Spis treściSZ nr 35–38/2004
z 13 maja 2004 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2004
OPINIE
Kwaśniewski na cenzurowanym
Czy tzw. dieta optymalna jest szkodliwa?
Stanisław Sterkowicz
Dla wielu ludzi z nadwagą, chorych na cukrzycę typu II - tzw. dieta optymalna wydaje się szczególnie zachęcająca. Zezwala na spożywanie pokarmów atrakcyjnych kulinarnie: mięsa, wędlin, serów, jaj, tłuszczy, i to bez ograniczeń, zapewniając zarazem spadek wagi. Stosujący tę dietę, jak wynika z przeprowadzonych badań, nie spożywają posiłków w nadmiernej ilości, mimo że im ich nie ograniczano. Jednak po korzystnym spadku wagi - dalsze jej stosowanie przyspiesza u chorych niepożądane i groźne w odległych skutkach procesy miażdżycowe. (...)
Błędy medyczne
Halina Kleszcz
Wydział Lekarski CM UJ podjął publiczną debatę (otwarte, kwietniowe posiedzenie Rady Wydziału) na temat do tej pory raczej "zamiatany pod dywan". W gronie prawników, psychologów, socjologów, przedstawicieli samorządu lekarskiego, w obecności studentów postawiono pytanie: czy warto pokusić się o monitorowanie błędów lekarskich w naszym kraju. Konkluzja nie była budująca. Na razie, w realiach chaosu ciągłego reformowania systemu to melodia przyszłości. Na szczęście zwycięża pogląd, że eliminacja błędów to warunek uratowania opinii o stanie lekarskim jako zawodzie zaufania społecznego. (...)
Widziane z zewnątrz
Partner?
Stefan Ancerewicz
Żadnego rozsądnego człowieka nie trzeba przekonywać, że leczenie jest procesem wymagającym partnerstwa. Uczestniczą w nim dwie osoby: pacjent i lekarz. Ich wzajemny stosunek powinien być nacechowany szacunkiem i zaufaniem, po stronie pacjenta - dodatkowo - wiarą w wiedzę i wysoki profesjonalizm lekarza. Dla osiągnięcia największej skuteczności leczenia nie wystarczy samo działanie leków czy zabiegów. Pacjent musi być pewien, że jest leczony w sposób najlepszy z możliwych, a taka pewność może wynikać z jego wewnętrznego głębokiego przekonania. Jest to możliwe do uzyskania, ale tylko w sytuacji, gdy lekarz widzi w pacjencie partnera, który wszystkiego nie przyjmie na wiarę. Szczególnie, gdy zaistniałe fakty dają podstawy do pytań i wątpliwości. Nie wystarczą wtedy zwykłe stwierdzenia, choćby kategoryczne i ostre, trzeba je uzasadnić w sposób zrozumiały i przekonywający dla zainteresowanego. (...)
O SUP-ach raz jeszcze
Krzysztof Kłos
W Sejmie, ogarniętym wzmagającą się troską o przyszłość obecnych parlamentarzystów, w zaciszu sal sejmowych komisji, błąka się wciąż jeszcze projekt ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji zakładów opieki zdrowotnej. Swoje "pięć minut" miał jesienią ubiegłego roku, kiedy to minister Sikorski peregrynował "z ustawą po kraju", a wokół jego zapisów toczyła się burzliwa dyskusja. Obecnie uwagę opinii publicznej przykuwają raczej założenia rozwiązań systemowych, które mają zastąpić zakwestionowaną przez Trybunał Konstytucyjny ustawę o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ. Społeczną wyobraźnię, sądząc po doniesieniach prasowych, pobudzają szczególnie projekty wprowadzenia dopłat bezpośrednich do usług zdrowotnych oraz ubezpieczeń dodatkowych. (...)
