Spis treściSZ nr 5–8/2007
z 22 stycznia 2007 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2007
WYDARZENIA
Równość dłużników?
Aleksandra Gielewska
Mieliśmy ostatnio całkiem udane 2 lata: była i pomoc publiczna, i ekstraprzychody w NFZ, a także spory grosz od samorządów. Ale okres prosperity pomału się kończy. Dla niektórych - niemal z dnia na dzień. Przede wszystkim dlatego, że pojawiają się brzemienne dla finansów zozów konsekwencje decyzji politycznych i obowiązujących regulacji prawnych. Najsilniej dotkną szpitale. I nie chodzi tu tylko o sprawę dyżurów lekarskich i wygranej dr. Misia. (...)
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego
Szpitale muszą spłacić prywatnych wierzycieli
Aleksandra Kurowska
Komornicy mają prawo ściągać z kont bankowych szpitali i przychodni pieniądze na spłatę długów wobec firm prywatnych - uznał Trybunał Konstytucyjny. - To poważny problem, musimy go szybko rozwiązać wspólnie z resortem finansów i samorządami - mówi minister Zbigniew Religa. Na razie nie ma pomysłu, jak to zrobić. Trybunał rozpatrzył wątpliwości stołecznego sądu, do którego ZOZ z Żyrardowa zaskarżył działania komornika. Komornik zajął na rzecz prywatnego przedsiębiorcy pieniądze z konta, na które NFZ wpłacił zaliczkę na świadczenia zdrowotne. Zdaniem sędziów TK, przepis Kodeksu postępowania cywilnego, zwalniający z egzekucji komorniczej środki spzozów uzyskane z tytułu dostaw, robót lub usług w wysokości do 75 proc. każdorazowej wpłaty - jest niezgodny z konstytucją. (...)
Niby więcej, a jednak mniej
Kontrakty 2007
MM, EK, BA, SIEL, HP, JAG
Proces kontraktowania zakończył się w całej Polsce powodzeniem. Obyło się bez większych napięć, które towarzyszyły mu w ubiegłym roku - poinformował prezes Narodowego Funduszu Zdrowia Andrzej Sośnierz. - Tam, gdzie z różnych przyczyn odwołano konkurs lub trzeba go powtórzyć, przedłużono dotychczasowe umowy albo je aneksowano - dodał. I podziękował świadczeniodawcom, że wykazali się odpowiedzialnością. (...)
Rozmów o podwyżkach nie będzie, chyba że z anestezjologami
Ostry kurs ministra
Aleksandra Kurowska
Minister zdrowia zapowiedział, że spełnienie podwyżkowych żądań lekarzy oznaczałoby niemal całkowite ograniczenie refundacji leków i sprzętu rehabilitacyjnego oraz zakupów sprzętu medycznego. Lekarze grożą strajkiem w maju, jeśli ich średnie zarobki nie wzrosną do 5 tys. zł, a w przypadku specjalistów - do 7,5 tys. - W ogóle nie włączę się w takie rozmowy - oświadczył Zbigniew Religa. Zdaniem resortu podwyżki przyznane lekarzom od października zeszłego roku były olbrzymim sukcesem. Płace pracowników, nie tylko medycznych, wzrosły średnio o 27 procent, czyli 570 zł. (...)
Zgodnie z klauzulą opt-out?
HP
500 mln zł rocznie będzie kosztować wprowadzenie nowego sposobu naliczania czasu pracy lekarza, czyli opłacania dyżurów - oszacował resort zdrowia. Wiceminister Bolesław Piecha zapowiedział w Sejmie zmiany w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Na jakim etapie jest nowelizacja ustawy o zozach wprowadzająca zmiany w kwestii czasu pracy pracowników medycznych? - pytali ministra zdrowia posłowie podczas plenarnych obrad Sejmu 11 stycznia. Rządowi zarzucili opieszałość w dostosowywaniu krajowych przepisów do unijnych regulacji. (...)
