Spis treściSZ nr 26–30/2006
z 10 kwietnia 2006 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2006
O TYM SIĘ MÓWI
PANOPTICUM
Smutny problem
Marek Wójtowicz
Należy uaktualnić zawstydzające rozporządzenie sprzed pół wieku. Koszty orzekania o zgonie "pozaszpitalnym" powinny ponosić lokalne władze samorządowe, powołując wzorem krajów anglosaskich specjalną instytucję "koronera" (miejscowego lekarza-patologa lub lekarza-emeryta), który odciążyłby służby ratunkowe i lekarzy rodzinnych w tych sprawach. (...)
VOX EX SILESIA
Dobre chęci
Andrzej Sośnierz
Prezydent jednego ze śląskich miast od wielu już lat nie podjął żadnej istotnej decyzji, ale i dzięki temu bez trudu jest wybierany na kolejne kadencje. Nie ma po prostu za co go krytykować, nikomu się nie naraził. Coś mi się widzi, że ten przykład zaczyna być zaraźliwy, powoli zaszczepia się też w pałacu Paca. (...)
TYLKO FAKTY
Prywatna służba zdrowia
Marek Nowicki
Trudno jednak nie zauważyć, że prywatna inicjatywa wdziera się na rynek kuchennymi drzwiami. Cały czas brakuje uregulowań prawnych, a może przede wszystkim politycznego przyzwolenia dla ich realizacji. Wciąż nie wiadomo, kiedy wprowadzone zostaną dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne, które stworzyłyby możliwość inwestowania dla firm zagranicznych. (...)
Najwyższy czas na podwyżki
Mariola Marklowska
5 tysięcy złotych brutto - co najmniej tyle, zdaniem Śląskiej Izby Lekarskiej, powinni zarabiać lekarze. W stanowisku przyjętym podczas XXIII Okręgowego Zjazdu Lekarzy, który odbył się 1 kwietnia w Katowicach, delegaci zaproponowali, by minimalne wynagrodzenie lekarzy, uzależnione od kwalifikacji zawodowych, zostało uwzględnione w ustawowej regulacji dotyczącej finansowania świadczeń zdrowotnych. (...)
OZZL o podwyżkach
Zdaniem OZZL, przyznanie podwyżek tylko zatrudnionym na podstawie umowy o pracę (z wyłączeniem pracujących na podstawie umowy cywilnoprawnej - kontraktu) kłóci się z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa i w sposób nieuprawniony różnicuje wynagrodzenia w zależności od podstawy prawnej zatrudnienia. Przyznanie podwyżek tylko pracownikom spzozów, z pominięciem nzozów, przyczyni się - twierdzi OZZL - do dalszego zróżnicowania sytuacji prawnej i faktycznej zakładów zdrowotnych w zależności od ich formy organizacyjnej i statusu właściciela, co kłóci się z deklarowaną równością podmiotów wobec prawa i publicznego płatnika. (...)
Poznańskiemu Salmedowi towarzyszyła dyskusja o przyszłości opieki zdrowotnej
Trudne pytania
Anna Staśkiewicz
Jak uzdrowić zadłużone szpitale, co powinno się znaleźć w koszyku świadczeń gwarantowanych, według jakich kryteriów oceniać, które szpitale powinny zostać zlikwidowane? - to tylko niektóre z pytań, na jakie próbowali odpowiedzieć uczestnicy debaty towarzyszącej tegorocznym targom Salmed w Poznaniu. (...)
OPINIE
Wielkanocne krakanie
Konrad Pszczołowski
Wszędzie nas chcą. Prawo pracy i uznanie kwalifikacji zawodowych mamy. Do domu można wracać na weekend czy święta - przelot między stolicami Europy wypada taniej niż ekspres z Warszawy do Szczecina. Z rodziną można się połączyć z dowolnego miejsca, prowadzić wideorozmowy przez Internet. Cóż więc może powstrzymać nasz personel medyczny przed migracją "za chlebem"? Do niedawna przeszkodą była bariera językowa. Obecnie już nie jest. Naszych lekarzy bez znajomości języka przyjmuje np. Hiszpania, bo coraz tam więcej pacjentów z krajów słowiańskich - Rosjan, Polaków, Czechów, Słowaków. (...)
