Spis treściSZ nr 88–91/2008
z 24 listopada 2008 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2008
WYDARZENIA
Więcej za 8 razy mniej
Aleksandra Gielewska
Bunt dyrektorów szpitali, walczących o uczciwe finansowanie świadczeń - przybiera sprawdzoną swego czasu formę. Jeśli nowe Porozumienie Świętokrzyskie okaże się równie zdeterminowane i solidarne, jak Porozumienie Zielonogórskie - prędzej niż później zmusi rząd do zaprzestania przelewania z pustego w próżne oraz samego tylko "uszczelniania". Bo bez rzetelnie wyliczonych i finansowanych kosztów procedur szpitalnych cud masowego "uspółkowienia" szpitali będzie katastrofą. (...)
Plan awaryjny?
Jan Osiecki
Lech Kaczyński zapewne zawetuje pakiet ustaw zdrowotnych. SLD nie jest skore do pomocy PO i PSL przy odrzucaniu prezydenckiego sprzeciwu wobec ustaw o zozach oraz tzw. wprowadzającej. Premier, minister zdrowia, doradca szefa rządu M. Boni ogłosili już, że istnieje plan awaryjny przekształcania szpitali w spółki - bez zmian w przepisach. Ale to "oczywista oczywistość", że bez nowych ustaw spółki mogą powstawać, skoro tak wiele już istnieje. Do odrzucenia prezydenckiego weta potrzeba 276 głosów. Koalicja dysponuje łącznie 240 głosami. Można założyć, że rząd poprze mniejszość niemiecka, która w sprawach systemowych głosuje zawsze zgodnie z linią rządu. W tej kadencji ma jednego posła. Platforma może liczyć też na wsparcie Pawła Zalewskiego, który odszedł z PiS, i być może, do końca kadencji, przetransferuje się do PO. To wciąż za mało. Los ustaw zdrowotnych zależy więc de facto od SLD. Klub będący języczkiem u wagi liczy 42 szable. (...)
W województwie świętokrzyskim szpitale nie podpiszą kontraktów na 2009 r. na warunkach NFZ
Porozumienie Świętokrzyskie walczy o kontrakty 2009
Beata Alukiewicz
Za skandal i próbę pogrążenia lecznictwa szpitalnego uznano w województwie świętokrzyskim decyzję Narodowego Funduszu Zdrowia włączającą środki finansowe przewidywane ustawą z 22 lipca 2006 r. (na płace personelu) w proponowaną wysokość kontraktów na 2009 r., przy ustaleniu punktu na poziomie 51 zł. Zdaniem dyrektorów szpitali, ale także ich organów założycielskich - starostów, burmistrzów i prezydentów - jest to obniżenie finansowania placówek o 30%. Dlatego domagają się stawki 57 złotych za punkt. Szefowie szpitali, jak i władz samorządowych w województwie - zawiązali Porozumienie Świętokrzyskie, które podjęło uchwałę o niepodpisywaniu kontraktów na 2009 r. na warunkach ustalonych przez Fundusz. Zerwane zostały wszelkie indywidualne negocjacje dyrektorów jednostek z NFZ, a do rozmów - w imieniu wszystkich placówek - upoważniona jest pięcioosobowa reprezentacja stowarzyszenia: czterech dyrektorów szpitali i przewodniczący Konwentu Starostów. (...)
Ewakuacja Szpitala Śródmiejskiego w Warszawie
Konrad Pszczołowski
Zintegrowane ćwiczenie ewakuacji medycznej warszawskiego szpitala na Solcu zorganizowano 6 bm. Akcje takie prowadzone są m.in. w ramach przygotowań miasta do roku 2012 i do zdarzeń masowych w ogóle. Scenariusz był następujący: na moście kolejowym nad szpitalem wybucha bomba, podłożona w pociągu. Co najmniej jeden wagon spada na szpital, który zaczyna się palić (oczywiście, zdarzenia te były tylko założeniem - ćwiczenia przeprowadzano w czynnym szpitalu). Rozpoczyna się akcja ratunkowa, w tym ewakuacja całego oddziału chirurgii. W ćwiczeniach brał udział personel szpitala, jednostki ratownictwa medycznego WSPR i LPR, jednostki Państwowej Straży Pożarnej, policja, straż miejska, uczniowie z warszawskiego LO o profilu wojskowym, ratownicy z Harcerskiej Grupy Ratownictwa Bemowo. (...)