Małopolska za Misiem
MIM
Za dr. Czesławem Misiem, pionierem walki o unijny wymiar czasu pracy, ruszyli do sądów medycy z Małopolski i innych regionów. Ile pozwów już trafiło do sądów RP, nie wie nawet Ministerstwo Zdrowia. Zjawisko, wbrew przewidywaniom, nie ma na razie charakteru masowego. W całej Małopolsce mówi się o około 300 lekarskich pozwach przeciwko pracodawcom. Zgodnie z zapowiedziami, jako pierwsi w ślady Misia poszli lekarze z Oświęcimia. Pozwy złożyli też m.in. lekarze z Olkusza, Wadowic i Suchej Beskidzkiej. W większości są to pozwy zbiorowe, wzorowane na zamieszczonych na stronie OZZL. (...)
Klątwa byłego prezesa
HP
Podstawowa opieka zdrowotna padła ofiarą ustawy podwyżkowej - uważa Porozumienie Zielonogórskie. Rzecznik PZ Robert Sapa nazywa ją nawet "klątwą byłego prezesa NFZ Jerzego Millera". W 2007 r., zgodnie z ustawą o przekazaniu środków na wzrost wynagrodzeń, przyrost stawki kapitacyjnej w podstawowej opiece zdrowotnej wylicza się mnożąc średnią krajową stawkę kapitacyjną z 2005 r. przez 30% i wynoszący 0,63 wskaźnik udziału kosztów pracy w ogólnych kosztach w poz. PZ uważa, że za podstawę wyliczeń powinno się przyjąć stawkę kapitacyjną z 2006 r., czyli 5,80 zł, a nie z 2005 r., kiedy wynosiła 4,95 zł. Ponadto, ustawa nie przewidziała podwyżek dla lekarzy, którzy są właścicielami lub współwłaścicielami zakładów opieki zdrowotnej i świadczą usługi medyczne. (...)
Powrót Łapińskiego?
Aleksandra Kurowska
Były minister zdrowia Mariusz Łapiński jest jedynym kandydatem na szefa Zakładu Zdrowia Publicznego warszawskiej AM. Jego kandydatura wzbudziła na tyle duże kontrowersje, że Rada Wydziału Nauki o Zdrowiu AM odłożyła głosowanie nad nią. Dziekan wydziału prof. Piotr Małkowski stwierdził, że M. Łapiński ma imponujący dorobek naukowy jako lekarz i nauczyciel akademicki. M. Łapiński zlikwidował kasy chorych, a we wrześniu 2004 r. NIK stwierdziła, że za jego czasów w resorcie dochodziło do licznych nieprawidłowości w ustalaniu cen na leki z importu i tworzeniu list refundacyjnych. Spowodowało to wielomilionowe straty dla budżetu, sprawę nadal bada prokuratura. Łapiński występuje też w śledztwach dotyczących tzw. afery sprzętowej i budowy Laboratorium Frakcjonowania Osocza w Mielcu.
O TYM SIĘ MÓWI
Tysiące poprawek do sieci
Aleksandra Kurowska
Resort zdrowia 10 stycznia zakończył konsultacje projektu ustawy o sieci szpitali. Trwały one dwa miesiące. - Swoje uwagi przesłało nam kilkaset organizacji. Przeciętnie każda z nich przygotowała ich po kilkadziesiąt - poinformował "SZ" Piotr Warczyński, dyrektor Departamentu Organizacji Ochrony Zdrowia w Ministerstwie Zdrowia. Część z nich ma charakter ideowy i całkowicie neguje powstanie sieci, inne zawierają szczegółowe propozycje dotyczące konkretnych zapisów. (...)
