Spis treściSZ nr 35–42/2009
z 11 maja 2009 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2009
WYDARZENIA
Maria Stępniak
Sprawa ujrzała światło dzienne przypadkiem. Do Okręgowej Izby Lekarskiej w Lublinie wpłynęło zawiadomienie lubelskiego inspektora sanitarnego, dotyczące unieruchomienia w trybie pilnym dwóch gabinetów lekarzy dentystów. Sanepid stwierdził liczne uchybienia, m.in. nieprawidłową dezynfekcję i sterylizację narzędzi, niewłaściwe ich przechowywanie oraz niewłaściwe postępowanie z odpadami medycznymi. Izba Lekarska niezwłocznie wzięła się za sprawdzanie danych zawartych w piśmie. Ku naszemu zdziwieniu okazało się, że opisane przez inspektora sanitarnego gabinety... teoretycznie nie istnieją - mówi dr Jacek Niezabitowski, rzecznik odpowiedzialności zawodowej przy OIL w Lublinie. - Nie figurują w żadnym z rejestrów izb lekarskich. (...)
Aleksandra Gielewska
Kryzys, podczas którego doszło już do wielu spektakularnych bankructw i podczas którego ze światowych rynków wyparowała połowa wirtualnych pieniędzy - nie musi być tylko walką o przetrwanie w dotychczasowej formie: systemów ochrony zdrowia, zakładów, gabinetów, choć dla wielu właśnie to jest celem i może być sukcesem. W każdym kryzysie gasną jednak i znikają stare, a rodzą się nowe gwiazdy - polityki i biznesu. Bo kryzys, paradoksalnie, może być właśnie szansą. (...)
Sukces samorządów?
Aleksandra Kurowska
Plan B, przyjęty przez rząd 27 kwietnia, rewolucji w ochronie zdrowia nie uczyni, ale jego ostateczny kształt to jednak sukces. Nie tyle rządu, co samorządów i placówek niepublicznych. Program ma obowiązywać w latach 2009-2011. Na ostatniej prostej przed jego przyjęciem przez Radę Ministrów została podwyższona kwota na wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w działaniach stabilizujących system ochrony zdrowia do 1,38 mld zł (z 1,15 mld planowanych w br.). Dla przypomnienia: w ustawie wprowadzającej pakiet ustaw PO, która nie weszła w życie z powodu nieodrzucenia przez Sejm weta prezydenta w jej sprawie, na pomoc dla przekształcanych spzozów rezerwowano 2,7 mld zł. Wtedy jednak przewidywano obligatoryjne przekształcenie wszystkich spzozów, a nie tylko tych, które chcą dobrowolnie zmiany formy prawnej. (...)
Pakt antykryzysowy
Halina Pilonis
To, co może się wydarzyć w czerwcu, będzie gorsze niż świńska grypa - twierdzi OZZL. Na jesień związkowcy zapowiadają protesty, jeśli niższe wpływy ze składki zdrowotnej spowodują zmniejszenie wynagrodzeń lekarzy. OZZL oburzyła wypowiedź prezesa NFZ, który stwierdził, że ze względu na kryzys światowy również sytuacja finansowa w polskiej służbie zdrowia będzie gorsza. - Polska służba zdrowia jest w stanie permanentnego kryzysu od 1945 r. - mówi Krzysztof Bukiel, szef OZZL. Tymczasem NFZ alarmuje: wpływy ze składki zdrowotnej są co miesiąc niższe niż zakładano. A spadek wartości złotego sprawia, że Fundusz wydaje więcej na sfinansowanie leczenia Polaków za granicą. Szpitalne kontrakty podpisane są w większości tylko do końca czerwca, niebawem rozpoczną się negocjacje umów. Można się spodziewać, że cena punktu rozliczeniowego w drugim półroczu pójdzie w dół. - NFZ kupuje, co chce i ile chce, a płaci tyle, ile ma - oburzają się związkowcy. (...)
NFZ nie ma pieniędzy na podwyżkę punktu
Szefowie szpitali, zwłaszcza klinicznych, liczyli na wyższą wycenę punktu w drugim półroczu, ale już wiadomo, że jej nie będzie. - W obecnej sytuacji szpitale powinny się cieszyć, że nie obniżamy wyceny świadczeń. O podwyżce, przy niższych niż planowaliśmy wpływach ze składek do NFZ, można już zapomnieć - mówi Jacek Paszkiewicz, prezes NFZ. Niższe wpływy Funduszu to nie tylko efekt rosnącego bezrobocia (za osoby bez pracy budżet odprowadza składki symboliczne). Plan finansowy Funduszu na ten rok przygotowywano w połowie ub.r., gdy resort finansów zakładał jeszcze znacznie wyższy wzrost PKB oraz płac w tym roku. W I kwartale br. do NFZ wpłynęło łącznie tylko o 39 mln zł mniej niż planowano. (...)
