Spis treściSZ nr 57–60/2003
z 31 lipca 2003 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2003
AKTUALNOŚCI
Czy czeka nas gorący sierpień w służbie zdrowia?
Aleksandra Gielewska
Mimo kanikuły - trwają gorączkowe poszukiwania rozwiązań, które mogłyby uratować system przed zapaścią. Może lepiej byłoby, gdyby "naprawiacze" choć trochę odpoczęli? Na razie - rządowe propozycje nie zawierają żadnych konkretów. Czy związki zawodowe okażą się nadal cierpliwe i wyrozumiałe, mimo że mgławicowe koncepcje nie rokują rozwiązania najpilniejszych, doraźnych problemów służby zdrowia? Jak długo przetrwa jeszcze rząd, który nie jest w stanie uczciwie powiedzieć społeczeństwu, że nie ma pomysłu na naprawę systemu? (...)
Tomasz Sienkiewicz
W Zachodniopomorskiem władze samorządowe przymierzają się do renacjonalizacji lecznictwa otwartego, które zostało w tym województwie sprywatyzowane w największej skali w Polsce. Przyczyna jest prosta: lobby dyrektorów zadłużonych szpitali chce wyciągnąć z NFZ, co się da. Udało im się pozyskać dla tego pomysłu część samorządowców z Urzędu Marszałkowskiego i Konwentu Starostów. Zgodnie z planem opracowanym przez Regionalny Komitet Sterujący w woj. zachodniopomorskim, niepubliczne zozy mają być pozbawione możliwości kontraktowania z NFZ. (...)
PANOPTICUM
Maluszki jak puszki
Marek Wójtowicz
Zgadzam się, że tworzenie SOR-ów idzie wolno, ale to nie jest przyczyną wysokiego odsetka zgonów komunikacyjnych. Dopóki ludzie będą jeździć takimi puszkami jak maluszki, bez airbagów, na podwójnym gazie i po wąskich, źle oznakowanych drogach, to nawet tysiąc SOR-ów nie zmniejszy tego odsetka. (...)
VOX EX SILESIA
Marnowanie miliardów
Andrzej Sośnierz
Coraz bardziej frustruje, że najgorsze moje przeczucia sprawdzają się co do joty. Można by z tego czerpać jakąś satysfakcję, ale wątpliwa to satysfakcja. W felietonie opublikowanym w "Trybunie Śląskiej" z 2 maja 2002 r. i rozesłanym do wszystkich posłów pisałem m.in.: "Po wprowadzeniu Funduszu - możemy pożegnać się z samorządnością, gospodarnością, konkurencją. Wszystko będzie jednolicie (...) i biednie". Fundusz wprowadzono i mamy, co było do przewidzenia. Upubliczniono ostatnio pomysły na "uzdrowienie" sytuacji w finansach służby zdrowia. To zestaw kolejnych katastrofalnych błędów, których można jeszcze uniknąć. (...)
Wirtualny plan finansów NFZ
21 lipca minister Leszek Sikorski podpisał plan finansowy Narodowego Funduszu Zdrowia na 2003 rok. Przychody Funduszu ze składek na ubezpieczenie zdrowotne mają wynieść ponad 21,9 mld zł (w okresie od 1 kwietnia do 31 grudnia), tj. w całym br. prawie 28,5 mld zł, a zatem o 2 mld więcej niż wynosiły ubiegłoroczne przychody kas chorych. Ale na kontraktowanie świadczeń NFZ będzie mógł przeznaczyć nie więcej niż 27,9 mld zł (98,1% poziomu z poprzedniego roku), ponieważ z przychodów br. będzie musiał pokryć stratę bilansową kas za 2002 r. (652,4 mln zł), spłacić ratę pożyczki zaciągniętej w 2000 r. (100 mln zł) oraz pokryć koszty części zadań, które jeszcze w ub.r. finansował minister zdrowia (procedury wysokospecjalistyczne za 250 mln zł oraz 140 SOR-ów za 205 mln zł). Co gorsza - w okresie styczeń - maj br. niedobór środków ze składek w stosunku do tegorocznego planu wyniósł ponad 313 mln zł, a kasy dawno już wykorzystały zgromadzone wcześniej fundusze rezerwowe. (...)
