Spis treściSZ nr 9–12/2009
z 9 lutego 2009 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2009
RAPORT
Mateusz Górka
"Innowacja" walczy o miano pojęcia, które w ostatnich czasach robi karierę. Konieczność wdrażania innowacji we wszystkich dziedzinach życia ogłaszają politycy, nauczyciele, lekarze, duchowni, naukowcy. Bo nawet jeśli coś funkcjonuje dobrze, to zawsze można powiedzieć, że nie jest dość innowacyjnie. Problem stanowi jednak zdefiniowanie "innowacyjności". Co dla jednych jest ultranowoczesne, dla innych może być zapomnianą już technologią. (...)
Witold Ponikło
Technologie medyczne są obszarem szczególnej aktywności innowacyjnej. Wynika to zarówno z presji społecznej na stosowanie najskuteczniejszych, a więc możliwie najnowszych technologii do diagnozowania, leczenia i rehabilitacji, jak i ze znaczących światowych nakładów na ten rodzaj badań naukowych, których celem jest przygotowanie nowych technologii medycznych i ocena ich efektywności. W niektórych przypadkach badania te zamykają się w świecie medycyny - na przykład badania genetyczne; w innych - koncentrują się na zastosowaniu technologii, już dostępnych w świecie techniki, do specyficznych zadań medycznych. (...)
Anna Adamska, Marcin Wełnicki
W maju i czerwcu 2008 r. zespół Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego wykonał pionierskie w Polsce auto- i alloprzeszczepienie wysp trzustkowych. Operacje są zwieńczeniem projektu badawczego realizowanego w klinice od 2002 r. Skuteczną metodę izolacji ludzkich wysp trzustkowych opracowano w 1989 r., jednak podwaliny tego sukcesu stworzył znacznie wcześniej prof. Stanisław Moskalewski - polski histolog, który jako pierwszy na świecie w 1965 r. wyizolował wyspy z trzustki świnki morskiej. Obecnie przeszczepianie wysp trzustkowych nie jest jeszcze szeroko rozpowszechnione, jednak na liście krajów, w których dokonano tej transplantacji, od ubiegłego roku, znajduje się również Polska. (...)
Jak słoń do komara
Beata Alukiewicz
Prawie 40% zgonów z powodów nowotworów złośliwych w Polsce ma miejsce u osób przed 65. rokiem życia. Dla porównania - w Szwecji ten odsetek jest ponad dwa razy mniejszy. Jedną z przyczyn tej niechlubnej statystyki jest niska skuteczność programów wczesnej diagnostyki i leczenia. - W celu poprawy sytuacji ministerstwo zdrowia dość skutecznie wdraża Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych, którego jednym z zadań jest stworzenie w Polsce sieci ośrodków diagnostycznych wykorzystujących technikę PET. Obecnie działa już 6 publicznych i 3 niepubliczne ośrodki wyposażone w skanery PET - mówi prof. dr hab. Janusz Braziewicz, kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej z ośrodkiem PET Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach. (...)
Nowatorski Prokocim
Mariusz Kielar
Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie- -Prokocimiu uważany jest przez wielu za najbardziej wszechstronny i nowatorski szpital dziecięcy w Polsce. W rozsławionym wieloma sukcesami medycznymi ośrodku na 27 oddziałach reprezentujących prawie wszystkie specjalności pediatryczne (prócz psychiatrii dziecięcej i chorób zakaźnych) leczy się z powodzeniem m.in. najcięższe choroby onkologiczne u dzieci, przeprowadza ekstremalnie skomplikowane operacje z zakresu kardiochirurgii dziecięcej, chirurgii plastycznej, rekonstrukcyjnej i leczenia oparzeń, działają ośrodki transplantacji i rehabilitacji, prowadzone są badania nad komórkami macierzystymi, rozwija się genetyka. Placówka szkoli praktycznie ok. 1000 studentów rocznie. Najwyższy poziom leczenia, szpital ostatniej szansy, z którego nie ma już dokąd odsyłać chorych dzieci. (...)