18 specjalizacji na liście
Aleksandra Kurowska
Ministerstwo Zdrowia przygotowało wreszcie projekt rozporządzenia w sprawie uznania części dziedzin medycyny za priorytetowe. Rozporządzenie miało być wydane do 15 kwietnia, ale trafiło do konsultacji dopiero pod koniec tego miesiąca, po protestach rezydentów. Rozporządzenie dotyczące wynagrodzenia zasadniczego rezydentów minister zdrowia już podpisała, choć z opóźnieniem. W specjalnościach uznanych za priorytetowe przysługiwać będzie wyższe zasadnicze wynagrodzenie rezydentów. Przez pierwsze 2 lata specjalizacji w tych dziedzinach wynagrodzenie wyniesie 3602 zł, gdy w przypadku pozostałych 3170 zł. Potem stawki mają wynosić odpowiednio 3890 zł oraz 3458 zł. (...)
Bez paniki
Z profesorem Andrzejem Zielińskim, krajowym konsultantem ds. grypy oraz doktorem Pawłem Grzesiowskim, kierownikiem Zakładu Profilaktyki Zakażeń i Zakażeń Szpitalnych w Narodowym Instytucie Leków w Warszawie, na temat zagrożeń związanych z nową grypą A(H1N1) rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
BIZNES, RYNEK, EKONOMIA
Przypadki menedżera
Tomasz Sienkiewicz
Bezpodstawne zarzuty i pomówienia, ataki mediów, odwołanie ze stanowiska bez możliwości obrony własnych racji i dobrego imienia - to doświadczenia znane wielu byłym dyrektorom szpitali. Ba, dziś samo podejrzenie dyrektora o nieprawidłowości może się stać powodem zatrzymania i aresztowania "dla dobra śledztwa, w celu wyjaśnienia zarzutów". Historia Jana Ciszeckiego, który w 2002 r., w atmosferze skandalu, szkalowany przez niektóre media i polityków, został odwołany za stanowiska dyrektora - bez możliwości odpowiedzi na oskarżenia, a w 2009 r. ostatecznie oczyszczony z zarzutów - nie jest odosobniona. (...)
Chcemy specjalizować pulmonologów
Halina Pilonis
Szpital w Torzymiu chce się przekształcić w spółkę. I nie z powodu długów. Placówka widzi duże szanse na dalszy rozwój. Przekształcenie w spółkę otwiera możliwości działalności komercyjnej, a w efekcie pozyskania dodatkowych środków, będących uzupełnieniem kontraktów z NFZ. Zabiega o akredytację na specjalizowanie lekarzy. Jeszcze w 2006 r. Lubuski Szpital Specjalistyczny Pulmonologiczno- Kardiologiczny SPZOZ w Torzymiu miał prawie 16 mln zł długu. 250-łóżkowa placówka miała poważne problemy finansowe. - Obecna filozofia działań rządu daje nam duże szanse zrealizowania naszych zamierzeń - mówi dyr szpitala Czesław Rzepka. (...)
Motywacyjny system pracy: recepta na przetrwanie polskich szpitali?
Marek Derkacz
Postęp techniczny w medycynie, wzrost liczby pacjentów z chorobami będącymi następstwem starzenia się organizmu i idący za nimi wzrost kosztów opieki lekarskiej oraz konieczność uwzględniania na co dzień twardych reguł ekonomii powodują, że proces leczenia postrzegany jest coraz częściej w kategoriach transakcji. Przy polskich, jednych z najniższych w Europie, nakładach na ochronę zdrowia i stałym lekceważeniu potrzeb tego sektora przez kolejne ekipy rządzące - pojawia się konieczność wprowadzania nowych rozwiązań organizacyjnych na poziomie szpitali. (...)
Im więcej zrobisz, tym więcej zarobisz?
Na temat motywacyjnego systemu pracy (MSP) z mgr. Krzysztofem Skubisem, dyrektorem ds. ekonomiczno-administracyjnych Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 4 w Lublinie, największego szpitala Lubelszczyzny - rozmawia Marek Derkacz. (...)