Przecieki i przesłuchania
medNEWS
Profesor Andrzej Kulig z Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, który opracowywał testy egzaminacyjne na akademie medyczne od 1970 r., zrezygnował z tej funkcji. W wypowiedzi dla "Rzeczpospolitej" prof. Kulig powiedział, że ma już dosyć prokuratorskich przesłuchań, podsłuchu w telefonach i podejrzeń o to, że jest złodziejem. Przyznał, że już 28 czerwca, czyli 3 dni przed egzaminem, wiceszefowa Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego w MZ Anna Blak-Kaleta informowała go, że do resortu docierają informacje o przeciekach. Nikt jednak nie pokazał mu wydrukowanego testu, dlatego egzaminu nie odwołano. Oprócz prof. Kuliga dostęp do ostatecznej wersji testów miało 7 osób, które prof. Kulig darzy "absolutnym zaufaniem". Druk i transport testów również odbywały się pod szczególną kontrolą. (...)
Dolnośląskie Centrum Onkologiczne bez nowego sprzętu
dp
Poseł PO Jacek Protasiewicz zarzucił ministrowi zdrowia Leszkowi Sikorskiemu, że poprzez centralistyczne zarządzanie służbą zdrowia najnowocześniejszy sprzęt medyczny trafia w miejsca bliskie sercu ministra, a nie tam, gdzie jest najbardziej potrzebny. Chodziło o konkurs rozpisany przez MZ na nowoczesny sprzęt do radioterapii. Zdaniem posła, decyzja o wyposażeniu w tę aparaturę Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu i nieprzyznanie jej Dolnośląskiemu Centrum Onkologicznemu we Wrocławiu - jest nieuzasadniona. Dolnośląskie Centrum Onkologiczne posiada 4 aparaty do radioterapii (jeden przypada na 750 tys. mieszkańców), z czego 2 mają ponad 20 lat i są wykorzystywane po 14 godzin na dobę. Na radioterapię czeka się średnio 3 miesiące - trzykrotnie dłużej niż w innych ośrodkach. (...)
Tylko porywczość
dp
Jedynie nieumiejętność panowania nad emocjami, cechująca Aleksandra Naumana, jest przyczyną, dla której premier Leszek Miller nie powołałby go dziś na stanowisko szefa Narodowego Funduszu Zdrowia. Tak premier odpowiedział posłom na pytanie, czy Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego wprowadziła go w błąd, nie informując o działalności firmy Naumana HP Med. Ltd. Tymczasem, jak ujawniła "Rzeczpospolita" firma ta, poprzez fikcyjne darowizny sprzętu medycznego, doprowadziła do znaczącego zadłużenia szpitali przed kilku laty. Premier informował, że okoliczności przywoływane przez prasę, a związane z zadłużeniem placówek służby zdrowia przez firmę HP Med. Ltd, nie znajdują potwierdzenia w materiałach ABW. (...)
Rekonesans Polskiej Misji Medycznej w Iraku
20 lipca wyjechał do Iraku przedstawiciel Polskiej Misji Medycznej. Ma zapoznać się z sytuacją medyczną w polskiej strefie stabilizacyjnej. Równocześnie zostanie wybrane i uzgodnione miejsce pracy Polskiego Szpitala Polowego, utworzonego przez Polską Misję Medyczną z pieniędzy przekazanych przez Radę Ministrów RP. Polska Misja Medyczna przygotowała projekt długofalowej pomocy medycznej dla wybranego rejonu w polskiej strefie stabilizacyjnej. Obejmuje on pracę Polskiego Szpitala Polowego, remont i wyposażenie jednej z lokalnych placówek medycznych, zniszczonych wskutek działań wojennych i powojennych grabieży oraz utworzenie pogotowia ratunkowego i Centrum Szkolenia Medycznego przy odnowionym szpitalu. (...)
Najnowszy raport OECD:
Zdrowie w liczbach
Grzegorz Juszczyk
Aby Polska osiągnęła poziom wydatków na jednego mieszkańca w najsłabiej rozwiniętych krajach Unii Europejskiej, czyli Grecji, Hiszpanii i Portugalii, musiałyby one wzrosnąć 2,5 raza. W krajach tych oscylują bowiem między 1500 a 1600 $ na osobę. Warto dodać, że w grupie państw członkowskich OECD mniej niż Polska na jednego mieszkańca wydaje jedynie Meksyk. (...)
