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego. W wywiadzie maksymalne wartości RR, jakie pamiętała chora, wynosiły 190/120 mmHg. Leczyła się ambulatoryjnie, nieregularnie, jako lek pierwszego rzutu od lekarza w przychodni rejonowej otrzymała indapamid i perindopril (...)
Kardiologiczny zespół X
Liliana Kostana, Katarzyna Cybulska
To postać choroby o manifestacji klinicznej dusznicy bolesnej, bez obecności zmian w naczyniach wieńcowych w badaniu koronarograficznym. Rozpoznanie zespołu X dotyczy 10-30% chorych z dusznicą bolesną. W grupie tej dominują kobiety w okresie pomenopauzalnym. Dolegliwości bólowe są niejednokrotnie bardziej nasilone niż w CAD i często odbiegają od kliniki dusznicy bolesnej wysiłkowej. Częściej pojawiają się po niż w trakcie wysiłku, przedłużają się lub występują w nocy. Nadwrażliwość bólowa u tych chorych znajduje potwierdzenie w licznych obserwacjach klinicznych. Reakcja bólowa przy manipulacji cewnikiem w trakcie badania naczyniowego, jak i infuzji dosercowej soli fizjologicznej i kontrastu występuje znacznie częściej niż u innych chorych. Udowodniono niższy próg odczuwania bólu przy drażnieniu skóry bodźcami bólowymi. Chorzy ci częściej zgłaszają duszność, kołatanie serca, znasczne ograniczenie tolerancji wysiłku (...)
Blokery konwertazy angiotensyny II - nowe wskazania
Witold Pikto-Pietkiewicz, Joanna Syska-Sumińska, Iwonna Grzywanowska-Łaniewska
Pojawienie się blokerów enzymu konwertującego angiotensynę II (ACEI) można uznać za największe wydarzenie w farmakoterapii chorób układu krążenia w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Różnorodność korzystnych oddziaływań na układ krążenia i metabolizm, udowodnione wydłużenie czasu przeżycia w niewydolności serca, dysfunkcji lewej komory powodują, że ACEI od chwili wprowadzenia w późnych latach 70. stały się podstawowym lekiem w leczeniu chorób układu krążenia. Początkowo, do końca lat 80., stosowano je w nadciśnieniu tętniczym, później - w niewydolności serca, zapobieganiu powikłaniom po zawale serca i powikłaniom nerkowym u chorych z cukrzycą. Obecnie istnieją przesłanki do stosowania tych leków w celu stabilizacji blaszki miażdżycowej u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca (...)
Znaczenie kliniczne echokardiografii przezprzełykowej
Włodzimierz Gierlak, Marek Kuch, Wojciech Braksator
Echokardiografia przezprzełykowa (Transesophageal echocardiography - TEE) stanowi udane połączenie możliwości echokardiografii i endoskopii. W metodzie tej wykorzystano gastrofiberoskop, zastępując układ optyczny zminiaturyzowaną głowicą echokardiograficzną. Pomysł takiej odmiany badania echokardiograficznego zrodził się z ograniczeń metody obrazowania przez ścianę klatki piersiowej, a także z możliwości wykorzystania dostępu przezprzełykowego, umożliwiającego precyzyjną ocenę serca od strony lewego przedsionka i tylnej ściany serca. Bliskość ocenianych struktur z dostępu przezprzełykowego dała możliwość zastosowania głowic o wyższej częstotliwości (5 MHz dla głowic służących do badania dorosłych oraz 7,5 MHz dla głowic pediatrycznych), co poprawiło rozdzielczość obrazowania, a ostatecznie - jakość uzyskiwanego obrazu echokardiograficznego (...)
Echokardiografia obciążeniowa - znaczenie kliniczne
Agnieszka Domagała, Marek Kuch, Włodzimierz Gierlak, Wojciech Braksator
Echokardiografia obciążeniowa jest metodą względnie nową, ale o ustalonym już znaczeniu klinicznym w diagnostyce i prognozowaniu w chorobie wieńcowej. Przesłanką do jej powstania była stosunkowo niska czułość (około 66%) i swoistość (około 84%) standardowego testu wysiłkowego. Echokardiografię obciążeniową jako metodę diagnostyczną wprowadzili po raz pierwszy w 1979 r. Wann i wsp., łącząc elektrokardiograficzny test wysiłkowy z równocześnie wykonanym badaniem echokardiograficznym. Wzbogacenie testu wysiłkowego o badanie echokardiograficzne zwiększyło znacząco zarówno jego czułość, jak i swoistość w rozpoznawaniu choroby niedokrwiennej serca (...)