Megainformatyzacja: trzecia odsłona
Rafał Zawitkowski
Nasze publikacje dotyczące przetargu ogłoszonego przez Fundusz Współpracy na zlecenie Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia wzbudziły duże zainteresowanie. Sprawą zajęły się media, na temat zakresu przetargu wypowiedziało się MSWiA. Czekamy na stanowisko Rządowego Centrum Legislacji. Przetarg bada również Julia Pitera, minister w kancelarii premiera, która wystosowała zapytanie do minister zdrowia, nadzorującej CSIOZ, co do sformułowanego na łamach "SZ" podejrzenia konfliktu interesów, związanego z rolą wicedyrektora CSIOZ w przetargu oraz pełnieniem przez niego funkcji prezesa spółki o podobnym zakresie działalności. Czekamy na odpowiedź MZ w tej sprawie. (...)
FELIETONY
19. Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy STOMOZ, Ciechocinek, 7-9 listopada
Rynek bez wolności i bez pieniędzy
Marek Wójtowicz
STOMOZ, największe polskie zrzeszenie menedżerów opieki zdrowotnej, ma na kolejną 4-letnią kadencję nowego prezesa. Została nim Danuta Tarka, zastępca dyrektora ds. medycznych Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. Prof. Marcina Kacprzaka w Płocku. Do 6-osobowego Zarządu Głównego STOMOZ-u wybrani zostali wiceprezesi: Janusz Atłachowicz z Rawicza, Dariusz Hankiewicz z Radzynia Podlaskiego, Grażyna Pacocha z Warszawy, Jarosław Kozera z Torunia i Zofia Orzechowska z Jaworzna. Wyborów dokonali delegaci zebrani w Pałacu Targon w Ciechocinku. (...)
Erystyka
Andrzej Sośnierz
Trwa wojna polsko-polska o rząd dusz nad nami. A jako że Polacy aż tak bardzo się między sobą nie różnią, by istniały rzeczywiste powody do zasadniczego konfliktu, dla potrzeb tej wojny otworzono tysiące konfliktów: o opłotki, o miedzę i "złe spojrzenie". Pamiętam kłótnie moich kilkuletnich dzieci. Szczególnie sytuacje, kiedy toczyły spory podczas jazdy samochodem o to, ile miejsca na tylnym siedzeniu należy do syna, a ile do córki. Namiętnie się spierali, co w krótkim czasie wciągało do konfliktu kierowcę, czyli ich ojca. Bezskutecznie usiłowałem wykazać, że ten spór nie ma sensu. (...)
TYLKO FAKTY
Stracony rok
Marek Nowicki
Ze smutkiem myślę o rocznym dorobku Ministerstwa Zdrowia. Jest on więcej niż skromny. Rządowi udało się przepchnąć przez parlament pakiet ustaw zdrowotnych, z których najważniejsza jest ta, która obliguje zakłady opieki zdrowotnej do przekształceń w spółki kapitałowe. I to wszystko. Trudno to nazwać sukcesem, bo Platformie nie udało się przekonać do swoich pomysłów prezydenta, który ustawę o zozach zawetuje. Nie udało się też, przynajmniej na razie, przekonać posłów SLD, aby pomogli to weto w parlamencie odrzucić. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Powrót z nabożeństwa
Janina Banachowska
Z daleka słychać było klakson samochodu. Kierowca zatrzymał się przed moim domem z wizgiem opon i otwarłszy drzwi auta krzyczał: - Doktórko, ratujcie!!! Zaświeciłam światło przed domem i jak stałam, wyszłam do samochodu. - Co się stało? - Dziewczynka wybiegła z wieczornego nabożeństwa w kościele prosto pod mój samochód. Potrąciłem ją, straciła przytomność, ale ją odzyskała, nie mogłem jej tak zostawić bez pomocy. Przywiozłem ją do pani... - Ale czemu nie od razu do szpitala? - Wypiłem piwo. Bałem się jechać, żeby mi nie odebrali prawa jazdy. (...)
RAPORT
Kliniczny ogląd spółek
Tomasz Sienkiewicz
Mimo że obligatoryjna zmiana formuły prawnej szpitali klinicznych wydaje się mało prawdopodobna, z uwagi na zapowiedziane weto prezydenta, przedstawiciele rządu PO-PSL twierdzą, że przekształcenia będą realizowane - nawet jeśli ustawy nie wejdą w życie. Zwróciliśmy się do dyrektorów szpitali klinicznych w Polsce z prośbą o odpowiedzi na kilka pytań dotyczących ewentualnego przekształcenia jednostek, którymi zarządzają, w spółki kapitałowe - zgodnie z zapisami nowych ustaw o zozach i wprowadzającej pakiet ustaw zdrowotnych. (...)
