Spis treściSZ nr 71–74/2002
z 12 września 2002 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2002
RAPORTY, ANALIZY
Kardiochirurgii polskiej portret własny
Marian Zembala
Ze starannie opracowanego przez prof. M. Śliwińskiego i dr. med. M. Szufladowicza dorocznego Raportu Klubu Kardiochirurgów Polskich wynika, że w 2001 r. było nas w Polsce 398 lekarzy zajmujących się chirurgią serca, w tym 125 osób już posiadało specjalizację z kardiochirurgii, a pozostałe osoby były w trakcie jej odbywania. Na co dzień i w święta pomagali nam ratować i leczyć pacjentów nasi przyjaciele: kardioanestezjolodzy - w liczbie 155, kardiolodzy stale z nami pracujący w oddziałach kardiochirurgii dorosłych i dzieci, a także 114 perfuzjonistów. Gdyby dodać do tych liczb całkiem pokaźną liczbę bardzo dobrze wyszkolonych pielęgniarek operacyjnych i anestezjologicznych, pielęgniarek intensywnej opieki pooperacyjnej i oddziałów kardiochirurgii oraz personelu rehabilitacji - to z całą pewnością będzie nas ogółem prawie 1500 osób. Ten zespół ludzi, skupionych w 27 ośrodkach kardiochirurgicznych w kraju, wykonał w 2001 roku ponad 21 tys. operacji serca, w tym prawie 18 tys. operacji w krążeniu pozaustrojowym (...)
Marian Śliwiński
Klub Kardiochirurgów Polskich został powołany przez grupę inicjatywną na wniosek prof. Mariana Śliwińskiego 28 stycznia 1983 r. Grupę założycielską stanowili profesorowie: S. Adamski, A. Kustrzycki, J. Moll, Z. Papliński, W. Sitkowski, M. Śliwiński, Z. Lorkiewicz, A. Poniżyński, J. Stodulski, E. Zdebska. Prezesem Klubu Kardiochirurgów Polskich został wybrany i pełni tę funkcję przez cały czas prof. Marian Śliwiński. Klub wyznaczył sobie następujące cele: dbanie o wysoki poziom i rozwój kardiochirurgii w Polsce, podnoszenie kwalifikacji i poziomu zawodowego oraz etycznego personelu, stworzenie warunków do dalszego jej rozwoju na wysokim poziomie, wydawanie opinii, ocen i analiz na własne potrzeby oraz na potrzeby władz, coroczna analiza działania i wyników operacyjnych ośrodków kardiochirurgicznych, organizowanie i prowadzenie międzyośrodkowych badań z zakresu kardiochirurgii, pomoc w uzyskiwaniu stopni naukowych przez specjalistów z zakresu kardiochirurgii. Klub jako naczelną zasadę przyjął jednogłośne podejmowanie decyzji, wzajemną lojalność między jego członkami i bezwzględne przestrzeganie prawdziwości wszystkich wzajemnie przekazywanych danych (...)
Kardiochirurgia dziecięca - kardiochirurgią noworodka i niemowlęcia?
Edward Malec
Wrodzone wady serca początkowo powodują tylko zaburzenia kierunku przepływu krwi ("hydraulika"), natomiast serce ("pompa") funkcjonuje prawidłowo. Ponieważ są zaburzeniami strukturalnymi, wymagają korekcji chirurgicznej i/lub interwencyjnego zabiegu kardiologicznego. Około 1% noworodków przychodzi na świat z wadą układu krążenia. Ponad 50% z nich, ze względu na ciężkie nieprawidłowości anatomiczne i zaburzenia w krążeniu krwi, wymaga specjalistycznego leczenia w pierwszym roku życia. Bez podjęcia właściwego leczenia ponad połowa dzieci z wadami serca umiera przed ukończeniem pierwszego roku życia. Obecnie prawie wszystkie wrodzone wady serca mogą zostać bezpiecznie i skutecznie skorygowane chirurgicznie w pierwszych kilkunastu miesiącach życia. Należy dążyć do wczesnej korekcji nie tylko z przyczyn medycznych, ale również psychologicznych i socjalnych. Usunięcie wady wcześnie, w okresie noworodkowo-niemowlęcym, ma bardzo istotne znaczenie dla przyszłości dziecka, jego rodziny i otoczenia (...)
Złote półwiecze kardiochirurgii
Mirosława Narkiewicz
Droga, jaką odbywała polska kardiochirurgia, była bardzo trudna. Ale osiągnęliśmy bardzo wiele, jesteśmy liczącymi się partnerami, nie powinniśmy mieć żadnych kompleksów zawodowych. Jaki będzie dalszy postęp kardiochirurgii - nie zależy od nas, przecież to nie my decydujemy o ekonomii. Jesteśmy świadomi postępu zmieniającego oblicze medycyny, na naszych oczach powstały nowe specjalizacje, współpracują z nami kardiolodzy - nieinwazyjni i inwazyjni, anestezjolodzy, perfuzjoniści. Zmienił się również pacjent. Coraz więcej operujemy chorych nie tylko w bardzo zawansowanym wieku, ale także obarczonych innymi poważnymi schorzeniami. Przed nami wielkie wyzwanie - obyśmy umieli w odpowiedzialny, racjonalny sposób współpracować, pamiętając przede wszystkim o chorym, który pomimo otaczających go specjalistów jest zawsze samotny ze swoją chorobą (...)
