Spis treściSZ nr 30–33/2007
z 23 kwietnia 2007 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2007
O TYM SIĘ MÓWI
Jan Osiecki
Są już pierwsze ofiary zmasowanych akcji prokuratury i służb specjalnych przeciwko lekarzom. Z braku organów do przeszczepów w ciągu ostatnich 2 miesięcy zmarło 18 osób. Działania Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro doprowadziły do zmniejszenia liczby oddawanych i pobieranych narządów. W styczniu br. pobrano do przeszczepów 46 narządów, natomiast w pierwszych 2 tygodniach kwietnia odnotowano jedynie 8 pobrań. Prof. Wojciech Rowiński, krajowy konsultant w dziedzinie transplantologii, poinformował, że z powodu braku organów w ciągu 2 ostatnich miesięcy zmarło 18 osób. Jeżeli sytuacja się nie zmieni, do końca 2007 r. ofiar może być kilkadziesiąt. Przyczyną takiego stanu jest m.in. teatralne zatrzymanie lekarza w szpitalu MSWiA, nagłośnione przez media - mówi prof. Rowiński. (...)
DYSKUSJA REDAKCYJNA
W ostatnich miesiącach w obszar medycyny coraz częściej wchodzi policja, prokuratura, a media prezentują lekarzy nie w kontekście ratowania życia i zdrowia, lecz łapówek, malwersacji, nawet morderstwa. To bardzo niepokoi. Nie zamierzamy bronić lekarzy, jeśli są winni. Naruszono jednak fundament zawodowej egzystencji lekarza: zaufanie pacjenta. Do dyskusji na temat relacji media - lekarze zaprosiliśmy: Magdalenę Bajer, przewodniczącą Rady Etyki Mediów, prof. Zbigniewa Gacionga, kierownika Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii AM w Warszawie, prof. Bohdana Maruszewskiego, kierownika Kliniki Kardiochirurgii w CZD, Marka Nowickiego, reportera "Faktów" TVN oraz Konstantego Radziwiłła, prezesa NRL. Dyskusję poprowadził red. Mariusz Gujski. (...)
WYDARZENIA
Samoleczenie
Aleksandra Gielewska
Służba zdrowia wymaga odważnych, dogłębnych reform, a nie strajku lekarzy, który może sparaliżować działalność szpitali, pogłębić ich kryzys finansowy, zniweczyć dotychczasowe wysiłki zarządzających nimi oraz pracowników, by mimo niesprzyjających warunków świadczyć usługi na coraz wyższym poziomie. Jest oczywiste, że najpierw trzeba uzyskać zgodę co do kierunku tych reform, wyrażoną przez liderów najważniejszych ugrupowań politycznych, ekspertów i przedstawicieli środowisk medycznych. Na razie jednak się na to nie zanosi. (...)
Strajk i co dalej?
Aleksandra Kurowska
Majowy strajk OZZL jest nieunikniony, ale też szans na spełnienie postulatów lekarzy nie ma. W służbie zdrowia wszyscy są zdania, że o podwyżki trzeba walczyć. Pozostaje tylko pytanie: jaki kompromis zostanie zawarty w tym roku? 20 kwietnia do stolicy mieli zjechać przedstawiciele wszystkich organizacji terenowych OZZL, które przystąpiły do sporów zbiorowych. Kiedy zamykaliśmy to wydanie "SZ", wszystko wskazywało na to, że zapadnie na tym spotkaniu decyzja o przystąpieniu do strajku oraz powołaniu Krajowego Komitetu Strajkowego OZZL. (...)
Niedoszacowana onkologia
MM
Niedoszacowanie i niewłaściwe finansowanie diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych to główne problemy, z którymi borykają się na co dzień ośrodki onkologiczne w Polsce. - Na onkologię potrzeba co najmniej dwa razy tyle środków, ile jest obecnie - podkreśla dr n. med. Janusz Meder, kierownik Kliniki Nowotworów Układu Chłonnego w Centrum Onkologii - Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie, prezes Polskiej Unii Onkologii. (...)