Kolonializm medyczny
hp
Ministerstwo Zdrowia zastanawia się, czy na lekarzy wyjeżdżających z Polski nie nałożyć obowiązku zwrotu pieniędzy otrzymywanych w ramach rezydentury. Być może w ten sposób uda się powstrzymać odpływ kadry medycznej. Nie pierwszy już raz posłowie pytali ministra zdrowia, co resort zamierza zrobić, aby powstrzymać wyjazdy zarobkowe lekarzy. (...)
ROZMOWA
Spierałem się z Panem Bogiem
Z ojcem Jackiem Norkowskim, dominikaninem z Konwentu św. Jacka w Rzeszowie, duszpasterzem akademickim, lekarzem z wykształcenia - rozmawia Mariusz Gujski. (...)
DOSTĘPNOŚĆ TERAPII
ADHD - "Świat to za mało"
Tomasz Kobosz
Refundacja nowoczesnych leków na ADHD, dofinansowanie szkoleń dla specjalistów, więcej zajęć dotyczących tego schorzenia podczas studiów pedagogicznych i medycznych - to cele rozpoczętej 27 marca kampanii Polskiego Towarzystwa ADHD pod hasłem "Świat to za mało". ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) jest najczęstszym zaburzeniem psychicznym wieku rozwojowego. Dotyczy 4-8% dzieci w wieku szkolnym (głównie chłopców), występuje na całym świecie, we wszystkich kulturach. (...)
ZE ŚWIATA
Co gryzie niemieckiego lekarza?
Halina Pilonis
Coraz więcej niemieckich lekarzy emigruje do Anglii lub krajów skandynawskich, gdyż - jak twierdzą - czekają tam na nich lepsze warunki pracy oraz wyższe wynagrodzenia. (...) System opieki medycznej w Niemczech dotknięty jest problemami związanymi z niedoborem kadry oraz brakiem środków finansowych - mówił podczas polsko-niemieckiej konferencji medycznej w Zielonej Górze Joachim Haferburg, dyrektor Urzędu Zdrowia w Cottbus. Jego zdaniem, całkowite przejęcie organizacji ambulatoryjnej opieki zdrowotnej przez samorząd lekarski się nie sprawdza. (...)
KLINIKA
Czy wysiłkowe nietrzymanie moczu możemy leczyć farmakologicznie?
Tomasz Rechberger
Według współczesnej definicji ICS (International Continence Society), nietrzymanie moczu (NM) to każdy niekontrolowany jego wyciek, niezależnie od tego, czy stan ten powoduje dyskomfort psychosocjalny, czy nie. Dodatkowo nietrzymanie moczu powinno być charakteryzowane przez częstość występowania objawów, ciężkość schorzenia, obecność innych czynników ryzyka, wpływ na ograniczenie aktywności socjalnej oraz jakości życia, wreszcie - konieczność szukania porady specjalistycznej z powodu nasilenia objawów. (...)
Łagodny rozrost gruczołu krokowego
Marcin Chlabicz, Jacek Kudelski
Łagodny rozrost gruczołu krokowego (benign prostatic hyperplasia - BPH) jest jedną z najczęstszych chorób u mężczyzn po 50. roku życia. Występuje u ponad 50% mężczyzn po 60 r. życia. Od 15 do 30% tych pacjentów cierpi z powodu dokuczliwych objawów ze strony dolnych dróg moczowych (lower urinary tract symptoms - LUTS), które pogarszają jakość życia, zaburzając zarówno dzienną aktywność, jak i sen (tab. 1). Należy przy tym pamiętać, że objawy dyzuryczne mogą być często spowodowane przez dysfunkcję neurogenną pęcherza moczowego oraz stan zapalny dróg moczowych. (...)
