Spis treściSZ nr 96–100/2005
z 19 grudnia 2005 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2005
AKTUALNOŚCI
Czy w medycynie zdarzają się cuda? Przypadki uzdrowień klinicznie niewytłumaczalnych, racjonalnie nie do pojęcia, statystycznie niemożliwych? Świątecznymi refleksjami na temat uzdrowienień nadzwyczajnych i pokory w medycynie podzielili się: prof. prof. Alicja Chybicka, Elżbieta Chyczewska, Wiktor Jędrzejczak, Tadeusz Kasperczyk, Marek Paweł Nowacki, Danuta Perek, Zbigniew Religa, Bolesław Rutkowski, Leszek Szczepański, Aleksander Skotnicki, Zbigniew Stelmasiak oraz dr dr Bożena Janicka, Wojciech Kloc, Bogdan Kos, Marek Migdał, Henryk Olechnowicz, Konstanty Radziwiłł. (...)
TYLKO FAKTY
Życzenia
Marek Nowicki
Lekarzom z Lotniczego Pogotowia Ratunkowego - nowych śmigłowców. Władysławowi Przybyłowi, lekarzowi z Ustki, który ma 85 lat i nadal pracuje w pogotowiu ratunkowym - zdrowia i spokojnej emerytury, a ratownikom - ustawy, która dopuści do pracy zespoły paramedyczne. Andrzejowi Sośnierzowi - cierpliwości. (...)
PANOPTICUM
Boże Narodzenie AD 2005
Marek Wójtowicz
Straż pożarna, policja i służba zdrowia to modelowe przykłady nieustannej ochrony zdrowia, życia i mienia, także w Wigilię i Boże Narodzenie, z dala od domu i rodziny. W tych profesjach duchowe przesłanie Bożego Narodzenia wypełnia się przede wszystkim użyteczną i efektywną pracą dla innych. Uratowanie komuś życia właśnie w Boże Narodzenie to coś naprawdę pięknego. (...)
VOX EX SILESIA
Improwizacja
Andrzej Sośnierz
Ostatnio nieco namieszałem ośmielając się publicznie wyrazić pogląd, że nie byłoby źle, gdyby jednak powstała koalicja PO-PiS. Bo brak tej koalicji jest niekorzystny dla Polski, ale też służba zdrowia jest tym obszarem, który na braku koalicji cierpi najbardziej. (...)
WYDARZENIA
Marcin Kowalski
W listopadzie Europejska Rada Resuscytacji opublikowała, zapowiadane od wielu miesięcy, Wytyczne Postępowania Resuscytacyjnego 2005. Od czasu wydania poprzednich standardów w 2000 roku nauka dokonała istotnych postępów, zmieniło się znaczenie dowodów oraz metody badawcze w medycynie. (...) W porównaniu z poprzednimi wytycznymi z 2000 roku zdecydowano o zmianie częstości uciśnięć klatki piersiowej do oddechów ratowniczych z 15:2 na 30:2 stosowanych zarówno podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej dorosłych, jak i dzieci przez jednego ratownika (wyjątek pozostał jedynie w przypadku noworodków 3:1). (...)
OPINIE
Egzamin testowy ocenia zarówno zdających, jak i egzaminatorów
Kazimierz L. May
W sytuacji masowego oprotestowania jakiegoś pytania będziemy musieli się zastanowić, czy je unieważnić. Jeśli takie słowa rzeczywiście padły z ust naczelnego organizatora Lekarskiego Egzaminu Państwowego, a nie zostały przez dziennikarzy ("Puls Medycyny" nr 24 z 17 listopada) tylko źle zrozumiane - to sprawa jest przerażająca. Przerażająca poziomem niekompetencji organizatorów egzaminu. Każdy, kto cokolwiek rozumie ze sposobu oceniania jakiegokolwiek pytania z egzaminu testowego wie, że to nie "głos zdających" się liczy, ale całkiem obiektywne fakty płynące z analizy badanego testu, a ściśle mówiąc - z analizy odpowiedzi na każde pytanie testowe. (...)