VII Forum Szpitali Klinicznych, Poznań, 23-24 października
Mission impossible 2009
Jolanta Sielska
Środowisko menedżerów zarządzających szpitalami uniwersyteckimi bije na alarm - wciąż nie ma regulacji, które wskazywałyby na szczególne miejsce szpitali klinicznych w systemie ochrony zdrowia. Palącym problemem jest brak realnie kalkulowanych nakładów na dydaktykę. Organizatorzy VII Forum: Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, Stowarzyszenie Bono Serviamus, Stowarzyszenie Dyrektorów Szpitali Klinicznych i Polska Unia Szpitali Klinicznych wiele uwagi poświęcili tematyce przekształceń szpitali klinicznych w spółki. (...)
Rozmowa z prof. dr. hab. med. Piotrem Kuną, dyrektorem Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Norberta Barlickiego w Łodzi
Szpitale kliniczne dziecko niechciane?
W środowisku zarządzających wiadomo, że jest Pan gorącym zwolennikiem przekształcenia szpitali klinicznych w spółki kapitałowe. Dlaczego?
- Z kilku powodów. Obecnie nasz uniwersytecki szpital wykonuje bardzo dużo świadczeń, za które nie otrzymuje zapłaty z NFZ - możemy leczyć nowoczesnymi metodami, ale NFZ nie uwzględnia ich w swoich katalogach. Istnieje zaś spora grupa pacjentów, którzy chcą się takimi metodami leczyć i gotowi są za to zapłacić - to ci, którzy szukają ratunku za granicą, gdzie muszą płacić znacznie więcej niż u nas. Myślę, że stanowiliby oni dla szpitala nowe, istotne źródło przychodów. Szpital publiczny nie ma jednak prawa pobierać żadnych opłat od pacjentów; praktycznie 100% naszych przychodów pochodzi z NFZ. (...)
Walka z Funduszem na Mazowszu
Aleksandra Kurowska
Szefowie mazowieckich szpitali klinicznych i instytutów nie przejmują się ewentualnym przekształcaniem ich jednostek w spółki. Są zbyt zajęci "bieżączką": negocjacjami z NFZ i przygotowaniem masowej akcji sprzeciwu wobec narzucanym przez Fundusz warunkom kontraktowania na przyszły rok. Z tego powodu wielu przyznaje, że ustaw o przekształceniach zozów nie czytało. Część jest przekonana, że skoro nowe przepisy zawetuje prezydent, nie warto ich zgłębiać. Inni podkreślają, że ich szpitale są jednostkami badawczymi, czyli resortowymi, które mają się przekształcić w jednostki budżetowe, a nie w spółki, chociaż także instytuty naukowo-badawcze, których organem założycielskim jest MZ - również będą przekształcane w spółki, aczkolwiek w dalszej kolejności (resort zdrowia kończy prace nad wstępną wersją zmian legislacyjnych). (...)
Wielkopolska: najpierw wolny rynek
Jolanta Sielska
Dyrektorzy szpitali klinicznych w Wielkopolsce zgodnym chórem mówią: najpierw rynek, potem - przekształcenia w spółki. - W dzisiejszej sytuacji trudno nie opowiadać się za przekształceniami. Jeśli większość szpitali się przekształci, a my nie, wypadniemy z obiegu i staniemy się skansenem - uważa prof. Tomasz Opala, dyrektor Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego Poznaniu. Od przekształcenia pieniędzy jednak nie przybędzie. Dla kadry zarządzającej najważniejsze jest więc powstanie rynku finansowania usług medycznych. - Chodzi o prawdziwy rynek - zastrzega dr Krystyna Mackiewicz, dyrektor Szpitala Klinicznego im. H. Święcickiego w Poznaniu. - Na którym rzeczywiście zdołamy sprzedać nasze rezerwy. Bo przecież dzisiaj możemy oferować nasze usługi tylko Funduszowi - tłumaczy. Jest jednak świadoma, że osób gotowych wykupić dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne nie jest zbyt wiele, a chcących korzystać z hospitalizacji za własne pieniądze - jeszcze mniej. Usługi medyczne świadczone zaś przez szpitale kliniczne należą do najdroższych. (...)
Może za kilka lat?