INTEGRACJA
Bezpieczeństwo i jakość wyrobów medycznych
Znak CE
Piotr Nerlewski
Od dnia wstąpienia do Unii Europejskiej zaczął w Polsce obowiązywać europejski system zapewnienia bezpieczeństwa i dopuszczania na rynek produktów przemysłowych. System oparty jest na tzw. dyrektywach Nowego Podejścia związanych z oznakowaniem CE. Wyroby objęte tymi przepisami będzie można wprowadzać na nasz rynek wyłącznie, jeśli spełniać będą odpowiednie wymagania i procedury oraz po umieszczeniu na nich oznakowania CE. Będzie to dotyczyło m.in. maszyn, wyrobów elektrycznych i elektronicznych, urządzeń ciśnieniowych, gazowych i medycznych. (...)
Leki w Unii
Tomasz Bochenek
Co oznacza wejście Polski do Unii Europejskiej dla naszego rynku leków oraz sprawowania opieki lekowej nad pacjentami? Jakie zmiany można obecnie przewidywać? Na ile jesteśmy "zintegrowani", a w czym pozostaniemy odmienni? (...)
FELIETONY
Z pamiętnika lekarza poz
Janina Banachowska
Przeprowadzili się z drewnianej chałupy bez wygód do świeżo postawionego domu - z łazienką, parkietem, jednak bez centralnego ogrzewania, do którego nie mieli zaufania, tylko z kaflowymi piecami. Młodzi pojechali załatwiać coś w gminie, tymczasem babka zabrała się za palenie w piecu. Wybrała popiół, gorący, jeszcze z żarzącymi się węgielkami, a że zachciało się jej sikać, więc zamiast iść do łazienki, z przyzwyczajenia zrobiła do wiadra. Zasyczało, buchnęła para parząc babkę dotkliwie w intymne miejsce. (...)
PANOPTICUM
Wędka czy ryba?
Marek Wójtowicz
Odległym powikłaniem kolektywizacji regionalnych kas chorych w NFZ jest wyłażący obecnie na wierzch brak dostosowanych do rynku zdrowotnego wzorów wniosków o unijne fundusze strukturalne. Wszyscy byliśmy ostatnio zajęci lekami za złotówkę, karuzelą stanowisk w Ministerstwie Zdrowia, narastającym zadłużeniem szpitali i ustawą 203. Rząd w gorączce przedakcesyjnej kompletnie zapomniał o sektorze zdrowia i dopiero w ostatniej chwili, rzutem na taśmę, wydębił co nieco "jurołów" dla placówek zdrowotnych, zabierając je po prostu z dotacji wytargowanych dla innych sektorów polskiej gospodarki. (...)
VOX EX SILESIAE
Destrukcja i co dalej?
Andrzej Sośnierz
Ważne, by do końca roku powstała ustawa, która pozwoli na finansowanie służby zdrowia w roku przyszłym. Jednak prawdziwe zmiany uzdrawiające sytuację wymagać będą zapewne kolejnej ustawy, którą uchwali dopiero nowy Sejm. Prawdziwa reforma zacznie się więc prawdopodobnie w 2006 r. i nie będzie bezbolesna. (...)
UZDROWISKA
Uzdrowiska dolnośląskie
Źródło zdrowia
Ewa Krupczyńska
W sytuacji gdy w Europie uzdrowiska zostały przekształcone w miejscowości rekreacyjno-turystyczne, dużym atutem naszych kurortów jest fakt, iż w Polsce nadal istnieje lecznictwo uzdrowiskowe. U nas prowadzi się też nadal badania z dziedziny balneologii i medycyny fizykalnej, dotyczące tworzyw naturalnych stosowanych lecznictwie uzdrowiskowym i ich wpływu na skuteczność zabiegów leczniczych. Zwraca się też uwagę na rolę warunków klimatycznych. Dysponujemy zaś nie tylko naturalnymi surowcami leczniczymi, dobrze zorganizowaną bazą balneologiczną, ale także wykształconą kadrą medyczną w dziedzinie balneologii i medycyny fizykalnej. Należy więc promować polskie uzdrowiska nie tylko jako miejscowości rekreacyjno-turystyczne, ale przede wszystkim lecznicze. (...)
