Spis treściSZ nr 53–56/2003
z 10 lipca 2003 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2003
AKTUALNOŚCI
12 pytań, 21 odpowiedzi:
Media kontra korupcja w ochronie zdrowia
Środowisko szefów firm farmaceutycznych jest solidarne - tylko 15% z nich przerwało zmowę milczenia odpowiadając na naszą ankietę. Być może, przesłaliśmy ją w złym momencie - zbyt szybko po ujawnieniu przez koncern MSD, iż W. Deszczyński, były szef gabinetu politycznego min. Łapińskiego, zażądał 4,5 mln USD łapówki. W branży panowało zaniepokojenie - jeden z prezesów natychmiast po przeczytaniu naszej ankiety wrzucił ją do niszczarki. Czy aż tak groźne są pytania o prawdę na temat korupcji na styku przemysł farmaceutyczny - decydenci wszelkich szczebli? Wydaje się, że dostrzegana już skala zjawiska to dopiero wierzchołek góry lodowej. (...)
Jest prezes NFZ
40-letni Maciej Tokarczyk, były prezes UNUZ-u i wiceminister zdrowia został mianowany szefem Funduszu. Z nominacją tą środowiska zarządzających w ochronie zdrowia wiążą umiarkowane nadzieje - na pewno na merytoryczny dialog. Towarzyszą im jednak również obawy - nie tylko w związku z sytuacją finansową płatnika, ale i faktem, że M. Tokarczyk nie dał się dotąd poznać jako osoba o skrystalizowanych, własnych poglądach na funkcjonowanie systemu.
PANOPTICUM
Punkty widzenia i punkty siedzenia, czyli mały kot
Marek Wójtowicz
Lista problemów zdefiniowanych w trakcie "okrągłego stołu", nawet takich jak ten, który mnie zabolał, to oczywiście koncert życzeń poszczególnych grup zawodowych. I jest to zrozumiałe. Każdy ma przecież inne spojrzenie na system, bo w innym jego miejscu funkcjonuje. Ale też z tego powodu - każdy powinien z uwagą przeanalizować inne niż własny punkty widzenia na wspólne sprawy i skorygować swoje pomysły, uwzględniając (na ile to możliwe) oczekiwania pozostałych. (...)
Z obrad okrągłego stołu:
Początek końca?
Aleksandra Gielewska
Ostatnie dwa posiedzenia Konferencji Okrągłego Stołu (KOS) przestały być - jak poprzednie - twórcze i konstruktywne. Do głosu doszła przede wszystkim "skrzecząca rzeczywistość". (...)
Realia coraz bardziej przypominają senny koszmar...
Do krwi ostatniej
Michał Andrzejewski
Zarządzający zakładami opieki zdrowotnej w Polsce, a przede wszystkim - podopieczni i pacjenci, zmuszeni są zmierzyć się z efektami amatorskich eksperymentów na systemie opieki zdrowotnej. Jakkolwiek złowieszczo by to nie zabrzmiało, wkrótce słono zapłacimy za tłumienie przez "reformatorów" krytycznych opinii oraz za własne kunktatorskie milczenie. Ci, którzy mieli odwagę polemizować, czytują już zresztą od jakiegoś czasu prasę innych branż lub ogłoszenia o pracy. Trudno jednak szukać satysfakcji w tym, że się przetrwało czasy szalonych naprawiaczy. (...)
Nowa afera z Naumanem w tle
medNEWS, s.
"Rzeczpospolita" 27 czerwca opublikowała kolejny artykuł demaskujący powiązania b. członków kierownictwa MZ ze światem biznesu. Tym razem chodzi o ogromne wyłudzenia, jakich miała się dopuszczać firma, której udziałowcem był kiedyś Aleksander Nauman, b. wiceminister zdrowia i odwołany niedawno prezes NFZ. Zgodnie z ustaleniami dziennikarzy "Rz", A. Nauman był współwłaścicielem firmy HP-Med Ltd., która pośrednicząc w fikcyjnych darowiznach sprzętu medycznego, przyczyniła się do poważnego zadłużenia polskich szpitali. Jako wiceminister zdrowia Nauman odpowiadał zaś za zakupy sprzętu medycznego, a przetargi wygrywał wówczas m.in. jego były wspólnik Wacław Bańbuła. (...)
