Spis treściSZ nr 59–66/2008
z 18 sierpnia 2008 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2008
WYDARZENIA
Drugi koniec kija
Aleksandra Gielewska
Medialna burza, jaką wywołał nasz czerwcowo-lipcowy "Niezbędnik medyka" i nadsyłane do dziś listy do redakcji każą mi przyznać: popełniłam błąd. Uznałam bowiem, że sprawy tak oczywistej, jak to, dlaczego zamówiłam i czemu drukujemy ów poradnik - nie warto uzasadniać, bo tekst sam się broni. I że każdy czarno na białym wyczyta, iż naszym celem jest wyposażyć go w wiedzę, jak działają organy ścigania i jak się wobec nich zachowywać, gdy wkroczą do gabinetu czy szpitala. (...)
Pomoc dla Gruzji
Halina Pilonis, Marcin Mikos, Jolanta Sielska, Grażyna Bochenek, Paweł Lewek
Gruzini proszą nas o krew, pomoc materialną, humanitarną i medyczną - poinformował premier Donald Tusk. Na polecenie szefa rządu, minister zdrowia Ewa Kopacz i wicepremier Waldemar Pawlak mają uruchomić konieczne rezerwy. Gdy zamykamy numer, powszechna akcja oddawania krwi dla Gruzji jeszcze nie ruszyła. Rzecznik prasowy Ministerstra Zdrowia Jakub Gołąb nie wiedział, kiedy i jaką ilość krwi Polska będzie mogła przekazać. - Mamy obecnie niedobór krwi - mówi. Dodaje, że problemem jest też jej transport, który musi się odbywać w ściśle określonych warunkach. (...)
Reforma ubezpieczeń
Aleksandra Kurowska
Ubezpieczeni w ZUS i KRUS od 2012 r. mają mieć wolny wybór instytucji ubezpieczeniowej, do której trafią ich składki zdrowotne. Za ponad 3 lata prywatne firmy mają też uzyskać dostęp do publicznych środków, by kontraktować za nie świadczenia (gwarantowane koszykiem) na równych zasadach z publicznymi płatnikami, powstałymi w 2010 r. w miejsce likwidowanego NFZ. Takie rozwiązania zawiera projekt ustawy o państwowym nadzorze nad systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, skierowany do konsultacji przez Ministerstwo Zdrowia. Wcześniej, przynajmniej przez rok, do państwowych towarzystw ubezpieczenia zdrowotnego będziemy jeszcze nadal przypisani ze względu na miejsce zamieszkania. (...)
Projekt ustawy o pracownikach zozów
Kasowanie przywilejów
Halina Pilonis
Projekt ustawy o pracownikach zozów budzi sprzeciw lekarzy i pielęgniarek. Związkowcy zapowiadają protesty. W połowie lipca sejmowa Komisja Zdrowia rozpoczęła prace nad pięcioma projektami ustaw zdrowotnych (o zozach, o ochronie praw pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, o akredytacji w ochronie zdrowia, o konsultantach krajowych i wojewódzkich w ochronie zdrowia oraz o pracownikach zozów), nad którymi wcześniej pracowała podkomisja. (...)
e-Administracja w ochronie zdrowia
Krzysztof Nyczaj
Zakończył się pierwszy etap budowy jednego z pierwszych systemów informatycznych z zakresu e-Administracji, przygotowanych na potrzeby ochrony zdrowia. Autorem jest Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (jednostka podległa MZ). System informatyczny pn. "Platforma udostępniania on-line usług rejestru zakładów opieki zdrowotnej - e-RZOZ" został sfinansowany z Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw 2004-2006. Wartość całego projektu to ponad 25 mln zł. (...)
Minister na 3+
Jan Osiecki
Ewa Kopacz pełni swoją funkcję nieco lepiej niż dostatecznie. W quizie "Służby Zdrowia" (obok) uzyskała notę "dostatecznie plus". Ocena jest marna, ale nie dyskwalifikująca. Minister zdrowia nie musi się jednak obawiać wyników oceny członków rządu planowanej przez premiera Donalda Tuska. (...)