Anna Adamska, Marcin Wełnicki
Polską otolaryngologię opisywać można w samych superlatywach. To w dużej mierze zasługa prof. Henryka Skarżyńskiego, dyrektora Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie. Prof. Skarżyński jest również inicjatorem i głównym organizatorem Międzynarodowego Centrum Słuchu i Mowy w Kajetanach koło Warszawy, które od 2003 r. prężnie rozwija działalność. Wiele nowatorskich technik otolaryngologicznych zostało za sprawą profesora opracowanych i wdrożonych w Polsce już w latach dziewięćdziesiątych. W 1992 r. powstał program leczenia całkowitej głuchoty za pomocą implantów ślimakowych. Sześć lat później prof. Skarżyński zainicjował program leczenia całkowitej głuchoty i zmian nowotworowych za pomocą implantów wszczepianych do pnia mózgu oraz program wczesnego wykrywania uszkodzeń słuchu u noworodków i niemowląt. Dzięki akcji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy od 2002 r. test otoemisji akustycznej jest jednym z podstawowych badań przesiewowych i obejmuje dziś prawie 100% noworodków w Polsce. (...)
Transplantacje rąk
Ewa Krupczyńska
W Szpitalu im. św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy w kwietniu 2006 r. wykonano pierwszy w Polsce (27. na świecie) zabieg przeszczepu ręki od obcego dawcy. Operację przeprowadzono 8 lat po pierwszym takim przeszczepie, który miał miejsce we Francji. Od tego czasu w trzebnickim ośrodku przeprowadzono jeszcze 2 zabiegi przeszczepu ręki od zmarłego dawcy. Nowatorski program transplantacji kończyn powstał już w 2000 r. w Ośrodku Replantacji Kończyn, Mikrochirurgii i Chirurgii Ręki w Trzebnicy, którym od lat kierował zmarły w 2005 r. prof. Ryszard Kocięba. Ośrodek znany był w kraju i na świecie z udanych replantacji kończyn. Przez ponad 30 lat zespół prof. Kocięby przyszył kilkaset rąk i nóg osobom, które uległy wypadkom (pierwszy udany zabieg replantacji ręki w Polsce wykonał w 1971 r. właśnie prof. Kocięba). (...)
Raport Grupy Roboczej na Rzecz Innowacji w Opiece Zdrowotnej
Boso, ale w ostrogach
Grażyna Mickiewicz
W raporcie "Dostęp polskich pacjentów do innowacji w ochronie zdrowia" eksperci przedstawili pierwsze oceny i wyniki swych badań. Zdiagnozowali sytuację w tym obszarze, przedstawili przyczyny ograniczeń. Zarekomendowali też działania zwiększające dostęp pacjentów do innowacji. Postawy lekarzy wobec innowacji w medycynie są zróżnicowane, wiążą się też z wykonywaną specjalnością. Jak wykazały badania porównawcze, przeprowadzone w marcu 2008 r. na zamówienie Grupy Roboczej na Rzecz Innowacji w Opiece Zdrowotnej, którymi objęto przedstawicieli lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, ginekologów oraz transplantologów (dane pochodzą z Warszawy i Lublina), lekarze poz uznają swój dostęp do innowacji jako najbardziej ograniczony. Specyfika ich pracy wymaga śledzenia nowości w wielu obszarach medycyny, a na to nie starcza czasu. Czują się zagubieni w natłoku informacji, oczekują "wiedzy w pigułce". (...)
Nowy wynalazek chemików z Uniwersytetu Jagiellońskiego pomoże chirurgom
Mariusz Kielar
Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego opracowali metodę, która umożliwi usuwanie heparyny z krwi pacjentów. Zespół, prowadzony przez dr. Krzysztofa Szczubiałkę, zaprezentował wyniki swoich badań na łamach amerykańskiego czasopisma Biomacromolecules. Artykuł polskich badaczy został wyróżniony przez Amerykańskie Towarzystwo Chemiczne (ACS) i spotkał się z dużym zainteresowaniem świata naukowego. (...)