KORUPCJA
Ryszard Kijak
Kilkanaście lat temu szokiem dla społeczeństwa było ujawnienie wysokości wstydliwie dotąd ukrywanych, żenująco niskich wynagrodzeń etatowych lekarzy, a także przekraczającej wszelkie normy liczby godzin ich pracy. Później, coraz częściej zaczęto ujawniać błędy lekarskie oraz przypadki pijaństwa w pracy. Teraz wzięto się za łapówki. Ważne, że głos zabrali również sami lekarze. Większość nie chce się czerwienić za kolegów. Zwłaszcza za tych, którzy już na studiach zaplanowali, że głównym źródłem ich dochodów będzie szara strefa. A także za tych, w których pazerność obudziła się w trakcie pracy zawodowej. Oraz za tych, którzy doszli do wniosku, że - mimo iż nie pracują "na swoim" - mogą decydować o losie pacjenta i jego kieszeni z racji swoich stanowisk, tytułów i umiejętności. (...)
O TYM SIĘ MÓWI
Medale Gloria Medicinae
25 listopada na Zamku Królewskim w Warszawie dziesięciu zasłużonych lekarzy odebrało najwyższe odznaczenie Polskiego Towarzystwa Lekarskiego - medal "Gloria Medicinae". Jest to symbol wdzięczności dla tych, których życie, czyny i dzieła przepojone są pragnieniem pomocy ludziom i ulżenia ich cierpieniom, przyznawany corocznie od 1990 r. za najwyższy szacunek dla zdrowia i życia ludzkiego, sumienne i godne wykonywanie sztuki leczenia, za podtrzymywanie honoru i szlachetnych tradycji stanu lekarskiego. (...)
Liderzy roku 2005 w ochronie zdrowia
8 grudnia na Zamku Królewskim w Warszawie rozstrzygnięto 6. edycję konkursu Sukces Roku w Ochronie Zdrowia - Liderzy Medycyny. (...) Liderem Roku 2005 w Ochronie Zdrowia w kategorii "Media - dziennikarstwo informacyjne i edukacyjno-społeczne" otrzymał Marek Nowicki, reporter Faktów TVN i stały felietonista "Służby Zdrowia". (...) Tytułem Człowieka Roku 2005 uhonorowano prof. Zbigniewa Religę. (...)
ZE ŚWIATA
Emigracja do Niemiec - szansa nie tylko dla młodych lekarzy
Przemysław Wołyniec
Coraz więcej lekarzy, nie tylko młodych, decyduje się na wyjazd za granicę, by tam rozpocząć lub kontynuować karierę zawodową i zainicjować nowy etap życia. Podobnie uczynił autor niniejszego artykułu. Najpopularniejsze kierunki "białej emigracji" to obecnie Wielka Brytania, Skandynawia, USA oraz nasz najbliższy sąsiad - Niemcy. Powodów ku temu jest wiele, ale w moim przekonaniu 3 są najważniejsze: możliwość rozwoju zawodowego (dużo łatwiejsze niż w Polsce rozpoczęcie specjalizacji w wybranym kierunku), uczciwe wynagrodzenie oraz satysfakcjonujące warunki pracy. Najsmutniejszy jest fakt, iż nasze MZ i NRL lekceważą ten poważny i rosnący problem, a dodatkowo rzucają kolejne kłody pod nogi przede wszystkim młodym lekarzom (LEP), dla których to następny argument, by podjąć jakże trudną decyzję o opuszczeniu kraju, rodziny, przyjaciół i wyemigrować do któregoś z państw, w którym żyje się i pracuje normalnie. (...)
LUDZIE I MEDYCYNA
Lekarz literat
Z Jerzym Bogdanem Kosem, prezesem oddziału wrocławskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, b. dyrektorem i ordynatorem Szpitala Zakaźnego w Będkowie koło Wrocławia, rozmawia Ewa Krupczyńska. (...)