AKTUALNOŚCI
Wspólnie w obronie pacjentów
Ta demonstracja była wyjątkowa: zorganizowała ją jedna władza publiczna w państwie - powiaty - przeciw innej publicznej władzy, tj. centralnej, rządowej, i to przy pełnym poparciu niemal wszystkich środowisk medycznych. Powodem była oczywiście katastrofalna sytuacja w służbie zdrowia, wynikająca z niskiego finansowania świadczeń, niepłacenia za tzw. nadlimity, uchwalenia ustawy 203 - bez wskazania, skąd mają pochodzić środki na podwyżki wynagrodzeń. Rząd - oby tylko dotrwał do końca maja - zadeklarował, że do 31 bm. przedstawi propozycję rozwiązania problemu ustawy 203.
Minister na chwilę?
Wojciech Rudnicki, od 2 maja minister zdrowia w rządzie Marka Belki, z wykształcenia prawnik, lat 65, człowiek z dużym doświadczeniem w administracji i niekwestionowaną wiedzą dotyczącą szeroko rozumianego prawa medycznego i ochrony zdrowia - miałby spore szanse zostać najbardziej kompetentnym ministrem zdrowia III RP. Jednak jeśli Sejm odrzuci exsposé Marka Belki - czeka nas być może powołanie nowego gabinetu. (...)
Co z Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego?
Poseł Bolesław Piecha (PiS) skierował interpelację do ministra Wojciecha Rudnickiego w sprawie prawnej i merytorycznej sytuacji Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Przypomniał, że w ub. miesiącu rady naukowe NIZP oraz PZH przedstawiły propozycję przywrócenia sytuacji organizacyjnej i prawnej sprzed 1 października 2002 r., tego dnia mocą rozporządzenia min. Łapiński połączył Centralne Laboratorium Surowic i Szczepionek oraz Instytut Leków w jednostkę dublującą zadania PZH (zapomniał jednocześnie zagwarantować środki na finansowanie kontroli leków w Polsce). (...)
Abramowicz przywraca samodzielność oddziałom NFZ
10 maja na stronie internetowej Funduszu pojawiła się uchwała Zarządu NFZ z 29 kwietnia przyznająca dyrektorom oddziałów wojewódzkich NFZ pełnomocnictwa do aneksowania umów ze szpitalami przy zastosowaniu współczynnika korygującego cenę punktu w wybranych procedurach. (...)
Reforma według PiS
Powrót do finansowania opieki zdrowotnej z budżetu państwa, zwiększenie nakładów publicznych na ochronę zdrowia oraz określenie, które świadczenia są finansowane ze środków publicznych - to główne założenia programu PiS dotyczące ochrony zdrowia. Reforma z 1999 r. była błędem, a powołanie NFZ nic nie zmieniło. Zamieniono system zły na gorszy - ocenił 12 maja szef klubu PiS Ludwik Dorn. (...)
Niekoniecznie na śmietnik
Dyżur medyczny
Ryszard Kijak
Okazuje się, że przy odrobinie dobrej woli dyrektywa 93/104/WE, w interpretacji nadanej jej wyrokami Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, wcale nie musi kolidować z obowiązującymi w Polsce zasadami dyżuru medycznego, regulowanymi ustawą o zakładach opieki zdrowotnej. Wystarczy tylko niezbyt kategorycznie potraktować słowo "natychmiast", użyte w wyroku w sprawie Jaeger, a odnoszące się do czasu skorzystania z prawa do dobowego 11-godzinnego, nieprzerwanego odpoczynku kompensacyjnego. (...)
NFZ na plusie
Z przyjętej przez RM "Informacji o sytuacji w Narodowym Funduszu Zdrowia w I kwartale 2004 roku" wynika, że plan przychodów NFZ z tytułu składek zrealizowano w 102,27%. Plan kosztów świadczeń zdrowotnych - w 99,9%. Jedynie w trzech oddziałach przekroczone zostały planowane koszty. W tym okresie NFZ osiągnął dodatni wynik finansowy w wysokości ok. 193 mln zł. (...)