Specjalizacja z zakresu kardiochirurgii:
Gdzie jesteśmy w roku 2002?
Stanisław Woś
Przez ostatnich kilka lat losy specjalizacji z kardiochirurgii były trudne. Jesienią 1998 r. została zablokowana możliwość otwierania specjalizacji we wszystkich dziedzinach medycyny. Związane to było z planami Ministerstwa Zdrowia dotyczącymi przeprowadzenia reformy systemu szkolenia podyplomowego. 25 marca 1999 r. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej wydał długo oczekiwane rozporządzenie w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów (Dz. U. Nr 31 poz. 302, Nr 61, poz. 676 oraz z 2000 r. Nr 6, poz. 84). Opracowany system szkolenia specjalizacyjnego został stworzony z uwzględnieniem przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. Posłużono się dyrektywą Rady Wspólnot Europejskich Nr 93/16 z 5 kwietnia 1993 r. System zakładał jednostopniowość specjalizacji. Jednak kardiochirurgia znalazła się w grupie szczegółowych dziedzin medycyny. Czas trwania szkolenia w kardiochirurgii wynosił 3 lata. Warunkiem jego rozpoczęcia było ukończenie specjalizacji z chirurgii ogólnej lub chirurgii dziecięcej, które zostały zakwalifikowane do grupy podstawowych działów medycyny, a czas ich trwania wynosił 6 lat. Tak więc szkolenie lekarza po studiach na kardiochirurga wynosiło co najmniej 9 lat. Ten system specjalizacji był od początku krytykowany przez środowisko kardiochirurgów. Głównym powodem niezadowolenia był zbyt długi okres poświęcony na szkolenie z chirurgii ogólnej i dziecięcej, a zbyt krótki na szkolenie z zakresu kardiochirurgii. Głównymi orędownikami tych zmian byli ówcześni Konsultanci Krajowi w dziedzinie Kardiochirurgii prof. dr hab. n. med. Antoni Dziatkowiak oraz prof. dr hab. n. med. Zbigniew Religa (...)
Cele i statutowe zadania Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów
Stanisław Woś
W dniach 26-28 kwietnia 2002 r. w Szczecinie odbył się założycielski Zjazd Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów. Doszło wówczas do powołania nowego towarzystwa naukowego: Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów i wyboru nowych władz. Wcześniej polscy kardio- i torakochirurdzy działali w ramach sekcji Towarzystwa Chirurgów Polskich. Wybrany został Zarząd Towarzystwa w następującym składzie: prezes - prof. dr hab. n. med. Stanisław Woś, prezes elekt - prof. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, wiceprezes - prof. dr hab. n. med. Wojciech Dyszkiewicz, sekretarz generalny - prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, skarbnik - doc. dr hab. Jacek Różański. Członkami Zarządu są: prof. dr hab. n. med. Edward Malec, prof. dr hab. n. med. Marian Zembala, doc. dr hab. n. med. Jerzy Sadowski, dr n. med. Tomasz Grodzki, dr n. med. Eugeniusz Malinowski. W pracach Towarzystwa uczestniczą także prezesi Klubów: Kardiochirurgii - prof. dr hab. n. med. Marian Śliwiński oraz Torakochirurgii - prof. dr hab. n. med. Stanisław Jabłonka. Towarzystwo kontynuuje historyczne tradycje i bogaty dorobek Sekcji Torako-Kardio-Angiochirurgów Towarzystwa Chirurgów Polskich oraz Klubu Kardiochirurgów Polskich i Klubu Torakochirurgów Polskich. Powstanie nowego towarzystwa łączy się z koniecznością integracji z podobnymi towarzystwami w Europie (...)
Cele Sekcji Kardio-Torakoanestezji Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Piotr Knapik
Sekcja Kardio-Torakoanestezji Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii skupia tych anestezjologów, których codzienna praca lub zainteresowania zawodowe są związane z kardio- i torakoanestezją - niezwykle dynamicznie rozwijającymi się dziedzinami anestezjologii, obejmującymi zagadnienia związane zarówno ze znieczuleniem, jak i intensywną terapią pooperacyjną po zabiegach kardio- i torakochirurgicznych. Kardio- i torakoanestezja to specjalistyczne dziedziny anestezjologii z niewątpliwą specyfiką. Zagadnieniami tymi zajmuje się w naszym kraju okresowo lub na stałe ponad 200 anestezjologów (...) Anestezjolodzy, którzy wyspecjalizowali się w znieczuleniach do zabiegów torakochirurgicznych, to również szczególna grupa wśród lekarzy naszej specjalności. Znieczulenie w torakochirurgii należy do bardzo trudnych i wymaga dużego doświadczenia. Te dwie podspecjalności (kardio- i torakoanestezję) łączy wiele wspólnych problemów, które wynikają nie tylko z tego, że w obu przypadkach zachodzi konieczność znieczulenia chorego poddanego zabiegowi z otwarciem klatki piersiowej. W krajach zachodnich anestezjolodzy, którzy wyspecjalizowali się w prowadzeniu znieczuleń do operacji kardiochirurgicznych i torakochirurgicznych, czytają więc zwykle tę samą literaturę fachową, jeżdżą na wspólne sympozja i kongresy, a także są członkami wspólnych towarzystw naukowych (...)