WYDARZENIA
Jest dobrze, sytuacja opanowana
Aleksandra Gielewska
Rząd dokonał cudu: wymuszonymi przez premiera cięciami wydatków we wszystkich resortach oraz - w równym stopniu - inżynierią finansową zaoszczędził aż 19,7 mld zł w tegorocznym budżecie państwa, nie zwiększając planowanego na br. deficytu. Dokonywanie cudów nie jest procedurą ani konstytucyjną, ani po prostu prawną, nie ma też nic wspólnego ze sztuką zarządzania - np. zgodnie z procedurami, choćby takimi jak ISO. Ale jest cenną umiejętnością w reagowaniu na sytuacje nadzwyczajne, podejmowanym, co też oczywiste, w trybie nadzwyczajnym
O rocznicy, kasie, bioetyce i image'u
Małgorzata Solecka
Doszły mnie słuchy, że do licznych, okrągłych rocznic, jakie kalendarz przewiduje na ten rok, dopisano obchody 10. rocznicy reformy ochrony zdrowia. Trudno przesądzić, czy będą one utrzymane bliżej klimatu 70. rocznicy Września 1939 r. (walczyliśmy, przegraliśmy, by w końcu zwyciężyć, ale po to, żeby jednak przegrać, przynajmniej na kilkadziesiąt lat), czy też 20. rocznicy Czerwca 1989 r. (zwyciężyliśmy, ale co z tym zwycięstwem zrobiliśmy, to już zupełnie inna historia). Tak czy inaczej, pomysł świętowania jubileuszu 10-lecia reformy jest dość ryzykowny. System ochrony zdrowia przypomina rozgrzebany plac budowy, na którym robotnikom i inżynierom praca pali się w rękach (choć nie wszystkim zresztą), ale wielkiego sensu w tym nie ma, bo architekci nie mogą się zdecydować, co w zasadzie budują. A jak się już zdecydują, przychodzi nowa ekipa i od początku zaczyna się zastanawiać, czy lepiej zbudować mrówkowiec, apartamentowiec, czy może - centrum handlowe. Świętować więc będziemy - najwyżej - wielkie wykopki. (...)
Ministerstwo oszczędza
Aleksandra Kurowska
Ministerstwo Zdrowia rezygnuje z planowanych na 2009 r. nowych inwestycji. Na tych oszczędnościach prawdopodobnie się jednak nie skończy. Kryzys, którego przez ostatnie miesiące nie chcieliśmy nazywać po imieniu - dosięgnął Polski i wymusza redukcję wydatków we wszystkich resortach. Po posiedzeniu rządu, 3 lutego, ogłoszono, że ministerstwo zdrowia przytnie swój budżet o ok. 336 mln zł. To jedne z większych cięć w rządzie. O mniej koszty ścięły m.in. resort pracy (ok. 326 mln zł), rolnictwa (231 mln zł), gospodarki - (ok. 58 mln zł), rozwoju regionalnego (ok. 2 mln zł) oraz skarbu państwa (ok. 8 mln zł). Minister Ewa Kopacz podkreśla, że oszczędności nie dosięgną pacjentów. Stracą planowane dotacje szpitale oraz samorządy, które miały rozpocząć nowe inwestycje ze wsparciem resortu zdrowia. Pod znakiem zapytania stanął też program pomocy przekształcanym spzozom. Zagrożona może być również wycena świadczeń przez NFZ w drugim półroczu br., która zdaniem szpitali i tak jest już bardzo niska. (...)
Sonda redakcyjna
Kontrakty, kryzys, ratunek
Tomasz Sienkiewicz
Jak dyrektorzy szpitali oceniają kontrakty z NFZ na 2009 r.? Czy dostrzegają symptomy kryzysu gospodarczego w swoich jednostkach? Jakie środki zaradcze podejmują w obecnej, trudnej sytuacji? (...)
Plan B
Aleksandra Kurowska
Samorządy terytorialne, zwłaszcza powiaty, skrytykowały rządową propozycję restrukturyzacji spzozów w ramach tzw. planu B, oraz tryb konsultacji programu, na które partnerom społecznym wyznaczono tylko 7 dni. Kolejny raz, w ciągu kilku ostatnich miesięcy, minister zdrowia okazuje lekceważenie partnerom społecznym i łamie obowiązujące przepisy prawa, zobowiązujące do konsultowania projektów aktów normatywnych, programów i innych dokumentów rządowych - napisał w liście do minister zdrowia Kazimierz Kotowski, prezes Związku Powiatów Polskich. O samym programie stwierdził zaś, że dalece odbiega od oczekiwań środowisk samorządowych i wymaga głębokiej korekty. Program nie rozwiązuje problemów najbardziej zadłużonych szpitali, nie uwzględnia też jakichkolwiek form wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego, które w przeszłości wzięły na siebie ciężar przekształceń samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej - podkreśla Kotowski. (...)