NAUKA
Witold Ponikło
Otyłość, wypierając powoli nikotynizm, staje się jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych w krajach uprzemysłowionych. Negatywny wpływ otyłości na zdrowie jest już chyba oczywisty dla wszystkich, a przy tym systematycznie nagłaśniany w mediach. Toteż rynek środków odchudzających kwitnie, zapełniają się siłownie i sale do aerobiku, a pytanie o czyjąś wagę stało się grubym nietaktem. Czy "grubasy" sami są sobie winni? Czy można im pomóc? A przynajmniej tym spośród nich, którzy rozpaczliwie chcą zrzucić zbędne kilogramy? (...)
Nieszczelne komórki
Witold Ponikło
Telefony komórkowe od pewnego czasu stały się powszechnie dostępnym narzędziem komunikacyjnym. Dla większości dorosłego społeczeństwa i znacznego procentu dzieci, posiadanie i częste korzystanie z "komórki" jest czymś oczywistym. Tymczasem pytanie o szkodliwe oddziaływanie telefonów komórkowych na nasze zdrowie ciągle pozostaje nierozstrzygnięte. (...)
KONFERENCJE
Augustowska debata "Naprawa systemu ochrony zdrowia"
Ostatnie nie znaczone pieniądze RP
Ryszard Kijak
- Niedawno na oddział dermatologii trafiła 22-letnia, nieprzytomna pacjentka. Żaden inny oddział nie chciał jej przyjąć. Ale to woła o pomstę do nieba! Narzucone limity powodują, że pomiędzy szpitalami i oddziałami rozpleniło się zjawisko "spychoterapii". Kiedy wreszcie skończy się ta obecna "reforma", z powodu której zdrowie i życie pacjenta jest cały czas zagrożone!? - pytała jedna z uczestniczek ogólnopolskiego panelu dyskusyjnego "Naprawa systemu ochrony zdrowia", zorganizowanego pod koniec kwietnia w Augustowie. (...)
O reumatologii w Poznaniu
Ponad 2000 reumatologów, internistów i lekarzy rodzinnych spotka się 19 maja w Poznaniu na XIX Zjeździe Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego, odbywającym się pod patronatem J.M. prof. Grzegorza Bręborowicza, Rektora AM w Poznaniu. Wykładowcami będą reumatolodzy i interniści z Polski, Czech, Holandii, Niemiec, Rosji i Węgier. (...)
KONTRAKT
W Rajgrodzie o poz
Dorota Pilonis
300 lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej szkoliło się przez dwa dni w Rajgrodzie na Podlasiu. Lekarze dyskutowali również o sytuacji w ochronie zdrowia z członkami Prezydium PZ, Zarządu Głównego KLRwP, prezesem NRL i politykami. VII Krajowy Zjazd Naukowo-Szkole-niowy Lekarzy Rodzinnych odbywał się pod hasłem "Profilaktyka, terapia, koszty w praktyce lekarza rodzinnego". Poza częścią stricte szkoleniową uczestnicy zajęli się również oceną sytuacji w opiece zdrowotnej. (...)
Lubelskie w PZ
Dorota Pilonis
Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych Pracodawców został przyjęty do Federacji PZ 7 maja w Rajgrodzie. Dwóch jego członków weszło w skład Prezydium Federacji. Lubelski Związek działa od dwóch lat, zrzeszając ok. 100 członków. Na początku tego roku nie przystąpił do protestu wraz z PZ. Lubelscy lekarze podpisali umowy na zaproponowanych im warunkach. Mimo że PZ wywalczyło nieobligatoryjne świadczenie usług całodobowej opieki lekarskiej oraz zdjęcie obowiązku finansowania transportu sanitarnego z wszystkich lekarzy poz w Polsce, lubelski oddział NFZ nie zmienił umów i wymagał ich świadczenia jeszcze przez 3 miesiące. (...)