Miejsce badań wysiłkowych z analizą gazów wydechowych w kardiologii klinicznej
Maciej Janiszewski, Agnieszka Cudnoch-Jędrzejewska, Artur Mamcarz
Badania wysiłkowe z analizą zapisu elektrokardiograficznego mają ugruntowaną pozycję we współczesnej diagnostyce kardiologicznej. Wykazują one wysoką czułość i swoistość, przede wszystkim w diagnostyce choroby niedokrwiennej serca. Natomiast ocena wydolności układu krążenia za pomocą tradycyjnego testu wysiłkowego jest mało precyzyjna, obarczona błędem wynikającym z subiektywności odczuwania zmęczenia przez chorego. Badaniem zwiększającym możliwości diagnostyczne i prognostyczne u chorych z niewydolnością serca jest test wysiłkowy poszerzony o analizę gazów wydechowych (wysiłkowy test metaboliczny, próba spiroergometryczna, cardiopulmonary exercise test) (...)
Test pochyleniowy - ważne badanie diagnostyczne u chorych z omdleniami
Katarzyna Cybulska, Liliana Kostana
Celem testu pochyleniowego jest ocena reakcji układu krążenia pacjenta w warunkach zbliżonych do spontanicznej pionizacji. Badanie przeprowadza się na stole uchylnym z podpórką pod nogi, w warunkach ciągłego monitorowania ekg i ciśnienia tętniczego w sposób nieinwazyjny. Dla bezpieczeństwa zapewnia się dostęp do żyły chorego, co umożliwia szybkie podanie leków. Badanie składa się z trzech części (...)
Scyntygrafia perfuzyjna w diagnostyce ChNS
Maciej Janiszewski, Artur Mamcarz
Scyntygrafia perfuzyjna serca zajmuje ważne miejsce we współczesnym algorytmie diagnostycznym choroby niedokrwiennej serca (ChNS). Jest ona cennym uzupełnieniem klasycznych metod diagnostycznych; umożliwia w większości przypadków postawienie trafnej diagnozy choroby wieńcowej. Poza rozpoznawaniem ChNS scyntygrafia perfuzyjna znajduje również zastosowanie w kwalifikacji pacjentów do zabiegów naprawczych na tętnicach wieńcowych (angioplastyka, pomostowanie aortalno-wieńcowe) oraz w ocenie skuteczności leczenia, jak również w prognozowaniu dalszych losów chorego (...)
Hormonalna terapia zastępcza - oczekiwania i fakty
Katarzyna Cybulska, Joanna Syska-Sumińska, Liliana Kostana
Wyraźny wzrost zapadalności na chorobę niedokrwienną serca u kobiet po menopauzie sugeruje ochronny wpływ żeńskich hormonów płciowych na rozwój miażdżycy. Uważa się, że mechanizm tego działania polega na ich korzystnym wpływie na profil lipidowy i inne czynniki metaboliczne oraz na naczynia i hemodynamikę. Obserwacje te stały się bodźcem do rozpoczęcia badań klinicznych oceniających wpływ leczenia hormonalnego na czynniki ryzyka miażdżycy, a także podjęcia prób tego leczenia u kobiet z chorobą wieńcową. Niestety, pomimo niezwykle zachęcających wyników wielu badań obserwacyjnych, nie dysponujemy obecnie wynikami randomizowanych badań prospektywnych, jednoznacznie potwierdzających korzyści ze stosowania hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet z chorobą wieńcową. Przeciwnie, ogłoszone w sierpniu 1998 r. wyniki badania HERS, a następnie jego dalszych opracowań oraz badań ERA, EPAT, CARS i WEST - stanowią przestrogę przed wyciąganiem zbyt daleko idących wniosków z badań obserwacyjnych (...)
Z punktu widzenia lekarza:
Czy latanie jest bezpieczne?
Karol Wrzosek
Coraz częściej w gabinecie lekarskim słyszymy pytania dotyczące bezpieczeństwa podróży naszych pacjentów. Na lekarzu spoczywa obowiązek informacji i ocenianej indywidualnie profilaktyki zagrożeń. Na zdrowie i samopoczucie pasażerów lotnictwa komunikacyjnego wpływa wiele czynników. Nieustannie odkrywane są nowe - potencjalnie niebezpieczne. Jednym z najważniejszych jest środowisko hermetyzowanej kabiny samolotu, wyposażonej w urządzenia zapewniające idealne warunki ciśnienia, składu gazów oddechowych, wilgotności, temperatury oraz recyrkulacji powietrza. Ograniczenia - głównie techniczne oraz ekonomiczne - sprawiają, że daleko jednak do ideałów. Zrozumienie odrębności ludzkiej fizjologii w warunkach lotu pozwala szerzej spojrzeć na zagrożenia wynikające z latania (...)