Spis treściSZ nr 43–46/2004
z 10 czerwca 2004 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2004
AKTUALNOŚCI
Śmierdząca marchewka
A już wydawało się, że rząd SLD-UP, który w ochronie zdrowia napaskudził jak mało który (vide: ustawa o NFZ znokautowana przez Trybunał Konstytucyjny), zrobi w systemie choć minimum porządku, rozwiązując raz na zawsze problem rosnącego zadłużenia spzozów z tytułu bomby podłożonej pod system przez poprzedni rząd, czyli "ustawy 203". Ale - nic z tych rzeczy. Zamiast refundacji z budżetu państwa kosztów tamtej nieszczęsnej ustawy - mamy autopoprawkę rządu do również niewydarzonej ustawy o supach i najnowszą koncepcję tzw. kredytów pomostowych. Czyli - zamiast rozbrojenia tykającej bomby zadłużenia - rząd przesuwa ją nogą, by wybuchła w późniejszym terminie. I nieważne, że wina za lwią część obecnego zadłużenia obciąża rząd i parlament (poprzedniej kadencji) oraz prezydenta. Zakłady mają się oddłużyć same (tym razem - dzięki speckredytom), bo rząd tak chce. A jak nie zdołają - to już ich własny problem oraz przyszłych władz w państwie. Słowem - rząd proponuje spzozom kolejną marchewkę, niestety znów śmierdzącą.
PANOPTICUM
To pay or not to pay?
Marek Wójtowicz
Marzy się wielu, żeby wszystko na rynku zdrowotnym było "za darmo" i forsy na to jak lodu. Ponieważ tak nie jest, trzeba trochę pomyśleć (wykorzystując prawą komorę) i pokombinować nad dopłatami, które są przecież stosowane we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Dopłaty to temat trudny, bo ludzie już teraz płacą składkę, rosnącą przy tym co roku do docelowych 9% w 2007 r. Wydawałoby się zatem, że opłaty bezpośrednie to bezsens, a lepszym rozwiązaniem jest po prostu szybsze podniesienie składki. (...)
VOX EX SILESIAE
Wiedzieć
Andrzej Sośnierz
Nasze polskie problemy wynikają stąd, że grupa "wiele wiedzących" jest bardzo nieliczna, a w życiu publicznym dominującą rolę odgrywają osoby "coś tam wiedzące" i "niewiele wiedzące". (...)
Powolne wpuszczanie rynku?
Aleksandra Fandrejewska
Specjalne zasiłki na leki dla inwalidów wojennych, nadzór ministra finansów nad tym, jak Narodowy Fundusz Zdrowia wydaje pieniądze, powołanie Agencji, która będzie badać, jakie technologie medyczne powinny być opłacane z ubezpieczenia zdrowotnego - to zmiany proponowane przez rząd w nowym projekcie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W projekcie rządowym zawarty jest też zapis o dodatkowych, dobrowolnych ubezpieczeniach zdrowotnych od 2007 r. (...)
Autopoprawka do ustawy o supach
Kredyt pomostowy zamiast spłaty długów
Tomasz Sienkiewicz
1 czerwca rząd zgłosił autopoprawkę do ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji zakładów, przewidującą wprowadzenie tzw. kredytów pomostowych. Zakłady opieki zdrowotnej mają je zaciągać w dowolnie wybranym banku, a ich spłata będzie zabezpieczona poręczeniem udzielonym przez Bank Gospodarstwa Krajowego, ze środków Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych. (...)
IV Kongres Medycyny Rodzinnej
W dniach 17-20 czerwca w Hali Ludowej we Wrocławiu trwać będzie IV Kongres Medycyny Rodzinnej Quo Vadis Medicina Familiaris? zorganizowany przez Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. W programie przewidziano sesje edukacyjne, połączone z prezentacją przypadków typowych dla praktyki lekarza rodzinnego i wykładem uznanego autorytetu z danej dziedziny medycyny. Zarezerwowano też czas na rozmowę z zaproszonymi wykładowcami i ekspertami. (...)
Ratować nowocześnie
Konrad Pszczołowski
W Zawodach Zespołów Ratownictwa Medycznego i Drogowego (Supraśl, 21-23 maja) wystartowały załogi z całej Polski (21) i jeden zespół z Białorusi. Zorganizował je Podlaski Oddział Polskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej, którego głównym animatorem jest dyrektor Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Białymstoku, dr Ryszard Wiśniewski. W programie przewidziano test medyczny, próbę sprawnościową oraz cztery zadania medyczne. Komandorem rajdu był dr Marek Gozdek, a sędzią głównym dr Jan Ciećkiewicz z Krakowa. Autor był również jednym z sędziów (zadanie pierwsze, wraz z dr Elżbietą Nazarewską z WSPR Warszawa). (...)
