Spis treściSZ nr 1–4/2009
z 12 stycznia 2009 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2009
WYDARZENIA
Order Orła Białego dla profesora Zbigniewa Religi
Aleksandra Gielewska
Podniosła i wzruszająca była uroczystość odznaczenia prof. Religi najwyższym polskim orderem. Prezydent RP Lech Kaczyński, który bardzo wysoko ceni profesora (w 2005 r. nakłonił go do objęcia urzędu ministra zdrowia), wymieniając liczne zasługi i osiągnięcia Zbigniewa Religi szczególnie podkreślił dorobek kardiochirurga: uratowanie wieluset istnień ludzkich. - Samo to zasługiwałoby na najwyższe odznaczenie - mówił. (...) Redaktor naczelna i fotoreporter "SZ" byli jedynymi dziennikarzami obecnymi na tej uroczystości. (...)
Po nowemu, czyli nadchodzi, co już było
Aleksandra Gielewska
Brytyjczycy dyskutują o planowanych, rewolucyjnych zmianach w opiece podstawowej. Po 60 latach istnienia NHS - eksperci i rząd doszli do wniosku, że w tak wielkiej, różnokulturowej aglomeracji jak Londyn, małe i nieefektywne praktyki lekarzy rodzinnych nie są w stanie sprostać dzisiejszym oczekiwaniom i wymaganiom pacjentów. Stanowią bowiem barierę dostępu do szybkiej diagnostyki i porad specjalistycznych. Rząd brytyjski chce, by londyńscy lekarze rodzinni udzielali swych świadczeń w dużych poliklinikach, zatrudniających również specjalistów. (...)
Z minister zdrowia Ewą Kopacz rozmawia Jan Osiecki
Ministrem będę do skończenia reformy
Jaki jest teraz plan B ministerstwa?
- Zawetowanie ustaw jest złe dla pacjentów. PiS i lewica, pomagając utrzymać prezydenckie weto, stały się rzecznikami działaczy związkowych, a nie chorych, którym potrzebna jest sprawna służba zdrowia. Fakt, że teraz będzie trudniej naprawiać nam system, nie oznacza, że nie zrobimy tego, co obiecywaliśmy. Nasze plany w sprawie reformy służby zdrowia pozostają aktualne. (...)
Porozumienie
Aleksandra Kurowska
Choć zdecydowana większość szpitali ostatecznie zgodziła się na warunki kontraktów zaproponowane przez NFZ na 2009 r., styczeń rozpoczął się znowu od protestów. Nic dziwnego: wycena punktu na poziomie 51 zł nikogo nie zadowala, coraz większe obawy budzi też spowolnienie gospodarcze, które może oznaczać cięcia w budżecie Funduszu. Najtrudniejsza sytuacja dotyczyła szpitali klinicznych. Po kilku tygodniach negocjacji, w które włączyli się resort zdrowia i premier, 22 grudnia zawarte zostało porozumienie w sprawie świadczenia usług w 2009 r. Warunki te nie gwarantują, zdaniem wielu dyrektorów, pokrycia kosztów świadczenia usług, np. w pediatrii i intensywnej terapii. Komitet negocjacyjny szpitali uważa jednak, że sukces osiągnął. - Mamy zapewnienie, że kontrakty nie będą niższe niż w drugiej połowie ubiegłego roku. I żeby dostać taki kontrakt, nie będziemy musieli przyjmować większej liczby pacjentów - mówi Maria Ilnicka-Mądry, dyrektor Szpitala Klinicznego nr 1 w Szczecinie. (...)
Dolny Śląsk, czyli noworoczny chaos w specjalistyce
Plan awaryjny
Ewa Krupczyńska
Na Dolnym Śląsku od nowego roku niemiła niespodzianka. Dolnośląski oddział NFZ nie podpisał kontraktów z ponad tysiącem poradni specjalistycznych (odrzucił ponad połowę ofert, które jego zdaniem były nieprawidłowe). Dyrektorzy placówek winią za ten stan oprogramowanie NFZ. Podkreślają, że z tych przyczyn zostały odrzucone oferty, decydujące o bycie ich zakładów i zapewnieniu ciągłości świadczeń mieszkańcom regionu. Dolnośląski oddział NFZ nie zakontraktował także ok. 25% szpitalnych oddziałów w regionie. Tym razem to nie szpitale odmówiły podpisania kontraktów z NFZ z powodu niskich stawek, ale Fundusz odrzucił ich oferty. (...)