Katastrofa promu Challenger a ratownictwo medyczne w Polsce
Krzysztof Jakucy
Katastrofa promu kosmicznego Challenger wcześniej czy później musi zebrać tragiczne żniwo w Polsce. W latach 80. ubiegłego stulecia władze NASA, w obawie przed cięciami funduszy przez kongres USA i lękami opinii publicznej, przystąpiły do zakrojonej na szeroką skalę kampanii public relations, mającej na celu przedstawienie wahadłowca jako bezpiecznego, taniego i wszechstronnego środka eksploracji kosmosu. Roztoczenie różowej poświaty sukcesu udzieliło się do tego stopnia, że kierownictwo NASA nie dopuszczało do swojej świadomości możliwości awarii. Pomimo apeli przedstawicieli świata nauki, ogromne zaufanie do wadliwego Challengera opierało się na tym, że nigdy nie wybuchał. Ryzyko wystąpienia katastrofy szacowano przeróżnie - od 1 na 100 do 1 na 100 000. Ostatnia, 25. misja wahadłowca pokazała, że były to szacunki nader optymistyczne - fakt, że w rosyjskiej ruletce pierwszy strzał nie wypalił nie jest bowiem wielkim pocieszeniem dla następnego gracza. (...)
PROFILAKTYKA
Żyć zdrowym życiem
tk
W listopadzie ruszyła, zainaugurowana przez firmę KRKA Polska, kampania społeczna "Żyć Zdrowym Życiem", mająca na celu przełamanie barier społecznych związanych z chorobami psychicznymi. Jej organizatorzy pragną zmienić postrzeganie problemów zdrowia psychicznego i pomóc chorym powrócić do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. (...)
NAUKA
Uzależnienie od Internetu
Wyjście z sieci
Izabela Andrzejewska
Zdaniem Haliny Ginowicz, psychologa i specjalisty psychoterapii uzależnień, która prowadzi terapię osób z IAD (ang. Internet Addicion Disorder - uzależnienie od Internetu), o przypadłości tej można mówić, jeśli występują co najmniej 3 z 6 kryteriów (określonych wg IDC-10): 1) upośledzenie kontroli nad ilością i sposobem spędzania czasu w Internecie, 2) trudna do opanowania chęć spędzania czasu w Internecie, 3) przeżywanie dyskomfortu fizycznego, jeśli kontakt z komputerem z jakichś powodów jest niemożliwy, 4) koncentracja życia wokół komputera i Internetu, 5) potrzeba spędzania coraz większej ilości czasu w sieci dla osiągnięcia pożądanego poziomu satysfakcji, 6) korzystanie z Internetu lub komputera mimo wiedzy o szkodliwości tej czynności dla zdrowia (pogorszenie wzroku, wady kręgosłupa itd.). (...)
Doniesienia naukowe
medNEWS, tk
- Czynniki prognostyczne w raku jajników
- Radioterapia zwiększa ryzyko złamań kości stawu biodrowego
ETYKA
Konstytucja lekarska
tłum. Mieczysław Chorąży i Aleksander Sochanik
Głosy docierające z wielu krajów wzywają do odnowy pojęcia profesjonalizmu medycznego, tak aby jego elementem stała się aktywność w reformowaniu systemów opieki zdrowotnej. W odpowiedzi na to wyzwanie wspólne wysiłki European Federation of Internal Medicine, Fundacji European Federation of Internal Medicine, American College of Physicians i American Society of Internal Medicine (ACP-ASIM) i Fundacji American Board of Internal Medicine (ABIM) doprowadziły w końcu 1999 r. do ogłoszenia Projektu profesjonalizacji w medycynie. Organizacje te delegowały też swych członków do opracowania "Konstytucji lekarskiej", mającej zawierać zestaw zasad, do których mogą i powinni aspirować wszyscy trudniący się zawodem lekarza. Konstytucja wspiera wysiłki lekarzy zmierzające do czynnego zaangażowania systemów opieki zdrowotnej i samych lekarzy w działania dla dobra pacjenta i respektowania podstawowych zasad sprawiedliwości społecznej. W zamierzeniu - konstytucja ma być uniwersalna i akceptowana w różnych kulturach i systemach politycznych. (...)