Doktor z nadbiebrzańskich bagien
Dorota Pilonis
W Rajgrodzie na Podlasiu Włodzimierz Bołtruczuk organizuje co roku Krajowy Zjazd Naukowo-Szkoleniowy Lekarzy Rodzinnych. Wysyła kilka tysięcy zaproszeń. Dzięki temu Rajgród stał się znany w całej Polsce. - Włodek robi to z pompą. Jest szkolenie, program artystyczny, ognisko, bal, nawet pokaz sztucznych ogni - mówi lekarz rodzinny z Zielonej Góry. Na pytanie, skąd czerpie energię, Bołtruczuk odpowiada: - Narodziłem się po raz drugi i wiem, że życie jest jak korytarz, który należy przejść zaglądając do wszystkich drzwi. (...)
Federacja w Konfederacji
Dorota Pilonis
Czy Federacja Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia to najlepsza forma zrzeszenia się świadczeniodawców ambulatoryjnej opieki zdrowotnej pracujących na kontrakcie z NFZ? Lekarze z PZ zastanawiali się nad tym wielokrotnie. Dla wielu minusem jest to, że mogą do niej przynależeć osoby nie będące lekarzami. Większość zadecydowała jednak, że to najlepszy sposób zwarcia szyków. (...)
Ile od cudzoziemców?
Dorota Pilonis
Sekretariat PZ nie zaleca członkom Federacji podpisywania aneksów rozesłanych przez oddziały NFZ, a dotyczących rozliczeń za porady udzielone cudzoziemcom z krajów UE. Na kilka dni przed 1 maja oddziały NFZ rozesłały wszystkim świadczeniodawcom poz aneksy do umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych. Regulują one system rozliczeń między NFZ a świadczeniodawcami za usługi zdrowotne udzielone cudzoziemcom z UE. Zgodnie z aneksami, lekarz poz za udzieloną poradę, badania laboratoryjne i poradę kontrolną miałby otrzymywać 15 zł, czyli 3,1 euro. (...)
Pożegnanie ministra
Robert Sapa
Odleciała sikoreczka... Niestety, nic szczególnego o byłym ministrze zdrowia Leszku Sikorskim nie da się powiedzieć. (...) tylko jedno: ministrowi temu zawsze bardziej zależało na ratowaniu własnego tyłka niż twarzy. (...)
SZPITAL POLSKI
Nadążyć za postępem
Krzysztof Kłos
Jednym z najpoważniejszych wyzwań polityki zdrowotnej w Polsce w obliczu obserwowanych demograficznych, epidemiologicznych i psychospołecznych uwarunkowań, jest zdolność naszego systemu ochrony zdrowia do nadążania za niezwykle dynamicznym postępem szeroko rozumianych technologii medycznych. Zdolność tę określa przede wszystkim wielkość nakładów, jakie możemy kierować na badania i rozwój, a także, w jeszcze większym stopniu, na implementację nowoczesnych rozwiązań technologicznych oraz modernizację infrastruktury. (...)
Szpital psychiatryczny kontra NFZ
Ukarać krnąbrnego
Jolanta Gromadzka-Anzelewicz
- Nie mogę się oprzeć wrażeniu, że Fundusz nas nie lubi - mówi z goryczą dr Leszek Trojanowski, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Psychiatrycznego na gdańskim Srebrzysku. A ma za co. Dwa ostatnie wyroki Sądu Okręgowego w Gdańsku okazały się dla Pomorskiego Oddziału NFZ bardzo niekorzystne, i to za sprawą "Srebrzyska". Pierwszy zapadł 29 stycznia br., a dotyczył zwrotu szpitalowi ok. 300 tys. zł należnych mu z tytułu wyrównania wartości kontraktu za 2000 r. Zobowiązanie byłej Pomorskiej Kasy Chorych w wysokości 180 tys. zł urosło w tzw. międzyczasie do 300 tys. Sąd uznał, że spadkobierca kasy - Pomorski Oddział NFZ musi to zobowiązanie spłacić. (...)
Czy powstaną spółki anestezjologów?