FELIETONY
PANOPTICUM
Majowe refleksje o NHS
Marek Wójtowicz
Dwa lata temu zaprosiłem do Polski na konferencję STOMOZ szefową kadr jednego z największych angielskich szpitali. Poinformowała nas m.in. o tym, że angielska NHS jest trzecim, największym na świecie pracodawcą po... armii chińskiej i indyjskich kolejach państwowych. Chińska armia "zatrudnia" 2,3 miliona ludzi, koleje indyjskie to 1,5 miliona pracowników, a angielska NHS to dokładnie 1 282 900 pracowników na ogólną liczbę 30 milionów obywateli angielskich w wieku produkcyjnym. (...)
Koszykowa mistyfikacja
Andrzej Sośnierz
Przyznaję, że zaczynam być zatrwożony swoimi kasandryczno-proroczymi zdolnościami. Ledwo co, w poprzedniej "SZ", wyraziłem wątpliwość, czy miłościwie nam panujący rzeczywiście zamierzają wprowadzić koszyk usług zdrowotnych i czy wprowadzenie pod obrady Sejmu projektu ustawy regulującej to zagadnienie nie jest przypadkiem grą pozorów - a już jeden z wiceministrów podczas obrad sejmowej Komisji Zdrowia z rozbrajającą szczerością wyznał, że wprowadzenie koszyka tak naprawdę niczego nie zmieni, bo wszystko, co do tej pory było gwarantowane, nadal gwarantowane pozostanie. (...)
TYLKO FAKTY
Pod kamerę
Marek Nowicki
W Meksyku nie jest bezpiecznie. Widać to na pierwszy rzut oka. Żołnierze rozdają maski wychodzącym z metra mieszkańcom stolicy. Jeszcze mocniejsze zdjęcia AP przysłało z miejscowego lotniska. Żołnierz idzie środkiem wielkiego korytarza i rozdaje maski, a za nim powoli, majestatycznie, jakby od niechcenia, kroczy dwóch innych. W mundurach, oczywiście - z wielkimi, jak w filmie Rambo, karabinami. To Meksyk. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Miastenia
Janina Banachowska
Od pasa w górę, można powiedzieć, był całkiem sprawny. Nigdzie nie występowała bolesność - ani kręgosłupa, ani barków, stawów biodrowych, kolanowych czy skokowych; jedynie w stawach kolanowych wyczuwałam trzeszczenia. W pozycji leżącej nie mógł jednak unieść nogi do góry. Wyglądało to jak miastenia gravis, ale nie ten wiek, dziadek miał 79 lat, ani nie to miejsce - połykanie, mówienie, oddychanie było zupełnie prawidłowe. Nużliwość mięśni kończyn dolnych, ale - z jakiego powodu? Nie jestem neurologiem, tylko zwykłą, wiejską lekarką. (...)
ZE ŚWIATA
Czerwcowe manifesty, czyli zdrowie a wybory do Europarlamentu
Jolanta Sabbatówna
Rośnie znaczenie i rola Parlamentu Europejskiego. Jakie zadania my, profesjonaliści zdrowotni, stawiamy przed przyszłymi eurodeputowanymi? O co chcemy pytać kandydatów na europosłów w kampanii wyborczej? A kiedy uzyskają już mandaty - jak będziemy kształtować ich świadomość, a później oceniać, czy wręcz rozliczać ich działalność w Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności? I czy w kadencji 2004-2009 wykorzystaliśmy wszystkie możliwości, by wspólnie z naszymi przedstawicielami kształtować literę i ducha przepisów europejskich? (...)
PUNKTY WIDZENIA
Z DROGI...
Wizje
Andrzej Musiałowicz
W ostatnim czasie liczne grono zarządzających polskimi szpitalami i przychodniami miało okazję obejrzeć prezentację wszechobecnego, wszechogarniającego systemu informatycznego. Matrix w szpitalnym łóżku i w każdej domowej sypialni. Historia życia, katarów, wizyt u seksuologa każdego z nas dostępna w każdym miejscu i o każdym czasie po zalogowaniu do systemu. Dinozaur w epoce gier komputerowych - miałem mieszane uczucia. (...)