Medycy zakasowani
Aleksandra Kurowska
Sprawa kas fiskalnych dla lekarzy wraca jak bumerang. Tym razem za sprawą Rzecznika Praw Obywatelskich, który postanowił zadać pytanie Trybunałowi Konstytucyjnemu, czy przepis ustawy o podatku od towarów i usług, zezwalający ministrowi finansów na zwolnienia m.in. lekarzy i prawników z obowiązku posiadania kas, nie stanowi nieuzasadnionego uprzywilejowania tych grup zawodowych. W Wigilię resort finansów znów przedłużył to zwolnienie. Jak nieoficjalnie przyznają członkowie rządu - z przyczyn czysto politycznych, by "nie nadepnąć lekarzom na odcisk". W rozmowie ze "SZ" Janusz Kochanowski podkreśla, że jego wniosek wynika z obowiązku bacznego zwracania uwagi na naczelne zasady Konstytucji RP, ale również i skarg, jakie w tej sprawie do niego trafiały. - Upowszechnianie kas rejestracyjnych następuje sukcesywnie. (...)
Jakość - teoria i praktyka
Józef Stępień
Za sprawą aktywności pracowników krakowskiego Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia, ale też NFZ, MZ oraz samych zakładów, a także organizacji zawodowych i stowarzyszeń pacjentów - coraz częściej mówimy o działalności placówek medycznych w kategoriach jakościowych. Znak jakości, certyfikat, akredytacja, dyplom lub wyróżnienie potwierdzające działania na rzecz jakości, są dumnie prezentowane na ścianach reprezentacyjnych holi i gabinetów, drukach firmowych i stronach internetowych dając efekt podniesienia prestiżu, a czasami - przychodów. Dążenie do weryfikacji, oceny własnych produktów i działań są immanentną cechą jakości. Określając cele do osiągnięcia, wpływamy na powtarzalność procesów, a to podnosi wiarygodność i konkurencyjność firmy. Systemy zarządzania jakością poszczególnych zakładów to najczęściej samodzielnie opracowane opisy procedur, czasami również procesów, mających na celu osiągnięcie, przy uwzględnieniu własnych ograniczeń i możliwości, założonych celów jakościowych. (...)
Uwaga, prąd!
Jesteśmy w oddziale pediatrii szpitala z funkcjonującym systemem zarządzania jakością. Personel oddziału jest wyjątkowo zaangażowany w stwarzanie warunków poczucia bezpieczeństwa dla małych pacjentów. Mnóstwo tu kolorowych obrazków, są zajęcia plastyczne dla dzieci i wystawa ich prac, obowiązkowe identyfikatory. Obecność opiekunów i mam, "telefon do mamy", wkłucia z "misiem" - niczego niemal nie brakuje, co jest niezbędne, by dziecko i jego rodzice czuli, iż są we właściwych rękach: fachowego, wytwarzającego ciepłą atmosferę zespołu profesjonalistów. W sali chorych dzieci, w łóżeczku o podwyższonym poziomie, malec bawi się zabawką. Od czasu do czasu przygląda się przymocowanym do ścian urządzeniom medycznym. W pewnym momencie wstaje, w zasięgu jego rączki znajduje się niezabezpieczone klapką gniazdko elektryczne. Wzbudza ono jego zainteresowanie, zaczyna je oglądać, dotykać paluszkiem wyjętym wprost z buzi... (...)
ZE ŚWIATA
Powrót do przyszłości?