Prezentacja wszystkich polskich ośrodków kardiochirurgicznych:
1. Klinika Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii Instytutu Kardiologii CM UJ w Krakowie
2. Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
3. Klinika Kardiochirurgii Instytutu Kardiologii AM w Gdańsku
4. II Katedra i Klinika Kardiochirurgii Śląskiej AM
5. I Klinika Kardiochirurgii Śląskiej AM
6. I Klinika Kardiochirurgii Instytutu Kardiologii w Warszawie
7. Katedra i Klinika Kardiochirurgii Pomorskiej AM w Szczecinie
8. Klinika Kardiochirurgii Instytutu Kardiologii AM w Łodzi
9. Oddział Kardiochirurgii Szpitala Miejskiego im. J. Strusia w Poznaniu
10. II Klinika Kardiochirurgii Instytutu Kardiologii w Warszawie
11. Klinika Kardiochirurgii CSK MSWiA w Warszawie
12. Katedra i Klinika Chirurgii Serca AM im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
13. Klinika Kardiochirurgii Instytutu Kardiologii AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
14. Klinika Kardiochirurgii AM w Lublinie
15. Klinika Kardiochirurgii Centrum Zdrowia Dziecka
16. Klinika Kardiochirurgii Dziecięcej Polsko-Amerykańskiego Instytutu Pediatrii CM UJ
17. Klinika Kardiochirurgii AM im. L. Rydygiera w Bydgoszczy
18. Klinika Kardiochirurgii Instytutu CZMP
19. Klinika Kardiochirurgii AM w Białymstoku
20. Kliniczny Oddział Kardiochirurgii CSK WAM w Warszawie
21. Klinika Kardiochirurgii Dziecięcej AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
22. Katedra i Klinika Kardiochirurgii Dziecięcej Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki
23. Oddział Kardiochirurgii Szpitala Wojewódzkiego im. Papieża Jana Pawła II w Zamościu
24. l Katedra i Klinika Kardiochirurgii i Chirurgii Ogólnej Dzieci AM w Warszawie
25. Kliniczny Oddział Kardiochirurgii CSK AM w Warszawie
26. Dolnośląskie Centrum Chorób Serca NZOZ "MEDINET" we Wrocławiu
27. II Katedra i Klinika Kardiochirurgii i Chirurgii Ogólnej Dzieci AM w Warszawie
Nowy podręcznik - "Chirurgia Naczyń Wieńcowych"
Marian Zembala
Pomysł napisania podręcznika poświęconego roli i miejscu chirurga i kardiologa w leczeniu choroby niedokrwiennej serca powstał podczas prac nad podręcznikiem "Zarys Kardiochirrugii" pod redakcja prof. Zbigniewa Religi, przygotowanym przez 27 autorów, w tym 11 z zagranicy, a wydanym przez PZWL w 1993 r. Od tamtego czasu w światowej i polskiej kardiochirurgii dokonały się i dokonują nadal wielkie zmiany, zwłaszcza w leczeniu choroby niedokrwiennej serca. Miarą postępu są nowe metody leczenia, bardzo szybko rosnąca liczba wykonanych zabiegów, a co najważniejsze - poprawa ich jakości widoczna w uzyskiwanych wynikach zarówno wczesnych, jak i odległych. W Polsce, w 1999 r., wykonano 9450 operacji pomostowania tętnic wieńcowych, podczas gdy 10 lat wcześniej niewiele ponad 1 tys. Tymczasem w 1999 r. liczba operacji wieńcowych w całej Europie sięgała już 221 tys., wykonano ponadto 1 422 723 zabiegi koronarografii oraz 439 690 angioplastyk wieńcowych. W 2002 r. w naszym kraju zostanie przekroczona liczba 80 tys. koronarografii. Oznacza to znaczny wzrost zapotrzebowania na zabiegi lecznicze, tj. koronaroplastykę wieńcową - do 35-37 tys. i operacje wieńcowe - do 20 tys. w okresie najbliższych kilku lat. Dla polskiej kardiologii i kardiochirurgii w leczeniu choroby niedokrwiennej serca przyszedł czas nowych wyzwań i nowych możliwości. Podręcznik "Chirurgia Naczyń Wieńcowych" jest adresowany do szerokiego grona lekarzy - kardiochirurgów, kardiologów, internistów, anestezjologów, chirurgów, ale także lekarzy rodzinnych i studentów medycyny (...)