Senat o instytutach
W okresie 1999-2003 doszło do stopniowego zmniejszenia przychodów medycznych jednostek badawczo-rozwojowych, ponieważ kasy chorych, oferując standardowe ceny za poszczególne świadczenia, zawierały kontrakty z instytutami nie biorąc pod uwagę ich statusu, wynikającego z nałożonych na nie zadań oraz III stopnia referencyjności. Mimo utworzenia Narodowego Funduszu Zdrowia, sytuacja nie uległa zmianie. Dodatkowo, wobec niedoszacowania procedur wysokospecjalistycznych finansowanych z budżetu państwa, zagrożone jest prawidłowe prowadzenie przez instytuty działalności na rzecz kreowania strategii zdrowotnych, prowadzenie badań naukowych, prac badawczo-rozwojowych, wdrażania i oceny nowych technologii, a także upowszechnianie wytycznych klinicznych i kształcenie kadry medycznej - głosi uchwała Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia Senatu RP z 4 lipca. (...)
Stanowisko Nadzwyczajnego VI Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich w sprawie sytuacji służby zdrowia
Związek Powiatów Polskich z niepokojem obserwuje sytuację w służbie zdrowia, której funkcjonowanie osiągnęło poziom krytyczny. Ogromne i niezawinione przez samorządy zadłużenie większości szpitali powoduje obawy o przyszłość tych placówek. Na naszych oczach załamuje się system świadczenia usług medycznych w Polsce, a perspektywą tygodni jest pozbawienie obywateli konstytucyjnego prawa korzystania ze świadczeń medycznych. Najtrudniejsza jest sytuacja finansowa szpitali powiatowych. Poziom zobowiązań tych placówek osiągnął wysokość paraliżującą ich bieżącą działalność i pod znakiem zapytania stawia przyszłość nie tylko kilku czy też kilkunastu szpitali - zagrożone jest funkcjonowanie całości szpitali powiatowych. Niezbędne jest więc doraźne i natychmiastowe działanie, które uchroni przed najgorszym z możliwych scenariuszy, jakim jest załamanie się systemu świadczenia usług medycznych. (...)
Samorządy chcą oddłużenia
medNEWS
21 lipca 2003 r. w gmachu Sejmu odbyło się spotkanie Parlamentarnego Zespołu Samorządu Terytorialnego z przedstawicielami ogólnopolskich organizacji samorządowych, wchodzących w skład Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Związek Powiatów Polskich spotkanie potraktował jako Nadzwyczajne VI Zgromadzenie Ogólne ZPP. Przedstawiciele ZPP alarmowali, że spośród 716 funkcjonujących w Polsce szpitali powiatowych 685 utraciło płynność finansową - komornicy zajmują pieniądze na kontach placówek, brakuje środków na leki i funkcjonowanie. (...)
Budżet MZ na cenzurowanym
Dorota Pilonis
NIK negatywnie, jak w latach ubiegłych, oceniła wykonanie budżetu w części dotyczącej zdrowia za poprzedni rok. Przez nierzetelność i zaniedbania ministerstwa dochody budżetowe zostały uszczuplone o 6,5 mln zł. Resort zdrowia wydał niezgodnie z prawem 220 mln zł. Ponad rok MZ nie mogło się zdecydować, czy państwo powinno finansować świadczenia związane z porodem i połogiem nieubezpieczonych matek i noworodków. Szpitalom odesłano 90 faktur na łączną kwotę 677 tys. zł za te usługi. Tymczasem - zdaniem NIK - zobowiązania państwa w tym zakresie wynikają z ratyfikowanej przez Polskę Konwencji o prawach dziecka. (...)
