Spis treściSZ nr 39–42/2006
z 29 maja 2006 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2006
AKTUALNOŚCI
Pomysły dla naiwnych
Aleksandra Gielewska
Strajk łatwiej zacząć niż skończyć. Zwłaszcza pełzający i nękający. Dla jego organizatorów byłoby najlepiej, gdyby po prostu sam wygasł. Dyrektorzy placówek mieliby szansę realizacji kontraktów z NFZ, a zatem - wypłaty comiesięcznych, niskich wynagrodzeń. Frustrację organizatorów łatwo przemilczeć, a sukces niektórych nagłośnić. (...)
PANOPTICUM
PGZ, czyli wieczorynka pielęgniarska
Marek Wójtowicz
Jednym z zanikających, choć bardzo użytecznych rozwiązań systemu budżetowej służby zdrowia, są pielęgniarskie gabinety zabiegowe (PGZ), zlokalizowane przy filiach pogotowia ratunkowego. Działający w głębokim terenie karetkowy zespół wyjazdowy (lekarz, sanitariusz, kierowca) wspomagany bywa gdzieniegdzie przez stacjonarny zespół pielęgniarek zmianowych. (...)
VOX EX SILESIA
Układ
Andrzej Sośnierz
W ciągu ostatnich kilku lat służba zdrowia stała się takim samym obszarem penetracji układu, jakim wcześniej były sektory: paliwowy, wydobywczy, chemiczny czy farmaceutyczny. Układ jest chciwy, ma coraz więcej współpracowników, a więc i gęb do wykarmienia, musi się więc przenosić na coraz to nowe obszary. (...)
TYLKO FAKTY
Miller trzyma się mocno
Marek Nowicki
Granice absurdu zostały przekroczone. Minister zdrowia złożył wniosek o odwołanie prezesa NFZ przyznając jednocześnie, że bardzo dobrze mu się z nim współpracuje i nie ma do niego żadnych zastrzeżeń. Rada Funduszu nie zgodziła się na odwołanie. Politycy PiS-u jednak napierają. Chcą odwołać Millera, choć nie są w stanie sformułować przeciwko niemu żadnych sensownych zarzutów. (...)
Obietnice, spory i protesty
Halina Pilonis
W ostatnich tygodniach z ust ministra zdrowia padło wiele obietnic. Niestety, jak na razie - bez pokrycia. 19 maja Zbigniew Religa przed spotkaniem z premierem Marcinkiewiczem, wicepremier Gilowską i wicepremierem Dornem, na którym miał być omawiany jego program naprawy sytuacji w służbie zdrowia, zapowiedział, że jeśli jego koncepcja nie zostanie zaakceptowana, poda się do dymisji. Po spotkaniu oświadczył, że nie ma powodu, żeby odejść. Należy więc oczekiwać, że Religa zacznie wdrażać swój program naprawczy. (...)
Wizyta ukraińskich onkologów w wielkopolskim urzędzie marszałkowskim
Więcej raków tarczycy
SIEL
- Największą naszą bolączką są późne diagnozy, które zmniejszają efekty leczenia. A nowotworów przybywa. U dzieci i młodzieży dziesięciokrotnie, w niektórych rejonach nawet piętnastokrotnie wzrosła na przykład zachorowalność na raka tarczycy - mówił dr Wiktor Paramonow, dyrektor Centrum Onkologii w obwodzie czerkaskim i poseł tamtejszej rady województwa. Podczas spotkania z dr. Markiem Danielem, dyrektorem Departamentu Ochrony Zdrowia i Przeciwdziałania Uzależnieniom Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, ukraińscy onkolodzy nie ukrywali, że aż w 10 okręgach ich rejonu, zamieszkałych przez 140 tys. osób, panuje radioaktywne zanieczyszczenie środowiska. (...)