Laboratorium w outsourcingu
MM
W stołecznym Szpitalu Wolskim otwarto nowe laboratorium diagnostyczne. Koszty modernizacji pomieszczeń oraz wyposażenia poniosła w całości wyłoniona w konkursie firma Diagnostyka, która przejęła wszystkich dotychczasowych pracowników szpitalnej Pracowni Diagnostyki Laboratoryjnej. Zgodnie z umową zawartą ze szpitalem na 3 lata, Diagnostyka będzie wykonywała w ramach outsourcingu świadczenia z zakresu diagnostyki laboratoryjnej. Zaproponowane przez nią ceny mają przynieść szpitalowi oszczędności w wysokości ok. 500 tys. zł rocznie. (...)
Przetarg nadzorowany przez CBA?
Jan Osiecki
Śmigłowce dla Lotniczego Pogotowia Ratunkowego zostaną zakupione przez resort zdrowia. Premier jest skłonny wyłączyć ich zamówienie z Narodowego Programu Śmigłowcowego, a to oznacza, że nowe samoloty będą szybciej. - Śmigłowce dla LPR to sprawa ratowania ludzkiego życia. Skłaniam się ku temu, aby Ministerstwo Zdrowia prowadziło ten przetarg - relacjonuje słowa premiera minister Zbigniew Religa. (...)
PESEL na recepcie
HP
1 czerwca ma zacząć obowiązywać nowe rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie recept lekarskich. Wprowadza ono konieczność umieszczenia nr. PESEL pacjenta na każdej recepcie. - Przekonanie, że nowe przepisy spowodują "większą kontrolę i zmniejszą wydatki NFZ" jest błędne - twierdzi NRL. - Chyba że liczy się na to, iż lekarze będą wypisywać mniej recept z powodu zbyt dużej czasochłonności tej czynności. Stare druki recept mają obwiązywać do końca roku. Rozporządzenie czeka na podpis ministra. (...)
Prawie 600 milionów do wzięcia
s.
23 kwietnia zakończył się kolejny termin konsultacji społecznych projektu nowelizowanej ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zozów. Projekt przewiduje, że publiczne zozy oraz jednostki badawczo-rozwojowe uczestniczące w procesie restrukturyzacji finansowej mogą występować o kolejne zwiększenie pożyczki z budżetu państwa. (...)
Więcej miejsc dla maturzystów
MM
Akademie medyczne będą mogły przyjąć na pierwszy rok studiów stacjonarnych więcej osób niż w tym roku akademickim - poinformowała "Gazeta Prawna". MZ przygotowało i przekazało do uzgodnień wewnętrznych projekt rozporządzenia w sprawie limitów przyjęć na studia medyczne w roku akademickim 2007-2008. Resort chce zwiększyć limit przyjęć o 120 miejsc na fizjoterapii I st., o 90 na kierunkach lekarskich, o 119 na pielęgniarstwie II st. i o 67 na położnictwie II st. (...)
Wielkopolska nadal niedofinansowana
SIEL
Porównując nakłady na 1 ubezpieczonego w największych oddziałach NFZ: mazowieckim, śląskim, małopolskim i wielkopolskim, widać, że i w tym roku - podobnie jak w latach 2005 i 2006 - na leczenie Wielkopolanina przypada znacznie niższa kwota niż na mieszkańca wymienionych województw. Stawka na ubezpieczonego w Wielkopolsce (w 2007 r. - 1026,62 zł rocznie) jest niższa od średniej krajowej (1042,63 zł). (...)