Drugi etap reformy Łapińskiego
Krzysztof Bukiel
Rządowy projekt ustawy o sieci szpitali można określić jednym zdaniem: oto drugi etap reformy Łapińskiego. Pierwszym było podporządkowanie finansowania świadczeń ministrowi zdrowia - za pośrednictwem NFZ. Drugim jest właśnie projektowane podporządkowanie MZ finansowania szpitali. W trzecim etapie rząd zajmie się zapewne ambulatoryjną opieką zdrowotną, by wreszcie przywrócić budżetową służbę zdrowia, czyli pełną kontrolę polityków nad systemem. (...)
Jaki los czeka szpitale spoza sieci?
Władysław Sidorowicz
Projektodawca uchyla się od odpowiedzi na pytanie o los szpitali spoza sieci. Obecnie ich rozproszona struktura jest elementem bezpieczeństwa zdrowotnego. Niebagatelne jest przyzwyczajenie ludzi do ich istnienia, ale jeszcze ważniejsza jest rola tych szpitali w substytuowaniu niedoorganizowanej opieki rejonowej. Szkoda, że projektodawca nie przewidział zachęt do wiązania się szpitali z sieci ze szpitalami spoza sieci w system gronowy, który łagodziłby terytorialne skutki zmian, nie tylko dla opieki zdrowotnej, ale i sytuacji społecznej pracowników. Wymagałoby to jednak nieco innego zdefiniowania celów ustawy. (...)
Rybak we mgle i jego sieć
Dariusz Wasilewski
Ocena funkcjonowania (efektywności) samodzielnych publicznych zakładów w województwie podlaskim była celem projektu zrealizowanego przez Instytut Zdrowia Publicznego i Ubezpieczeń Społecznych Wyższej Szkoły Biznesu - National Louis University w Nowym Sączu przy współpracy z naukowcami z Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu i ekspertami Agencji Konsultingowo-Edukacyjnej Ordo. (...)
Pod rozwagę uczestnikom dyskusji
Michał Milczarek
Oceniając projekt ustawy o sieci szpitali, warto odwołać się do jego uzasadnienia, aby poznać cel regulacji. Twórcy projektu diagnozując trendy w opiece zdrowotnej, szczególną uwagę skupiają na osiągnięciach technicznych i naukowych w medycynie, które wpływają na zapotrzebowanie na infrastrukturę medyczną. Ich zdaniem obecna sytuacja w szpitalnictwie charakteryzuje się m.in.: znacznym zintensyfikowaniem części opieki medycznej zamkniętej oraz jej wyraźnym podziałem na opiekę intensywną (krótkoterminową) i przewlekłą - długoterminową, znacznym stechnicyzowaniem oraz wzrostem kosztów opieki krótkoterminowej zarówno na etapie inwestycyjnym, jak i eksploatacyjnym, w przeszłości - preferowaniem ekstensywnych form rozwoju opieki szpitalnej, stąd niewłaściwa struktura organizacyjna szpitali, powodująca nadmierne koszty i nieefektywne wykorzystanie zasobów. (...)
FELIETONY
Oaza spokoju?
Andrzej Sośnierz
Problemy lustracyjne wciąż wstrząsają naszym życiem publicznym i wydaje się, że nie ma już w nim żadnej sfery, którą nie sterowaliby agenci tych lub innych służb. W tym całym wzburzonym morzu emocji enklawą spokoju i bezpieczeństwa pozostaje służba zdrowia. Nomen omen - bo służba zdrowia musi być przecież zdrowa. Jak dotąd - afery lustracyjne skutecznie omijają nasz resort i całą branżę. Niemniej na dnie duszy czai się niepokój, że ta cisza może być tylko pozorna. Bo gdy sięgnę pamięcią wstecz, to przecież pamiętam, że byli tacy koledzy, przy których wszelkie odważniejsze dyskusje polityczne gwałtownie się ucinały. (...)