Propozycja dla Londynu
Jolanta Sabbatówna
Nowa koncepcja funkcjonowania opieki podstawowej w Londynie przewiduje przeniesienie lekarzy rodzinnych z ich praktyk do dużych, nowoczesnych poliklinik. Obsługa pacjenta ma być kompleksowa, dostępna w jednym obiekcie: od szybkiej diagnostyki poprzez poradę LR do konsultacji specjalistów. Eksperyment już się rozpoczął. W lipcu 2007 r. opublikowano raport Ministerstwa Zdrowia "Opieka zdrowotna dla Londynu: ramowy program działań"1. Punktem wyjścia analizy były nierówności w wynikach opieki zdrowotnej Narodowej Służby Zdrowia (NHS) w Londynie. Rekomendacje autorzy przygotowali na podstawie wyników badań naukowych, przeglądu literatury oraz po przeprowadzeniu symulacji i konsultacji możliwych rozwiązań z gronem lekarzy i innych osób, organizacji oraz przedstawicieli samorządów lokalnych. (...)
Z WOKANDY
Sąd nad dr. G. (część 2.)
Szczególnie otwarty na pacjenta
Helena Kowalik
W życiu nie widziałem, żeby oskarżonego witali przed salą sądową biało-czerwonymi goździkami - mruczy pod nosem ochroniarz w warszawskim sądzie. Patrzy na starszych ludzi, którzy usiłują się przedrzeć przez tłum, by uścisnąć rękę oczekującemu na rozprawę dr. G. Pani w wydekoltowanej wieczorowej sukni z czarną aksamitką na szyi trzyma widoczną z daleka żółtą kopertę. Zachęcająco mruga na telewizyjnego kamerzystę. - Panie doktorze! - woła upewniwszy się, że jest filmowana. - Kocham pana! Proszę to wziąć ode mnie! Widząc wahanie oskarżonego, uspokaja go. - To nie łapówka, tam jest zdjęcie, które zrobiłam 18 maja 2007 r., gdy wychodził pan z aresztu. Drugie takie samo wisi nad moim łóżkiem - mówi. Po takim powitaniu były ordynator kardiochirurgii szpitala MSWiA w Warszawie wchodzi na salę sądową niemal rozpromieniony. Wdzięczni pacjenci nie tylko go nie opuszczają, ale starają się usiąść jak najbliżej ławy dla oskarżonych. Wiedzą, że dla dr. G. będzie to ciężki dzień - prokurator przedstawi filmy nagrane tajną kamerą w gabinecie. Zarejestrowane obrazy mają świadczyć o tym, że oskarżony przyjmował od pacjentów łapówki. (...)
ROZMOWA
Z profesorem Zbigniewem Religą rozmawia Jan Osiecki
Z wizją z Ameryki w Zabrzu
Jak lekarz zza żelaznej kurtyny trafił na staż do USA?
- W 1970 roku do Szpitala Wolskiego w Warszawie, gdzie pracowałem, trafił pewien "protegowany" chory. Miał ogromnego tętniaka jamy brzusznej, obejmującego tętnice nerkowe. Nasz szef, prof. Wacław Sitkowski, nie chciał się podjąć zoperowania tego przypadku. Ryzyko było bardzo duże, a nam brakowało sprzętu i doświadczenia. O wysłanie takiego chorego na leczenie zagranicę występowało się wtedy do ministerstwa zdrowia. Resort zgodził się na operację w USA, a razem z chorym pojechał prof. Sitkowski. W szpitalu, gdzie z sukcesem wykonano tę operację, zaprzyjaźnił się z szefem oddziału chirurgii. A tamten zaproponował, że załatwi dla kogoś z Polski stypendium na rok. Ale - pod warunkiem nostryfikacji dyplomu. Po powrocie szef opowiedział o takiej możliwości i o konieczności zdania testu w ambasadzie amerykańskiej: językowego i medycznego. Dla mnie to był ogromny problem, bo w szkole uczyłem się tylko rosyjskiego i łaciny. Angielski zacząłem studiować dopiero po skończeniu służby wojskowej, kiedy się zorientowałem, że najważniejsze publikacje medyczne są w tym języku. Znałem go jednak zbyt słabo, by zdawać egzamin państwowy. Zacząłem przyspieszoną edukację... (...)