Z WOKANDY
Sąd nad dr. G. (część 4.)
Tajemnica białych kopert (c.d.)
Helena Kowalik
Nagrania tajną kamerą, te "twarde dowody" pana Ziobry - mówił dr G. na sali sądowej - świadczą na moją korzyść. Oskarżony kardiochirurg coraz mocniej atakuje służby śledcze zarzucając im manipulowanie materiałami w jego sprawie. - To nie są moje ręce - komentuje słynne zdjęcie, gdy CBA wyprowadzało go w kajdankach ze szpitala MSWiA. - Ja byłem skuty do tyłu. Prosi sąd o pokazanie filmu, na który natknął się przypadkowo w "filmotece CBA", nie był on bowiem włączony do aktu oskarżenia. To nagranie z ukrycia w gabinecie ordynatora z 13 grudnia 2006 r., na dwa miesiące przed aresztowaniem. Do pokoju wchodzi kobieta w fartuchu sprzątaczki. Ma gumowe rękawiczki. W lewej ręce trzyma ścierkę, dotyka nią fotela, pozorując sprzątanie. Drugą z trzaskiem otwiera szuflady w biurku, czegoś szuka. Potem "sprzątaczka" zagląda do sekretariatu. Słychać energiczne wyciąganie szuflad. Wraca do gabinetu, znów myszkuje, ale niczego nie zabiera. (...)
FELIETONY
PANOPTICUM
Dziewięć kropeczek
Marek Wójtowicz
Przedstawienie do konsultacji społecznych planu B restrukturyzacji spzozów (29 stycznia) powinno zakończyć okres niepewności wśród radnych i zarządów jednostek samorządu terytorialnego. Od zawetowania przez prezydenta RP planu A, tj. od 26 listopada ub. r., każdy opracowywany przez dyrektorów szpitali plan jakiejkolwiek, całkowitej czy częściowej restrukturyzacji placówki wywołuje od razu pytanie organu założycielskiego: Ale czy to będzie zgodne z planem B? Na stronach www.mz.gov.pl i www.zpp.pl można poznać szczegóły tego planu. (...)
Wszechmenedżeryzm
Andrzej Sośnierz
Każdy, kto zdążył posmakować zarządzania szpitalem, wie, że to zadanie mocno absorbujące, trudne i często mało wdzięczne. A tymczasem pojawiają się nam specjaliści, którzy bez trudu kierują kilkoma zakładami naraz. Przygotowując się do startu o rekord Guinessa, dodatkowo utrudniają sobie to zadanie biorąc pod swoją pieczę zakłady stosunkowo od siebie odległe. Ta forma zarządzania nie ma jeszcze nazwy, stąd pokuszę się o zaproponowanie określenia: menedżer seryjny, menedżer zwielokrotniony, wszechmenedżer. (...)
TYLKO FAKTY
Medyczna rozrywka
Marek Nowicki
Dlatego lista najbardziej wpływowych osób w służbie zdrowia, publikowana co roku przez "Puls Medycyny", zawiera luki. Pośród wpływowych urzędników, profesorów, ordynatorów i właścicieli firm medycznych brakuje, najzwyczajniej w świecie, dziennikarzy. Ich nieobecność może być jednak łatwo usprawiedliwiona - jakość dziennikarstwa medycznego nie jest generalnie zbyt wysoka. Nie tylko zresztą w Polsce. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Pesel
Janina Banachowska
Zapisałam leki. Poprosiłam o Pesel. - Na co Pesel? - spytała kobieta. - W ośrodku o Pesel nigdy mnie nie pytali... - Bo bez tego leki będą na 100% płatne. Tam stoi telefon, proszę zadzwonić do domu, niech ktoś przedyktuje Pesel. - Ja nie mam w domu numeru Pesel dziecka, jest tylko w ośrodku zdrowia... - No, to umówcie się jakoś z aptekarką, albo płaćcie za wszystko. Dziecko leki dostać musi. Możecie też je zawieźć do szpitala, ale i tam trzeba będzie dowieźć Pesel. Nie ma zmiłuj, takie są przepisy. (...)