Jacek Domejko
Jestem zwolennikiem przekształcenia szpitala Akademii Medycznej w Gdańsku w spółkę kapitałową, ale dopiero - po zakończeniu procesu jego restrukturyzacji infrastrukturalnej, organizacyjnej, finansowej i kadrowej. Proces ten w ACK rozpoczął się w lipcu tego roku i na pewno potrwa kilka lat. Tylko właściwie przygotowany szpital będzie w stanie sprawnie funkcjonować, gdy stanie się spółką. Przekształcenia w spółki i działalność wg kodeksu spółek handlowych ostatecznie w ustawie o zozach i wprowadzającej zostały wypaczone wieloma poprawkami, ograniczającymi możliwość nieskrępowanego działania szpitala w warunkach rynkowych. To, co pozostało, tworzy kolejny dziwny twór, podobny do obecnego spzozu. Nie mam pojęcia, jaki sens ma określanie na 1 stycznia 2009 r., na koszt spzozu, wartości nieruchomości będących w jego użytkowaniu, skoro spółki mają te nieruchomości tylko dzierżawić. Nie sądzę, by było możliwe dołączenie bilansu otwarcia spzozu na 2009 r., z uwzględnieniem wartości rynkowej nieruchomości, tj. gruntów i budynków, do planu naprawczego spzozów z kategorii C, czyli najbardziej zadłużonych. (...)
Przekształcać. Ale bezpiecznie i pod nadzorem
Piotr Pobrotyn
Jestem zwolennikiem przekształcenia ASK we Wrocławiu w spółkę kapitałową. Na pewno poprawi to parametry jakości zarządzania. Forma spółki kapitałowej zapewni większą transparentność, umożliwi korzystanie ze wszystkich mechanizmów poprawiających efektywność ekonomiczną, a poprzez korzystanie z alternatywnych źródeł przychodów oraz mechanizmów konkurencji - wpłynie na poprawę jakości usług. Docelowo - zwiększy też poziom utożsamiania się personelu szpitalnego z placówką. Gwarantem bezpieczeństwa i nadzoru publicznego nad szpitalami klinicznymi przekształconymi w spółki może być ustanowienie ich właścicielem: w 50% Ministerstwa Zdrowia oraz w 50% uczelni medycznej. Zapis z nowej ustawy o zozach, wprowadzający mechanizm ratunkowy dla upadających spółek (w postaci ewentualnego wykupu udziałów w nich lub akcji przez ministra zdrowia) jest dobrym rozwiązaniem, gwarantującym bezpieczeństwo zdrowotne. (...)
Na rozliczeniach w systemie JGP zdecydowanie straciły szpitale pediatryczne
NFZ nie dostrzega specyfiki szpitali dla dzieci
Marek Naumiuk
Dyrektorzy specjalistycznych szpitali dziecięcych oraz konsultanci krajowi medycyny wieku rozwojowego biją na alarm: po rozliczeniu III kwartału w systemie JGP okazało się, że - wbrew czerwcowym, popilotażowym zapewnieniom szefów NFZ - szpitale pediatryczne zamiast zyskać na nowym systemie finansowania - dużo straciły. Przy wzroście liczby pacjentów odnotowują spadek przychodów. Problemom JGP poświęcono konferencję w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, zakończoną wypracowaniem wspólnego stanowiska w sprawie wyceny procedur stosowanych w pediatrii. O niedoszacowanej pediatrii i konsekwencjach tego stanu rzeczy - z dr. Jerzym Szareckim, dyrektorem Dziecięcego Szpitala Klinicznego im. prof. A. Gębali w Lublinie, jednym z inicjatorów zwołania konferencji w JP CZD, rozmawia Marek Naumiuk. (...)
PRAWO
Kalendarz z paragrafem
Żaneta Semprich
Jeden ważny wyrok Sądu Najwyższego, trzy wchodzące w życie rozporządzenia i dwa projekty, na różnych etapach prac legislacyjnych - oto dorobek z pierwszej połowy listopada. Niewielki? Niestety, tak. Przeżywamy okres stagnacji w poprawianiu prawa, regulującego obszar opieki zdrowotnej. Wygląda na to, że został wstrzymany dech aż do rozstrzygnięcia, co dalej z pakietem ustaw reformujących system. (...)