OKIEM DYREKTORA
Las
Janusz Atłachowicz
Jest takie powiedzenie: im dalej w las, tym więcej drzew. I tak już jest, a raczej będzie z Planem B. Po okresie konsultacji, do planu wprowadzono kilka zmian. Rada Ministrów swoją uchwałą przyjęła go do realizacji. Maszyna ruszyła. Obserwuję jednak, że początkowy zapał samorządów i akceptacja dyrektorów dla przekształceń szpitali w spółki kapitałowe - przybiera tendencję malejącą. Z czego to wynika? Według mnie, głównym powodem jest fakt, że oczekiwano raczej kolejnego, prostego oddłużenia. (...)
RATOWNICTWO
Chaos w powiadamianiu ratunkowym
112, 998, 999?
Marcin Mikos
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ogłosiło projekt rozporządzenia, za pomocą którego system powiadamiania ratunkowego w Polsce ma zyskać wreszcie stabilne podstawy funkcjonowania. Nowe rozwiązania są testowane w Małopolsce. Powiadamianie ratunkowe to najsłabsze ogniwo systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego (PRM), budowanego w Polsce od 8 lat. Od 2001 r. powiadamianie ratunkowe przeszło już co najmniej 3 poważne reformy, z których każda wprowadzała odmienne zasady tworzenia i funkcjonowania centrów powiadamiania ratunkowego (CPR). (...)
KLINIKA
Vademecum antykoncepcji
Z dr Marzeną Mazurek z Kliniki Ginekologii i Położnictwa CMKP w Warszawie rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
NAUKA
Spaliny a ryzyko astmy
Paweł Traczewski
Wyniki badań epidemiologicznych wskazują na prawdopodobny związek pomiędzy narażeniem płodu lub niemowlęcia na zanieczyszczenie środowiska i alergeny a późniejszym rozwojem astmy. Kolejnym potwierdzeniem tej teorii są obserwacje amerykańskich naukowców z uniwersytetów Columbia (Nowy Jork) i w Cincinnati. Eksploracyjne badanie dr Frederiki Perera i wsp. wskazuje, że ryzyko astmy u dzieci może wzrosnąć, jeśli ich matki przebywały w ciąży w środowisku o dużym stężeniu policyklicznych wodorowęglanów aromatycznych (PAH). Głównym źródłem tych związków w powietrzu są spaliny samochodowe. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Piotr Domagała
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONFERENCJE
Debata podczas Europejskiego Tygodnia Szczepień, Warszawa, 20 kwietnia
Dlaczego warto szczepić?
Marcin Wełnicki
W gmachu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) pod patronatem "Służby Zdrowia" odbyła się debata pt. "Szczepić - dlaczego warto?". Wzięli w niej udział decydenci i politycy, wybitni polscy specjaliści, lekarze, przedstawiciele przemysłu farmaceutycznego i mediów. Spotkanie zainaugurowało Europejski Tydzień Szczepień w Polsce. - Tydzień Szczepień to inicjatywa koordynowana przez Światową Organizację Zdrowia, realizowana przez państwa członkowskie, a wspierana przez szereg instytucji oraz osób prywatnych - wyjaśniała dr Paulina Miśkiewicz, dyrektor biura WHO w Polsce. W wydarzeniu tym, którego nadrzędnym celem jest propagowanie rzetelnej wiedzy na temat szczepień ochronnych, Polska znów brała aktywny udział. - Podstawowe szczepienia co roku ratują około 3 miliony istnień - informowała dr Miśkiewicz. - Choroby, którym możemy zapobiegać dzięki szczepieniom, nadal powodują zgony - przypominała. (...)
Wakcynologia w Polsce
Z dr. hab. Leszkiem Szenbornem, od marca br. przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Wakcynologicznego, rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
Sztywne marże i ceny leków: za i przeciw
Grażyna Mickiewicz
W dyskusji nad wprowadzeniem ustawowego zapisu o sztywnych marżach i cenach leków refundowanych ze środków publicznych wszystkie strony sporu powołują się na dobro pacjenta. To on przecież ma być beneficjentem nowelizacji Prawa farmaceutycznego. MZ proponując takie rozwiązanie stwierdza, że zagwarantuje ono obniżenie cen leków, wyeliminuje ich różnice w poszczególnych aptekach, spowoduje, że ustalanie cen pomiędzy producentem, hurtownikiem i aptekarzem "zostanie jednoznacznie uregulowane z korzyścią dla pacjenta". Zdaniem Związku Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA, usztywnienie cen i marż na produkty lecznicze stoi jednak w sprzeczności z zasadą społecznej gospodarki rynkowej i wolności gospodarczej. Wprowadzenie takich zapisów do ustawy oznaczałoby wyższe ceny leków i trudniejszy dostęp do innowacyjnych terapii, szczególnie dla emerytów, rencistów i przewlekle chorych. (...)