Minister przed Izbą
medNEWS
Minister Leszek Sikorski, odpowiadając 26 czerwca na pytania posłów, wyjaśnił m.in. problemy związane ze ściągalnością składki. Otóż od stycznia do maja br. niedobór składki sięga 154 259 tys. zł (największy był w styczniu i wynosił 98 mln, w marcu i kwietniu - 50 mln, a w maju tylko 293 tys.). Brak w systemie ponad 154 mln jest istotnym uszczerbkiem (średni budżet szpitala powiatowego kształtuje się w granicach od kilkunastu do dwudziestu kilku mln zł, a szpitala wojewódzkiego - wynosi rocznie 50-70 mln zł). Nawiązując do kontrowersyjnej propozycji współpłacenia pacjentów za niektóre świadczenia, sformułowanej podczas "okrągłego stołu", minister podkreślił, że nie jest to rozwiązanie przygotowywane i akceptowane przez rząd, ale - jedna z ewentualności rozwiązania problemu niedofinansowania systemu ochrony zdrowia. (...)
Zmiany w zozach?
Rada Ministrów zaakceptowała 24 czerwca projekt nowelizacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Celem tej nowelizacji jest: 1. Określenie, jakiego rodzaju działalność pozamedyczna nie może być prowadzona w zakładzie opieki zdrowotnej. 2. Uporządkowanie kwestii związanych z przygotowaniem do pochówku zmarłych na terenie zakładu. 3. Rozszerzenie funkcji kontrolnej ministra zdrowia wobec zakładów i dostosowanie jej zakresu do istniejącego porządku prawnego, a także określenie zasad gospodarowania majątkiem trwałym przez publiczne zozy. 4. Umożliwienie pozyskiwania przez spzozy środków finansowych z innych tytułów. (...)
Ożywcze afery
30 czerwca działająca od ponad 2 lat (przy Programie "Przeciw Korupcji" Fundacji Batorego i Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka) Grupa robocza ds. spraw etyki w służbie zdrowia wyraziła głębokie zaniepokojenie sytuacją w polskim systemie ochrony zdrowia, w szczególności - ujawnionymi ostatnio przez media aferami korupcyjnymi. - Piętnowanie afer - mówił dr Jarosław Pinkas - jest dla środowiska ożywcze. Ale przy milionach zdarzeń medycznych rocznie, patologie i błędy stanowią margines. Nasza sytuacja jest ekstremalnie trudna - reforma przestała funkcjonować, nie ma racjonalnych mechnizmów finansowania świadczeń, ochrona zdrowia stała się elementem gier politycznych, "gorącym kartoflem", którym przerzucają się politycy. Tymczasem - trzeba niezwłocznie budować tratwę ratunkową, a jeśli nawet znów przyjdzie zacisnąć pasa, to przynajmniej trzeba o tym jasno i publicznie społeczeństwu mówić. (...)
Penalizacja korupcji
1 lipca weszła w życie nowelizacja kodeksu karnego. Doprecyzowała m.in. definicję osoby pełniącej funkcję publiczną. Jest nią "funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi (...), a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową" (art. 115 par. 19). (...) W noweli k.k. przyjęto, że sprawca nie podlega karze (...) jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział. (...)