Lekarz w roli rzecznika
Richard Horton
W wygłoszonym dzięki Fundacji im. Rocka Carlinga wykładzie Kaprysy polityki zdrowotnej a polityka: retoryka i rzeczywistość zarządzania - prof. Theodore Marmor mówił o "zamęcie językowym" i "pomieszaniu pojęciowym", które nacechowały organizację opieki medycznej w ubiegłej dekadzie. Z chwilą gwałtownego wzrostu kosztów opieka zdrowotna została przesiąknięta ideologią biznesu. Rządy zaczęły ponownie rozważać swoje długotrwałe zaangażowanie we wspieranie modelu państwa opiekuńczego. Podczas gdy profesorów zastępowano dyrektorami, a żargon urzędniczy przysłonił brak głębszych przemyśleń - miernota stała się cechą zarządzania opieką zdrowotną. Zmianom uległy priorytety. Jakość została wyparta troską o ilość, skuteczność ustąpiła pola wydajności, pojęcie profesjonalizmu zostało zaś sprowadzone do kategorii posłannictwa. Morale uległo załamaniu, cynizm stał się powszedni. (...)
EDUKACJA
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Łukasz A. Małek
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
LEKCJA ANGIELSKIEGO
English in Medicine
Janusz Okrutnik
Lekcje angielskiego dla czytelników "Służby Zdrowia" zostały przygotowane w oparciu o kurs "English in Medicine" prowadzony w Worldwide School dla lekarzy i pracowników medycznych. (...)
KONTRAKT
Grudniowe rozmowy
Halina Pilonis
Mimo zapowiedzi prezesa NFZ, że 7 grudnia nastąpi rozstrzygnięcie konkursu ofert na 2006 r., w 14 województwach większość ofert z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej nie została złożona. Podobnie jak rok temu, w rozmowach między Funduszem a lekarzami pośredniczy Ministerstwo Zdrowia. (...)
Bunt w Lubuskiem
Adriana Wilczyńska
Do prezesa NFZ, premiera oraz ministra zdrowia skierowana została skarga na działania dyrektor lubuskiego oddziału NFZ Heleny Hatki i żądanie jej odwołania. Domaga się tego Porozumienie Zielonogórskie. Lubuska Okręgowa Izba Lekarska uznała politykę zdrowotną dyrektorki za zagrażającą życiu pacjentów. (...)
Niekończąca się historia
Halina Pilonis, Krzysztof Nyczaj
Od kilkunastu już lat Ministerstwo Zdrowia nowelizuje rozporządzenie regulujące wymagania odnośnie do pomieszczeń zozów, przesuwając termin wejścia w życie zawartych w nim postanowień. Projekt kolejnej nowelizacji, która przedłuża o rok termin przygotowania programu dostosowawczego zakładu, został skierowany do uzgodnień międzyresortowych.
Niby inaczej, a efekty podobne
Robert Sapa
Choć obecny szef Funduszu wcale nie przypomina swojego poprzednika prezesa Panasa, efekt naszych rozmów jest podobny jak tych sprzed dwóch lat. Prezes Miller, kulturalny, uprzejmy, ujmujący sposobem bycia, wolno i spokojnie oświadcza, że spełnienie naszych postulatów jest niemożliwe. Jednocześnie tworzy gumowe prawo, które naciąga w odpowiednim dla siebie momencie. (...)
WARTO WIEDZIEĆ
Z jakim wyprzedzeniem?
Stefan Ancerewicz
Umowa na czas nieoznaczony może być zawsze rozwiązana na mocy jednostronnego oświadczenia woli najemcy w formie wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia określa art. 688 k.c.: "Jeżeli czas trwania najmu lokalu nie jest oznaczony, a czynsz jest płatny miesięcznie, najem można wypowiedzieć najpóźniej na 3 miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego". (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Koszyk
Janina Banachowska
Palec był przecięty przez staw międzypaliczkowy, trzeba było jak najszybciej zeszyć. Chłop nie zgodził się na jazdę do szpitala. Nie zgodził się nawet na szycie w domu. Nie, i już. Nie miałam wyjścia. Zostawić tak palca nie mogłam, zeszyć nie pozwalał, nie pozostało nic innego, jak obwinąć złamanie dokładnie nitką, tak by je usztywnić, i liczyć na to, że organizm sam sobie z tym poradzi. (...)
SZPITAL POLSKI
Mija rok...
Jaki był, jaki będzie następny?