PANOPTICUM
Baj, baj... dyżury
Marek Wójtowicz
Kontynuując wątek "nieunijności" polskich dyżurów lekarskich, przedstawiam poniżej sposoby wyjścia z tej sytuacji. Zwracam uwagę, że Sąd Okręgowy w Krakowie, uznając 29 grudnia ub.r. roszczenia dr. Czesława Misia, "dał" mu nie kasę, a dni wolne jako ekwiwalent za godziny "nadpracowane" ponad unijną, tygodniową normę. Dyrektorzy polskich szpitali powinni natychmiast podliczyć za 3 lata wstecz sumę godzin "wolnego" udzielonych lekarzom po "szczególnie ciężkim dyżurze". (...)
TYLKO FAKTY
Trudne początki
Marek Nowicki
Do tej pory wszystko wydawało się proste. Było wezwanie - wysyłało się karetkę. Teraz dyspozytor musi jeszcze zdecydować, czy wysłać zespół z lekarzem, czy może wystarczy ratownik medyczny. Pół biedy, jeżeli decyzję może skonsultować z lekarzem koordynatorem, na razie jednak różnie z tym bywa. Dyspozytorka pogotowia w Gdańsku Wiesława Perkowska: - Czy się wahamy? Tak, ale jak zwykle liczy się szybkość działania. Lepiej wysłać karetkę bez lekarza, aniżeli czekać. Nam na pewno jest łatwiej pracować tam, gdzie jest pełna obsada w karetkach. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Czerwienica
Janina Banachowska
Był u mnie trzy tygodnie temu. Sinica obejmowała okolice ust, nos i uszy, a także ręce. W płucach było sporo trzeszczeń, wątroba powiększona, o ostrym brzegu i wzmożonej konsystencji. Pacjent miał duszności. Rozpoznałam niewydolność sercowo-oddechową, konieczne było rozcieńczenie, i to spore, zbyt gęstej krwi, a także tlenoterapia, by chory się nie udusił. No i koniec z paleniem papierosów. Wypisałam skierowanie do szpitala, poleciłam rzucić palenie. Obiecał, że się zastosuje. (...)
NA DWA GŁOSY
Kontrakty czy etaty?
Bożena Marcinkowska / Krystyna Płukis
Bożena Marcinkowska, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie:
W szpitalu, którym kieruję, na kontraktach jest 140 lekarzy. Właściwie wszyscy - z wyjątkiem ordynatorów, stażystów i rezydentów. I jest to forma zatrudnienia preferowana przez samych zainteresowanych. Lekarze, którzy powygrywali konkursy na ordynatorów, pytali mnie nawet, czy jest jakaś możliwość, żeby zostali np. tylko pełniącymi obowiązki ordynatorów i nie musieli przechodzić na etat, ale dalej pozostać na kontrakcie. (...)
Krystyna Płukis, dyrektor Szpitala Zachodniego w Grodzisku Mazowieckim:
Zdecydowanie wolę zatrudniać lekarzy na umowę o pracę, a nie na kontrakty. Lekarz na etacie jest bardziej wydajny, utożsamia się z zakładem pracy, do tego jest zdecydowanie bardziej dyspozycyjny niż lekarz na kontrakcie. Zatrudnienie na etacie ma według mnie zasadniczą przewagę nad kontraktem. Przede wszystkim daje mi o wiele większy wpływ na lekarza. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Z DROGI...
Wyścig z czasem
Andrzej Musiałowicz
W grudniu ukazał się projekt ustawy o sieci szpitali. Traf chciał, że akurat kilka dni później odbyła się w Krakowie konferencja poświęcona m.in. działaniom zmierzającym do utworzenia sieci szpitali. Już podczas pierwszych trzech wystąpień można było odnieść wrażenie, iż docelowa sieć rozumiana jest bardzo różnie. To nawet dobrze. Mam nadzieję, że ostateczna forma zapisów utrze się w wyniku dyskusji ze środowiskiem medycznym i samorządowym, dyrektorami zakładów opieki zdrowotnej i ich pracownikami. Nic o nas bez nas. (...)