FELIETONY
Roboki
Andrzej Sośnierz
Mój dobry znajomy, zapalony globtroter, wrócił niedawno z wycieczki do Kambodży. Wyjechał wraz z grupą podobnych mu zapaleńców, by myszkować po tym ciekawym kraju, docierając do miejsc znanych i nieznanych. Po powrocie, przepełniony wrażeniami dzielił się ze mną zachwytem nad starą i wspaniałą cywilizacją. Przy okazji zwierzył się, że ma też zmartwienie. Otóż od kilku dni na obydwu stopach pojawiły mu się różne wykwity skórne pod postacią pęcherzy oraz pozawijanych pręg, a to coraz bardziej utrudnia chodzenie. Już pierwszy rzut oka na zmiany ukazał obraz jakby drążonych pod skórą, jak to nazwaliśmy, chodników. (...)
TYLKO FAKTY
Priorytet: koordynatorzy
Marek Nowicki
Profesor Wojciech Rowiński zasłużył na bukiet kwiatów. Jego inicjatywa stworzenia w Polsce sieci koordynatorów odpowiedzialnych za przeszczepy spowodowała, że znaleźliśmy się w tym względzie w europejskiej czołówce. Unia Europejska wydała dyrektywę zachęcającą do wspierania koordynatorów przeszczepów dopiero ostatnio - na początku grudnia. Prawie tego samego dnia, kiedy urzędnicy w Brukseli podpisywali dokument, w Warszawie aktorzy Grażyna Marzec-Łukaszewicz i Michał Sitarski uczyli kandydatów na koordynatorów, jak rozmawiać z rodziną dawcy. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Cukierek
Janina Banachowska
Wybiegła przed dom z krzykiem i dławiącym się dzieckiem na rękach. - Ratunku!! - wołała. - Dusi się, dusi!!! Podeszłam do płotu najszybciej jak mogłam, wypadek miał miejsce w sąsiednim domu. - Wziąć za nogi, głową w dół, i uderzyć w plecy! - wołałam już z daleka. - Szybko, bo się udusi! Babka dziecka posłusznie wykonała moje polecenie. Na ziemię wypadło coś z buzi dziecka. Kobieta podniosła: był to cukierek. Tymczasem weszłam już na jej podwórko. Dziecko było małe, niewiele ponad rok. Rodzice pracowali za granicą. (...)
PRAWO
Przetargi informatyczne
Sprawniej, skuteczniej i zgodnie z prawem
Krzysztof Nyczaj
W ostatnim czasie pod lupę wzięto przetargi realizowane przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia na wytworzenie systemów informatycznych. W sprawie, o której pierwsza pisała "SZ", wypowiedziało się już Ministerstwo Zdrowia. Na swoich stronach internetowych MZ poinformowało, że opisywane w mediach postępowania przetargowe były już wielokrotnie kontrolowane przez MZ, a największe z nich (za prawie 10 mln zł), na wytworzenie "e-RZOZ - Platformy udostępniania on-line usług rejestru zozów", finansowane ze środków unijnych, przeszło dodatkowy audyt Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jego wyniki będą dostępne na stronach internetowych ministerstwa. W sprawie tego postępowania zajęła również stanowisko Krajowa Izba Odwoławcza przy Urzędzie Zamówień Publicznych, która potwierdziła prawidłowość realizowanych przez CSIOZ procedur przetargowych (tekst na stronach internetowych CSIOZ). (...)
Dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej
Michał Kaleta
Konferencję na taki temat zorganizował w Warszawie Instytut Spraw Publicznych wraz z Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności i Krajową Radą Radców Prawnych. Jak zauważył Grzegorz Wiaderek, jeden z panelistów z ramienia Fundacji im. Stefana Batorego, było to już 13. spotkanie poświęcone tej tematyce w ostatnich latach. Bezpłatna pomoc prawna to fachowe poradnictwo, skierowane do osób, których na nie nie stać. Świadczy takie usługi wiele organizacji pozarządowych oraz, z wolnej woli, prawnicy praktycy chcący świadczyć pomoc honorowo. Nie ma to nic wspólnego z tzw. sprawami otrzymanymi przez nich z urzędu, kiedy to sąd rozpatrujący sprawę uznaje za właściwe przydzielić stronie sporu fachową pomoc. Niepoślednią rolę w tym ruchu odgrywają Kliniki Prawa, działające przy wydziałach prawa wyższych uczelni. W Polsce mamy 25 takich poradni ulokowanych w 15 miastach. Pomoc świadczą studenci prawa pod opieką akademików i praktyków (średnio 1 opiekun przypada na 6 studentów, co gwarantuje wysoki poziom merytoryczny). (...)
Chore prawo
Marcin Mikos
W przepisach prawnych dotyczących ochrony zdrowia jest wiele absurdów, archaizmów, niespójności i luk - alarmuje Polskie Towarzystwo Prawa Medycznego. W specjalnym raporcie zebrało ponad 60 przykładowych przepisów, wymagających pilnych zmian. Niektóre z aktów prawnych dotyczących ochrony zdrowia obowiązują już ponad 50 lat. Nic dziwnego, że od dawna rozmijają się z rzeczywistością. Z 1950 r. pochodzi np. ustawa o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia, do których zalicza m.in. laborantów dentystycznych, laborantów medycznych, przyuczonych laborantów medycznych, dietetyczki, przyuczone dietetyczki, masażystów (masażystki), przyuczonych masażystów oraz kontrolerów sanitarnych, a od niedawna także - ratowników medycznych. Za działania naruszające godność, etykę i sumienność zawodową personel ten może zostać pociągnięty do odpowiedzialności zawodowej (personel zatrudniony w instytucjach państwowych - wyłącznie za zgodą Ministra Zdrowia, Ministra Obrony i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji). (...)
PUNKTY WIDZENIA
Głos w dyskusji o reformowaniu polskiej służby zdrowia
Czy zawsze musimy być "za", a nawet "przeciw"?
Janusz Krakowian
To, co dzieje się ostatnio wokół służby zdrowia, można skwitować tytułem znanej sztuki Williama Szekspira "Wiele hałasu o nic". O nic, bo tak naprawdę dyskusja toczy się latami, a zmian żadnych nie ma. Przynajmniej - zmian na lepsze. I tym razem tak się stało, bo ustawowy zapis, zakładający obligatoryjność przekształceń szpitali w spółki kapitałowe spowodował, że nie dało się w Sejmie zebrać większości zdolnej do odrzucenia "weta" prezydenta. Nie toczy się, niestety, merytoryczna dyskusja. Za to straszy się ludzi "dziką" prywatyzacją i przekazuje fałszywą informację, jakoby korzystając ze świadczeń zdrowotnych w niepublicznych placówkach - będą za te świadczenia płacić. Poziom obecnej dyskusji przypomina słynną reklamówkę wyborczą o karetce i pustej karcie kredytowej. Kłamstwo w naszej polityce stało się orężem walki. Nie liczy się ani racja, ani rachunek ekonomiczny. Liczy się tylko chęć dokopania przeciwnikowi, którego, niestety, nie traktuje się jako rywala, ale jak śmiertelnego wroga. (...)
Pracować, by żyć, a nie - żyć, by pracować
Ryszard Kijak
Na krajowej "ósemce" pod Białymstokiem w dzień wigilijny przyłapano Łotyszkę, która prowadziła TIR-a z Holandii na Łotwę. Tak się spieszyła do domu na święta, że przesiedziała za kierownicą, bez przerw wymaganych unijnymi przepisami - na ostatnim odcinku 30 godzin, a przedtem 2 razy po 22 godziny. Wskazał to tachograf. Kobiecie wlepiono mandat w wysokości 1 tysiąca zł, właścicielowi ciężarówki karę 15 tysięcy zł. Łotyszka spędziła święta na parkingu w Żółtkach, a z Polski wyjechała dopiero gdy przymusowo wykorzystała swoje zaległe godziny odpoczynku i gdy opłacone zostały mandat i kara. Kierowca może prowadzić ciężarówkę maksymalnie przez 9 godzin na dobę, dwa razy w tygodniu przez najwyżej 10 godzin. W połowie tego czasu musi mieć blisko godzinną przerwę. Każdej doby przysługuje mu prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który może być skrócony, ale nie mniej niż do 9 godzin i nie częściej niż 3 razy w ciągu tygodnia. I to niezależnie od tego, czy pracuje na etacie, czy w ramach własnej działalności gospodarczej. (...)