FELIETONY
W cudzych piórkach
Andrzej Sośnierz
W ostatnim dniu ostatniego przed przerwą wakacyjną posiedzenia Sejmu rozpatrywany był wniosek o odwołanie ze stanowiska minister zdrowia Ewy Kopacz. Jak każdy wniosek tego kalibru - wzbudził wiele emocji. Padało szereg zarzutów dotyczących działalności, a raczej braku działalności Pani Minister. Po burzliwej dyskusji ona sama odniosła się do wniosku oraz przebiegu dyskusji. Trzeba przyznać, że wystąpienie Pani Minister to mistrzowski przykład retoryki, jak z niczego zrobić listę wielkich dokonań i jak poniesione klęski przedstawić jako sukcesy. Oczywiście, oberwało się przy okazji poprzednikom, w tym i piszącemu te słowa. (...)
PANOPTICUM
For or not for... profit
Marek Wójtowicz
Ci, którzy boją się spółek i ci, którzy ich chcą, ale im nie wolno... niech spojrzą wspólnie do ustawy o zozach. W art. 8 zapisano tamże, kto może być właścicielem zakładu opieki zdrowotnej, a w ustępie 6 tegoż artykułu - jak byk stoi, że zoz może być utworzony przez "fundację, związek zawodowy, samorząd zawodowy lub stowarzyszenie". Spółki oraz inne osoby prawne i fizyczne wymienione są dopiero w następnym ustępie. (...)
TYLKO FAKTY
Publiczna sprawa
Marek Nowicki
To, co opublikował premier, trudno nazwać raportem o stanie zdrowia. Z kilku zdań wynika niewiele więcej niż to, że Donald Tusk jest zdrowym byczkiem, zdolnym ubiegać się w niedalekiej przyszłości o prezydenturę. Niestety, niepokoją okoliczności, w jakich szef rządu postanowił podzielić się z opinią publiczną informacją o stanie swojego zdrowia. Decyzja w tej sprawie była poprzedzona półroczną kampanią Janusza Palikota, który w mało wybredny sposób domagał się ujawnienia stanu zdrowia prezydenta. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Żmija go dopadła
Janina Banachowska
Przyszedł do mnie na własnych nogach, wyraźnie jednak kulejąc. Był blady, spocony, choć na dworze nie było upału. Oddychał szybko, jakby po jakimś biegu. Co ci się stało? - spytałam. - Nie wiem, cosik mnie chyba ugryzło. Z początku nic nie czułem, ale za chwilę zesłabłem i noga mi puchnie. - Zdejmuj spodnie - poleciłam. Rozebrał się. Spodnie były grube, dżinsowe, bez śladu pogryzienia. Ale lewa okolica kolana była czerwona i obrzękła, a w okolicy podkolanowej wyraźne były dwa ślady zębów. Żmijowych zębów, tego byłam pewna. (...)
PRAWO
Gdy prawo jest nieprawe
Każdy chciałby, aby przepisy prawa nie stawiały go w sytuacji moralnie dwuznacznej. W przypadku pracowników służby zdrowia osiągnięcie podobnego komfortu bywa często tzw. pobożnym życzeniem. Na przykład - jakiś czas temu prasę obiegła informacja o nagannym, wręcz przestępczym procederze obciążania NFZ obowiązkiem zapłaty za większą liczbę świadczeń niż zostały wykonane. Kto zna szpitale "od środka", wie, że bez tego rodzaju praktyk niejeden oddział szpitalny nie mógłby funkcjonować i nieść chorym pomocy. Co powinno być ważniejsze: rzetelność rozliczeń, czy ludzkie zdrowie? Z dr. prawa Marcinem Asłanowiczem, prowadzącym zespół procesowy w Kancelarii Prawnej Baker & McKenzie w Warszawie rozmawia Żaneta Semprich. (...)
RAPORT
Raport o dolnośląskiej ochronie zdrowia
Ma być lepiej
Ewa Krupczyńska
- Chcemy zmodernizować obszary najbardziej istotne dla bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Dolnego Śląska. W ciągu dwóch lat zamierzamy naprawić sytuację w ratownictwie medycznym, w lecznictwie psychiatrycznym, wzmocnić opiekę nad noworodkami, zwiększyć dostępność lecznictwa onkologicznego - mówi Piotr Borys, wicemarszałek województwa dolnośląskiego. Opracowaniem strategii zdrowotnej w tych 4 dziedzinach zajął się zespół ekspertów: dr Marzena Zielińska, ordynator Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii Dziecięcej ASK we Wrocławiu, dr Henryk Szlemp, ordynator SOR w Specjalistycznym Centrum Medycznym w Polanicy Zdroju, dr Jacek Kacalak, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Lubiążu. Pracami kierował Roman Szełemej, od marca br. pełnomocnik Zarządu Województwa Dolnośląskiego ds. polityki zdrowotnej. Zespół korzystał też z opinii konsultantów wojewódzkich. Po dwu miesiącach powstał raport, pokazujący, jak wygląda sytuacja w tych czterech obszarach i co trzeba zrobić, by w ciągu 2-3 lat radykalnie ją poprawić. Obliczone zostały też nakłady i wskazane źródła, z jakich można je pozyskać. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Jak się odnaleźć w tym systemie?