Dzień Polskiej Farmacji
Na rzecz zdrowia
(MM)
Już po raz piąty z okazji Dnia Polskiej Farmacji "Gazeta Farmaceutyczna" zorganizowała sesję naukowo- -szkoleniową, w której wzięli udział wybitni naukowcy z Polski i zagranicy. Jako że tegoroczne święto środowiska farmaceutycznego przebiegało pod hasłem "Nauki farmaceutyczne na rzecz zdrowia", prelegenci mówili o przełomowych lekach stosowanych w terapii wielu chorób (m.in. depresji i cukrzycy), innowacyjnych systemach dostarczania leku do organizmu oraz znaczeniu biotechnologii roślin w wytwarzaniu związków naturalnych stosowanych w lecznictwie. (...)
Pierwsza w Polsce transplantacja ręki od obcego dawcy
Nowa ręka
Ewa Krupczyńska
W 1971 roku prof. Ryszard Kocięba jako pierwszy w Polsce wykonał udany zabieg replantacji ręki (jako trzeci tego typu zabieg w Europie). Po 35 latach jego wychowankowie przeprowadzili pierwszy w Polsce przeszczep ręki od obcego dawcy. 2 kwietnia br. w Szpitalu im. św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy koło Wrocławia 34-letniemu Leszkowi Opoce, któremu 13 lat temu maszyna obcięła rękę poniżej łokcia, przeszczepiono przedramię 42-letniego mężczyzny, który zmarł w jednym z wrocławskich szpitali. Była to 27. operacja przeszczepienia ręki od obcego dawcy na świecie. (...)
FARMACJA
NFZ wydaje już na leki co piątą złotówkę, pacjenci również dopłacają coraz więcej
Drogie leki
(MM)
Koszty refundacji leków ciągle rosną - w zeszłym roku NFZ wydał na ten cel ponad 6,315 mld zł, o 3,35% (ponad 205 mln zł) więcej niż w 2004 roku. Ale pacjenci również musieli wysupłać z własnych kieszeni więcej - poziom ich współpłacenia wzrósł z 34,3 do 35%. Łączna wartość leków objętych refundacją NFZ przekroczyła 9,45 mld zł, co oznacza wzrost o 6,2% w stosunku do 2004 roku. Fundusz przeanalizował wszystkie informacje, które docierają do niego z aptek. Na ich podstawie opracował raport, z którego wynika, że w 2005 roku na terenie całego kraju zrealizowano ponad 170 mln recept, na których lekarze zaordynowali ponad 255 mln pozycji leków. Refundacją objęto 382 mln opakowań lekarstw. (...)
REPORTAŻ
Terapeuci doceniają pracę wolontariuszy
Darmowa przysługa
Anna Staśkiewicz
Wycieczki, zabawy, koncerty - większość imprez dla podopiecznych Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego przy poznańskiej Grobli udaje się zorganizować dzięki pomocy wolontariuszy. Wielką rolę odgrywają również w pracy hospicjów. Wkrótce być może staną się też ważni w ratownictwie przedszpitalnym. (...)
ZARZĄDZANIE
BSC jako metoda zarządzania w zakładach opieki zdrowotnej niezorientowanych na zysk
Balanced Scorecard
Andrzej Brzozowski, Mariola Ciszewska
W sektorze usług IT, usług bankowych, motoryzacyjnych, urządzeń elektronicznych ciągłe ulepszanie procesów prowadzi do redukcji kosztów, jednocześnie jakość produktów i usług wzrasta. Innowacje i nowe metody są szybko asymilowane, z czego korzystają klienci. W sektorze usług medycznych sytuacja wygląda inaczej. Koszty są wysokie i dynamicznie rosną. Wzrost kosztów tylko częściowo może być tłumaczony poprawą jakości. Prawidłowo stosowana koncepcja BSC przynosi przełomowe rezultaty. W szpitalach i innych zakładach opieki zdrowotnej pozwala obniżać koszty przy jednoczesnym podnoszeniu jakości i dostępności usług. (...)