Zmiany w Kodeksie Etyki Lekarskiej
Zespół ds. Nowelizacji Kodeksu Etyki Lekarskiej oraz Komisja Etyki Lekarskiej NRL przygotowały projekt nowelizacji KEL, który stanie się przedmiotem dyskusji delegatów na VI Nadzwyczajnym Zjeździe Lekarzy (Toruń, 19-20 września 2003 r.). Poniżej - publikujemy fragment tego projektu, tj. nowy rozdział w KEL (całość dostępna jest na stronie www.nil.org.pl). NRL uruchomiła też specjalny adres na uwagi, sugestie i propozycje zmian zapisów w projekcie całego dokumentu: kodeks@hipokrates.org (...)
SOR na kredyt
Tomasz Kobosz
Najnowocześniejszy i największy w Warszawie szpitalny oddział ratunkowy (SOR) otwarto 1 lipca w Szpitalu Bielańskim. W uroczystości wzięli udział m.in.: senator Marek Balicki, były dyrektor tego szpitala, prezydent Warszawy Lech Kaczyński, konsultant krajowy ds. medycyny ratunkowej prof. Juliusz Jakubaszko, komendant-rektor Szkoły Głównej Służby Pożarniczej prof. Jerzy Wolanin. (...)
Komu z "Funduszem" lżej
Jolanta Lenartowicz
To trochę tak, jakby w przyciasnym gorsecie, ze związanymi z tyłu rękoma, trzeba było wykonywać złożone ćwiczenia akrobatyczne. I to na czas, i bez światła - mówili sarkastycznie w kuluarach uczestnicy ogólnopolskiej konferencji, zorganizowanej w czerwcu w Poznaniu przez firmę TEB Consulting. Tematem dwudniowego spotkania był Narodowy Fundusz Zdrowia: nowe realia, w jakich przychodzi funkcjonować służbie zdrowia. Zasady wciąż nie są jasne, a informacje - niepełne. Czas zaś ucieka, a do momentu, kiedy trzeba będzie zawierać kontrakty na przyszły rok - coraz bliżej. Objawy zniecierpliwienia narastają. Jak przychodnie, szpitale, gabinety mogą się przygotować do nowych warunków? Ile będzie środków i czy limity, rozumiane najogólniej jako możliwy do sfinansowania przez publicznego płatnika koszt opieki zdrowotnej w przeliczeniu na jednego ubezpieczonego, pozwolą placówkom przetrwać? (...)
Uszczelnić system
Halina Kleszcz
Dookreślenie uprawnień polskich pacjentów w systemie opieki zdrowotnej to jedna z najpilniejszych kwestii. Chroniczne niedofinansowanie zakładów, zaniżone stawki za świadczenia, niejednoznaczne prawo - wszystko to może się na nas zemścić z chwilą wejścia Polski do UE; świadczeń obcokrajowcom udzielać będziemy poniżej rzeczywistych ich kosztów. NFZ natomiast słono będzie płacił za pomoc doraźną udzieloną polskim obywatelom w krajach UE oraz wszelkie inne usługi medyczne udzielane za promesą polskiego płatnika, bo wg stawek obowiązujących w danym kraju UE. (...)
Seminarium NSZZ "Solidarność":
Myśl globalnie - działaj lokalnie
Jagoda Greger
Na powrót do systemu kas chorych jest już za późno. Trzeba jednak jak najszybciej znowelizować ustawę o NFZ i ponownie zdecentralizować system. Oddziały Funduszu powinny mieć samodzielność - uważa Teresa Kamińska, b. minister odpowiedzialna za koordynację 4 reform w rządzie Jerzego Buzka. Na zakończenie kadencji, Sekretariat Ochrony Zdrowia NSZZ "Solidarność" dokonał bilansu 4 lat funkcjonowania systemu ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce (1999-2002). Podsumowano nadzieje i oczekiwania wiązane z wprowadzeniem systemu puz i efekty jego funkcjonowania. (...)