Pilotowa sieć szpitali
EK
Dolnośląskie jako drugie województwo w kraju (po pomorskim) przystępuje do pilotowego programu tworzenia sieci szpitali. - Chcemy rozpocząć prace nad tworzeniem sieci dolnośląskich szpitali, nie czekając na wejście w życie stosownej ustawy, gdyż jak najszybciej musimy się uporać z problemami związanymi z nadmiarem szpitali w regionie. Opłaca się koncentrować świadczenia medyczne - im więcej szpitali, tym bardziej rozproszony jest strumień pieniędzy. Sieć szpitali przygotowywana będzie w oparciu m.in. o dane demograficzne i epidemiologiczne, na których podstawie wyznaczymy placówki strategiczne dla bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców regionu - zapewnia Marek Moszczyński, wicemarszałek woj. dolnośląskiego odpowiedzialny za ochronę zdrowia. (...)
FELIETONY
Ruszamy naprzód
Andrzej Sośnierz
Planując zamach na publiczne pieniądze, pomysłodawcy i twórcy Narodowego Funduszu Zdrowia dla zmylenia opinii publicznej co do swoich rzeczywistych zamiarów posługiwali się kilkoma hasłami. Wśród nich poczesne miejsce zajmował postulat, aby było jednolicie. Nie należę do fanów ujednolicania, jednak istnieją obszary funkcjonowania opieki zdrowotnej, gdzie ustanowienie jednolitych cen jest w pełni uzasadnione. Jeden z takich obszarów stanowi podstawowa opieka zdrowotna, gdzie uzasadnione jest ustanowienie jednolitej stawki bazowej. (...)
PANOPTICUM
Kapslowe
Marek Wójtowicz
Pacjenci z chorobami psychicznymi mają ogólnoświatowego pecha: ich problemu zdrowotnego nie da się zobaczyć gołym okiem. Niepełnosprawność fizyczna rzuca się w oczy, nieustannie zatem powraca w mediach. Każdy zoz i każda inna, niemedyczna instytucja ma obowiązek budować podjazdy, instalować windy, oferować specjalne sanitariaty dla osób niepełnosprawnych fizycznie. Ale jednocześnie - żadna z nich nie ma obowiązku wprowadzać ułatwień dla osób niepełnosprawnych psychicznie. (...)
TYLKO FAKTY
Obrońcy praw pacjenta
Marek Nowicki
Prawnicy wyrastają na najskuteczniejszych obrońców praw pacjenta. Szczególnie aktywne jest środowisko młodych jastrzębi, którzy dzięki sprawom odszkodowawczym przeciwko szpitalom próbują zaistnieć szerzej na rynku. Ponieważ cel uświęca środki, coraz częściej usiłują nagłośnić prowadzone przez siebie sprawy. Są bardzo chętni do współpracy z mediami. Można się spodziewać już od pewnego czasu, że to nie Adam Sandauer ze swoimi demonstracyjkami pod Sejmem stanie się ikoną ruchu obrony praw, tylko na wzór amerykański - prawnicy. (...)
NA DWA GŁOSY
Strajk
Bolesław Piecha / Maciej Hamankiewicz
W maju zapowiadany jest ogólnopolski strajk lekarzy. Jak bumerang powraca pytanie: czy izby lekarskie powinny popierać strajki organizowane przez lekarski związek zawodowy? (...)
PUNKTY WIDZENIA
Kukiełkowy teatrzyk
Marek Derkacz
Czy w Polsce istnieją obecnie wrogowie wewnętrzni? Kto ich kreuje i jak można ich rozpoznać? Czy aby nie po białym fartuchu i stetoskopie przewieszonym przez szyję? Ostatnio można odnieść wrażenie, że tak właśnie jesteśmy przedstawiani w prasie, radiu i telewizji. Niestety, już od jakiegoś czasu w naszym kraju trwa widowisko przypominające kukiełkowy teatrzyk, w którym marionetkami poruszanymi przez wprawne ręce polityków lalkarzy i będące na ich usługach media są przedstawiciele zawodów medycznych. Specjalne wydania spektaklu rozpoczynają się tuż po zapowiedziach walki o godne wynagrodzenia przedstawicieli OZZL. (...)
To není možné, pane Havránku!
