Spis treściSZ nr 5–8/2003
z 23 stycznia 2003 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2003
AKTUALNOŚCI
Małgorzata Solecka
Były minister zdrowia stanowił klasę samą dla siebie. Budził zdecydowane emocje. Zdecydowanie negatywne. Wyłącznie zdecydowanie negatywne. Mariusz Łapiński urzędował 434 dni. O 434 za długo. Był złym, niekompetentnym ministrem. Ale tym nie da się wytłumaczyć ani żywiołowej niechęci, jaką budził, ani eksplozji radości, którą wywołała jego dymisja. W końcu nie on pierwszy wykazywał się brakiem kompetencji i z pewnością - niestety - nie ostatni. Więc choć podstawą oceny każdego ministra powinny być sprawy merytoryczne, fenomenu wyjątkowo złej prasy Łapińskiego nie da się wytłumaczyć bez sięgnięcia do sfery emocji. (...)
Zwróciliśmy się do kas chorych, zakładów opieki zdrowotnej, ich organów założycielskich z pytaniem, w jakiej sytuacji finansowej placówki rozpoczęły nowy rok. Poniżej - druga część naszej sondy - przegląd sytuacji w województwach: łódzkim, pomorskim, wielkopolskim i dolnośląskim. (...)
Samobój
Krzysztof Bukiel
Zakup przez b. ministra zdrowia superluksusowych aut większość komentatorów potraktowała jako postępowanie wątpliwe etycznie. Trudno się nie zgodzić, iż jest rzeczą nieprzyzwoitą, aby w kraju, gdzie powszechnie brakuje pieniędzy na leczenie i wypłaty dla pracowników szpitali, minister zdrowia kupował tak drogie (ponad 150 tys. zł za sztukę) samochody. Jednak istnieje też inny aspekt tej sprawy. Jeżeli bowiem ocenimy ten zakup pod względem jego ekonomicznej racjonalności, to musimy się zgodzić, że b. minister postąpił w sposób bardzo niegospodarny, a nawet rozrzutny. Mógł przecież jeździć równie szybko (biorąc pod uwagę przepisy o ruchu drogowym oraz stan polskich dróg), wygodnie, bezpiecznie i elegancko samochodem za 50-60 tys. złotych, a więc 3 razy tańszym. Niefrasobliwość w wydawaniu pieniędzy przez b. ministra nie oburzałaby nas ani trochę, gdyby dotyczyła jego pieniędzy prywatnych. Ale pieniądze te pochodziły ze środków publicznych. (...)
Marek Balicki nowym ministrem
Nowy minister zapowiedział już: wprowadzenie ustawy o Narodowym Funduszu Zdrowia (nie wykluczył w niej jednak poprawek), twardą politykę wobec firm farmaceutycznych, starania - wspólnie z ministrem Grzegorzem Kołodką - o rozwiązanie problemu zadłużenia kas chorych. Niewykluczone, że na wtorkowym posiedzeniu Rady Ministrów zapadnie decyzja o przesunięciu o rok spłaty 411 mln zł pożyczki udzielonej kasom chorych z budżetu państwa, przypadającej na bieżący rok. Jest przeciwnikiem kas chorych - uważa, że ich wprowadzenie spowodowało dezintegrację i upolitycznienie publiczngo systemu opieki zdrowotnej. Opowiada się za jasno określonymi kompetencjami i odpowiedzialnością władz publicznych za ochronę zdrowia, systemem zintegrowanym i sterowalnym. W pierwszych publicznych wypowiedziach zadeklarował rozpoczęcie dialogu ze środowiskami medycznymi i fachowcami w zarządzaniu systemem. Jest nadzieja, że rzeczywiście będzie go prowadził. - Warunkiem powodzenia reformy jest uczestnictwo środowisk pracowników służby zdrowia - ich samorządów i organizacji menedżerów - w pracach nad konkretnymi rozwiązaniami - podkreślał już w ub.r. podczas dyskusji w naszej redakcji na temat projektowanego funduszu. (...)
Nawet z ulgą
Ryszard Kijak
Biorąc więc pod uwagę lekceważenie prawa przez Łapińskiego, nieudolne działania legislacyjne, niedotrzymywanie obietnic danych społeczeństwu, jego specyficzne cechy charakterologiczne, ignorowanie przez niego opinii środowiska oraz wejście w otwarty konflikt z OZZL, z samorządem lekarskim i innymi organizacjami działającymi w opiece zdrowotnej - nic dziwnego, że środowisko medyczne pożegnało się z nim bez żalu, a nawet z ulgą. Jego następca, Marek Balicki, już teraz przewiduje kłopoty z Narodowym Funduszem Zdrowia. "Po kilku lub kilkunastu miesiącach od wejścia w życie ustawy o ubezpieczeniu w NFZ okaże się, które elementy wymagają zmiany" - uważa. Wynika z tego, że wraz z nadejściem Funduszu wcale nie wkroczymy na drogę stabilizacji i rozwoju systemu ochrony zdrowia, jak obiecywał Łapiński, lecz będziemy poddawani następnemu eksperymentowi i wynikającym z niego kolejnym zmianom. Potwierdza się czarny scenariusz, przewidywany przez wielu. (...)