ROZMOWA
Z profesorem Zbigniewem Religą rozmawia Jan Osiecki (cz. 4.)
Droga do sztucznego serca
- Mniej więcej po roku mojej współpracy z profesorem Vasku do Zabrza trafił pacjent, który natychmiast potrzebował przeszczepu. Ten człowiek umierał, a ponieważ nie było dawcy, jedynym ratunkiem było wszczepienie czechosłowackiego sztucznego serca. Zadzwoniłem do Brna. Powiedziałem, co się dzieje, poprosiłem o pomoc. Odpowiedź była dla mnie szokująca. Profesor Vasku odmówił pomocy. Ich stanowisko świadczyło o tym, że oni w ogóle nie rozumieją pracy lekarskiej, że są to wyłącznie teoretycy, których los chorych w ogóle nie obchodzi. Usłyszałem, że wyjeżdża na sympozjum, a poza tym zaczyna się weekend - więc nikt od nich do Zabrza nie przyjedzie. I wtedy zdałem sobie sprawę, że dopóki nie będę miał własnego sztucznego serca, to będę napotykał tego typu problemy. (...)
ZE ZNAKIEM Q
Jakość - teoria i praktyka
W granicach "normy"
Józef Stępień
Jednym z najważniejszych elementów procesu diagnostyczno-terapeutycznego jest diagnoza oparta m.in. na interpretacji wyników wykonywanych badań. Od dawna w celu ich wykonania, a przede wszystkim określenia wartości wyniku pomiaru lub badania - wykorzystuje się mniej lub bardziej skomplikowane urządzenia techniczne. Wartość wyniku klasyfikuje się jako prawidłową lub w granicach "normy", jeśli mieści się w przedziale wartości określonej dla danego rodzaju pomiaru, sytuacji klinicznej, wieku i wielu innych czynników różnicujących - lub poza normą. Jedne wyniki wymagają interpretacji, popartej odpowiednią wiedzą medyczną, inne stanowią wprost odpowiedź na pytanie o prawidłowość lub nieprawidłowość określonego parametru. (...)
PUNKTY WIDZENIA
W zaklętym kręgu słów czyli o monopolu i interesariuszach systemu opieki zdrowotnej
Maciej Biardzki
Ponieważ od pewnego czasu obserwuję system opieki zdrowotnej oczami publicznego płatnika, chciałbym poruszyć temat funkcjonujących w nim praktyk monopolistycznych. Jak powszechnie wiadomo (patrz wyżej), monopolistą w systemie jest NFZ. Tyle że definicja monopolisty nijak do Funduszu nie pasuje. Ani nie jest monopolistą rynkowym, bo nie produkuje dóbr, ani państwowym, bo nie reglamentuje usług poprzez ograniczanie dostępności do wskazanych przez siebie wytwórców. Pasuje jednak do określenia NFZ pojęcie monopsonisty, tzn. pośrednika przy obrocie dóbr, w tym przypadku świadczeń zdrowotnych. Monopsonista z natury rzeczy dąży do ich zakupu po zaniżonych cenach podczas negocjacji z dostawcami. Aby odpowiedzieć, czy rzeczywiście Fundusz korzysta z tej pozycji, trzeba postawić kolejne pytania: czy w Polsce istnieje rynek usług zdrowotnych, czy istnieje on gdziekolwiek w UE oraz, jeżeli nie istnieje rynek, to co oznacza określenie "zaniżona cena"? (...)
Z DROGI...
Eldorado
Andrzej Musiałowicz
W minionym roku, jak donoszą w ślad za opublikowanymi badaniami periodyki zajmujące się problematyką opieki zdrowotnej i systemu ochrony zdrowia, polscy pacjenci wydali na zakupy leków ponad 24 mld zł. Dodając do tego wartość refundacji sfinansowanych przez NFZ, uzyskujemy ponad 31,5 mld zł, które zniknęły w aptekach, hurtowniach i koncernach farmaceutycznych. Góra złot(a)ych, nic, tylko eksplorować. Działki na tej górze dawno zostały podzielone, role rozdane i rzadko zdarza się nagły zwrot akcji, czyli odkrycie nowej żyły (np. viagry) złotonośnej. (...)