NAUKA
Lek na niewyspanie
Daniel P. Potaczek
Modafinil zyskał ostatnio groźnego konkurenta. Działający na receptor glutaminianu związek o nazwie CX717 należy do nowej klasy leków zwiększających czujność - ampakin. Podobnie jak modafinil, CX717 pozbawiony jest charakterystycznych dla pozostałych stymulantów działań ubocznych. U poddawanych działaniu CX717 małp zdolności poznawcze i umysłowe utrzymywały się na zbliżonym poziomie przez 30-36 godzin (odpowiada to 3 dobom u człowieka). (...)
Terapia immunomodulująca we wczesnym okresie SM
Michał Owecki
Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) należy do najczęstszych chorób ośrodkowego układu nerwowego (OUN) oraz głównych przyczyn niesprawności młodych dorosłych. Niewyjaśniony patomechanizm i heterogenne podłoże SM stanowią poważną przeszkodę w opracowaniu skutecznej terapii i profilaktyki. W latach 90. XX wieku na rynek wprowadzono pierwsze preparaty modyfikujące naturalny przebieg choroby (disease modyfying therapy, DMT): interferon beta-1a i -1b oraz glatiramer. Pomimo że doświadczenia kolejnej dekady ujawniły niższą od przewidywanej skuteczność DMT, terapia ta jest nadal uważana za najbardziej efektywną w SM. (...)
Fundacja na Rzecz Wspierania Rozwoju Polskiej Farmacji i Medycyny
Konkurs rozstrzygnięty
MM
Już po raz czwarty Fundacja na Rzecz Wspierania Rozwoju Polskiej Farmacji i Medycyny przyznała granty naukowe zwycięzcom konkursu na najlepsze projekty badawcze w dziedzinie nauk farmaceutycznych i medycznych. Uroczystość wręczenia grantów odbyła się 28 marca w restauracji Belvedere w Łazienkach Królewskich. Tematem konkursu były tym razem neurobiologia, neurologia i psychiatria. Wpłynęły 44 projekty badawcze - zarząd Fundacji zatwierdził do realizacji 5, które uzyskały najwyższe oceny recenzentów i rekomendację Rady Naukowej. Wyłonione projekty dotyczą badań podstawowych, które będą wykonywane w wiodących polskich ośrodkach naukowo-badawczych. Dotyczą między innymi takich chorób, jak: depresja, stwardnienie rozsiane i choroba Alzheimera. (...)
Doniesienia naukowe
- Odkryto geny odpowiedzialne za zespół Downa
- Asymetryczne piersi podatne na raka
PROFILAKTYKA
Wiosna to najlepszy moment na zaszczepienie się
Sezon na kleszcze
Mariola Marklowska
Przy współpracy z ekspertami skupionymi wokół różnych ośrodków naukowych, 28 marca w Warszawie zainaugurowano ogólnopolską kampanię edukacyjną "Sezon na kleszcze - szczepimy wiedzę!", stanowiącą kontynuację ubiegłorocznej akcji "Nie czekaj do lata!". Termin rozpoczęcia kampanii zbiegł się z początkiem wzmożonej aktywności kleszczy. Te niewinne z pozoru pasożyty przenoszą groźne dla człowieka choroby: kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) i boreliozę. Przeciw KZM można się zaszczepić; boreliozy można się ustrzec jedynie stosując dodatkową profilaktykę. (...)
SYLWETKA
Nowy wiceprezes NFZ
MM
Jacek Grabowski, dotychczasowy dyrektor łódzkiego oddziału NFZ, pełni od 31 marca funkcję wiceprezesa Funduszu ds. medycznych. Decyzję o powołaniu go na to stanowisko podjęła 22 marca Rada NFZ. Nowy wiceprezes ma 45 lat, jest lekarzem psychiatrą (w 1996 r. obronił pracę doktorską), absolwentem łódzkiej AM. Brał udział w tworzeniu systemu ubezpieczeń zdrowotnych. W latach 1998-1999 pełnił funkcję wicedyrektora Departamentu Świadczeń Zdrowotnych i członka zarządu Łódzkiej Regionalnej Kasy Chorych. W latach 2000-2003 był zatrudniony w Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Potem pracował na stanowisku lekarza miasta i wicedyrektora Wydziału Zdrowia Publicznego UM w Łodzi. Od maja 2005 r. do 30 marca br. pełnił funkcję dyrektora Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ. (...)