PANOPTICUM
Zmiana na lepsze
Marek Wójtowicz
Senator Marek Balicki to człowiek kompromisu, dialogu i wysokiej kultury osobistej, do tego doświadczony menedżer-praktyk, no i wytrawny polityk. Tuż po nominacji, po "Teleekspresie", zrobił na wizji na szaro jedynkową gwiazdę: nic konkretnego nie powiedział przez 20 minut wywiadu zapoczątkowującego jego ministerialną kadencję. Dokładnie - nic! Źle to rokuje mediom, bo znaczy, że wie, jak odebrać inicjatywę przepytującemu, a przy tym nikogo nie obrazić. Wywiady z nowym ministrem nie dadzą satysfakcji poszukiwaczom sensacji. To dobrze, bo rynek zdrowotny potrzebuje teraz spokoju. Nowy minister ma zresztą zwyczajowe 100 dni na zapoznanie się z sytuację oraz ustawienie kadr i spraw po swojemu. (...)
VOX EX SILESIA
Dyskusje
Andrzej Sośnierz
Jakoś nikt nie zauważa, że tak naprawdę to kas chorych już nie ma i że to, co się dzieje, jest ni mniej, ni więcej, tylko właśnie efektem działania funduszu. Początek likwidacji kas zaczął się jesienią 2001 r. i zakończył jesienią 2002 r. Zostały wprawdzie jeszcze nazwy, ale wszystkie charakterystyczne dla nich mechanizmy przestały już działać. Kasy chorych miały być przecież samodzielnymi instytucjami ubezpieczeniowymi, gromadzącymi składki od konkretnych osób, i samodzielnie gospodarującymi tymi pieniędzmi. Powinny używać instrumentów finansowych do pomnażania powierzonych im przez ubezpieczonych środków, konkurować między sobą zabiegając o nowych członków (po to przecież umożliwiono przenoszenie się ubezpieczonych z kasy do kasy), a zaoszczędzone lub pozyskane przez kasę środki miały w niej pozostać i być przeznaczone na dodatkowe usługi dla ubezpieczonych. (...)
Strajk na Śląsku
Marzena Gałaga
16 stycznia zakończył się trwający 11 dni strajk okupacyjny Śląskiej Regionalnej Kasy Chorych. Ponad stu protestujących opuściło jej siedzibę, zabierając ze sobą śpiwory i materace. Zmęczeni wrócili do domów. Tymczasem w placówkach służby zdrowia trwa referendum w sprawie strajku generalnego w służbie zdrowia. Lekarze, pielęgniarki, technicy medyczni i przedstawiciele pozostałych grup zawodowych odpowiadają tylko na jedno pytanie: "Czy jesteś za przeprowadzeniem strajku generalnego w służbie zdrowia?". (...)
Bez komfortu przeżycia
Sylwia Szparkowska
Nie spełniły się zapowiedzi ministra Kołodki: po zakończeniu prac Senatu nad ustawą o ubezpieczeniu w NFZ składka na ubezpieczenie zdrowotne nie została obniżona. Żaden z senatorów nie zgodził się na złożenie takiego wniosku. Końcowemu etapowi prac nad ustawą towarzyszył wyjątkowy zamęt. Niespodziewanie wyszło na jaw, że ministerstwo finansów nie pogodziło się z podniesieniem składki kosztem podatników. - Ministerstwo finansów w ogóle nie zgodziło się na podnoszenie nakładów na zdrowie - usłyszeli senatorowie w czasie obrad komisji polityki społecznej i zdrowia z ust wiceministra tego resortu. Przywrócenie składki 7,75% oznaczałoby, że w ciągu br. nakłady na ochronę zdrowia by spadły, bo już od stycznia odciągana jest przecież składka 8 proc. Równocześnie sam premier informował, że minister zdrowia został zobowiązany do przekonania senatorów, by głosowali za obniżoną składką, ale dawał zarazem sygnały, że nie jest to zobowiązanie bezwzględne: przyznawał, że bierze pod uwagę negatywny dla rządu wynik głosowania. - Przecież senatorowie nie są maszynką do głosowania - żartował. (...)
Będzie sukces?