LUDZIE I MEDYCYNA
Z pamiętnika lekarza poz
Janina Banachowska
Przyszli do mnie z dwuletnim dzieckiem oblepionym koszulką. Próbowałam zdjąć, ale koszulka schodziła razem ze skórą. Dziecko było ciężko przestraszone. Płakało, odpychało moje ręce. Zapytałam, co się stało. - Przedwczoraj wieczór ściągnął na siebie garnczek wrzątku - wyjaśniła matka chłopca. - I od tego czasu nikt go nie opatrzył? - spytałam zdumiona. - Myśleliśmy, że się nie da, bo koszulka była przylepiona, ale dziś zagorączkował. Zatkało mnie. Trzymać oparzone dwuletnie dziecko bez pomocy, bez opatrunku, bez środków przeciwbólowych - to jest nie do wytłumaczenia. (...)
OPINIE
Jak pogodzić PiS z PO?
Krzysztof Bukiel
Pomysł "powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego finansowanego z budżetu państwa" jest taką wersją kompromisu - w ochronie zdrowia - między PO i PiS, która nie tylko pozwala "zachować twarz" obu koalicjantom, ale daje realne szanse na stworzenie systemu spójnego, efektywnego i oszczędnego, biorąc z obu programów co najlepsze. Obawiam się, że możliwe są także inne, zdecydowanie gorsze, rozwiązania. Na przykład takie, które skomplikowany i kosztowny sposób zbierania "składek" - jak obecnie - połączy z nieefektywnym i korupcjogennym sposobem rozdziału środków w formie budżetów dla "sieci" świadczeniodawców, dopuszczonych do "rynku" przez urzędników NFZ. (...)
KLINIKA
Zespół wypalenia zawodowego u lekarzy
Magdalena Muszalska
Zastosowany po raz pierwszy przed ok. 30 laty termin "wypalenie" (burnout) metaforycznie, ale bardzo trafnie określa stopniowe uszczuplanie, wyczerpywanie się indywidualnych pokładów energii, sił czy zasobów na skutek doświadczanego przez profesjonalistę, przedłużającego się stresu w pracy zawodowej. W efekcie, stawiająca ambitne wymagania praca staje się zajęciem nieprzyjemnym, nie dającym satysfakcji i bez znaczenia. Energia zamienia się w wyczerpanie, zaangażowanie w relacjach z drugim człowiekiem przekształca się w cynizm, a skuteczność - w poczucie niekompetencji i nieefektywności. (...)
Zaburzenia rytmu serca w praktyce lekarza rodzinnego
Ewa Trzos, Małgorzata Kurpesa
Komorowe pobudzenia przedwczesne stanowią częsty problem w codziennej praktyce lekarza rodzinnego, zwłaszcza kiedy występują licznie lub przybierają formy złożone (pary, salwy, pobudzenia różnokształtne). Występują one w przebiegu różnych chorób układu sercowo-naczyniowego, mogą także towarzyszyć chorobom tarczycy, niedokrwistości, zaburzeniom jonowym, chorobom zapalnym w obrębie jamy brzusznej. (...)
Migotanie przedsionków
Ewa Trzos, Małgorzata Kurpesa
Migotanie przedsionków jest arytmią nadkomorową, charakteryzującą się bezładnym pobudzaniem przedsionków, co prowadzi do upośledzenia ich czynności mechanicznej. W elektrokardiogramie arytmia ta charakteryzuje się zastąpieniem załamków P przez szybkie oscylacje lub fale migotania (różnokształtne fale f). (...)
24-godzinne automatyczne monitorowanie ciśnienia tętniczego w praktyce LR
Małgorzata Kurpesa, Ewa Trzos
U wielu pacjentów występuje duża zmienność wartości ciśnienia mierzonych w czasie kolejnych wizyt. Część chorych podaje rozbieżność pomiędzy wartościami ciśnienia w gabinecie lekarza a uzyskanymi w wyniku samodzielnych pomiarów domowych. Wielu pacjentów zgłasza różnice wartości pomiarów w zależności od pory dnia, w której są prowadzone. Wszystkie te sytuacje utrudniają lekarzowi postawienie właściwego rozpoznania. W wielu trudnych przypadkach z pomocą może przyjść metoda 24-godzinnego automatycznego monitorowania ciśnienia tętniczego (ambulatory blood pressure monitoring - ABPM). (...)