Doktor Honoris Causa Śląskiej AM
MM
Prof. zw. dr hab. n. med. Edmund Przegaliński, dyrektor Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie (kieruje nim od 1993 r.), otrzymał tytuł Doktora Honoris Causa Śląskiej Akademii Medycznej. Podczas uroczystości nadania tytułu, która odbyła się 30 marca w auli Śl. AM w Katowicach, wygłosił wykład "Moja przygoda z psychofarmakologią". Podstawowym obszarem działalności naukowej prof. Przegalińskiego jest neuropsychofarmakologia. Wyniki jego badań to istotny wkład w poznanie działania mediatorów ośrodkowego układu nerwowego, receptorów (głównie serotoninowych i adrenergicznych) oraz leków antydepresyjnych. (...)
EDUKACJA
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Łukasz A. Małek
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONTRAKT
Czar nałogu
hp
O finansowaniu podstawowej opieki zdrowotnej rozmawiali posłowie z sejmowej Komisji Zdrowia. Przedstawiciele Porozumienia Zielonogórskiego zarzucili prezesowi NFZ, że nie przestrzega prawa i źle finansuje poz. Jerzy Miller powiedział, że nie ma już ochoty spotykać się z negocjatorami PZ. (...)
Wyleczyć medycynę rodzinną
Marcin Mikos
Debata poświęcona przyszłości medycyny rodzinnej w krakowskim Instytucie Zdrowia Publicznego - miejscu, gdzie 15 lat temu zrodził się model polskiej medycyny rodzinnej. Medycyna rodzinna, filar ochrony zdrowia w Polsce, przechodzi kryzys - diagnozują eksperci. Niektórzy twierdzą nawet, że medycyna rodzinna już w Polsce nie istnieje. Lekarze i naukowcy są zgodni co do recepty - konieczny jest powrót do źródeł. (...)
Świętości do zszargania
Andrzej Michalski
Żaden z moich pacjentów, których kierowałem do sanatorium, nie uzyskał trwałej poprawy stanu zdrowia, choć każdy przyznawał, że wypoczynek i zabiegi poprawiły mu samopoczucie. Niezależnie jednak od subiektywnej, chwilowej poprawy - w dobie medycyny opartej na faktach zabiegi przyrodolecznicze należy raczej lokować wśród działów medycyny naturalnej i nie opłacać ich ze wspólnych funduszy składkowych. Z kolei zabiegi ściśle rehabilitacyjne i usprawniające, przeprowadzane w sanatoriach po roku oczekiwania, nie mają sensu. Ważniejsze byłoby umożliwienie chorym uzyskania rehabilitacji i leczenia usprawniającego w miejscu zamieszkania, bez konieczności kilkumiesięcznego oczekiwania. (...)
Bogaty Fundusz
hp
Oddziały wojewódzkie NFZ zakończyły ubiegły rok nadwyżką finansową wynoszącą 137 mln zł, z czego 90 mln zł - to niewykorzystane środki na świadczenia zdrowotne. Pozostałe 16 mln zł zaoszczędziły na kosztach administracyjnych, a 30 mln zł to skutki finansowe wygranych przez NFZ spraw sądowych. (...)
STOP nowotworom
W poprzednim numerze "SZ" przedstawiliśmy koncepcję prof. Tadeusza Popieli, przewodniczącego Rady Naukowej Polskiej Unii Onkologii włączenia lekarzy rodzinnych do prowadzenia diagnostyki nowotworowej. Czy gabinet lekarza rodzinnego może być skutecznym filtrem dla raka? Z dr. n. med. Adamem Windakiem, prezesem Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce rozmawia Krystyna Rożnowska (...)