Ryszard Kijak
Międzyresortowy Zespół ds. Opracowania Zasad Zatrudniania i Wynagradzania w Ochronie Zdrowia został powołany przez premiera Kazimierza Marcinkiewicza zarządzeniem z 22 maja 2006 r. Składał się z kilkudziesięciu przedstawicieli różnych ministerstw i najważniejszych organizacji działających w opiece zdrowotnej. Miał pracować pół roku, a jego zadaniem było przeprowadzenie analizy obowiązujących regulacji prawnych dotyczących zasad zatrudniania i wynagradzania w ochronie zdrowia oraz wypracowanie odpowiednich propozycji rozwiązań legislacyjnych. (...)
Życie realne, czyli o etycznych aspektach (nie)strajkowania lekarzy
Krzysztof Bukiel
Przy okazji ogłoszenia przez OZZL przygotowań do ogólnopolskiego strajku, pojawiły się głosy wyrażające wątpliwości: czy etyczne jest, aby lekarze strajkowali? Elementem szczególnie obciążającym ma być zwłaszcza to, że lekarze strajkują "o kasę" i stawiają ją na szali wobec zdrowia i życia pacjenta. Aby ocenić etyczny aspekt strajkowania lekarzy w Polsce AD 2007, należy przede wszystkim uświadomić sobie, iż w życiu występują sytuacje realne, nie wyimaginowane, nie wymarzone ani nie zadekretowane przez ustawy, zarządzenia lub kodeksy. Realne sytuacje wynikają z realnie funkcjonujących praw. (...)
Z DROGI...
Lustracja
Andrzej Musiałowicz
"Służba Zdrowia" zawsze wyciąga do mnie dłoń w potrzebie. Właśnie się zastanawiałem nad tematem kolejnego felietonu, kiedy otrzymałem wiadomość e-mailem od samej Redaktor Naczelnej, że mam się zlustrować! Temat to dla mnie trudny i bolesny, bo w lustro od dawna nie spoglądam z przyjemnością, ale chorobliwa lustrzyca przysparza innych, choć równie poważnych zmartwień. Trzeba będzie jednak sięgnąć po pióro i podpisać dokument według wzoru nr 1 lub nr 2. Zastanawiam się, czy doznam wówczas jakiegoś szczególnego stanu ducha, ożywienia, olśnienia i stanę się bardziej przezroczysty? (...)
OKIEM DYREKTORA
Wiosna
Janusz Atłachowicz
Zarówno kalendarz, jak i widok za oknem wyraźnie wskazują, że mamy wiosnę. A z wiosną przychodzi zwykle nadzieja. Na jaką nadzieję mogą liczyć świadczeniodawcy w systemie ochrony zdrowia? Ja liczę na to, że mimo wszystko nie wybuchną w maju strajki lekarzy, nie do końca zadowolonych z zrealizowanych podwyżek wynagrodzeń. Lekarze anestezjolodzy, których niedobór staje się coraz bardziej dokuczliwy, nie otrzymali obiecanego przez ministra zdrowia dodatku. Wzrost wynagrodzeń był znaczny, ale i średnie wynagrodzenie w kraju również wzrosło. I raczej nie stoi w miejscu, ale nadal rośnie. (...)
PRAWO
Ad vocem...
Bożena Ciosek
Wydarzenia ostatnich tygodni zdominowały prasę, radio i telewizję. Patologia goni patologię. Skandal goni skandal. Co jeszcze przyniesie nam dająca się przewidzieć przyszłość? "Medyczna afera gigant!" - zatytułował artykuł "Wprost". Dowiadujemy się z niego o ustawianiu przetargów, fikcyjnych umowach o dzieło oraz finansowaniu lekarzom zagranicznych wycieczek w zamian za wypisywanie leków. Są też poważniejsze zarzuty, bo dotyczą urzędników państwowych, a obejmują zarzut umieszczania leków na listach refundowanych w zamian za łapówkę. (...)