Piotr Miadziołko
Problem niskich kontraktów w szpitalach oraz limity, a co za tym idzie - przekroczenia hospitalizacji i liczby porad u specjalistów, to bardzo trudny orzech do zgryzienia dla lekarzy i dyrektorów szpitali. Lekarzowi ciężko odmówić przyjęcia pacjenta - od razu słyszy groźby złożenia skargi, dyrektorzy natomiast podchodzą do tego faktu z ekonomicznego punktu widzenia i - widząc znaczne przekroczenia usług na bieżąco nie opłacanych przez NFZ - wewnętrznie ustanawiają comiesięczne limity. Problem dotyka większości szpitali w Polsce, szczególnie publicznych, w których nie można pobierać opłat za leczenie, a w których leczą się pacjenci nie tylko z określonego powiatu czy województwa, lecz nawet z całej Polski. (...)
Z DROGI...
Z powodu upału
Andrzej Musiałowicz
Przed kilkuset laty Mikołaj Kopernik sformułował teorię, znaną dziś w ekonomii pod nazwą prawa Greshama-Kopernika. Teoria, wypływająca z bacznej obserwacji spraw ziemskich, wskazuje na efekt psucia dobrego pieniądza przez zły pieniądz. Dzieje się tak, bo pieniądz, postrzegany jako dobry - jest gromadzony, a w obiegu pozostaje tylko ten gorszy. W efekcie z garścią miedziaków w dłoni trudno cokolwiek zdziałać, a zasada rzutuje na całe życie gospodarcze. Tyle o obserwacji przez astronoma tego, co pod nogami, a nie - nad głową. (...)
OKIEM DYREKTORA
A nie mówiłem!
Janusz Atłachowicz
Tak chciałoby się powiedzieć po upływie pierwszego miesiąca, w którym obowiązuje nowy system rozliczeń szpitali - jednorodne grupy pacjentów. Czas rozliczyć szpital z wykonanych świadczeń zdrowotnych, ale nadal niczego nie wiemy. Co gorsza, niewiele więcej wie sam Fundusz. Według mnie jest gorzej niż było, kiedy startowały kasy chorych. Toteż, po raz pierwszy w historii funkcjonowania systemu ubezpieczeniowego, za lipiec br., do mojego, wielkopolskiego oddziału Funduszu, wysłaliśmy golutką jak święty turecki fakturę, wystawioną na kwotę równą 1/6 wartości kontraktu z I półrocza. (...)
KLINIKA
Zagrożenia zdrowotne w podróżach do tropików i metody ich profilaktyki
Maria Pokorska-Lis
Światowa Organizacja Turystyki szacuje, że w 2010 r. liczba podróży zagranicznych na świecie przekroczy miliard. W związku z poprawą sytuacji materialnej Polaków, rozwojem sieci tanich linii lotniczych oraz względnie stabilną sytuacją polityczną wielu turystycznych regionów świata również w Polsce nastąpił znaczny wzrost liczby podróży zagranicznych. Według danych Instytutu Turystyki, w 2007 r. odnotowano ponad 47 mln wyjazdów Polaków za granicę - w 42% przypadków w celach turystyczno-wypoczynkowych. (...)
NAUKA
Opłacalna aspiryna
Marcin Wełnicki
Skuteczność kwasu acetylosalicylowego, popularnie zwanego aspiryną, w pierwotnej prewencji zawałów serca jest udowodniona. Standardowa dawka 75 mg aspiryny jest jednym z najczęściej przyjmowanych leków przez pacjentów kardiologicznych. Holenderscy naukowcy z University Medical Center Utrecht i Groningen University postanowili jednak zidentyfikować populacje osób zagrożonych zawałem, u których stosowanie ASA jest najbardziej opłacalne - nie tylko ze względów zdrowotnych, ale również ekonomicznych. W analizie statystycznej wykorzystano model Markowa, uwzględniając wiek pacjentów, ich płeć oraz ryzyko wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych. Oceny opłacalności stosowania aspiryny dokonywano na podstawie liczby powikłań sercowo-naczyniowych, którym udało się zapobiec, jakości życia oraz kosztów związanych z przyjmowaniem leków poniesionych w ciągu 10 lat. Dane epidemiologiczne konieczne do analizy zaczerpnięto z holenderskich badań populacyjnych oraz metaanaliz dotyczących stosowania aspiryny. (...)