INFORMATYZACJA
Warunki efektywnej, wielkiej informatyzacji
Krzysztof Nyczaj
Program Informatyzacji Ochrony Zdrowia (PIOZ),, w ramach którego ma powstać m.in. Rejestr Usług Medycznych, wzbudza coraz większą dyskusję. Dobrze, że zaczyna ona dotykać sprawy najważniejszej, tj. organizacji wdrożenia. Szansy pozyskania olbrzymich środków unijnych na kompleksową informatyzację ochrony zdrowia nie można bowiem zaprzepaścić. Kluczowe dla powodzenia wdrożenia PIOZ są silna wola polityczna, zgoda środowisk medycznych oraz zapewnienie merytorycznego wsparcia tego procesu. Ale ważne są też inne czynniki. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Młodzi lekarze chcą wyroków
Kazimierz L. May
Wprosiłem się na to spotkanie w siedzibie Dolnośląskiej Izby Lekarskiej we Wrocławiu. Mijał prawie miesiąc po "sławetnym" egzaminie testowym na specjalizację z chorób wewnętrznych. Niemal połowa z ponad 700 zdających z całej Polski testu nie zdała, tzn. nie odpowiedziała "prawidłowo" na minimum 72 spośród 120 pytań. Pozornie - zwykła sprawa, jak chce dyrektor Centrum Egzaminów Medycznych Stanisław Orkisz, który twierdzi, że lekarze są po prostu niedouczeni. Ale sprawa "zwykłą" nie jest. Jest ona rezultatem długoletnich, bezmyślnych działań lub zaniechań władz ministerialnych odnośnie do kształcenia lekarzy. W feudalnej polskiej medycynie mogłyby one nawet zasługiwać na miano "antypolskich", skoro uniemożliwiają nabywanie wiedzy i uprawnień setkom, a może już tysiącom ambitnych, młodych polskich lekarzy. Egzamin, o którym mowa, zorganizowany po partacku i przez niekompetentnych ludzi, wywołał wreszcie właściwą reakcję poszkodowanych lekarzy. Będą procesy sądowe - indywidualne i grupowe. (...)
Z DROGI...
Zaścianki
Andrzej Musiałowicz
Jak ostatnio doniosła prasa, Konwent Marszałków Województw RP na posiedzeniu 23 października uznał, że tryb powołania nowych Towarzystw Ubezpieczeń Zdrowotnych powinien mieć charakter dobrowolny i terminowy, powinien być oparty przede wszystkim na osiągnięciach oddziałów NFZ, a niekoniecznie - uwzględniać wielkość ośrodków miejskich, gdzie lokalizowane miałyby być towarzystwa... Oznacza to ni mniej, ni więcej, iż samodzielnych TUZ-ów powinno być szesnaście. A ja pytam, dlaczego nie 350? Przecież nie wypowiedział się jeszcze Konwent Starostów Powiatów RP! (...)
OKIEM DYREKTORA
Gorący okres?
Janusz Atłachowicz
O lecie dawno zapomnieliśmy, a w szpitalach gorączka jak na Saharze. Wszystko - przez kolejny okres kontraktowania umów na świadczenia zdrowotne na rok 2009. Nasz jedyny płatnik ogłosił warunki udzielania świadczeń, które musi spełnić świadczeniodawca, by płatnik mógł z nim podpisać umowę. Nie spełniasz szpitalu lub inny zozie warunków, nie podpiszemy z tobą umowy. Jak nie spełniasz tylko części z nich, to zamiast ceny maksymalnej - dostaniesz niższą. A kto pokryje ich realne koszty, zapyta ktoś? A kogo to obchodzi? Na pewno nie płatnika. (...)
KLINIKA
Z prof. Marianem Wieloszem, kierownikiem Katedry i Zakładu Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, konsultantem wojewódzkim ds. farmakologii klinicznej, rozmawia Marek Derkacz
- Polipragmazja to zażywanie przez chorego wielu leków równocześnie bez znajomości mechanizmów ich działania i występujących między nimi interakcji, albo - przepisywanie nadmiernej liczby leków bez wyraźnej potrzeby. Istnieje związek między liczbą lekarzy wypisujących recepty a polipragmazją wieku podeszłego, która jest markerem współistnienia kilku chorób. Politerapia i polipragmazja to terapie wielolekowe, z których ta pierwsza jest właściwie stosowana, a druga niewłaściwie. (...)
Szczepienia zmieniają świat
Maria Pokorska-Lis
Wątpliwości odnośnie do bezpieczeństwa stosowanych szczepionek dotyczą ich potencjalnego wpływu na śmiertelność i chorobowość z innych przyczyn niż te, przeciwko którym wykonywane jest szczepienie, ale także - na rozwój lub zaostrzenie chorób przewlekłych oraz przeciążenie układu immunologicznego zbyt dużą liczbą antygenów. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa nie można jednak znaleźć obecnie żadnych dowodów na to, że szczepienia powodują choroby alergiczne, nowotworowe, demielinizacyjne lub autoimmunologiczne (w tym SM, cukrzycę, przewlekłe zapalenia stawów, zespół nerczycowy). (...)