Z DROGI...
Gierki
Andrzej Musiałowicz
Tradycja w naszym pięknym kraju to sprawa narodowa. Nie sposób się od niej uwolnić, szczególnie w Wigilię. Jak co roku trzeba do kolacji założyć przyciasny garnitur lub garsonkę, ogolić się lub wypudrować oblicze, a potem dławić w towarzystwie ciotek i wujków ością z karpia albo innego wodnego stworzenia. Bo krewetki jako danie wigilijne się nie przyjęły. Może i dobrze. Tradycją, od 10 już lat, są też późnojesienne i wczesnozimowe protesty zakładów opieki zdrowotnej w sprawie proponowanych przez płatnika nowych kontraktów. (...)
OKIEM DYREKTORA
Chude lata?
Janusz Atłachowicz
Cały ubiegły rok toczyła się walka o pakiet ustaw, który miał zreformować system ochrony zdrowia. Najpierw był problem z jego powstaniem, a także autorstwem. Potem, gdy projekty ustaw już powstały, zastanawiano się, jaką taktykę obrać, żeby pakiet został uchwalony. Efekt, niestety kiepski, poznaliśmy w grudniu 2008 r. Straciliśmy rok. Fakt, że to nic w porównaniu do wieczności. Jednak z okresu prosperity przesunęliśmy się na osi w stronę spadków. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie wzrasta w tym roku. Przewiduje się, że płace w przedsiębiorstwach, a tym samym składka od nich, nie będzie już rosła tak szybko, jak w roku ubiegłym. (...)
ZARZĄDZANIE
Od czego zależy przetrwanie zakładu?
Marcin Kautsch
Rosnący wpływ sił rynkowych na sektor ochrony zdrowia sprawia, że zakłady poszukują narzędzi, które pozwoliłyby im zbudować przewagę konkurencyjną. Przez długi czas za takie narzędzie uznawana była aparatura medyczna - oczywiście, z najwyższej półki. Prowadzony był "wyścig zbrojeń", jak nazywała to dr Katarzyna Tymowska. Zwycięstwo w walce z konkurencją polegało na zakupie lepszego aparatu niż mieli inni. Na przykład - PET-u w szpitalu, w którym nie było ani jednego porządnego aparatu RTG. Dr Tymowska trafnie nazwała zjawisko, bardzo kosztowne dla systemu, które niesie ze sobą szczególnie niekorzystne konsekwencje. Strategia: "zastaw się, a postaw się", królująca w czasach saskich, wiele dobrego nie przyniosła. Nie przyniesie też dzisiaj. (...)
KLINIKA
Badania immunologiczne w diagnostyce chorób układowych tkanki łącznej
Magdalena Szmyrka-Kaczmarek
Podstawowe badania immunologiczne w układowych chorobach tkanki łącznej obejmują wykrywanie przeciwciał przeciwjądrowych i przeciwcytoplazmatycznych, czynnika reumatoidalnego, przeciwciał przeciwko elementom morfotycznym krwi, fosfolipidom i innych. Chociaż ich wykrycie ma duże znaczenie, stanowi ono przede wszystkim uzupełnienie dokładnej diagnostyki klinicznej. Przeciwciała przeciwjądrowe występują w wielu układowych chorobach tkanki łącznej, mogą się pojawiać przejściowo w przebiegu infekcji wirusowych i bakteryjnych, chorób nowotworowych, a także u osób zdrowych. (...)
Ciąża: immunolo giczna równowaga czy rewolucja?