NRL w sprawie list oczekujących
Dysproporcje między poziomem finansowania świadczeń zdrowotnych a obecnymi możliwościami systemu opieki zdrowotnej sprawiają, że problem tworzenia i zarządzania listami pacjentów oczekujących na deficytowe świadczenia zdrowotne staje się naglący. Uwzględniając rekomendacje Rady Europy, doświadczenia innych państw i stosowane w nich rozwiązania, a także doświadczenia niektórych jednostek krajowych - NRL w stanowisku z 27 czerwca opowiedziała się za rozwiązaniami mającymi na celu poprawę dostępu pacjentów do deficytowych świadczeń oraz gwarantującymi sprawiedliwy i rzetelny proces kontrolny nad tworzeniem list oczekujących. (...)
Jubileusze alergologów
30-lecie utworzenia specjalizacji oraz 20-lecie powołania nadzoru krajowego w alergologii stało się okazją do uroczystego spotkania (Warszawa, 28 czerwca) byłych i obecnych specjalistów krajowych i wojewódzkich w tej dziedzinie. Oprócz wspomnień pionierów, podziękowań i wręczenia dyplomów uznania najbardziej zasłużonym dla powstania i rozwoju specjalizacji, tj. m.in. prof. prof. Edwardowi Rudzkiemu, Bogdanowi Romańskiemu, Edwardowi Zawiszy, Markowi K. Kowalskiemu, Pawłowi Górskiemu, Jerzemu Kruszewskiemu (obecny konsultant krajowy i organizator jubileuszu) - nie zabrakło czasu na sprawy bieżące. (...)
LUDZIE I MEDYCYNA
Janina Banachowska
NOWORODEK! Gdzie może być noworodek? Nosze już puste, szukamy w kocu, którym była przykryta młodociana matka, potem w karetce, na próżno. Noworodek znikł, a mnie się zrobiło słabo z wrażenia. Dziecko musieliśmy zgubić idąc przez kartoflisko. Szczęściem wszyscy widzieli, jakie było małe, wszyscy widzieli, że było martwe. Dyżurny lekarz pocieszał mnie, że ważne było w tym wypadku życie matki, najwyżej policja spisze protokół. Odetchnęłam z ulgą. (...)
OPINIE
O prywatyzacji - za, a nawet przeciw
Krzysztof Bukiel
W dyskusji o naprawie polskiej służby zdrowia, zwłaszcza prowadzonej przez media, dominują zwykle hasła - wytrychy. Ich zaletą, z punktu widzenia dziennikarzy, jest to, że wywołują emocje i skrajnie odmienne stanowiska. Takim hasłem jest współpłacenie, o którym pisałem niedawno. Jest nim również prywatyzacja. (...)
ZE ŚWIATA
Holender woli czekać w kolejce
Grzegorz Juszczyk
Pacjenci w niektórych krajach Unii Europejskiej muszą często oczekiwać na wykonanie potrzebnej usługi zdrowotnej. Sytuacja ta dotyczy m.in. Wielkiej Brytanii, Danii, Holandii. Ustawodawstwo unijne dopuszcza zarazem możliwość uzyskiwania niezbędnego świadczenia w innym kraju UE. Doświadczenia holenderskie wskazują jednak, że mimo list oczekujących pacjenci nie są zbyt skłonni do podejmowania leczenia za granicą. Spośród mieszkańców Holandii leczeniu zagranicznemu najchętniej poddają się imigranci, pracownicy transgraniczni i mieszkańcy terenów przygranicznych. Czy podobnie będzie po otwarciu granicy polsko-niemieckiej? (...)