OKIEM DYREKTORA
Balcerowicz musi wrócić!
Janusz Atłachowicz
Jeżeli dokonamy przeglądu prasy na temat sytuacji w ochronie zdrowia, to ten obraz na pewno nie nastraja optymizmem. Co mamy po 10 latach? Brak łóżek pediatrycznych i porodowych, które poprzednio likwidowano. Brak pediatrów, neonatologów, anestezjologów i wielu innych specjalności lekarskich. Średni wiek lekarza pediatry to ok. 58 lat. Brakuje pielęgniarek, które wykonują znacznie większy zakres czynności medycznych niż ich odpowiedniczki na Zachodzie. Tam wiele czynności, które u nas wykonują pielęgniarki, musi wykonać lekarz. Gdyby nie to, deficyt lekarzy byłby jeszcze większy. (...)
FARMAKOTERAPIA
Złowrogie cienie współczesnej farmakoterapii
Marek Derkacz
W Stanach Zjednoczonych z powodu niepożądanych działań środków farmaceutycznych umiera rocznie około 140 tysięcy osób! W przypadku pacjentów starszych, odsetek hospitalizowanych z powodu nieprawidłowo stosowanej farmakoterapii sięga nawet 30%. Wydatki związane z leczeniem następstw działań niepożądanych leków stanowią od 5,5% do 17% wszystkich środków przeznaczanych na opiekę zdrowotną. Grzech nie do końca przemyślanej farmakoterapii obciąża sumienia zarówno lekarzy, jak i chorych, oddalając nadzieję na terapeutyczny sukces... (...)
KLINIKA
Astmę można leczyć dobrze
Z profesorem Jerzym Kruszewskim, krajowym konsultantem w dziedzinie alergologii, rozmawia Renata Furman. (...)
NAUKA
Bewacyzumab na pierwszej linii walki z rakiem płuc
Paweł Traczewski
Rak płuca to wśród nowotworów w Polsce najczęstsza przyczyna zgonów mężczyzn i druga pod względem częstości u kobiet. Około 80% przypadków stanowi rak niedrobnokomórkowy (NSCLC). Wybór terapii zależy od stopnia zaawansowania choroby. W stadiach nieoperacyjnych NSCLC leczenie polega na radioterapii i chemioterapii, w której cytostatykami z wyboru są analogi platyny. Wykazano, że skojarzenie chemioterapii z przeciwciałem monoklonalnym anty - VEGF, bewacyzumabem (Avastin), prowadzi do znaczącego wydłużenia czasu przeżycia pacjentów. Bewacyzumab wiąże się z czynnikiem wzrostu naczyń śródbłonka (VEGF), który jest kluczowym mediatorem waskulogenezy i angiogenezy, uniemożliwiając łączenie się VEGF z jego receptorami na powierzchni komórek śródbłonka. Neutralizacja biologicznej aktywności VEGF hamuje wzrost guzów nowotworowych poprzez cofanie ich nowo powstałego unaczynienia. (...)
Bezszczytowy analog insuliny
Marcin Wełnicki
Insulinoterapia to jedno z największych osiągnięć medycyny. Badania nad tym hormonem kilkakrotnie uhonorowano Nagrodą Nobla. W 1923 r. przypadła ona Frederikowi Bantingowi i Charlesowi Bestowi - odkrywcom insuliny. Kolejnym laureatem prestiżowej nagrody był Frederick Sanger, który w 1955 r. ustalił skład aminokwasowy insuliny. Czternaście lat później Dorothy Crowfoot Hodkin, wykorzystując krystalografię rentgenowską, opisała budowę przestrzenną cząsteczki insuliny. Dzisiaj dysponujemy szeregiem preparatów insulin ludzkich i analogów otrzymywanych technikami inżynierii genetycznej. Odpowiednie stosowanie preparatów o różnych czasach działania pozwala osiągnąć cele leczenia cukrzycy i jednocześnie umożliwia choremu normalne, codzienne funkcjonowanie. Podczas 44. dorocznego spotkania Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD) ogłoszono wyniki 3 nieinterwencyjnych badań sponsorowanych przez firmę Sanofi-Aventis. Badania ROLE i LIVE-DE i THIN porównywały działanie i opłacalność stosowania insulin NPH i detemir z insuliną glargine. Dwie ostatnie to analogi wolno- i długodziałające. (...)