Anna Adamska
Niewątpliwie jednym z największych fenomenów natury jest ciąża, czyli de facto współistnienie dwóch odmiennych antygenowo organizmów. Matka i dziecko stanowią jedno, a jednocześnie każde z nich zachowuje suwerenność. Rolę bariery zapobiegającej rewolucji immunologicznej pełni łożysko. Krew matki teoretycznie nie miesza się z krwią płodu, praktycznie - nawet podczas fizjologicznej ciąży może dochodzić do mikroprzecieków. Nie mają one jednak większego znaczenia. Ryzyko wytworzenia inwazji przeciwciał matczynych rośnie dopiero, gdy do jej krążenia przechodzi odpowiednia ilość antygenów dziecka. (...)
NAUKA
Przełom w profilaktyce zakrzepicy
Marcin Wełnicki
Niedoskonałość dostępnych opcji terapeutycznych jest bodźcem do poszukiwania nowych rozwiązań. Owocem tych poszukiwań jest nowa, obiecująca grupa leków przeciwkrzepliwych: bezpośrednie inhibitory aktywnego czynnika X. Rywaroksaban ma wśród nich najbardziej za-awansowane badania. - Rywaroksaban jest na pewno lekiem z wyboru u osób z niedoborami antytrombiny III oraz w pewnych innych sytuacjach klinicznych - twierdzi prof. Tomkowski. - Elektryzuje nas jednak nie tyle efekt stosowania leku, co cała logistyka: doustna postać, szerokie okno terapeutyczne i brak konieczności kontroli parametrów krzepnięcia - dodaje profesor. Nowy lek został już zarejestrowany do stosowania w ramach profilaktyki ŻChZZ u pacjentów poddawanych alloplastyce stawu biodrowego lub kolanowego (badania z cyklu RECORD). Na poszerzenie wskazań do stosowania tego leku i jego szeroką dostępność przyjdzie nam zapewne jeszcze poczekać. (...)
Terapia resynchronizująca w niewydolności serca
Marcin Wełnicki
Terapia resynchronizująca (CRT - Cardiac Resynchronization Therapy), czyli jednoczesna stymulacja obu komór serca, stanowi obecnie uzupełnienie farmakoterapii przewlekłej niewydolności serca. Udowodniono, że zastosowanie CRT u chorych z ciężką niewydolnością serca pozwala zmniejszyć liczbę hospitalizacji związanych z zaostrzeniami choroby podstawowej i zredukować ryzyko zgonu. Ten rodzaj stymulacji pozwala także odwrócić do pewnego stopnia remodeling mięśnia sercowego, co wiąże się ze złagodzeniem objawów niewydolności serca i wzrostem tolerancji wysiłku. Według aktualnych zaleceń, terapia resynchronizująca jest wskazana u chorych z niewydolnością serca NYHA III/IV, upośledzeniem czynności skurczowej lewej komory (EF < 35%) oraz z zaburzeniami przewodnictwa wewnątrzkomorowego (QRS > 120 ms) lub echokardiograficznymi cechami braku koordynacji skurczowej ściany lewej komory. Powstała hipoteza, że CRT mogłaby się okazać równie skuteczna u chorych z bezobjawową lub umiarkowaną niewydolnością serca. Badanie REVERSE (REsynchronization reVErses Remodeling in Systolic Left vEntricular dysfunction) zostało zaprojektowane w celu wyjaśnienia tej kwestii. (...)