Czarno-białe oblicze statyn
Marcin Wełnicki
Popularność statyn wynika z ich plejotropowego działania. Leki z tej grupy nie tylko obniżają poziom cholesterolu, ale również normalizują czynność śródbłonka naczyniowego, działają antyoksydacyjnie i antyproliferacyjnie, stabilizują też blaszkę miażdżycową. Klinicznie efekty tych działań przejawiają się jako redukcja incydentów wieńcowych czy spadek ryzyka wystąpienia niedokrwiennego udaru mózgu. W przypadku wystąpienia niedokrwienia ośrodkowego układu nerwowego, wcześniejsze przyjmowanie statyn wiążę się z lżejszym przebiegiem choroby. Amerykańscy uczeni postanowili dokładniej zbadać zależność pomiędzy statynami a udarem niedokrwiennym mózgu o ciężkim przebiegu. W badaniu brało udział 15 szpitali. Analizie poddano dane 1360 pacjentów przyjętych z powodu niedokrwiennego udaru mózgu w ciągu 6 miesięcy. Niepomyślny przebieg choroby zdefiniowano jako dość ciężki lub bardzo ciężki stopień inwalidztwa, objawy zdecydowanie uniemożliwiające samodzielne życie oraz ewentualną konieczność stałej pomocy osoby drugiej (stopień 4. lub 5. wg zmodyfikowanej skali Ranking). (...)
Kwasy omega-3 mogą szkodzić!
Marcin Wełnicki
Wysoka zawartość kwasów tłuszczowych omega-3 w diecie ma działanie przeciwzapalne, pozytywnie wpływa na profil lipidowy krwi, zmniejsza też ryzyko nagłej śmierci sercowej. Związki te są powszechnie zalecane w ramach prewencji pierwotnej i wtórnej chorób układu sercowo-naczyniowego. Ostatnie badania sugerują jednak, że kwasy omega-3 w pewnych sytuacjach mogą się okazać szkodliwe dla pacjentów. Badania na modelach zwierzęcych dowiodły różnych efektów elektrofizjologicznych kwasów tłuszczowych omega-3 w zależności do tego, czy substancje te krążyły we krwi, czy też były wbudowywane w komórkę. Niemieccy uczeni z uniwersytetów w Erlangen oraz we Frankfurcie postanowili przyjrzeć się efektom działania kwasów tłuszczowych omega-3 w grupie pacjentów z organiczną chorobą serca oraz z wszczepionym kardiowerterem-defibrylatorem (ICD). Badana grupa liczyła 102 pacjentów z niewydolnością serca II i III st. w skali NYHA ("New York Health Assocition"). Grupa kontrolna liczyła 25 zdrowych osób. (...)
Aliskiren, obrońca nerek
Marcin Wełnicki
Aliskiren jest przedstawicielem nowej klasy leków hipotensyjnych - inhibitorów reniny. Lek wszedł na europejski rynek farmaceutyczny w ostatnich miesiącach, w polskich aptekach pojawi się na jesieni. Wprowadzenie aliskirenu do arsenału leków stosowanych w nadciśnieniu tętniczym daje lekarzom możliwość blokowania wszystkich etapów przemian zachodzących w układzie renina-angiotensyna-aldosteron (RAA). Potencjalne terapeutyczne efekty jednoczesnego blokowania kilku składowych układu RAA budzą entuzjazm wielu specjalistów. Jedno z pierwszych badań skuteczności tego typu strategii postępowania dotyczyło pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą typu 2 i nefropatią. 559 badanych przez 3 miesiące otrzymywało losartan (100 mg na dobę). Po takim przygotowaniu farmakologicznym dokonano randomizacji (podwójna ślepa próba). Pacjenci z grupy leczonej eksperymentalnie poza losartanem otrzymywali aliskiren - 150 mg dziennie przez 3 miesiące i następnie 300 mg dziennie przez kolejne 3 miesiące. Grupa kontrolna przez cały okres badania otrzymywała losartan i placebo. Efekt nefroprotekcyjny oceniano na podstawie redukcji stosunku stężeń albumin i kreatyniny oznaczanych w porannej próbce moczu. (...)