Minister Łapiński celowo zaniża kontrakty, aby po wprowadzeniu reformy uprawiać propagandę sukcesu - stwierdził Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy. - Kontrakty na pierwszy kwartał br. zostały celowo zaniżone. Tymczasem w kasach chorych są jeszcze pieniądze, które można wydać na zdrowie - twierdzi Krzysztof Bukiel, przewodniczący OZZL. Według obliczeń związku, tylko w pierwszym kwartale w kasach chorych zostanie 1 do 1,5 mld złotych. - Te pieniądze nie znikną ani nie zostaną rozkradzione. Po prostu będą leżały na kontach, by po zastąpieniu kas przez Narodowy Fundusz Zdrowia - minister mógł je przełożyć z jednej kieszeni do drugiej i powiedzieć: To działa! Ledwo zlikwidowaliśmy kasy, a już mamy szmal - denerwuje się Ryszard Kijak, wiceprzewodniczący Związku. (...)
ZE ŚWIATA
Polska Misja Medyczna dla Afganistanu
Jarosław Gucwa
Stowarzyszenie Polska Misja Medyczna wraz z wydawnictwem Medycyna Praktyczna otwiera 4 izby porodowe w szpitalach po obydwu stronach granicy Afganistanu i Pakistanu, w rejonie między Quettą a Kandaharem. Pieniądze na projekt przekazało Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Patronat naukowy nad przedsięwzięciem objął prof. dr hab. n. med. Jan Oleszczuk z Kliniki Położnictwa i Perinatologii w Lublinie. (...)
NAUKA
Komórki dla narciarzy
Witold Ponikło
Lekarze z Narodowego Królewskiego Szpitala Ortopedycznego w Stanmore (Wielka Brytania) opublikowali niedawno wyniki badań nad technologią odtwarzania uszkodzonej chrząstki z wykorzystaniem laboratoryjnego hodowania jej komórek. Procedura polega na pobraniu pewnej liczby komórek nieuszkodzonej chrząstki, którym następnie - przy wykorzystaniu komórek krwi pacjenta - stwarza się laboratoryjne warunki do mnożenia. Proces ten trwa od 3 do 4 tygodni, co wystarcza, by liczba komórek zwiększyła się dziesięciokrotnie. Komórki wprowadzane są ponownie do kolana (stawu), bez obawy o reakcję immunologiczną organizmu. Pełne uformowanie się chrząstki po takim zabiegu trwa około roku. (...)
Doniesienia naukowe medNEWS
oprac. Tomasz Kobosz
- Połączenie czynników ryzyka a zwiększone ciśnienie tętnicze
- Prawastatyna równie skuteczna u starszych jak u młodszych
- W zawale lepszy ambulans
- Skuteczność i bezpieczeństwo dotętniczej terapii trombolitycznej w udarze niedokrwiennym
- Porównanie leczenia kardiowersją i lekami u chorych z migotaniem przedsionków - badanie AFFIRM
- Rtęć zawarta w rybach a ryzyko zawału serca
- HTZ i alkohol zwiększają ryzyko rozwoju raka piersi
- HTZ a ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera u kobiet w wieku podeszłym
- Skuteczność preparatów z jeżówki w leczeniu przeziębienia
- Skuteczność małych dawek trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych
- Antybiotykoterapia bezobjawowego bakteriomoczu u kobiet chorych na cukrzycę
- Wpływ karmienia piersią na poziom odczuwania bólu przez noworodki
ZARZĄDZANIE
NZOZ jako małe lub średnie przedsiębiorstwo (MSP) - możliwości pozyskiwania pomocy
Krystyna Czarniecka
Z jednej strony właściciele niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej nie wiedzą o możliwości skorzystania z pomocy, z drugiej zaś - PARP i autorzy jej programów zapomnieli o tak ważnej sferze usług, jaką jest zdrowie, koncentrując się na sferze wytwórczej i pomijając sferę usługową. Stąd np. w niektórych województwach nie były przyjmowane wnioski o dotacje z funduszy inwestycyjnych od niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Mam jednak nadzieję, że ulegnie to wkrótce zmianie. Zmiana taka zależy przede wszystkim od wiedzy i zainteresowania składaniem wniosków przez niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej. Im więcej będzie takich wniosków, tym łatwiejsza stanie się możliwość pozyskania wsparcia z programu. (...)
SZPITAL POLSKI
Aktualne tendencje w szpitalnictwie
Marian Miśkiewicz
Przegląd wielu narodowych i regionalnych długo- i średnioterminowych programów dostosowawczych opieki szpitalnej pozwala dostrzec pewne prawidłowości, które z ograniczeniami, pojawiającymi się zawsze przy próbie uogólnień, można wskazać jako tendencje międzynarodowe. Na pierwszy plan wybijają się ustalenia dotyczące wolnego wyboru szpitala przez pacjenta, tj. nieuzależniania obszaru obsługiwanego przez szpital od istniejących podziałów administracyjnych. Planowe przyjęcie pacjentów następuje z reguły za skierowaniem od lekarza poz bądź specjalistycznej opieki ambulatoryjnej. W strukturze organizacyjnej wyróżnia się szpitale jednoznacznie definiowane jako instytucje krótkoterminowej, ostrej fazy leczenia, posiadające przeważnie układ dwupoziomowy, lokalny i regionalny, oraz instytucje opieki długoterminowej, przeważnie jednego poziomu. (...)