Dolnośląskie marzenia
Ewa Krupczyńska
Dyrektorzy muszą zmienić sposób myślenia z życzeniowego na ekonomiczny. Szpitale nie mogą wydawać więcej, niż zarabiają. I to dyrektorzy muszą się zastanowić, z jakiej działalności, w obecnych realiach ekonomicznych, powinni zrezygnować, a jakie nowe usługi medyczne uruchomić - mówi Marek Moszczyński, nowy wicemarszałek (wybrany przez Sejmik Dolnośląski 10 czerwca br.), któremu podlega ochrona zdrowia. Moszczyński (dotychczas dyrektor dobrze prosperującego centrum diagnostyki medycznej "DOLMED" we Wrocławiu) zapowiada twardą dyscyplinę finansową w stosunku do dolnośląskich szpitali, chce bowiem doprowadzić do bilansowania się ich bieżącej działalności. W stosunku do dyrektorów jednostek, którym w ciągu kilku miesięcy nie uda się zrównoważyć wydatków z przychodami, wicemarszałek zapowiada stanowcze wyciąganie konsekwencji kadrowych. (...)
Kontrakty 2004:
Podstawowa opieka zdrowotna
Dorota Pilonis
Dobiegają końca prace NFZ nad ujednoliceniem zasad kontraktowania usług medycznych. Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce zapoznało się z założeniami dotyczącymi podstawowej opieki zdrowotnej. Zdaniem środowiska lekarzy rodzinnych, część zmian spowoduje dezorganizację podstawowej opieki zdrowotnej, pogorszenie dostępności oraz jakości udzielanych świadczeń. - Żeby robić zakupy, trzeba wiedzieć, ile się ma pieniędzy. Tymczasem w propozycjach kontraktów na przyszły rok znalazło się wiele nowych usług, nie ma natomiast słowa o pieniądzach - komentuje założenia Narodowego Funduszu Zdrowia na 2004 r. Adam Windak, prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. (...)
W obronie samodzielności
Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych oraz Kolegium Pielęgniarek i Położnych Rodzinnych w Polsce skrytykowały "Organizację i zasady kontraktowania POZ". Nie zgadzają się na propozycje roli pielęgniarki i położnej rodzinnej w podstawowej opiece zdrowotnej, przedstawioną w dokumencie przygotowanym przez Kolegium Lekarzy Rodzinnych. (...)
Ladan i Laleh
Witold Ponikło
Iranki Laleh i Ladan Bijani były niezwykłymi bliźniaczkami. Przeżyły zrośnięte 29 lat, by umrzeć w czasie operacji rozdzielenia przeprowadzonej w szpitalu Raffles w Singapurze. O stopniu komplikacji najlepiej świadczą liczby. Operację przeprowadzało 28 lekarzy, którym asystowało dodatkowe 100 osób personelu medycznego. Krytyczną fazą operacji było rozdzielenie mózgów, które trwało 21 godzin. Zabieg chirurgiczny przygotowujący tę fazę trwał aż 32 godziny, zatem cała operacja prowadzona była przez 53 godziny! Ladan umarła w pół godziny po oddzieleniu jej od siostry, Laleh żyła o 1,5 godziny dłużej. (...)
LUDZIE I MEDYCYNA
Janina Banachowska
Gdzieś po południu zgłosiła się do mnie pacjentka, wyjątkowo otyła, nie ze względu na niewłaściwe odżywianie, a zaburzenia hormonalne, na które, bez efektu zresztą, leczyła się w endokrynologicznej przychodni przyklinicznej w Krakowie. Tym razem powód jej wizyty w moim gabinecie był bardziej prozaiczny: zanosiła koniowi siano, stajnia była jeszcze w trakcie budowy, babina poślizgnęła się, oparła ogromnym tyłkiem o nieheblowaną deskę i przez ubranie wbiła sobie odłamek tej deski, bo trudno to było nazwać drzazgą. (...)
KLINIKA
Misja leczenia
Dorota Pilonis
Podzielonogórski Ośrodek dla Osób Uzależnionych SP ZOZ w Nowym Dworku w ciągu kilkunastu lat z placówki liczącej 15 miejsc zmienił się w jedną z największych w kraju, w której leczonych jest 260 osób. Nie ma długów, a w kolejce na przyjęcie do ośrodka czeka 300 osób. (...)
Z KRAJU
Co się odwlecze...