Dowody wdzięczności
Krzysztof Maśliński
Opinia publiczna epatowana jest w ostatnim czasie informacjami o kolejnych aferach łapówkarskich, które organy ścigania wykrywają w placówkach służby zdrowia. Czy szafka pełna koniaków lub kolekcja wiecznych piór, tak malowniczo prezentowane w relacjach telewizyjnych, rzeczywiście świadczą o korupcji? Spróbujmy się przyjrzeć przepisom Kodeksu karnego, regulującym kwestie łapówkarstwa. (...)
FARMACJA
Następca Vioxxu na cenzurowanym
Aleksandra Kurowska
Arcoxia (etoricoxibum), lek z grupy selektywnych inhibitorów COX-2, może powodować nawet 30 tys. zawałów rocznie. Po jej zastosowaniu stwierdzono niemal trzykrotnie więcej zawałów, wylewów i zgonów niż po naproxenie, a nie jest od niego skuteczniejsza w uśmierzaniu bólu. Wyrok na lek, z którego korzysta już 2,4 mln pacjentów z 63 państw, także z Unii Europejskiej, wydali eksperci Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA). Dr Robert B. Shibuya z FDA stwierdził, że w grupie miliona pacjentów, którzy przeszliby z diclofenacu na nowy lek, byłoby aż 2,3 tys. więcej zawałów i zgonów. Przeciw dopuszczeniu specyfiku na amerykański rynek było aż 20 ekspertów, za - tylko jeden. (...)
Apteki internetowe zalegalizowane
G.M.
Wbrew swojemu wcześniejszemu stanowisku, Sejm zalegalizował 30 marca wysyłkową sprzedaż produktów leczniczych przez apteki internetowe. Przyjmując poprawki Senatu do nowelizowanej ustawy Prawo farmaceutyczne, posłowie przywrócili zapis z rządowego projektu ustawy, zezwalający na prowadzenie przez apteki ogólnodostępne i punkty apteczne wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych wydawanych bez recepty. Tym samym zalegalizowano status prawny ok. 40 aptek internetowych, działających na polskim rynku w oparciu o niejednoznaczną interpretację orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 2003 r. Ustawa czeka na podpis prezydenta, ma wejść w życie 1 maja. (...)
TECHNOLOGIE
Radiografia cyfrowa
Witold Ponikło
Rentgenowski aparat cyfrowy wykorzystuje do rejestracji obrazu uzyskanego podczas badania tzw. detektor płaski (flat panel). Ten elektroniczny element, zastępujący kasetę z kliszą, reaguje na docierające do jego powierzchni promieniowanie rentgenowskie, wysyłając informację o intensywności naświetlenia pojedynczych elementów strukturalnych w postaci sygnału elektrycznego. Taki sposób uzyskania obrazu rentgenowskiego nosi nazwę ucyfrowienia bezpośredniego (direct radiography), a wynik badania (obraz) może być oglądany na ekranie monitora. (...)
KLINIKA
PYTAMY EKSPERTA
GINA na astmę
not. Renata Furman
Liczba chorujących na astmę w Polsce stale wzrasta. Szczególnie wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Dlaczego tak się dzieje? Czy astma jest w naszym kraju prawidłowo leczona? Jakie są standardy opieki nad chorymi? O odpowiedź na te pytania poprosiliśmy prof. Piotra Kunę, prezydenta Polskiego Towarzystwa Alergologicznego. (...)
BÓL
Ból w praktyce lekarza rodzinnego - jak racjonalnie korzystać z drabiny analgetycznej
Sylwester Mordarski
Celem efektywnego leczenia przeciwbólowego jest zmniejszenie cierpienia chorego i podniesienie jakości jego życia, która jest nieodłącznie związana z mobilnością i zdolnością do szeroko pojętego funkcjonowania. Osłabienie bólu uzyskane za pomocą leków można połączyć z poprawą funkcjonowania, osiągniętą dzięki fizjoterapii. Pożądana jest też poprawa poziomu funkcjonowania w aspekcie rodzinnym i społecznym. Niestety, przepaść między coraz głębszą wiedzą o bólu i jego leczeniu a jej efektywnym zastosowaniem - powiększa się. (...)