Kryptonim 10.23
tylo
Gospodarność prezesa NFZ budzi podziw - skwapliwie pobiera składkę zdrowotną od ubezpieczonych, jednak nie za wszystkich leczonych płaci. Kiedy Centralne Biuro Ewidencji zmieniło numery PESEL części ubezpieczonych, poinformowało o tym NFZ. Ja nie wiedziałem jednak, że Kowalski, który aktywnie korzysta z moich usług, jest nieaktywny finansowo dla Funduszu. Okazało się, że takich pacjentów mam 9, kolega zaś 23, a w całym województwie jest ich około 900. Ilu w kraju - nie wiem. A wszystko przez to, że nie znałem tajnego kryptonimu 10.23. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Byczek
Janina Banachowska
Odsunęłam gospodarza, otarłam noworodkowi pysk słomą i z całej siły dmuchnęłam mu w nozdrza raz, a potem drugi i trzeci. Przy czwartym byczek się poruszył i zamuczał. Tymczasem urodziło się i drugie ciele, tym razem cieliczka. Oboje wyglądaliś-my w naszych białych ubraniach, jakbyśmy odbierali poród w oborze, co też i było prawdą. (...)
SZPITAL POLSKI
Oszczędza minuty i życie
Jakub Nowak
Nowoczesny, 64-rzędowy tomograf działa już w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym im. A. Mielęckiego Śląskiej AM w Katowicach. - Sprzęt tego typu jest potrzebny w każdym szpitalu specjalistycznym, a u nas tym bardziej, gdyż świadczymy wiele usług wysokospecjalistycznych, m.in. w zakresie transplantacji nerek, szpiku i wątroby - mówi Andrzej Płazak, dyrektor szpitala. (...)
ENEL-MED w Szpitalu Bielańskim
MM
W warszawskim Szpitalu Bielańskim uruchomiono (29 marca) oddział prywatnego Centrum Diagnostycznego ENEL-MED, które przez całą dobę, 7 dni w tygodniu, wykonuje specjalistyczne badania angiograficzne i zabiegi z zakresu radiologii interwencyjnej, bezpłatnej dla pacjentów szpitala. - To przykład współpracy państwowej i prywatnej służby zdrowia, która przynosi korzyści każdej ze stron, a przede wszystkim pacjentom - podkreśla Ewa Żydowicz-Mucha, dyrektor Szpitala Bielańskiego. Kierowana przez nią placówka, nie ponosząc żadnych nakładów inwestycyjnych, zyskała nowoczesną aparaturę diagnostyczną. (...)
Poszukiwanie zaginionych pieniędzy
hp
Poseł LPR Arnold Masin znalazł sposób na pokrycie długów polskich szpitali. - Z raportu NIK wynika, że z NFZ zniknęło 9 mld zł. Zachodnie koncerny farmaceutyczne zawyżały ceny leków na granicy i są za to winne budżetowi państwa prawie 2 mld zł, a straty na inwestycjach w produkcję osocza w latach 2001-2005 to następny miliard złotych - wyliczał poseł. - Czy Ministerstwo Zdrowia ma wolę ustalenia, gdzie one zniknęły? Wiceminister zdrowia Bolesław Piecha wyjaśnił, że 9 mld zł nie zniknęło, tylko zostało wydane bez należytej dbałości o podstawy prawne. Obarcza to zarząd NFZ, działający w 2003 i 2004 r. Piecha dodał jednak, że większość tych pieniędzy przeznaczono na świadczenia zdrowotne, czyli trafiły one do pacjentów. (...)
Jak powstanie krajowa sieć szpitali
hp
Resort zdrowia pracuje nad zasadami stworzenia krajowej sieci szpitali. Ma ona powstać pod koniec 2006 r. Zdaniem MZ, obecnie wykorzystanie łóżek szpitalnych wynosi około 60%. Ministerstwo przeanalizowało dane dotyczące liczby szpitali, przypadających na 10 tys. mieszkańców w podziale na tzw. szpitale krótkoterminowe (średni czas leczenia ok. 5 dni), długoterminowe i szpitale psychiatryczne w większości państw Europy. Pod lupę wzięto również dotychczasowe wykorzystanie łóżek w Polsce. Z danych ministerstwa wynika, że do połowy ubiegłego roku średni wskaźnik wykorzystania łóżek w polskich szpitalach wynosił 61-62%. (...)