Testy diagnostyczne na obecność wirusa HIV
Martyna Tomczyk
Firma bioMérieux od lat opracowuje coraz bardziej innowacyjne testy i technologie. Najnowszym jej osiągnięciem jest test Dried Blood Spots. Aktualnie dostępne są także testy na obecność wirusa III i IV generacji w różnych postaciach (zautomatyzowane systemy immunodiagnostyczne, mikropłytki do badań dużych ilości próbek, szybkie testy diagnostyczne). Według prof. Szkaradkiewicza, szybkie testy diagnostyczne są testami bardzo wstępnymi i aby postawić prawidłową diagnozę, trzeba dodatkowo wykonać test potwierdzający. - W przypadku wszelkich wątpliwości wykonujemy dodatkowo test molekularny z zastosowaniem reakcji PCR. Zdarza się to jednak rzadko - dodaje prof. Szkaradkiewicz. (...)
Adiponektyna - nowy marker raka jasnokomórkowego nerki
Anna Adamska
Rak nerki (RCC - renal cell carcinoma) dotyczy częściej mężczyzn niż kobiet. Szczyt zachorowalności na ten nowotwór przypada między 5. a 7. dekadą życia. Najczęstszym (70-80%) guzem litym nerki jest rak jasnokomórkowy, wywodzący się z komórek kanalików nerkowych. Czynniki sprzyjające występowaniu RCC nie są znane. Pewną rolę przypisuje się defektom chromosomowym. Obecnie, ze względu na wcześniejsze rozpoznanie, rzadko obserwuje się klasyczną dawniej triadę objawów RCC: ból, krwiomocz i guz widoczny przez powłoki skórne. Zaawansowany proces rozrostowy nowotworu nerki powiązany jest również z objawami paraneoplastycznymi: czerwienicą (wpływ zwiększonego wytwarzania erytropoetyny), nadciśnieniem tętniczym (uruchomienie kaskady renina-angiotensyna-aldosteron), hiperkalcemią oraz rzutami gorączki. (...)
Agomelatyna: nowa nadzieja dla chorych na depresję?
Marcin Wełnicki
Agomelatyna jest analogiem melatoniny, agonistą receptorów MT1 i MT2 oraz antagonistą receptora serotoninergicznego 5-HT2c (HTR2C). W listopadzie 2008 r. preparat został pozytywnie zaopiniowany przez Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP) Europejskiej Agencji ds. Leków (EMEA). Ten pierwszy melatonergiczny lek przeciwdepresyjny będzie niebawem dostępny w aptekach na terenie Unii Europejskiej. Wyniki przeprowadzonych dotychczas badań są bardzo optymistyczne. Skuteczność agomelatyny i wenlafaksyny (SNRI) w leczeniu dużej depresji (kryteria DSM-IV) porównywał m. in. dr Patrick Lemoine. 332 pacjentów przez 6 tygodni stosowało wenlafaksynę (75-150 mg/d) lub agomelatynę (25-50 mg/d). Antydepresyjne działanie obu leków było porównywalne, podobnie jak częstość występowania działań niepożądanych (u blisko połowy pacjentów w obu grupach). Przeciwdepresyjne działanie nowego leku pojawiało się jednak już podczas pierwszego tygodnia terapii. Agomelatyna pozytywnie wpływała także na jakość snu pacjentów (ocena wg LSEQ - Leeds Sleep Evaluation Questionnaire i HAM-D - Hamilton Rating Scale for Depression). Ostatecznie tylko 4,2% pacjentów leczonych analogiem melatoniny, w porównaniu do 13,2% spośród otrzymujących wenlafaksynę, zrezygnowało z leczenia w trakcie badania. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Grzegorz Napiórkowski
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)