Bukiet kobiecości
Marcin Wełnicki
Złożoność i delikatność kobiet zawsze stanowiły inspirację dla artystów i wyzwanie dla każdego mężczyzny. Cechy, które definiują w pewien sposób kobiecość, wpływają na wszystkie sfery życia pań, w tym również na ich seksualność. W ostatnich latach nauczyliśmy się już rozmawiać na temat impotencji mężczyzn. Problemy związane z życiem seksualnym kobiet nadal są jednak tematem tabu, zarówno dla samych zainteresowanych jak i dla większości lekarzy. Według niektórych badań blisko 40% aktywnych seksualnie kobiet nie jest w pełni zadowolona z jakości swojego życia intymnego. Według profesora Zbigniewa Lwa-Starowicza, prezesa Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego, w Polsce co trzecia aktywna seksualnie kobieta ma obniżony popęd seksualny, natomiast 8% podczas stosunku nie przeżywa orgazmu. Dane przedstawione na corocznym spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Położników i Ginekologów (ACOG, American College of Obstetricians and Gynaecologists) sugerują, że z powodu zaburzenia określanego jako obniżenie popędu seksualnego (HSDD, hypoactive sexual desire disorder) może cierpieć nawet 10% kobiet, przy czym tylko jedna trzecia z nich zwraca się po pomoc do lekarza. Niestety, nawet te z pań często nie znajdują zrozumienia. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Paweł Własienko
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONFERENCJE
Europejska Letnia Szkoła Onkologii w Poznaniu
W audytorium i na bloku
Jolanta Sielska
Sierpień to dla pracowników Katedry Onkologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu oraz wykładowców z kilku przodujących europejskich ośrodków onkologicznych, miesiąc wytężonej pracy dydaktycznej. W ramach Europejskiej Letniej Szkoły Onkologii od 4 do 15 sierpnia prowadzili intensywny cykl wykładów, zajęć klinicznych i projektów naukowych. Do udziału w zajęciach, którym patronat, jak i merytoryczne oraz finansowe wsparcie gwarantuje European CanCer Organisation (ECCO), aplikuje co roku ponad 150 studentów VI roku medycyny z kilkunastu krajów naszego kontynentu. Szanse na udział w zajęciach mają ci, którzy swoje zainteresowania w dziedzinie onkologii rozwinęli już na tyle, że mogą się wykazać konkretnymi osiągnięciami, np. pracami naukowymi. - Zainteresowanie zajęciami z roku na rok wzrasta, ale miejsc jest niewiele - w tym roku z zajęć mogło skorzystać 24 studentów. Trzeba więc przeprowadzić bardzo ostrą selekcję - mówi prof. Janina Markowska, specjalista wojewódzki ds. ginekologii onkologicznej, członek komitetu naukowego Europejskiej Letniej Szkoły Onkologii. (...)
Profilaktyka zagrożeń zdrowotnych i społecznych dzieci i młodzieży
Nie tylko dla najmłodszych
Jolanta Sielska
Działania profilaktyczne w środowiskach aktywności dzieci i młodzieży, a także zagrożenia dla zdrowia tej populacji były tematem dyskusji naukowców i samorządowców w Poznaniu. Pokazano też przykłady działań samorządów różnego szczebla, organów państwowych, a także prywatnych przedsiębiorstw we wspieraniu dzieci i młodzieży. Z zaproszenia organizatorów konferencji: Wydziału Nauk o Zdrowiu, Katedry Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, a także Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Poznania skorzystało szerokie grono specjalistów - lekarzy, psychologów, pielęgniarek, promotorów zdrowia. Zakres prezentowanych prac wzbudził zainteresowanie nie tylko pracowników nauki i klinicystów, ale i samorządowców, wykorzystujących zdobytą podczas tego typu spotkań wiedzę w codziennej pracy - w analizach i ocenach potrzeb zdrowotnych mieszkańców oraz w opracowaniach i wdrażaniu konkretnych programów profilaktycznych. (...)