Ze Zbigniewem Orłem, autorem projektu restrukturyzacji świadczeń medycznych na Lubelszczyźnie, rozmawia Marek Naumiuk. (...)
Próba miękkiego lądowania
not. Marek Naumiuk
Czy połowa 2003 r. okaże się przełomowym momentem dla służby zdrowia na Lubelszczyźnie? W czerwcu wojewódzcy decydenci zainteresowali się projektem restrukturyzacji świadczeń medycznych, podjęli też decyzję o powołaniu pełnomocnika zarządu województwa ds. tej restrukturyzacji. Prezentujemy tu najważniejsze aspekty projektu programu restrukturyzacji świadczeń medycznych opracowanego przez Zbigniewa Orła, który tymczasowo, do rozstrzygnięcia konkursu, pełni funkcję pełnomocnika. Oczywiście to, jaki będzie program wdrażany na Lubelszczyźnie, pozostaje sprawą otwartą. Prezentacja przybliża jedynie idee tej koncepcji. (...)
RYNEK LEKÓW
Minister Zdrowia nie realizuje zapisów ustawy o cenach
Zbigniew Kotula
Minister zdrowia nie skorzystał dotychczas z zapisu w ustawie o cenach z lipca 2001 r. W art. 7 ust. 3 pkt.8 znajduje się tu zapis: "marża hurtowa liczona przez przedsiębiorcę prowadzącego obrót hurtowy od ceny urzędowej hurtowej wynosi 9,9%, przy czym w przypadku gdy stopy procentowe ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej ulegną obniżeniu o więcej niż 30% w stosunku do ich wysokości obowiązującej w dniu wejścia ustawy, marża ta powinna ulec obniżeniu co najmniej o 10%". (...)
Zmiany na wykazach leków refundowanych
Zbigniew Kotula
Minister zdrowia przesłał w lipcu do konsultacji propozycje zmian na wykazach leków refundowanych. Przewidziano jedynie zmiany w zakresie dotychczas refundowanych substancji czynnych, co oznacza, że mimo upływu już 5 lat, nie zostaną objęte refundacją nowe substancje, czyli tzw. leki innowacyjne. Zmiany obejmują też wykreślenie pewnych preparatów z powodu: wycofania się z dostaw przez ich producentów, skreślenia z rejestru, zbyt wysokiej ceny w stosunku do ceny preparatów innego producenta. (...)
Mały krok do przodu
Tadeusz J. Szuba
W przewidywaniu kolejnej korekty listy leków refundowanych kierownictwo ekonomiczne Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego skierowało do kompetentnych organów postulaty dotyczące refundacji leków. Wybór lekarstw najtańszych, paradoksalnie, jest jednak w Polsce bardzo trudny. Świadectwem tego - ministerialny projekt nowej listy leków, udostępniony do dyskusji czynnikom zewnętrznym 17 lipca. Proponowana lista nie wprowadza do lecznictwa ani jednej zmiany merytorycznej. Nie zawiera żadnego leku nowego, nie eliminuje żadnego starego. Zmiany dotyczą nie środków leczniczych, a produktów handlowych, firmowych. (...)
UZDROWISKA
Uzdrowiskowy wyścig zbrojeń
Joanna Wajs
Choć to klienci komercyjni będą wkrótce stanowić o być albo nie być Zespołu Uzdrowisk Kłodzkich, statystyczny Polak wciąż nieczęsto decyduje się na pełnopłatne turnusy sanatoryjne. Nic dziwnego - jak poprawiać urodę lub zmagać się z otyłością, skoro kieszeń cierpi na wyraźną, chroniczną niedowagę? (...)