KLINIKA
Stwardnienie rozsiane
Michał Owecki
SM jest przewlekłą chorobą, zazwyczaj prowadzącą do inwalidztwa. Czas od wystąpienia pierwszych objawów do rozwoju niesprawności, uniemożliwiającej samodzielne funkcjonowanie jest zawsze kwestią indywidualną. Korzystnymi prognostycznie czynnikami pozostają: płeć żeńska, przebieg rzutowo-remisyjny, młodszy wiek zachorowania, pierwotne objawy pod postacią zapalenia nerwu wzrokowego, oraz ze strony dróg czuciowych. Gorszym rokowaniem cechują się natomiast przypadki z obecnością objawów początkowych pod postacią zajęcia dróg piramidowych, móżdżku i pnia mózgu. Rokowniczo niekorzystne pozostają ponadto: przebieg z częstymi rzutami, niepełne wycofanie się objawów po początkowych rzutach, a także rozległe ogniska demielinizacji widoczne w badaniu MRI. (...)
Nowe wytyczne w terapii SM
Jacek Zaborski
Podsumowanie doświadczeń w długoterminowej terapii SM oraz optymalizacja leczenia stwardnienia rozsianego w świetle nowych wytycznych europejskich były głównymi tematami międzynarodowej konferencji, która odbyła się w Costa Adeje na Teneryfie (12-14 maja). Uczestnicy byli zgodni co do tego, że skuteczna terapia stwardnienia rozsianego to długoterminowe leczenie preparatami, które kontrolują neurodegenerację i nie prowadzą do powstawania przeciwciał neutralizujących. Dr Tjalf Ziemssen, kierownik Kliniki Stwardnienia Rozsianego Politechniki Drezdeńskiej (Niemcy) przedstawił aktualny stan wiedzy na temat procesów patologicznych prowadzących do rozwoju SM. (...)
Zakażenia układu moczowego
Barbara Darewicz, Marcin Chlabicz
Zakażenia układu moczowego (ZUM) stanowią około 20% wszystkich zakażeń pozaszpitalnych oraz około 40% zakażeń szpitalnych. Z badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika, że około 7 mln wizyt rocznie związanych jest z ZUM, w tym około 2 mln z zapaleniem pęcherza moczowego. Około 15% wszystkich antybiotyków przepisywanych jest właśnie z powodu infekcji dróg moczowych. Czynnikami sprzyjającymi ich rozwojowi są: ciąża, podeszły wiek, przeszkoda w odpływie moczu (np. kamica dróg moczowych, łagodny rozrost gruczołu krokowego), czynniki jatrogenne (takie jak: cewnikowanie pęcherza moczowego, instrumentacja dróg moczowych), wady wrodzone dróg moczowych, cukrzyca, niedobory odpornościowe (AIDS), dna moczanowa, pęcherz neurogenny, schyłkowa niewydolność nerek (dializy), stosunki płciowe oraz długotrwałe unieruchomienie w łóżku. (...)
NAUKA
Evidence Based Medicine (cz. 3)
Obiektywizacja badań klinicznych
Justyna Kowalska
Błąd systematyczny (bias, systematic error) to błąd w ocenie wyników, którego przyczyną są nieprawidłowości zaburzające losowość w badaniu, a więc niezależność od czynników zewnętrznych. Nieprawidłowości te mogą wystąpić na każdym etapie badania: projektowania, przeprowadzania, zbierania danych i analizy końcowej. Obecnie wprowadzono do badań klinicznych standardowe metody pozwalające na zmniejszenie ryzyka popełnienia błędu, a tym samym - przeniesienia niewłaściwych wniosków do praktyki klinicznej. Najważniejsze to: randomizacja, zatajenie alokacji oraz maskowanie. (...)