OKIEM DYREKTORA
Negocjacje
Janusz Atłachowicz
Czas "negocjacji" kontraktu to jest chyba najtrudniejszy okres w rocznym cyklu funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej. Napisałem "negocjacji", gdyż w przeważającej większości przypadków to dyktat płatnika. Dyrektor zakładu może propozycje NFZ zaakceptować lub nie. Rzadko i w niewielkim stopniu uwzględniane są wnioski zozu, który chce dokonać racjonalnych zmian w propozycji kontraktu oferowanego mu przez płatnika. (...)
ZARZĄDZANIE
Czas pracy lekarzy w Polsce i UE
Jarosław Kycia
Wraz z uzyskaniem przez nasz kraj członkostwa Unii Europejskiej, prawo obowiązujące na terytorium RP zostało poszerzone o zespół norm o charakterze wspólnotowym. Tym samym - stosowanie prawa wspólnotowego uzyskało wymiar praktyczny, stając się odtąd domeną nie tylko teoretyków prawa, ale także wszystkich organów stosujących prawo w Polsce. Prawo wspólnotowe należy stosować bezpośrednio, posiada ono przymiot pierwszeństwa wobec prawa polskiego. Gdy pierwszeństwa prawa UE nie da się zapewnić prowspólnotową wykładnią przepisu krajowego, należy odmówić zastosowania normy krajowej niezgodnej z prawem UE. (...)
GERIATRIA
InterRAI - systemowe działania w celu poprawy jakości opieki nad osobami starszymi
Jak poprawiać jakość opieki nad ludźmi starszymi?
Katarzyna Szczerbińska
Coraz częściej słyszymy o nieprawidłowościach w opiece nad mieszkańcami "domów opieki" oraz pacjentami w zakładach opieki długoterminowej. Media nagłaśniają problem złej jakości opieki nad osobami starszymi pokazując karygodne przykłady niedbalstwa i praktyki urągające godności człowieka. Ale tak naprawdę nie wiemy, czy są to przypadki tylko sporadyczne. Jak to możliwe, że do takich nadużyć w ogóle dochodzi? Zarówno domy pomocy społecznej, jak i zakłady opiekuńczo-lecznicze oraz pielęgnacyjno-opiekuńcze podlegają kontroli organów nadzorczych i są zobligowane do wdrażania standardów. (...)
FARMACJA
Zmiany na listach
Grażyna Mickiewicz
MZ skierowało do uzgodnień zewnętrznych projekty 4 rozporządzeń refundacyjnych z załączonymi propozycjami list leków refundowanych przez NFZ. Przygotowanie wykazów trwało dłużej niż zakładano; jak wyjaśniał wiceminister Bolesław Piecha, pracę prowadzono bowiem w 2 zespołach: oceniającym lek według kryteriów farmakoekonomicznych oraz uwzględniającym jego innowacyjność terapeutyczną. Na listy trafiły 522 produkty lecznicze do tej pory dostępne za 100-proc. odpłatnością. W tej grupie są 52 leki uznawane za innowacyjne; zdaniem ministra Piechy wprowadzają one "istotny postęp w korzyściach leczniczych, ale nie podnoszą przy tym kosztów leczenia". Pozostałe to leki generyczne, z czego 211 to tzw. nowe, pierwsze leki generyczne. (...)
Bioton rozszerza działalność
MM
Bioton SA, producent insuliny ludzkiej i antybiotyków, rozszerza działalność o wytwarzanie preparatów krwiopochodnych stosowanych w leczeniu skaz krwotocznych. Produkcję uruchomi w Laboratorium Frakcjonowania Osocza w Mielcu; będzie przeznaczona na rynek krajowy i strategiczne rynki zagraniczne (Rosja, Ukraina, Chiny, Indie). Spółka zawarła już umowę na 10-letnią dzierżawę LFO z syndykiem masy upadłościowej tego przedsiębiorstwa, uzyskała również prawo jego pierwokupu. Wysokość czynszu ustalono na 80 tys. zł miesięcznie. (...)