Zwróciliśmy się do dyrektorów szpitali z prośbą o wypowiedź na temat najistotniejszch dla zarządzanych przez nich jednostek sukcesów i niepowodzeń w 2005 r. oraz nadziei i obaw na 2006 r. Oto, co nadesłali: Mieczysław Pasowicz, Maciej Biardzki, Sławomir Ogórek, Mirosław Górski, Paweł Chęciński, Janusz Jerzak, Krystyna Grzenia i Maciej Sokołowski. (...)
Święta w Centrum Zdrowia Dziecka
Karolina Norwa
Już od połowy grudnia w oddziałach i przychodniach Centrum Zdrowia Dziecka panuje przedświąteczny nastrój. Choinki, stroiki, rysunki pacjentów na terenie całego szpitala wprowadzają w atmosferę nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia. Wiele firm w ramach działalności charytatywnej organizuje spotkania mikołajkowe. Święty Mikołaj spotyka się z małymi pacjentami, rozdaje prezenty. Co roku dla dzieci przygotowywana jest ogromna ilość atrakcji: przedstawienia, koncerty i - oczywiście - oczekiwane szczególnie spotkania ze Świętym Mikołajem. Szpital zawdzięcza to zarówno sponsorom, jak i personelowi, który docenia wagę takich przedsięwzięć. (...)
WARTO WIEDZIEĆ
Niedzielne Boże Narodzenie i Nowy Rok
Stefan Ancerewicz
W tym roku Boże Narodzenie przypada w niedzielę, podobnie jak 1 stycznia 2006 r., czyli Nowy Rok. Czy w zamian za te święta pracownikom przysługują dni wolne? Odpowiedź brzmi - nie. Właśnie dlatego, że dni świąteczne wypadają w niedziele. Kodeks pracy w art. 130 § 2 nakazuje obniżyć obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy o 8 godzin za każde święto wypadające w okresie rozliczeniowym, ale przypadające w innym dniu niż niedziela. Wobec tego nie ma podstaw do obniżenia wymiaru czasu pracy za tegoroczne Boże Narodzenie i Nowy Rok. (...)
Dietetyka
Zdrowych Świąt
Aneta Górska
Tradycyjna polska kuchnia obfituje w duże ilości tłustego mięsa, wędlin, słodyczy, ciast. Ale mimo świąt powinniśmy pamiętać, że tłuszcze oraz cholesterol odgrywają znaczącą rolę w etiopatogenezie niektórych chorób cywilizacyjnych. Ich wysokie spożycie w połączeniu z nadwagą lub otyłością prowadzi do wielu problemów zdrowotnych, m.in.: hiperlipidemi, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, zakrzepicy żylnej oraz zaburzeń miesiączkowania. Naukowcy dopatrują się również związku między nadmiernym spożywaniem tłuszczy a powstawaniem nowotworów. U otyłych mężczyzn zaobserwowano zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu okrężnicy i gruczołu krokowego, otyłe kobiety są natomiast bardziej zagrożone rakiem piersi i trzonu macicy. (...)
Z DROGI...
Gwiazdka
Andrzej Musiałowicz
Nadszedł czas świąteczny i jak to w Gwiazdkę - czas prezentów. Czego może sobie życzyć dyrektor szpitala klinicznego ze stolicy, a czego - jego kolega z powiatowego szpitalika w województwie podlaskim? Pomijając przyziemne oczekiwania większej mamony (z kontraktu dla szpitala i własnych poborów), życzenia te można zmieścić w niedużym woreczku z prezentami. Jesteśmy już w końcu dorośli i nie oczekujemy gwiazdki z nieba. (...)
OKIEM DYREKTORA
Nadzieja
Janusz Atłachowicz
Rok 2005 obfitował w zmiany. W gospodarce i w polityce. Przed i po wyborze nowego rządu. Chyba nikt nie powinien narzekać na ich brak. Problemem raczej jest nadążanie za zmianami. Wiele z nich wprowadził poprzedni minister zdrowia. Za swojej kadencji podpisał ok. 150 rozporządzeń. Każde regulowało jakiś "kawałek" systemu ochrony zdrowia. Wydać rozporządzenia to jedno, ale dostosować się do nich - to dopiero wyzwanie. (...)