Nowy antybiotyk z afrykańskiej ziemi
PAP, tk
Platensymycyna należy do nieznanej wcześniej klasy antybiotyków. Jej działanie polega na blokowaniu syntezy kwasów tłuszczowych. Kwasy te są budulcem bakteryjnej błony komórkowej. Żaden ze stosowanych dotąd antybiotyków nie działa w ten sposób. Na razie nowy antybiotyk pozwolił wyleczyć myszy z zakażenia gronkowcem złocistym. Jak się wydaje, nie spowodował toksycznych efektów ubocznych. (...)
Modlitwa o zdrowie przedłuża życie
PAP, tk
Cotygodniowe praktyki religijne wywierają na zdrowie podobny wpływ, co statyny i ćwiczenia fizyczne - informuje "Journal of the American Board of Family Medicine". Badania nad związkami między wiarą a zdrowiem przeprowadził lekarz i ksiądz - dr Daniel Hall z University of Pittsburgh Medical Center. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Maria Pokorska-Lis
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONTRAKT
Nowy komisarz
Halina Pilonis
Artur Żerkowski z Opola został komisarzem elektem Porozumienia Zielonogórskiego. Obowiązki obecnego komisarza przejmie w połowie roku, kiedy zacznie się negocjowanie kontraktów na przyszły rok. Ma 39 lat, jest absolwentem Wydziału Lekarskiego AM w Krakowie, ma II stopień specjalizacji z pediatrii. Wcześniej pracował w szpitalu, od 2000 r. prowadzi własny NZOZ w Otmuchowie. Jest wiceprezesem Związku Zawodowego Pracodawców Opieki Medycznej Pro Homine Opolszczyzny oraz członkiem Prezydium PZ. (...)
Wszystkie badania
Andrzej Michalski
W oczach przeciętnego czytelnika prasy, słuchacza czy widza - polski lekarz to obecnie albo skorumpowany, wysokiej klasy specjalista z tytułem i "nazwiskiem", albo pijak lub w najlepszym razie niedouczony gamoń. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Ziemniaki
Janina Banachowska
Pacjent, który się zgłosił, był pierwszą ofiarą wiosennych prac. Sadzili ziemniaki, chłop wyjmował skrzynkę sadzeniaków z wozu, skrzynka była stara, słaba i do niczego się nie nadająca, rozleciała się gospodarzowi w rękach, posypały się ziemniaki z kawałkami szczapek ze skrzynki i jedna spora wbiła się chłopu w nogę. Ledwo do mnie przykuśtykał, choć pole miał niedaleko. (...)
SZPITAL POLSKI
Co dalej, szpitalu powiatowy?
Janusz Atłachowicz
Podobno mamy system ochrony zdrowia. Ale nie mogę pozbyć się wrażenia, że ludzi, którzy go rozumieją i znają, jest jakby coraz mniej. Widać to i słychać zwłaszcza w wypowiedziach polityków wszystkich szczebli: od samorządowców po przedstawicieli parlamentu i liderów partii. Podobno na zdrowiu zna się każdy Polak, a to automatycznie oznacza, że zna się również na systemie ochrony zdrowia. Tym, którzy są jego ważnym elementem: organom założycielskim i zarządzającym spzozami, brakuje jednak wiedzy na temat strategii i celów, do których system powinien dążyć. Czy istnieje bowiem strategia rozwoju w ochronie zdrowia? Czy są ustalone cele, które system powinien osiągnąć w określonym czasie? Jaka jest w nim rola i perspektywy dla szpitala powiatowego? (...)
Poziom finansowania usług medycznych
Nierówny dostęp do świadczeń
(MM)
Dostępność świadczeń zdrowotnych finansowanych przez NFZ nie jest jednakowa w każdym województwie. Fundusz chce te dysproporcje zmniejszyć, ale - twierdzi - potrzebuje na to co najmniej trzech kolejnych lat. Pod względem dostępności hospitalizacji uprzywilejowani są m. in. mieszkańcy Mazowsza, Śląska i Wielkopolski - regionów, w których działają szpitale kliniczne, oferujące szeroki zakres usług wysokospecjalistycznych. Pacjenci z województw pozbawionych ośrodków akademickich muszą szukać specjalistycznej pomocy medycznej poza miejscem zamieszkania. (...)