Postępy echokardiografii
Michał Kidawa, Maria Krzemińska-Pakuła
Ciągły postęp w konstrukcji głowic ultrasonograficznych, a także dynamiczny rozwój technik komputerowych pozwolił na uzyskanie i wyświetlenie obrazów trójwymiarowych w czasie rzeczywistym - prezentacja 4D, która stanowi dziś granicę możliwości ultrasonografii. (...)
XLI Zjazd Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi
Od kursu chirurgii laserowej po tomografię pozytronową
Marek Naumiuk
Ponad 600 uczestników, w tym blisko 50 z zagranicy, weźmie udział w XLI Zjeździe Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi, organizowanym w dniach 17-20 czerwca w Lublinie. Zjazd poświęcony będzie w głównej mierze przewlekłemu zapaleniu ucha środkowego, rakowi jamy ustnej i gardła, guzom szyi oraz zastosowaniu lasera chirurgicznego w otolaryngologii. Obrady poprzedzi kurs chirurgii laserowej, który poprowadzi profesor Wolfgang Steiner z Uniwersytetu w Getyndze (Niemcy), ekspert światowej klasy w tej dziedzinie. (...)
Rak krtani - problem nadal aktualny
Janusz Klatka
Nowotwory złośliwe głowy i szyi stanowią ponad 10% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i około 2% u kobiet. Niemal 50% nowotworów tej grupy stanowi rak krtani. Zachorowalność z powodu tego nowotworu w większości krajów na świecie wykazuje wzrost lub utrzymuje się na stałym poziomie. Niekorzystny trend udało się odwrócić w Stanach Zjednoczonych i Finlandii. Przeprowadzone w Polsce badania epidemiologiczne nad rakiem krtani wskazują na stopniowy wzrost zachorowalności w ciągu ostatnich 40 lat, zarówno wśród mężczyzn, jak i u kobiet. (...)
Spirometria - coraz bardziej potrzebna i powszechna, ale...
Piotr Boros
W jednym z wydań popularnego dziennika, w artykule poświęconym POChP badanie spirometryczne scharakteryzowano następująco: łatwe, krótkotrwałe, bezbolesne, tanie i polegające na oddychaniu przez rurkę. Tylko jedno spośród tych określeń jest prawdziwe: jest to badanie niewątpliwie tanie. Nie jest ono, wbrew pozorom, ani krótkotrwałe (wymaga zwykle kilkunastu minut), ani bezbolesne. Jest wprawdzie nieinwazyjne, ale maksymalny wysiłek wymagany do jego wykonania często wiąże się z pewnym rodzajem dyskomfortu, a nawet czasem bólu. Nie jest ono także łatwe, zwłaszcza dla osób, które wykonują je po raz pierwszy, gdyż wymaga pewnych specyficznych manewrów oddechowych przeprowadzonych w odpowiedniej kolejności, spełniających ściśle określone kryteria. Często nie pamięta się, jak bardzo wynik spirometrii zależy od współpracy i wysiłku badanej osoby. (...)
Diagnostyka molekularna w praktyce lekarza pierwszego kontaktu
Łukasz Łaczmański
PCR umożliwia namnożenie milionów kopii fragmentu DNA w zaledwie parę godzin. Wykorzystywana jest m.in. w diagnostyce chorób dziedzicznych, wykrywaniu mikroorganizmów i ustalaniu ojcostwa. Polega na powielaniu określonych fragmentów kwasów nukleinowych na matrycy kwasu nukleinowego interesującej nas bakterii, wirusa czy genu niosącego mutacje z wykorzystaniem unikatowych komplementarnych do określonych sekwencji starterów. (...)
KONTRAKT
Zachodniopomorskie wzmacnia PZ
Dorota Pilonis
Województwo zachodniopomorskie jest już w Federacji PZ. Działające tam wcześniej organizacje zwarły szyki. Na Pomorzu Zachodnim działały dotąd dwa związki pracodawców. W 2002 r. powstał Terenowy Oddział Bielskiego Związku Pracodawców Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej, zrzeszający 13 podmiotów ze Szczecina i okolic, głównie lekarzy specjalistów. Liczniejszą organizacją był Związek Pracodawców Zakładów Opieki Zdrowotnej Pomorza Zachodniego, do którego należało około 70 podmiotów. (...)