PROFILAKTYKA
Polska odpowiedź na epidemię otyłości
Katarzyna Mazowska
Otyłość występuje już trzykrotnie częściej niż 20 lat temu. Na szczęście, jak zapisano w Europejskiej Karcie Walki z Otyłością, odwrócenie trendu wzrostowego jest możliwe i powinno nastąpić najpóźniej do 2015 r. - jeśli podjęte zostaną działania interwencyjne. Program POL-HEALTH jest taką inicjatywą. Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie zorganizował ostatnio cykl konferencji pt. "Zwalczanie otyłości i innych przewlekłych chorób niezakaźnych - priorytet Komisji Europejskiej i Światowej Organizacji Zdrowia". (...)
FARMAKOEKONOMIKA
Antykoagulacja - czy musi kosztować tak dużo?
Maciej Krzanowski
Na leczenie heparynami drobnocząsteczkowymi wydaliśmy w 2007 r. około 400 mln zł, w tym 279 mln zł na ich refundację w lecznictwie otwartym. Tymczasem w wielu krajach częściej niż u nas dla obniżenia krzepliwości używane są VKA. Są one tańsze (w Polsce - ok. 25 razy), przy czym koszty towarzyszącego ich podawaniu monitorowania krzepliwości nie niwelują tej różnicy w istotnym stopniu. Nie sposób dokładnie oszacować, jak często ze względu na dobro chorego lekarz powinien sięgać po droższe HDCz. Ale pomocne mogą tu być porównania z krajami o nie gorszym poziomie świadczeń medycznych niż w Polsce.
FARMACJA
Terapia substytucyjna metadonem
Kropla naszej nadziei
Paweł Traczewski
Substytucja to podawanie choremu substancji, która jest prawie równoważna pod względem działania i zastępuje brakujący (na skutek endogennej niedomogi układu neurohormonalnego i podawania psychoaktywnych substancji), niezbędny do życia produkt. W przypadku opiatów najlepiej nadają się do tego metadon lub buprenorfina. W Polsce, głównie z przyczyn finansowych, wykorzystywany jest ten pierwszy. Metadon jest silnym syntetycznym opioidem o wielokierunkowym działaniu receptorowym. Wiąże się z receptorami ľ mocniej od heroiny, przez co jest konkurencyjny wobec nielegalnego narkotyku.
Historia leczenia astmy
Marcin Wełnicki
Astma, zaliczana często do chorób cywilizacyjnych, towarzyszy ludzkości od niepamiętnych czasów. Homerycki opis śmierci Hektora przywodzi na myśl ciężki napad astmy. Cierpiał na nią Seneka, który swoje dolegliwości określał jako "wprawę w umieraniu". Patomechanizmów astmy dociekali Celsus i Galen. Wiedziony lekarską intuicją Mojżesz Majmonides, lekarz sułtana Saladyna, zalecał swojemu suwerenowi między innymi unikanie kurzu i zanieczyszczonego powietrza miejskiego. Na prawidłowym tropie rzeczywistych przyczyn napadów astmy był także szesnastowieczny lekarz Girolamo Cordano, który wyleczył biskupa Szkocji nakazując usunięcie z sypialni jego eminencji poduszki z pierzem. W XIX wieku po raz pierwszy pojawiła się koncepcja alergenów; John Bostock szukał ich w "wyziewach z siana", a Charles Harrison Blackley i Morrill Wyman znaleźli je w pyłkach traw.