Nanotechnologia w biologii i medycynie
Mariusz Kielar
Z wynikami najnowszych badań dotyczących zaawansowanych materiałów i nanotechnologii, w tym także z budzącymi coraz większe nadzieje osiągnięciami nanobiologii oraz nanomedycyny - mogli się zapoznać uczestnicy zorganizowanej w Krakowie II Krajowej Konferencji Nanotechnologii. Organizatorem było Polskie Towarzystwo Chemiczne, Polskie Towarzystwo Fizyczne, Polskie Towarzystwo Próżniowe, Centrum Badań Układów Nanoskopowych i Zaawansowanych Materiałów NANOSAM UJ. Konferencja była już drugim spotkaniem ludzi świata nauki, techniki, edukacji i przemysłu, którzy swoją działalność zawodową łączą z nanotechnologią - najbardziej dynamicznie rozwijającą się dziedziną aktywności człowieka. Dla uczestników była okazją prezentacji wyników i wymiany doświadczeń, a zarazem - konsolidacji polskiego środowiska nanotechnologicznego. W czasie obrad sformułowano program rozwoju nanotechnologii w Polsce, rozważano też możliwości jego sfinansowania ze źródeł zarówno publicznych, jak i prywatnych. Istotnym wymiarem konferencji była prezentacja polskich i międzynarodowych inicjatyw edukacyjnych w tym obszarze oraz dyskusja na temat zagrożeń związanych z rozwojem nanotechnologii w Polsce. (...)
IV Międzynarodowe Sympozjum Prewencji Chorób Układu Krążenia
Miażdżyca wielopoziomowa: obrazowanie, postępowanie i bada nia kliniczne
Mariusz Kielar
Rola nieinwazyjnych metod obrazowania w prewencji, diagnostyce i leczeniu chorób serca, naczyń wieńcowych i obwodowych była przewodnim tematem konferencji, zorganizowanej przez Szpital im. Jana Pawła II w Krakowie. Program naukowy uzupełniały prezentacje przypadków klinicznych oraz dyskusje nad omawianymi zagadnieniami w multidyscyplinarnym gronie specjalistów. Pod auspicjami sympozjum przeprowadzono również III Warsztaty Kardiologiczno-Radiologiczne, zorganizowane we współpracy z Polskim Towarzystwem Kardiologicznym i Polskim Lekarskim Towarzystwem Radiologicznym. W pierwszym dniu konferencji z rąk dyrektora Szpitala im. Jana Pawła II dr. hab. med. Mieczysława Pasowicza Złoty Medal Pro Bono Curantium - Dla Dobra Chorego otrzymał ks. prof. Michał Heller za "pasję i interdyscyplinarne podejście do nauki". (...)
Nowe oblicza badań nad układem krążenia
Mariusz Kielar
XVI Międzynarodowe Sympozjum zorganizowane w Krakowie przez Fundację JMRC (16th JMRC Symposium) poświęcono najnowszym osiągnięciom naukowym w badaniach nad układem sercowo-naczyniowym. Współorganizatorem był francuski Narodowy Instytut Zdrowia i Badań Medycznych (INSERM). Sympozjum połączyło długoletnią tradycję spotkań naukowców z Francji i nowych krajów członkowskich UE, organizowanych cyklicznie co dwa lata w różnych miejscach Europy (Praga 1994 r., Smolenice 1996 r., Strasburg 1998 r., Marienbad 2000 r., Smolenice 2002 r., Montpelier 2004 r., Debreczyn 2006 r.) z równie bogatą historią corocznych sympozjów JMRC, odbywających się od 1993 r. w Krakowie. Program tegorocznego sympozjum opracowany przez prof. Stefana Chłopickiego i prof. Ramarosona Andriantsitohaina z Francji koncentrował się na wybranych zagadnieniach z obszaru biologii oraz chorób układu sercowo-naczyniowego. Celem było zaś stworzenie platformy wymiany wiedzy i doświadczeń naukowych pomiędzy prelegentami i uczestnikami (236 osób). Wśród wykładowców nie zabrakło uznanych i cenionych na świecie uczonych. (...)
Zjazd Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego i Dojelitowego
Uwaga: niedożywienie!