Bezprawie na Śląsku
Dorota Pilonis
W ciągu dwóch ostatnich miesięcy Śląski Oddział NFZ rozwiązał kilka umów z zakresu poz i specjalistyki oraz kilkadziesiąt stomatologicznych. PZ uważa, że to świadome eliminowanie z systemu świadczeniodawców zrzeszonych w Porozumieniu. Kiedy w styczniu br. większość specjalistów i stomatologów na Śląsku nie przystąpiła do konkursu ofert, tamtejszy oddział NFZ podpisywał umowy ze świadczeniodawcami niemal jak z łapanki - wspominają członkowie PZ. Szukał emerytowanych lekarzy i stomatologów, kontrakty proponowano tym, z którymi wcześniej zrywano umowy z powodu nieprzestrzegania warunków kontraktu. (...)
Podpacjenci
Dorota Pilonis
NFZ różnicuje koszt leczenia pacjentów ze względu na ich narodowość. Taka praktyka wzbudziła niepokój lekarzy obradujących podczas zjazdu Lubuskiego Oddziału ZPOZ PZ. Członkowie Lubuskiego Oddziału Związku Pracodawców Ochrony Zdrowia PZ zastanawiali się nad stanowiskiem wobec uchwały NFZ w sprawie ustalenia zasad finansowania świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej udzielanych osobom uprawnionym do nich na podstawie przepisów o koordynacji. (...)
Kto jest zerem?
Bogusław Zięta
A w końcu maja - poseł Leszek Miller przegrał w głosowaniu sejmowym z posłem Zbigniewem Ziobro. O tempora, o mores! I kto teraz jest zerem? Sam już nie wiem. A może wiem? I do tego wszystkiego ten fetor Łapińskiego ciągnący się za posłem Millerem. Diagnoza naszej obecnej rzeczywistości stawiana przez lekarzy jest zła. A rokowanie - jeszcze gorsze. Oto ugrupowanie zainfekowane od lat wirusem pogardy dla społeczeństwa, o jedynie słusznym programie, które jak dawniej próbuje zmieniać Rzeczpospolitą we własny folwark, okazało się całkowicie niereformowalne. A choroba, która je toczy - nieuleczalna. Potrzeba mu jeszcze tylko opieki terminalnej dla spokojnego odejścia, i obserwacji, czy ta infekcja się przypadkiem nie przenosi. (...)
Ten sejm musi odejść!
Robert Sapa
Kiedy patrzę na polską scenę polityczną, mam wrażenie, że oglądam film o szpitalu psychiatrycznym. Tyle że tu pacjentów nikt nie skrępował kaftanami bezpieczeństwa i rozrabiają bezkarnie. Opowiadają duby smalone, robią miny, obrzucają się nawzajem obelgami, zabawiają w różne atrakcyjne, ale tylko dla nich, gry. Utwierdziło mnie w tym sejmowe głosowanie nad raportem Anity Błochowiak. Kiedy się okazało, że w głosowaniach członków Klubu SLD decydowała instrukcja: numer parzysty lub nieparzysty, nikt już nie uwierzy, że posłowie kierują się dobrem publicznym czy racją stanu. Zresztą, całe to sejmowe posiedzenie wyglądało jak sen wariata. (...)
SZPITAL POLSKI
Dyrektorzy ostrzegają
Jolanta Lenartowicz
Kolejna konferencja z cyklu organizowanych w Poznaniu przez SP Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego i Stowarzyszenie Dyrektorów Szpitali Klinicznych (14 maja) dotyczyła problemów prawnych i organizacyjnych szpitali klinicznych, w tym relacji między organami założycielskimi a szpitalami uniwersyteckimi, kwestii zatrudnienia lekarzy w świetle orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, odpowiedzialności cywilnej. Mówiono też o błędach lekarskich i ich uwarunkowaniach, a także konflikcie interesów w szpitalu klinicznym. (...)
Konflikt interesów w szpitalu klinicznym
Szczepan Cofta
W medycynie dochodzi do konfliktu interesów także wówczas, gdy decyzja bądź opinia profesjonalisty dotycząca podstawowego interesu czy zobowiązania (np. troski o zdrowie pacjenta, rzetelność wyników badań naukowych czy kształcenia) może być zniekształcona przez interes czy zobowiązanie podrzędne (finansowe, prestiżowe, władzę, karierę). (...)
Wyrzucać za bramę?
Stefan Ancerewicz
Karetka pogotowia przywozi do szpitala chorego, który zasłabł na ulicy. W izbie przyjęć okazuje się, że to bezdomny, który nie ma żadnych dokumentów. Przykro mi - mówi lekarz - ale szpitala nie stać na Pana leczenie. Czy można sobie wyobrazić taką sytuację? Na szczęście - nie. Na szczęście - tylko dla potencjalnych pacjentów. Takie stanowisko lekarza sprzeczne z etyką zawodową i prawem byłoby jednak w pełnej zgodzie ze zdroworozsądkowym, ekonomicznym podejściem do sprawy. (...)