NAUKA
Izoflawony - ratunek dla śródbłonka
Paweł Lewek
Izoflawony stanowią główną grupę fitoestrogenów - związków powszechnie występujących w warzywach i owocach. Udowodniono, że posiadają one właściwości antyoksydacyjne, obniżają stężenie cholesterolu, wpływają na funkcję płytek krwi i rozszerzają naczynia krwionośne. Do tej pory brakowało jednak dowodów na skuteczność izoflawonów w leczeniu pacjentów z miażdżycą naczyń i dysfunkcją śródbłonka. Problemem tym zajęła się grupa naukowców z Kliniki Kardiologii Wydziału Lekarskiego szpitala królowej Marii Uniwersytetu w Hongkongu. W celu określenia efektu działania izoflawonów w czasie 12 tygodni ich stosowania, do badania zakwalifikowano 102 pacjentów z pierwotnym lub nawracającym (powyżej 6 miesięcy od ostatniego epizodu) udarem niedokrwiennym w wywiadzie. Kryteria wykluczające stanowiły: zator sercopochodny, napadowe lub przewlekłe migotanie przedsionków, kardiomiopatia rozstrzeniowa, znacząca choroba zastawek serca, niewydolność serca w klasie III lub IV wg NYHA, znaczące upośledzenie funkcji nerek (kreatynina >220 mmol/L), niewydolność wątroby, choroby tarczycy, rak endometrium lub sutka, laktacja lub ciąża, a także jakikolwiek udar w ostatnim czasie, zawał mięśnia sercowego, niestabilna dusznica piersiowa, rewaskularyzacja naczyń wieńcowych lub ostra niewydolność serca w ciągu ostatnich 6 miesięcy. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Paweł Własienko
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONFERENCJE
Epidemiologia chorób alergicznych w Polsce
ECAP 2008
Anna Adamska
Choroby alergiczne są coraz bardziej rozpowszechnionym problemem. W odpowiedzi na pilną potrzebę poprawy opieki nad chorymi na astmę Polskie Towarzystwo Alergologiczne utworzyło Narodowy Program Wczesnej Diagnostyki i Leczenia Astmy - POLASTMA, którego zadaniem jest m.in. edukacja społeczeństwa, wczesna diagnostyka oraz poprawa kontroli tego schorzenia. Zespół Zakładu Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego pod kierownictwem prof. Bolesława Samolińskiego zakończył właśnie trzyletni, ogólnopolski projekt badawczy ECAP 2008. Zgromadził najbardziej aktualne dane dotyczące występowania chorób atopowych w Polsce. Wartość opracowania podnosi wykorzystanie metodologii międzynarodowych, wystandaryzowanych badań ECRHS II i ISAAC. Do programu ECAP 2008 włączono ponad 22,5 tys. osób z kilku regionów Polski. Pacjenci wypełnili ankiety składające się z 400 pytań, a dodatkowo 1/4 z nich została poddana szczegółowym badaniom lekarskim. Wyniki obserwacji są alarmujące. (...)
EUPROBIO 2008
Probiotyki profilaktyką przyszłości?
Mariusz Kielar
O najnowszych osiągnięciach naukowych i ich praktycznych zastosowaniach dyskutowali w Krakowie uczestnicy II Europejskiej Konferencji na temat Probiotyków i ich Zastosowań (EUPROBIO 2008), zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Probiotyczne i Prebiotyczne oraz Katedrę Mikrobiologii Collegium Medicum UJ w Krakowie. Była to już druga edycja konferencji EUPROBIO; pierwsza, zorganizowana w 2005 r., dała podwaliny do stworzenia Polskiego Towarzystwa Probiotycznego i Prebiotycznego. Odegrało ono kluczową rolę w organizacji tegorocznego spotkania. Konferencja adresowana była do wszystkich specjalistów z obszaru Unii Europejskiej i spoza niej, którzy pracują naukowo nad probiotykami, wprowadzają je na rynek produktów farmaceutycznych lub żywnościowych, wykorzystują ich właściwości w praktyce lekarskiej. Adresatami konferencji byli również przedstawiciele środowisk medycznych, w tym lekarze ginekolodzy, alergolodzy, gastroenterolodzy, pediatrzy, ale także przedstawiciele przemysłu z branż mleczarskiej, żywieniowej oraz farmaceutycznej. W toku dwudniowych obrad ponad 300 uczestników z całego świata dyskutowało o istotnych zagadnieniach związanych z "dobrymi" bakteriami. (...)
Rak płuca: nowe granice możliwości terapeutycznych
Anna Adamska
Rak płuca to jeden z najpoważniejszych problemów współczesnej onkologii. W Polsce jest pierwszym pod względem zachorowalności nowotworem złośliwym u mężczyzn i drugim u kobiet (ale w tej grupie obserwuje się stały wzrost zachorowalności). W USA liczba zgonów z powodu raka płuca przewyższa sumę zgonów na raka piersi, gruczołu krokowego i jelita grubego. Na świecie rozpoznaje się ponad milion nowych przypadków raka płuca rocznie. W zestawieniu z niekorzystnym rokowaniem budzi to szczególny niepokój. Dr Dariusz Kowalski z Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii w Warszawie podkreśla, że 80% przypadków nowotworów płuca to raki niedrobnokomórkowe, do niedawna najczęściej płaskonabłonkowe, obecnie głównie gruczolakoraki. W najbliższym czasie planowane jest usystematyzowanie klasyfikacji patomorfologicznej z uwzględnieniem m.in. raka neuroendokrynnego. (...)