Małopolskie Centrum Reumatologii, Immunologii i Rehabilitacji
Zarządzanie zmianą
Halina Kleszcz
Zarządzanie zmianą - Halina Kleszcz
Połączenie dwóch szpitali spowodowało w konsekwencji, że nowy publiczny podmiot - Małopolskie Centrum Reumatologii i Rehabilitacji (MCRiR) Szpitala Specjalistycznego im. Józefa Dietla będzie głównym dysponentem łóżek reumatologicznych (80 proc.) w Małopolsce. Najbliższy, nowocześnie wyposażony, ale znacznie mniejszy oddział o profilu reumatologicznym mieści się w Szpitalu Powiatowym w Suchej Beskidzkiej, 100 km od Krakowa. Specjalisty od zarządzania zmianą przy tej fuzji nie zatrudniono, ale studenci Wydziału Ochrony Zdrowia CMUJ będą się o niej uczyć i pisać na jej temat prace magisterskie. (...)
Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie
Diagnostyka w jednym miejscu
(MM)
Nowe centrum diagnostyczne otwarto 17 maja w chorzowskim Zespole Szpitali Miejskich (ZSM). Usytuowano je w pomieszczeniach piwnicznych budynku przy ul. Strzelców Bytomskich. W centrum znajdują się dwie pracownie rentgenowskie oraz pracownie EEG, USG, endoskopii (wykonuje się tutaj badania gastroskopii i kolonoskopii) i badań kardiologicznych (EKG, próby wysiłkowe, Holter). (...)
Z DROGI...
Przeciek (nie)kontrolowany
Andrzej Musiałowicz
Oczekiwane przez pracowników zakładów opieki zdrowotnej, zapowiadane przez polityków i wymarzone przez wystraszonych pacjentów zwiększenie nakładów przeznaczonych na opiekę zdrowotną w Polsce, przy obecnym poziomie szacunku dla publicznych pieniędzy przypomina napełnianie dziurawego wiadra. Przynajmniej dwie strony (politycy i pracownicy) zdają sobie z tego sprawę. Ale zarazem tkwią w niezrozumiałej nadziei, że napełnianie będzie większe niż niekontrolowany wyciek. Nikomu nie szkoda tego, co wycieknie, bo przecież wycieka tak już od lat i do tej sytuacji można się było już przyzwyczaić. (...)
OKIEM DYREKTORA
Przesilenie
Janusz Atłachowicz
Sektor ochrony zdrowia jest dziedziną gospodarki narodowej, która poddawana jest chyba najczęstszym i najbardziej radykalnym zmianom. To dowód, że brakuje jednej, spójnej, długofalowej polityki w tym zakresie. Każda partia polityczna, każda ekipa w Ministerstwie Zdrowia inaczej widzi rozwiązanie problemów sektora. Mnożą się cudowne pomysły, których wdrożenie ma uzdrowić sytuację. Jednym z nich jest "zatkanie dziury" w systemie przepisywania i refundacji leków. Drugi to likwidacja niegospodarności i złego zarządzania, które są podobno przyczynami zadłużania się szpitali. Jeszcze innym pomysłem na znalezienie brakujących środków jest ograniczenie liczby szpitali. Większość dostrzega bowiem brak środków w systemie, lecz szuka ich również tylko w systemie. (...)
TEKST SPONSOROWANY
AstraZeneca - dbamy nie tylko o zdrowie
AstraZeneca to jedna z największych firm farmaceutycznych na świecie. Jest producentem nowoczesnych leków przeznaczonych do zwalczania chorób stanowiących najważniejsze wyzwania współczesnej medycyny. AstraZeneca dostarcza leki w 7 głównych dziedzinach medycyny: onkologii, pulmonologii, gastroenterologii, kardiologii, psychiatrii, anestezjologii oraz antybiotykoterapii. (...)