Konferencja: "Alergia - co nowego w 2009 r."
Zapobieganie i leczenie alergii
Katarzyna Mazowska
Problem alergii pokarmowej dotyczy 1,5-7,8% dzieci oraz 1-2% dorosłych. Ogromne znaczenie w identyfikacji niemowląt o zwiększonym ryzyku wystąpienia alergii ma prawidłowo przeprowadzony wywiad rodzinny, toteż lekarze powinni wykazać szczególną skrupulatność w gromadzeniu danych dotyczących krewnych małego pacjenta. Badania wykazały, iż dzieci, których rodzice bądź rodzeństwo cierpią z powodu choroby alergicznej, cechuje znacznie podwyższone ryzyko zachorowania. Ryzyko to jest najwyższe w przypadku stwierdzonej u obojga rodziców tej samej choroby atopowej; może wynosić wówczas aż 50-80%! Warto podkreślić fakt, że choć każdy pokarm może przyczynić się do ujawnienia alergii, za istotne reakcje alergiczne odpowiadają: soja oraz mleko krowie u niemowląt; mleko krowie, jaja kurze, orzeszki ziemne, soja, pszenica, orzechy oraz ryby i skorupiaki morskie u dzieci. Orzeszki ziemne, orzechy (zarówno włoskie, jak i laskowe) oraz ryby i skorupiaki są z kolei najbardziej alergenne dla osób dorosłych. (...)
Komorowe zaburzenia rytmu serca
Marcin Wełnicki
Według standardów, ICD jest obecnie najskuteczniejszą metodą zabezpieczania pacjentów obciążonych wysokim ryzykiem nagłego zgonu sercowego (SCD - Sudden Cardiac Death). W naszym kraju tego typu zabiegi przeprowadza się od 1986 r. W ubiegłym roku w 46 polskich ośrodkach wszczepiono 2 tysiące ICD. To wciąż za mało. W Stanach Zjednoczonych co roku 84 do 200 na 100 tysięcy osób ginie z powodu nagłego zatrzymania krążenia. W Europie SCD jest przyczyną 20-159/100 tys. zgonów rocznie. W 85-90% przypadków do zatrzymania krążenia dochodzi na skutek pierwszego w życiu epizodu komorowych zaburzeń rytmu. Z tego też względu tak istotna jest właściwa selekcja pacjentów obciążonych wysokim ryzykiem nagłego zgonu sercowego i wszczepienie im ICD w ramach prewencji pierwotnej. Te zagadnienia były tematem konferencji pt. "Komorowe zaburzenia rytmu serca" zorganizowanej w Warszawie przez Medycynę Praktyczną. - W XXI wieku pacjenci nie powinni umierać z powodu migotania komór - mówił prof. Piotr Kułakowski z Kliniki Kardiologii CMKP w Warszawie. (...)
Zielone Dni i Program szczepień przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu
Tylko profilaktyka
Anna Adamska
Ryzyko zakażenia kleszczowym zapaleniem mózgu (KZM) na terenach wysoce endemicznych jest porównywalne z ryzykiem zakażenia durem brzusznym w Indiach i wynosi 1:10 tys./miesiąc. Niestety, jednym z takich obszarów jest również Polska. 16 marca ruszyła w kraju akcja "Zielone Dni - Program szczepień przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu". Głównym jej celem jest edukacja pacjentów i popularyzacja szczepień. Obecnie wyszczepialność w Polsce wynosi zaledwie 0,7-0,9%. Źródłem chorób odkleszczowych w Polsce jest kleszcz pospolity (Ixodes ricinus), rzadziej kleszcz tajgowy (Ixodes persulcatus). Pasożyty te zasiedlają ciepłe i wilgotne tereny roślinne, głównie łąki, zarośla i pogranicza lasów. W czasie dwuletniego cyklu życiowego, kleszcze przeistaczają się z larwy w nimfę, a następnie w postać dorosłą. Warunkiem przeobrażenia się pasożyta w kolejne formy jest spożycie krwi, najczęściej - leśnych gryzoni czy większych ssaków. Niejednokrotnie zwierzęta te są rezerwuarami drobnoustrojów chorobotwórczych, które wraz z krwią przedostają się do organizmu kleszcza. (...)