W betonowych butach
hp
Szpitale będą musiały zwrócić tylko 30% pożyczki zaciągniętej z budżetu państwa w BGK - zakłada projekt nowelizacji ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej, którą rząd skierował do Sejmu. Obecnie zobligowane są do zwrotu 50%. Zgodnie z ustawą o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych ZOZ-ów z 2005 r., szpitale mogły zaciągnąć pożyczkę z budżetu państwa na spłatę zaległych zobowiązań. Pożyczka w pierwszej kolejności miała być przeznaczona na wypłatę zaległych podwyżek z tytułu tzw. ustawy 203. (...)
PRAWO
Orzeczenie i co dalej?
Adam Kozierkiewicz
13 maja 2003 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) wydał orzeczenie w sprawie złożonej przez sąd holenderski, a dotyczącej wyjaśnienia sytuacji pani V.G. Müller-Fauré oraz pani E. E. M. van Riet wobec holenderskich ubezpieczycieli zdrowotnych. Orzeczenie zawiera interpretację artykułów 59 i 60 Traktatu Założycielskiego Wspólnoty Europejskiej, regulujących zasadę swobody świadczenia usług. Interpretacja, o którą poproszono ETS, związana jest z prawem krajowym Królestwa Holandii, ponieważ tego systemu dotyczyła, oraz zapisami rozporządzenia WE 1408/71. (...)
Czy moloch wyzdrowieje?
Szpital Uniwersytecki jest w trakcie głębokiej, choć mocno spóźnionej restrukturyzacji. Jego organ założycielski - Uniwersytet Jagielloński - ma dylemat: budować nowy obiekt w Prokocimiu czy modernizować stare, stuletnie niekiedy budynki? Starania o nowy Szpital Uniwersytecki trwają od 50 lat. W 2005 r. rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego Franciszek Ziejka uzyskał od ówczesnego ministra zdrowia Marka Balickiego gwarancję pomocy. Czy zostanie ona dotrzymana po zmianie rządzącej formacji politycznej? Z dr. prawa Andrzejem Kuligiem, dyrektorem Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, rozmawia Halina Kleszcz. (...)
Z DROGI...
Prima aprilis
Andrzej Musiałowicz
Rok 2006 będzie przełomem w polskim systemie opieki zdrowotnej. Przede wszystkim uda się wreszcie, po dwudziestu z górą latach, zakończyć układanie sieci szpitali. Będzie, co prawda, trochę medialnego szumu, kilka protestów, nieco zmian w liście sieciowych szpitali, ale zaraz potem każdy dyrektor szpitala, każdy właściciel publiczny będzie mieć pewność co do swojego miejsca w szyku. Dla jednych będzie to pewność uzyskiwania kontraktów od płatnika, dla innych sygnał do szybkiego rozpoczęcia procesu zmian, prywatyzacji, zmiany struktury świadczeń, restrukturyzacji zasobów, itp. (...)
OKIEM DYREKTORA
Wygrana?
Janusz Atłachowicz
W przedostatnim dniu marca br. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę, w wyniku której szpitale mają odzyskać pieniądze wydane na obowiązkowe podwyżki z tytułu tzw. ustawy 203. Czyżby kolejna wygrana i sukces szpitali, które teraz będą mogły złapać drugi oddech? Pierwszym były już wszak pieniądze uzyskane przez szpitale w ramach ustawy o restrukturyzacji i pomocy publicznej. 200 mln zł dotacji dla tzw. niezadłużonych i 2,2 mld zł na programy restrukturyzacji oraz umorzenia części zobowiązań. Z tej ostatniej kwoty nie wykorzystano ok. 600 mln zł. Myślę, że Ministerstwu Zdrowia uda się nowelizacja ustawy i niewykorzystane środki nie wrócą do budżetu, tylko trafią do szpitali. (...)