Katarzyna Mazowska
Żywienie kliniczne wydaje się nadal niedocenianą dziedziną medycyny, mimo że jego początki sięgają kilkudziesięciu lat wstecz. Wiadomo, iż odpowiednie leczenie żywieniowe jest tak samo istotne, jak zastosowanie właściwych leków czy innych metod terapeutycznych. Choć niedożywienie zostało uwzględnione w ICD-10 (E-40 - E-46), to niestety wydaje się, że dla większości personelu medycznego przeglądowa ocena stanu odżywienia jest tak obca, jak samo żywienie kliniczne (alarmujący jest choćby brak nawyku ważenia chorych przyjmowanych do szpitali). W związku z tym konieczne jest propagowanie wiedzy żywieniowej i w środowiskach medycznych, i wśród pacjentów oraz całego społeczeństwa. Honorowy patronat nad tegorocznym, 10. już zjazdem Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego i Dojelitowego w Jachrance objął prof. Leszek Pączek, rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. W zjeździe uczestniczyli uznani eksperci w dziedzinie żywienia klinicznego: prof. Stanley Dudrick z USA, prof. Andrzej Ukleja z USA i prof. Luboš Sobotka (Czechy). (...)
Konferencja: "Czy polityka może być racjonalna? Tak, polityka narkotykowa"
Uzależnieni czekają na dialog
Anna Adamska
Mija 10 lat od uchwalenia przez ONZ deklaracji "Drug Free World - We Can Do It!". Zgodnie z jej zamierzeniami miało dojść do zahamowania rozwoju uzależnień oraz powstrzymania epidemii związanych z nimi chorób. Rozrachunek minionej dekady wypada jednak niekorzystnie - nie żyjemy w świecie wolnym od narkotyków, a liczba zachorowań na AIDS i HCV rośnie. Również w Polsce racjonalność polityki narkotykowej, wzorowanej na amerykańskiej idei "drug free", jest dyskusyjna. Zażywanie narkotyków jest często chorobą, a uzależnieni bardziej potrzebują pomocy niż kary. Spotkanie "Czy polityka może być racjonalna? Tak, polityka narkotykowa" rozpoczęło dyskusję na temat naglącej potrzeby zmian. Katarzyna Malinowska-Sempruch, dyrektor programu Global Drug Policy (Program Światowej Polityki Narkotykowej) w Open Society Institute, przytoczyła "martwe" zapisy polskiego prawa, dotyczące postępowania z uzależnionymi od narkotyków. Zastosowanie leczenia jest alternatywą dla kary pozbawienia wolności. Katarzyna Malinowska- -Sempruch podkreślała jednak, że nawet gdyby sędziowie korzystali z tego prawa, nie byłoby gdzie leczyć uzależnionych. (...)
Lekcja życia
Mariusz Kielar
Dr James Watson, współodkrywca struktury DNA i laureat Nagrody Nobla, w czasie swojej tygodniowej wizyty w Polsce spotkał się m.in. ze studentami i pracownikami naukowymi Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Noblista przyjechał do Krakowa na zaproszenie Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ. Na spotkanie w auli Collegium Novum UJ przybyło kilkaset osób, z których większość wykład jednego z największych autorytetów współczesnej nauki śledziła na telebimie. Wypełniona po brzegi sala oraz tłumy studentów na korytarzach najlepiej świadczyły o ogromnym zainteresowaniu spotkaniem z wybitnym uczonym. Wprowadzenia do wykładu noblisty dokonał prof. Wacław Szybalski, wybitny polski biotechnolog i genetyk z Uniwersytetu Stanu Madison w Wisconsin, zagraniczny członek PAN. Wspomniał, iż poznał dr. Watsona około 1950 r., gdy ten był jeszcze bardzo młody i uczęszczał na jego wykłady. Zawiązana wówczas przyjaźń pomiędzy naukowcami przetrwała do dziś. - Dr Watson był bardzo inteligentnym studentem i zawsze lubiłem z nim rozmawiać - mówił profesor. Wyznał też, że pomysł wizyty w Polsce pochodzi od Elisabeth Watson, żony genetyka, która nigdy nie była w naszym kraju, zna zaś osobiście kilkoro Polaków pracujących w laboratoriach Cold Spring Harbor na Long Island pod Nowym Jorkiem. (...)