Ambasador Transplantacji w Polsce
Dziel się swoim życiem!
Paweł Traczewski
Dr Kenneth Moritsugu, czołowy propagator idei dawstwa i transplantacji organów i tkanek, gościł w Polsce na zaproszenie Polskiej Unii Medycyny Transplantacyjnej. Dr Moritsugu, naczelny konsultant Stanów Zjednoczonych ds. chirurgii (od 1998 r.) i były Główny Chirurg (tytuł równorzędny z rangą admirała), członek wielu amerykańskich organizacji zdrowotnych, ekspert różnych organizacji międzynarodowych oraz agencji rządowych, doradzał m.in. w Kuwejcie, Arabii Saudyjskiej, Niemczech i Meksyku przyjął zaproszenie Polskiej Unii Medycyny Transplantacyjnej. Od 1994 r. dr Moritsugu działa bowiem na rzecz upowszechniania medycyny transplantacyjnej. Jego zaangażowanie zostało docenione w trakcie Międzynarodowego Kongresu dot. Dawstwa Narządów w 2007 r. Został mu nadany tytuł Honorowego Ambasadora Dawstwa i Transplantacji. (...)
Kongres European Respiratory Society w Berlinie
Wziewne cholinolityki w POChP
Rafaf Fijałkowski
Ponad 18 tys. lekarzy z całego świata wzięło udział w dorocznym kongresie Europejskiego Towarzystwa Chorób Układu Oddechowego (ERS - European Respiratory Society), który odbył się w październiku w Berlinie. Jest to centralne wydarzenie w rocznym kalendarzu imprez o tematyce pulmonologicznej. W tym roku zaprezentowano ponad... 5 tys. oryginalnych doniesień. Już sama ta liczba daje wyobrażenie o wielkości imprezy i jej randze. Jedną z najbardziej wyczekiwanych prezentacji było ogłoszenie wyników badania dotyczącego stosowania tiotropium o kryptonimie UPLIFT Trial. Badanie UPLIFT Trial (Understanding Potential Long-term Impacts on Function with Tiotropium) było randomizowane, z podwójnie ślepą próbą. Było to jedno z największych badań dotyczących POChP w historii. Porównywano w nim bromek tiotropium podawany raz dziennie z placebo. Chorzy otrzymywali poza tym standardową terapię. (...)
II Zjazd Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej
Nowe opioidy - szansa na nową jakość leczenia przeciwbólowego
Paweł Traczewski
Jednym z najważniejszych aspektów opieki nad chorymi na nowotwory jest uśmierzanie bólu. Podstawową rolę odgrywają tu leki przeciwbólowe, w szczególności opioidy. Badania pokazują, że jeśli są one prawidłowo podawane, ich skuteczność sięga 80-90%. Niestety - twierdzi dr Jerzy Jarosz, kierownik Zakładu Medycyny Paliatywnej Centrum Onkologii w Warszawie - w praktyce u ok. 25% pacjentów leczenie jest nieskuteczne. Do gorszych wyników terapii przyczyniają się działania uboczne opioidów (np. zaparcia), ich neurotoksyczność, a także ograniczenie działania analgetycznego za sprawą wytworzenia tolerancji i hiperalgezji opioidowej. Poważnym problemem są też tzw. bóle oporne na opioidy, czyli bóle neuropatyczne, niestabilne i przebijające. Trudnościom w walce z bólem wiele uwagi poświęcono podczas II Zjazdu Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej w Wiśle. W jego trakcie zaprezentowane zostały m.in. nowe preparaty opioidowe lub formy ich podawania, od tego roku będące do dyspozycji lekarzy, oraz te, które staną się w Polsce dostępne wkrótce, a mają szansę poprawić sytuację. (...)
Konferencja Media Trend pod patronatem "SZ"
Choroby cywilizacyjne. Jak zmniejszyć zagrożenie?
Paweł Traczewski
Choroby cywilizacyjne, zwane także chorobami XXI wieku, to szerzące się globalnie, powszechnie znane schorzenia, spowodowane rozwojem cywilizacji. Częstotliwość ich występowania zależy od stopnia rozwoju społeczeństwa. Nie ma dokładnego ich podziału i nie można jednoznacznie powiedzieć, czy dana choroba jest chorobą cywilizacyjną. Mianem tym określa się m.in. cukrzycę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), choroby atopowe, zaburzenia zdrowia psychicznego. O ich społecznych kosztach i sposobach leczenia rozmawiali uczestnicy debaty zorganizowanej w Warszawie. (...)