Statyny pomocne także, gdy cholesterol w normie
Paweł Traczewski
Aktualne zalecenia obejmują profilaktyczne podawanie statyn pacjentom z potwierdzoną chorobą wieńcową, cukrzycą lub hiperlipidemią. Wyniki wieloośrodkowego randomizowanego badania JUPITER (Ridker i wsp.) wskazują, że u osób, u których nie występują powyższe zaburzenia, stosowanie statyn zmniejsza o blisko połowę ryzyko zawału, udaru lub śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych. Autorzy badania postanowili sprawdzić, czy obserwowana u stosujących statyny redukcja poziomu białka C-reaktywnego wysokiej czułości (hs-CRP), które jest uważane za czynnik predykcyjny rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, może przynieść korzyści osobom bez hiperlipidemii. W próbie wzięło udział blisko 18 000 kobiet i mężczyzn w wieku odpowiednio 60 i 50 lat lub więcej. U wszystkich poziom cholesterolu LDL był niższy niż 130 mg/dl, a białka C-reaktywnego równy lub wyższy 2,0 mg/litr. Dodatkowym kryterium włączenia było stężenie trójglicerydów poniżej 500 mg/dl. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Anna Klimkiewicz
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONFERENCJE
Palenie jest uleczalne
Karol Tarasiński
Przygotowania do utworzenia ogólnopolskiej sieci ośrodków referencyjnych diagnostyki i terapii zespołu uzależnienia od tytoniu (ZUT) były głównym tematem konferencji "Palenie jest uleczalne", która odbyła się w końcu ub.r. w warszawskim Centrum Onkologii. Towarzyszyło jej szkolenie dla zespołów lekarzy, pielęgniarek i psychologów w zakresie leczenia ZUT. Obecny stan wiedzy naukowej wskazuje, że choroby odtytoniowe obejmują 15 nowotworów oraz kilkadziesiąt chorób układu krążenia, oddechowego i innych narządów, a także szereg chorób matki i dziecka. Szkody zdrowotne związane z paleniem dobrze opisano w trwającym 50 lat badaniu przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii, polegającym na obserwacji lekarzy. Stwierdzono w nim, że ryzyko zgonu w wieku średnim (35-69 lat) było wśród palaczy 3 razy większe niż u niepalących. (...)
Zdrowie migrantów i mniejszości
Badania - informacja - praktyka
Konrad Pszczołowski
W Krakowie odbyła się konferencja o problemach zdrowotnych migrantów i mniejszości w Polsce. Uczestniczyli w niej specjaliści, naukowcy i doświadczeni praktycy, m.in. z dziedziny zdrowia publicznego, kulturoznawstwa oraz medycyny. Konferencję zorganizowano w ramach dwuletniego międzynarodowego programu unijnego MIGHEALTHNET. Jest on prowadzony przez Ateńską Akademię Medyczną, a współfinansowany przez KE. Bierze w nim udział 17 krajów (16 z UE oraz Turcja). Ze strony polskiej koordynatorem jest Zakład Informacji Naukowej Instytutu Zdrowia Publicznego Collegium Medicum UJ. Współpraca międzynarodowa i wymiana doświadczeń w obszarze ochrony zdrowia to jeden z priorytetów UE. Zadaniem tego projektu jest stworzenie sieci portali informacji o zdrowiu oraz ochronie zdrowia migrantów, mniejszości narodowych i społecznych (szczególnie tzw. osób wykluczonych). Na tle prawie 40-milionowej i raczej jednorodnej populacji polskiej, problem ten - ilościowo - nie wydaje się wielki. Jakościowo jest jednak niezmiernie istotny. (...)
Sztuka w służbie onkologii
Paweł Traczewski
28 listopada 2008 r. rozpoczęła się trzecia już edycja konkursu artystycznego "Moja historia z rakiem. Gdy słowa to za mało...". Może w nim uczestniczyć każdy, kogo dotknęła choroba nowotworowa. Zaproszeni są pacjenci, którzy pokonali raka, ich bliscy, przedstawiciele środowiska medycznego, wszyscy wspierający walczących z nowotworem. 28 lutego 2009 r. upływa termin nadsyłania fotografii oraz prac plastycznych wykonanych dowolną techniką (obrazy olejne, akwarele, ryciny, kolaż, rzeźba, ceramika itp.). Uroczyste wręczenie nagród odbędzie się wiosną przyszłego roku. Rektor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i członek jury konkursu, prof. Ksawery Piwocki jest pod wielkim wrażeniem zeszłorocznych prac: - Choć czasami "nieładne" artystycznie, niosą w sobie prawdę, napięcie, bije z nich niezwykła ekspresja. Cechy te decydują o ich ważności - mówi. (...)