Po VIII Kongresie Medycyny Rodzinnej w Wiśle
Bez lekarza "pierwszego kontaktu"
Marcin Mikos
Tegoroczny Kongres Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce pokazał dobitnie, że medycyna rodzinna w naszym kraju to dojrzała, samodzielna dziedzina. - Czas już skończyć z archaicznymi pojęciami, jak lekarz "pierwszego kontaktu" - stwierdził prof. Rafał Niżankowski, jeden ze współtwórców KLRwP. W kongresie zorganizowanym w Wiśle uczestniczyła rekordowa liczba ponad 2 tysięcy lekarzy. Program, jak zwykle, obfitował w setki prelekcji, kursów, szkoleń i warsztatów. Dotyczyły m.in. leczenia choroby tytoniowej, osteoporozy, zastosowania pulsoksymetrii w praktyce lekarza rodzinnego, projektowania aktywności fizycznej dla podopiecznych, racjonalizacji antybiotykoterapii w różnych schorzeniach. Znaczna część warsztatów i prelekcji koncentrowała się wokół zagadnienia kontroli glikemii. Przedstawiono m.in. pierwsze wyniki ogólnopolskiego programu (realizowanego od początku 2008 r. przez Kolegium Lekarzy Rodzinnych, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne oraz konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej, prof. Witolda Lukasa). Celem programu jest poprawa wyników leczenia chorych z cukrzycą typu II poprzez wypracowanie standardów współpracy pomiędzy lekarzami rodzinnymi i diabetologami. Nie będą to pierwsze wytyczne naukowe stworzone specjalnie dla lekarzy rodzinnych przez nich samych, ale we współpracy ze specjalistami. (...)
LUDZIE I MEDYCYNA
70 lat z astmą
Tomasz Wędrychowski
Od prawie 70 lat choruję na astmę. Nie znam nikogo w Polsce, kto miałby dłuższy "staż" pod tym względem, mam więc nadzieję, że moja opowieść będzie tym bardziej ciekawa. Historia zaczęła się w 1937 r. we Lwowie, kiedy przyszedłem na świat. Mój ojciec miał silną alergię na ryby. W późnych latach życia także u mojej matki rozpoznano astmę. Od urodzenia cierpiałem na skazę wysiękową (tak wówczas nazywano atopowe zapalenie skóry). W drugim roku życia doszła do tego astma. Leczenie choroby do połowy lat czterdziestych minionego wieku znam tylko z rodzinnych opowiadań. Było trochę znachorskie, prowadzone różnymi metodami, obejmowało m.in. palenie i picie ziół. (...)
Moja historia leczenia astmy
Wacław Droszcz
W tym roku minie 50 lat (4 lata po dyplomie), jak pod wpływem sugestii prof. Biernackiego zająłem się organizacją nurtu pneumonologicznego w kierowanej przez niego klinice. Szczególnie - leczeniem astmy, na co niewątpliwie wpłynęła choroba mego syna (ma dziś 50 lat, a zachorował w wieku dwóch lat i nadal choruje). Z półtorarocznego pobytu na Zachodzie (nikt nie proponował mi współpracy ze służbami czy pisania raportów, a były to lata 1963 i 1967) przywiozłem nowoczesne, racjonalne podejście do pneumonologii i alergologii. Z Walii przywiozłem też ugruntowane przekonanie, że jedynym rozsądnym leczeniem astmy jest okresowe lub stałe stosowanie hormonów kory nadnerczy, kortykoterapii. I nie pomyliłem się. Uważano mnie za "człowieka sterydów". W luksusowym holu "niepaństwowej" lecznicy, w której pracuję raz w tygodniu, mijam portret Mony Lizy z podpisem: "Medycyna jest sztuką". Zawsze dodaję w myślach "A tak bardzo chciałaby być nauką"... (...)
Dobre leczenie astmy - osiągnięcia i bariery
Bolesław Samoliński
Opowieść Tomasza Wędrychowskiego to historia terapii astmy w XX wieku. Wymowny jest ten opis, pokazujący, jak zmienia się życie chorego dzięki postępowi w medycynie. Pokazuje też, czym jest medycyna: to lekarz i leki. Cały postęp medycyny jest pochodną rozwoju metod diagnostycznych i terapeutycznych, przy czym te pierwsze często są skutkiem tych drugich. Klasycznym przykładem jest metoda rozpoznania choroby zwana ex juvantibus, co oznacza: jeżeli zastosowany lek działa, należy wnioskować, iż chory cierpi na tę konkretną jednostkę chorobową, w której mechanizm powstania dolegliwości wiąże się z mechanizmem działania preparatu leczniczego. Wiele wyjaśnień tej kwestii można odnaleźć w słowach pisanych ręką wielkiego pulmonologa prof. Wacława Droszcza. Tłumacząc, dlaczego wywołanie gorączki i stanów zapalnych dawało korzystny efekt terapeutyczny w astmie - wskazuje na istotny mechanizm, powiązany z największą zdobyczą medycyny leczącej astmę, tj. glikokortykosteroidami. (...)