FARMAKOEKONOMIKA
Aktualna sytuacja na rynku leków w Polsce
Zbigniew Kotula
Według zapowiedzi Ministerstwa Zdrowia z 2002 r., zmiany wprowadzone w kwietniu ub.r. miały spowodować zmniejszenie wydatków na leki zarówno kas chorych, jak i społeczeństwa. Tymczasem na refundację wydano w 2002 r. o 320 mln zł więcej niż w 2001 r., a z prywatnych kieszeni pacjentów - ok. 900 mln zł więcej. Z porównania danych dotyczących 2001 i 2002 r. wynika, że szacunkowe zmniejszenie wzrostu wydatków na leki na rynku aptecznym w 2002 r. wyniosło 200-300 mln zł, a nie - jak zakładał minister - 800-900 mln zł. Wartość całego rynku aptecznego wzrosła więc w 2002 r. o 7,4%, podczas gdy całoroczna inflacja wyniosła ok. 2,4%. Wydatki na leki wzrosły zatem trzykrotnie bardziej niż wskaźnik inflacji. (...)
Prace nad wykazami leków
medNEWS
Ministerstwo Zdrowia poinformowało o projekcie zasad umieszczania leków w wykazach leków refundowanych oraz ustalania cen urzędowych i limitów cen leków i wyrobów medycznych, wydawanych ubezpieczonym bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub częściową odpłatnością. Zespół ds. Gospodarki Lekami w Ministerstwie Zdrowia wypracował podstawowe reguły konstruowania list leków refundowanych, przy zastosowaniu takich kryteriów, jak: dostępność leków dla pacjentów, bezpieczeństwo stosowania, skuteczność kliniczna i... bezpieczeństwo finansowe Narodowego Funduszu Zdrowia. (...)
NAUKA
Doniesienia naukowe medNEWS
oprac. Tomasz Kobosz
- Wpływ pozycji snu na zdrowie niemowląt
- Długookresowa skuteczność wczesnej defibrylacji
- Nieinwazyjna wentylacja dodatnim ciśnieniem atmosferycznym skuteczna u pacjentów z zaostrzeniem POChP
- Zmniejszenie dawki wziewnych kortykosterydów u chorych na astmę - bezpieczne
- Wziewne kortykosterydy a FEV1 u chorych na POChP
- Witaminy przeciw-utleniające nieskuteczne w profilaktyce chorób układu krążenia
SZPITAL POLSKI
Zakażenia - pod lupę
Paweł Grzesiowski
Zakażenia szpitalne stanowią poważny problem medyczny, epidemiologiczny i ekonomiczny. W Polsce podejmowano mniej lub bardziej skoordynowane inicjatywy na rzecz wprowadzenia jednolitych zasad ich kontroli, jednak zarówno w zakresie klinicznym, organizacyjnym, jak i prawnym nie udało się uzyskać na tym polu poprawy. Obecne niedofinansowanie zozów oznacza stałe pogarszanie się sytuacji, a to ze względu na rosnącą liczbę pacjentów z czynnikami ryzyka, zużycie bazy materiałowej szpitali, wreszcie - ucieczkę wykwalifikowanego personelu. (...)
NZOZ w Skwierzynie:
Uciec do przodu
Adam Roślewski
W latach 1970-1990 szpital w Skwierzynie, dzięki dr. Radzimirowi Śmigielskiemu, słynął z opieki ginekologiczno-położniczej. W sąsiednim Gorzowie Wlkp. (ponad 100 tys. mieszkańców) żartowano, że co drugie dziecko rodzi się w Skwierzynie. Tutejszy szpital jako jeden z pierwszych w dawnym woj. gorzowskim uzyskał status spzozu. (...)
Problem oczekiwania na deficytowe usługi kardiologiczne:
Serce w kolejce
Wiktor Górecki, Janusz Halik, Rafał Maciąg
Grupa lekarzy kardiologów działających w ramach medycznego zespołu Programu Przeciwko Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego oraz zespół socjologów Zakładu Analiz Socjologicznych Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia - przeprowadzili badania ankietowe osób kierujących częścią specjalistycznych placówek kardiologicznych lub oddziałami kardiologicznymi. Na 116 wysłanych ankiet odpowiedzi udzieliło 38,8% zapytanych. Badanie jest związane z równoległą ankietą CSIOZ w ok. 450 szpitalach, dotyczącą gotowości dyrektorów szpitali do współpracy z programami zarządzania listami oczekujących w skali regionalnej. (...)