Stefan Ancerewicz
23 kwietnia 2004 r. w Warszawie, na konferencji zorganizowanej przez ZG Związku Zawodowego Anestezjologów "Opieka zdrowotna w 2004 r. - przekształcenia i zmiany", w której uczestniczyli m.in.: minister Leszek Sikorski, senator Marek Balicki, doradca Prezydenta RP Krzysztof Kuszewski, zastępca prezesa NFZ Michał Kamiński oraz 150 anestezjologów, dyskutowano na temat sytuacji w ochronie zdrowia. Zdaniem anestezjologów, państwo traci kontrolę nad sektorem zdrowia (niekontrolowana prywatyzacja, wprowadzanie przez szpitale abonamentów lub współpłacenia, powszechny handel długami SPZOZ-ów), a brak zgody politycznej i społecznej na podjęcie trudnych decyzji dotyczących ochrony zdrowia pogłębia kryzys. (...)
VIII Sympozjum Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku PTK w Ustroniu
W stronę nihilizmu
Maria Gach
Interdyscyplinarne grono kardiologów, specjalistów rehabilitacji, psychologów, edukatorów zdrowego stylu życia, obrońców idei kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej (RK), protestuje przeciwko zgubnej polityce i niekompetencji urzędników NFZ, tnących wydatki gdzie się tylko da, bez dbania o długofalowe skutki tych posunięć. Osłabienie i straty w sieci ośrodków, zorganizowanej według najlepszych, rekomendowanych w świecie wzorów, to krok samobójczy dla systemu ochrony zdrowia. Ekonomiczne skutki braku wczesnej kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej osób po zawałach oraz zabiegach interwencyjnych na naczyniach wieńcowych dotkliwie obciążą budżet publicznego płatnika. A rzeszom młodych jeszcze ludzi odbierze się szansę na powrót do pracy i pełną samodzielność. (...)
Czy roztrwonimy dorobek półwiecza kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej w Polsce?
Wołanie na puszczy
Z prof. dr. hab. med. Piotrem Dylewiczem, dyrektorem Instytutu Rehabilitacji AWF w Poznaniu, ordynatorem Oddziału Rehabilitacji Kardiologicznej Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu, rozmawia Halina Kleszcz. (...)
Pomysł na usamodzielnienie
Z lek. med. Jarosławem Staniszem, ordynatorem Ośrodka Rehabilitacji Kardiologicznej w Karpaczu, rozmawia Maria Gach. (...)
Doktorat h.c. poznańskiej AM dla prof. L. N. Cooka
LEN
Prof. Larry Norman Cook z USA, wybitny pediatra, któremu poznańska Akademia Medyczna przyznała doktorat honoris causa, jest inspiratorem i organizatorem międzynarodowej współpracy naukowej, w której Polska zajmuje szczególne miejsce. Od połowy lat 90. regularnie i aktywnie uczestniczy w konferencjach i sympozjach naukowych organizowanych w naszym kraju, a także szkoli polskich stypendystów w renomowanym ośrodku University of Louisville School of Medicine. (...)
Błyskawiczna rozbudowa Akademii Medycznej w Lublinie
Centrum kongresowe w ciągu roku
Marek Naumiuk
W błyskawicznym tempie powstaje nowy obiekt dydaktyczny Akademii Medycznej im. prof. Feliksa Skubiszewskiego w Lublinie. Otrzymał roboczą nazwę "Teoretyczne Zakłady Naukowe II". W budynku o powierzchni blisko 8,5 tys. m kw. będzie sala konferencyjna z 600 miejscami i sala audytoryjna dla 200 osób. Ponadto znajdą w nim pomieszczenia: Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka, Zakład Chemii Leków, Międzywydziałowy Zakład Biofizyki, Międzywydziałowy Zakład Matematyki i Biostatystyki Medycznej oraz Studium Języków Obcych. W ostatnich latach jest to już druga wielka inwestycja lubelskiej uczelni. Niespełna rok temu wybudowano gmach Collegium Universum, w którym mieści się dwanaście jednostek organizacyjnych AM. (...)