TECHNOLOGIE
Rozpuszczalny stent
Witold Ponikło
Rozpuszczalny stent wytworzony przez firmę Abbott nazwany został BVS (Bioabsorbable Vascular Solutions). Zbudowany jest z polimeru mlekowego ulegającego biorozpadowi, tzn. przemianie tego materiału w kwas mlekowy - naturalną substancję wytwarzaną przez organizm w czasie ćwiczeń fizycznych. Kwas ten z kolei rozkłada się na dwutlenek węgla i wodę. Jednocześnie z biorozpadem polimeru ze stentu uwalniany jest lek7 zapobiegający tendencji do ponownego zwężenia naczyń wieńcowych. Rozpuszczalny stent ma jeszcze tę zaletę - lepiej niż stenty metalowe dostosowuje się do kształtu naczynia krwionośnego. (...)
KLINIKA
KARDIOLOGIA
Wady serca (1)
Andrzej Wysokiński
Definicja wad serca obejmuje obecność nieprawidłowego połączenia pomiędzy jamami serca, naczyniami tętniczymi lub naczyniem a jamą serca, nieprawidłową czynność zastawek, odmienny kierunek przepływu krwi przez serce oraz niewłaściwe anatomiczne ułożenie serca w klatce piersiowej. Wady serca dzieli się na wrodzone i nabyte, organiczne i czynnościowe (nieorganiczne), odosobnione i złożone (skojarzone) oraz zastawkowe i pozazastawkowe. (...)
ONKOLOGIA
Onkologiczne badania skriningowe (2)
Radzisław Kordek
Zgodnie z zaleceniami komisji ekspertów UE, badania przesiewowe w onkologii w Polsce powinny obejmować skrining cytologiczny w kierunku raka szyjki macicy u kobiet w wieku 30-59 lat co 3-5 lat, skrining mammograficzny u kobiet w wieku 50-69 lat co 2-3 lata i badania na obecność krwi utajonej po 50. r. ż. Nie wykazano wpływu innych przesiewowych badań na obniżenie umieralności na inne nowotwory - dotyczy to także raka żołądka, płuca, endometrium, nerki czy też jajnika. (...)
REUMATOLOGIA
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
Arkadiusz Chlebicki
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zzsk) to przewlekła choroba zapalna atakująca stawy kręgosłupa oraz stawy krzyżowo-biodrowe, rzadziej stawy obwodowe, przyczepy ścięgniste. Mogą też występować zmiany pozastawowe. Częstość występowania zzsk w ogólnej populacji ocenia się na 0,1-1% [1]. W populacji Europy Środkowej wynosi ona 0,86%. Natomiast najwyższa jest w krajach Europy Północnej, osiągając w Norwegii 1,8% [2]. (...)
NAUKA
EBM według Cochrane Collaboration
Justyna Kowalska
Cochrane Library jest efektem działalności Cochrane Collaboration, założonej w 1993 r. międzynarodowej organizacji o charakterze non profit, nazwanej na cześć wybitnego epidemiologa brytyjskiego Archie'go Cochrane'a. Celem organizacji jest aktualizacja i obiektywizacja danych medycznych pochodzących z badań klinicznych i opublikowanych w czasopismach indeksowanych w dostępnych bazach medycznych, takich jak Medline, MBBASE, PubMed. Cochrane Collaboration dysponuje także zbiorami własnymi. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Łukasz A. Małek
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONFERENCJE
Nadzieje na 2007 rok
Halina Pilonis
Trzy życzenia dla rynku zdrowia w Polsce na 2007 rok - były tematem debaty zorganizowanej pod patronatem Dziennikarskiego Klubu Promocji Zdrowia. O tym, czego potrzeba polskiej opiece zdrowotnej dyskutowali przedstawiciele resortu zdrowia, NFZ, samorządu lekarskiego oraz producentów leków. (...)