Na stażu we Francji
Władysław Gaweł
Pierwszą rzeczą, która rzucała się w oczy w szpitalu, było powszechne noszenie przez lekarzy ubrań "cywilnych", z narzuconym fartuchem. Jedynie przy wejściu na salę operacyjną przebierano się w komplety operacyjne, na własne buty nakładając jednorazowe ochraniacze. Średni i niższy personel medyczny paradował natomiast w ubraniach typowo szpitalnych. Narzędzia do zabiegów przygotowują specjalizujący się lekarze, oni też instrumentują do operacji. Jedynie raz widziałem przy pracy instrumentariuszkę. Podobno szpitala nie stać na to, aby zatrudnić więcej wykwalifikowanych pielęgniarek. Mało było też pielęgniarek anestezjologicznych; anestezjologom również asystują lekarze zdobywający specjalizację. (...)
Zakażenia szpitalne:
Ryzyko infekcji w endoskopii
Beata Ochocka
Współczesna epidemiologia dowiodła, że sprawdza się tylko jedna zasada: każdy pacjent musi być traktowany jak potencjalnie zakaźny! W przypadku posiadania rzetelnej informacji o procesie infekcji u pacjenta o znaczeniu epidemiologicznym, dodatnim statusie serologicznym lub np. kolonizacji pacjenta niebezpiecznymi patogenami, należy włączyć obowiązujące procedury. Warto też jednoznacznie podkreślić, że standardowe postępowanie personelu zapewnia ochronę i bezpieczeństwo korzystających z usług medycznych. (...)
Skąd się biorą groźne zakażenia noworodków?
Tomasz Kobosz
Instytut Matki i Dziecka w Warszawie zorganizował konferencję prasową poświęconą zakażeniom wewnątrzszpitalnym w oddziałach noworodkowych. Omawiano przyczyny ich występowania oraz sposoby zapobiegania. Problem zakażeń wewnątrzszpitalnych rzadko dotyka zdrowych, donoszonych noworodków (0,3-1,7%). Dotyczy głównie dzieci przebywających w oddziałach intensywnej terapii (17-25%), a zwłaszcza wcześniaków z bardzo niską masą urodzeniową (33%), które przez długi czas wymagają sztucznej wentylacji i centralnego odżywiania dożylnego, a przy tym nie mają jeszcze wykształconego układu odpornościowego. Wielomiesięczna kaniulacja naczyń jest dla tych pacjentów warunkiem przeżycia oraz jednocześnie największym zagrożeniem. (...)
ISO w Końskich
Maria Polakowska, Wojciech Przybylski
10 grudnia 2002 r. ZOZ w Końskich, jako jeden z kilku i obecnie największy zakład opieki zdrowotnej w Polsce - otrzymał certyfikat ISO 9001:2000 na działalność usługową całego zakładu. Przeglądu systemu zarządzania jakością zgodnie z normą ISO dokonała firma BVQI z Gdańska. (...) Decyzja o wdrażaniu systemu zarządzania jakością zgodnie z normą ISO dojrzewała od dwóch lat, jednak dopiero po uzyskaniu akredytacji w październiku 2001 r. podjęto zdecydowane działania w tym kierunku. (...)
73 mln na ratownictwo
Tomasz Kobosz
W 2002 r. Ministerstwo Zdrowia przeznaczyło 73 mln zł na kontynuację programu "Zintegrowane Ratownictwo Medyczne". Ze środków tych sfinansowano zakup sprzętu medycznego i łączności dla 82 szpitalnych oddziałów ratunkowych i 5 referencyjnych szpitali specjalistycznych. Zakupiono m.in. 51 nowoczesnych ambulansów ratunkowych "R", każdy o wartości 186 tys. zł, wyposażonych w pełną zabudowę przedziału medycznego, defibrylatory i respiratory, instalację tlenową, nosze z transporterem i krzesełka transportowe. Ponadto - 89 monitorów funkcji życiowych, 39 respiratorów transportowych, 60 defibrylatorów, 48 respiratorów stacjonarnych, 36 aparatów do znieczulenia, 33 stoły operacyjne, 16 aparatów RTG z ramieniem C, 21 aparatów USG, 35 analizatorów parametrów krytycznych i 9 przyłóżkowych aparatów RTG. (...)