Zespoły bólowe kręgosłupa
Aleksandra Szafrańska-Barańska
Około 30% chorych zgłaszających się do praktyki lekarza rodzinnego skarży się na dolegliwości ze strony układu kostno-stawowego. Wraz z zachodzącymi przemianami cywilizacyjnymi i poprawą standardu życia liczba osób cierpiących na bóle kręgosłupa stale się zwiększa. Doniesienia naukowe dowodzą, że skala zjawiska przybiera rozmiary epidemii. Obecnie rozpoznaje się 50-250 przypadków zespołów bólowych kręgosłupa na 1000 mieszkańców rocznie. Ze statystyk wynika, że na bóle kręgosłupa cierpi 20-30% dorosłych, a przynajmniej raz w życiu na dolegliwości bólowe ze strony kręgosłupa skarży się 60-90% populacji. (...)
ONKOLOGIA
Ostra białaczka limfoblastyczna wieku dziecięcego (1)
Tomasz Szczepański
Ostra białaczka limfoblastyczna (ang. acute lymphoblastic leukemia, ALL) jest najczęstszym nowotworem wieku dziecięcego, chorobą o charakterze układowym. Charakteryzuje ją złośliwy rozrost limfoblastów, tj. komórek prekursorowych limfocytów B lub limfocytów T. Rozrost ten ma charakter klonalny, tzn. wszystkie komórki nowotworowe wywodzą się od jednej prekursorowej komórki limfoidalnej, która uległa transformacji nowotworowej. (...)
NAUKA
Czy HBV może się przenosić przez pot?
Marcin Kowalski
Nie ulega wątpliwości, że krwawiące rany i błony śluzowe mogą być drogą przenoszenia wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) podczas sportów kontaktowych. Dotychczas panował jednak pogląd, że do transmisji HBV nie może dojść poprzez pot. Tymczasem S. Bereket-Yucel i wsp. wykazali obecność materiału genetycznego HBV w pocie ośmiu zapaśników olimpijskich. (...)
Narażenie na alergeny a ryzyko rozwoju alergii
Agnieszka Muszyńska
Atopia definiowana jest jako genetycznie uwarunkowana reakcja obronna organizmu na powszechnie znajdujące się w środowisku alergeny, polegająca na produkcji przeciwciał klasy IgE. Dzieci rodziców z atopią są kilkakrotnie bardziej narażone na jej rozwój niż dzieci zdrowych rodziców. Ma to również odzwierciedlenie w częstości występowania chorób alergicznych w tej grupie. Liczne badania wykazały, że narażenie na alergeny we wczesnych latach życia może zwiększać ryzyko alergii w latach późniejszych. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Grzegorz Napiórkowski
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
TWOJA BIBLIOTEKA
Drew Provan, Charles R. J. Singer, Trevor Baglin, John Lilleyman
Hematologia kliniczna
Autorzy "Hematologii klinicznej" w uporządkowany sposób zaprezentowali choroby krwi. Przejrzysty układ książki powinien ułatwić lekarzowi postawienie wstępnej diagnozy, zaplanowanie odpowiednich badań dodatkowych oraz wybór właściwego kierunku leczenia, zanim jeszcze pacjent zostanie skierowany do ośrodka specjalistycznego. Bardzo cenne uzupełnienie stanowią procedury terapeutyczne oraz protokoły lecznicze. (...)
J. Bożydar Latkowski, Witold Lukas (red.)
Medycyna rodzinna - Repetytorium
Autorzy przedstawiają, wprawdzie skrótowo, ale bez spłycania problemów, podstawowe zagadnienia z najważniejszych dziedzin medycyny rodzinnej. Każdy rozdział zamykają pytania sprawdzające stopień przyswojenia wiadomości. Zakres tematyczny książki jest zgodny z "Ramowym programem stażu podyplomowego lekarza", "Programem stażu cząstkowego z zakresu podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej objętej ramami medycyny rodzinne (...)