RATOWNICTWO
Aborcja PRM
Dariusz Wasilewski
Niebawem miną dwa lata od momentu, kiedy prezydent RP podpisał ustawę wprowadzająca system Państwowego Ratownictwa Medycznego (PRM). Ustawa była ukoronowaniem wieloletnich wysiłków koncepcyjnych grupy osób, które pragnęły dokonać w ochronie zdrowia radykalnego przełomu - pomimo ogólnej zapaści finansowej całego sektora. Zaistniała wówczas realna szansa na zbudowanie jednego z bardziej nowoczesnych systemów ratownictwa medycznego na świecie, który mógłby być wizytówką naszej ochrony zdrowia i jej motorem napędowym. Los chciał jednak, że narodziny systemu miały się dokonać w innych realiach politycznych niż jego poczęcie. Nowi decydenci stwierdzili, że mają inne plany i postanowili dokonać swoistej "aborcji" całej koncepcji. Mieli zresztą swoje wymarzone dziecko, "podrzutek" nie był potrzebny. Zrobiono więc wszystko, aby system ratownictwa medycznego w Polsce nie został uruchomiony. Jeszcze raz okazało się, że polityka jest ważniejsza niż zdrowie i życie pacjentów. (...)
Skok na kasę
Poseł Bolesław Piecha (PiS) skierował interpelację do ministra zdrowia Leszka Sikorskiego w sprawie stanu przygotowań do wejścia w życie ustawy z 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym. W związku z sygnałami, że budowa systemu ratownictwa medycznego w Polsce "zawisła w próżni", prosił o wyjaśnienie, kiedy Ministerstwo uchwali Program "Zintegrowane Ratownictwo Medyczne w 2003 r." i czym tłumaczyć przesunięcie terminu jego wydania, skoro ustawa budżetowa na 2003 r. uchwalona została w grudniu 2002 r., a od tego czasu znana była skala środków przeznaczonych w br. na ten cel? (...)
INFORMATYZACJA
Bezwzględny RZOZ
Krzysztof Nyczaj, Maria Kadylak
Uruchomienie pod koniec ubiegłego roku systemu rejestru zakładów opieki zdrowotnej (RZOZ) wzmocniło pozycję wojewody jako współorganizatora opieki zdrowotnej na terenie województwa. Uruchamiany obecnie system rejestru jednostek ratownictwa medycznego (RJRM) pozycję tę dodatkowo utrwala. Oba systemy umożliwiają pełnienie funkcji planistycznych administracji państwowej oraz nadzór nad zakładami opieki zdrowotnej i systemem ratownictwa medycznego. Ujawniły zarazem liczne problemy związane z niedociągnięciami prawnymi regulującymi sektor ochrony zdrowia. (...)
WYDARZENIA
Krakowskie Centrum Medyczne i Akademia Zdrowia a Dekada Kości i Stawów:
Niepubliczny w dzielnicy klinik
Halina Kleszcz
W samym sercu dzielnicy uniwersyteckich klinik, przy ul. Kopernika 32 - ni to dworek, ni dom letniskowy. Wielu krakowiankom kojarzy się ze znaną niegdyś (lata siedemdziesiąte) Szkołą Rodzenia doktor Janiny Beaupre. Przez lata zabytkowy obiekt niszczał, popadał w ruinę. Pieczołowicie odrestaurowany, jest obecnie siedzibą nowego NZOZ-u, powołanego do życia przez dr. hab. med. Edwarda Czerwińskiego. (...)
NAUKA
Doniesienia naukowe medNEWS
oprac. Tomasz Kobosz
- Aktywność fizyczna w ciąży zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego
- Karmienie piersią a ryzyko hospitalizacji z powodu chorób układu oddechowego
- Spacery przedłużają życie chorym na cukrzycę
- Umiarkowane picie alkoholu zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy
- Depresja czynnikiem ryzyka choroby Alzheimera
- Internet jako źródło informacji medycznych
TEKST SPONSOROWANY
Miary giganta
GSK jest największą firmą farmaceutyczną w Europie, z 8-proc. udziałem w rynku. Europa dla koncernu stanowi drugi co do wielkości rynek zbytu (po Stanach Zjednoczonych), z ok. 1/3 udziału sprzedaży. Koncern powstał w maju 2001 r. po fuzji dwóch potentatów: Glaxo Wellcome i SmithKlineBeecham. W klasyfikacji "Business Week" GSK zajmowało wówczas 15. miejsce na liście największych firm światowych, z wartością rynkową 169 mld USD. Wyższą wycenę w branży farmaceutycznej miał tylko Pfizer. Sprzedaż GSK w 2001 r. przekroczyła 20 mld, a zyski - 6 mld GBP (były znacznie większe niż tegoroczny budżet polskiego NFZ). (...)