Szpital i opieka poszpitalna
Marian Miśkiewicz
Jaka jest relacja kosztów takiej opieki do wydatków na hospitalizację? Z analizy porównawczej wyników badań przeprowadzonych w kilku ośrodkach w Austrii, Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii wynika, że tygodniowy koszt opieki domowej nad pacjentem jest 10-15-krotnie niższy od tygodniowej hospitalizacji. (...)
PR w szpitalu
Adriana Wilczyńska
Szpital, który dobrze leczy, wcale nie musi być dobrze postrzegany. Renomą może się cieszyć ten, który wie, jak "sprzedać" mediom informacje o swoich osiągnięciach. Rolą public relations (PR) jest kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy: budowanie jej wiarygodności, pozyskiwanie dla niej sympatii i życzliwości otoczenia. W publicznej służbie zdrowia PR raczkuje, bo niewiele zozów umie z niego korzystać. Nie wynika to z nieświadomości osób zarządzających placówkami, ale raczej z przekonania, że zadłużonej służbie zdrowia w niczym to nie pomoże, a jedynie - zwiększy koszty. Nic bardziej błędnego. (...)
System zarządzania jakością w SPZOZ Końskie
Wojciech Przybylski
Jakość usług medycznych to istotny element funkcjonowania każdego zakładu opieki zdrowotnej. Wobec akcesji naszego kraju do Unii Europejskiej wykonywanie usług medycznych wysokiej jakości może mieć decydujące znaczenie dla przyszłości jednostek ochrony zdrowia. Wprowadzenie systemu zarządzania jakością jest jednak procesem długotrwałym i skomplikowanym. (...)
Lekarz dyżurny szpitala:
Przed katastrofą
Bogusław Lenard
Praca szpitala w warunkach katastrofy wymaga właściwego przygotowania. Nieprzewidywalne scenariusze możliwych zdarzeń i brak szczegółowych jednolitych ustaleń powodują, że szpitale próbują przygotować się do działań w warunkach zagrożenia zewnętrznego i wewnętrznego. Jak? W Szpitalu Specjalistycznym im. Henryka Klimontowicza w Gorlicach zarządzeniem dyrekcji powołano lekarza dyżurnego szpitala spośród lekarzy pełniących dyżury stacjonarne. (...)
Po naukę do Makowa Maz.
Obecnie nie wystarczy jeździć po naukę do klinik akademickich. Warto też korzystać z bogatych doświadczeń niektórych szpitali powiatowych. (...)
TEKST SPONSOROWANY
Wyroby medyczne:
Kiedy szpitale zaczną płacić?
Zaległości służby zdrowia wobec producentów leków i wyrobów medycznych sięgnęły 8 mld zł. POL- FARMED szacuje, że większa część tej kwoty przypada właśnie na producentów wyrobów medycznych. Warto przy tym zaznaczyć, że długi tylko pomorskich szpitali wynoszą ok. 500 mln zł. W ciągu ostatniego roku dług publicznych zakładów zdrowotnych zwiększył się o blisko 3 mld zł. Zapłata za dostarczony sprzęt, jeśli w ogóle jest regulowana, odbywa się często z dużym opóźnieniem od daty wystawienia faktury. W tym czasie każda firma musi oczywiście odprowadzić wymagane przepisami prawnymi podatki, ale do jej kasy nic nie wpływa - alarmują producenci skupieni w Izbie. Windykacja należności w ramach obecnego ustawodawstwa jest utrudniona, państwowe szpitale nie mogą bowiem upaść, tymczasem jak twierdzą przedsiębiorcy, ani państwo, ani samorządy nie poczuwają się do spłaty długów publicznych zakładów opieki zdrowotnej. (...)