Spis treściSZ nr 68–75/2009
z 14 września 2009 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2009
WYDARZENIA
Maria Stępniak, Ola Kurowska
Jeszcze w tym miesiącu parlament ma znowelizować ustawę o finansowaniu świadczeń ze środków publicznych, zawierającą nowe kryteria podziału środków NFZ ujęte w algorytmie, według którego zostanie przygotowany budżet NFZ na 2010 r. Tak deklarują liderzy Platformy Obywatelskiej oraz Ministerstwa Zdrowia. Decyzja prezydenta w sprawie tej nowelizacji, po protestach PiS, nie jest oczywista. Starcia dotyczą na razie podziału zaledwie około 160 mln zł, więc ani mniej zamożne regiony i powiaty nagle nie zyskają, ani bogatsze wiele nie stracą. (...)
Jan Osiecki
Minęło pół roku od ogłoszenia przez minister Ewę Kopacz "planu B", mającego zachęcić szpitale do komercjalizacji. W tym czasie żaden szpital nie został przekształcony w spółkę kapitałową. Czy sztandarowy projekt, który miał fundamentalnie zmienić funkcjonowanie służby zdrowia, okaże się spektakularną porażką? Liczby mówią same za siebie: w ciągu poprzedniego roku 17 szpitali i 44 jednostki lecznictwa ambulatoryjnego przekształciły się w spółki kapitałowe. Jednak od marca tego roku nie doszło do ani jednej komercjalizacji. A właśnie w marcu szefowa resortu zdrowia ogłosiła swój "plan B". (...)
Siła, bezsiła i grypa za progiem
Aleksandra Gielewska
"System, jakiego potrzebują Polacy, powinien być oparty na ubezpieczeniach gwarantujących dostęp do kompleksowej i koordynowanej opieki" - pisze na naszych łamach Paweł Kalbarczyk z PZU Życie SA (zob. "Prywatne ubezpieczenia zdrowotne - potrzebne czy niepotrzebne?"). A co Państwo o tym sądzą? A także - generalnie - o potrzebie prywatnych ubezpieczeń? Zachęcamy do dyskusji, łamy są otwarte. (...)
Powstanie sieć certyfikowanych ośrodków medycyny podróży
Tomasz Kobosz
Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (Krajowy Ośrodek Medycyny Podróży) wspólnie z Krajową Izbą Turystyki, przy wsparciu WHO, stworzyli pierwszy w Polsce, nowatorski projekt certyfikowanych centrów medycyny podróży (CCMP). Inicjatywa zakłada włączenie do projektu biur podróży, które będą informować swoich klientów o najbliższym certyfikowanym ośrodku. - Odpowiedzialność za bezpieczeństwo podróżnych, jak również bezpieczeństwo epidemiologiczne Polaków każe, by kształtować odpowiednie nawyki związane z wyjazdami w tropiki. Ale jednym z podstawowych warunków kształtowania świadomych zachowań wśród podróżujących jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych lekarzy i personelu medycznego w ośrodkach dokonujących szczepień - mówi prof. Bogdan Jaremin, dyrektor Międzywydziałowego Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej GUM. (...)
BIZNES, RYNEK, EKONOMIA
Zdrowie łyka pieniądze jak chory witaminy
Aleksandra Fandrejewska
Za mało składek, za duże koszty. Fundusz sięgnął po pieniądze zaoszczędzone w poprzednich latach. Najprawdopodobniej, choć rząd się od tego odżegnuje, za 2 lata zapłacimy wyższą składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Gdy Jacek Paszkiewicz, prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, pokazuje wykresy z pieniędzmi, jakie w ostatnich latach przeznaczaliśmy na świadczenia ze środków publicznych, to wszystkie linie prężnie pną się w górę. Ale mimo to na początku lipca, na konferencji prasowej, nieśmiało zaproponował, by od 2011 r. składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosiła 9,25%, a nie jak teraz 9%. Uzasadniał tę potrzebę na podstawie prognoz finansowych na najbliższe lata, wskazując na jedną "kreskę" uparcie trzymającą się tej samej, poziomej wartości. Ilustruje ona rzeczywiste wpływy ze składek w tym roku. A te najprawdopodobniej będą niższe o 1,7-2 mld zł od pierwotnego planu na ten rok. (...)
Nowy biznes? Tylko w kryzysie
Ewa Wesołowska
Zamiast strajkować o podwyżki - może lepiej założyć własną firmę? Jeszcze 10-15 lat temu takie pytanie w środowisku lekarsko-pielęgniarskim uznano by za niestosowne: medycynę postrzegano jako służbę innemu człowiekowi a nie biznes. Dziś corazz więcej lekarzy, a także pielęgniarek rezygnuje ze słabo opłacalnych etatów szpitalnych i decyduje się na rozpoczęcie działalności gospodarczej. To okazuje się lepszym rozwiązaniem nie tylko dla ich portfeli (można zarobić nawet o 30% więcej), ale też dla budżetów zadłużonych szpitali. Ten rok może być pod tym względem przełomowy. Zachętą do zakładania firm są bowiem fundusze z Unii Europejskiej. Ci, którzy zdecydują się na przejście "na własne", mogą dostać aż 40 tys. zł z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach programu Kapitał Ludzki 6,2. Ci zaś, którzy stracą pracę w wyniku restrukturyzacji szpitali (a ograniczenie zatrudnienia jest nieuniknione) i zarejestrują się jako bezrobotni, mogą ubiegać się o 19 tys. zł z Urzędu Pracy. (...)
JGP, czyli choroba przenoszona gruperami do szpitali
Bernadeta Waszkielewicz
System jednorodnych grup pacjentów to chory organizm, w którym czają się różne pułapki - twierdzą po roku doświadczeni dyrektorzy szpitali. Zmusił ich do kosztownego wynajmowania firm informatycznych i mimo ciągłego poprawiania procedur i ich wyceny - ciągle powoduje straty finansowe. Systemy zbliżone do JGP, a służące do rozliczania usług zdrowotnych z płatnikiem, stosowane są od kilkudziesięciu lat. W Australii i w Europie. Ułatwiają bowiem rozliczenia. Ale JGP w Polsce, zdaniem menedżerów wielu szpitali, zostały tak skonstruowane, że zamiast upraszczać - jeszcze bardziej komplikują rozliczenia z płatnikiem. (...)
Dodatkowe ubezpieczenia
Ulgi w PIT nie będzie
Aleksandra Kurowska
Miały być, ale ich nie będzie. To już przesądzone: ulg podatkowych, które miały zachęcić Polaków do kupowania polis zdrowotnych, nie zaakceptowało Ministerstwo Finansów. I nie podało też żadnych informacji, czy i kiedy do rozmów o odpisach w PIT mogłoby powrócić. Resort zdrowia liczy, że ustawę o dobrowolnych ubezpieczeniach i tak wprowadzi, z tym że okrojoną i raczej o charakterze porządkującym system. Ale chyba już nie w tym roku. - Mamy gotowy projekt ustawy. Moglibyśmy złożyć go i dziś, ale nie chcemy prowadzić tylu projektów równocześnie - mówi "SZ" wiceminister Jakub Szulc, który jeszcze przed wakacjami zapewniał, że jesienią Sejm zajmie się projektem takiej ustawy (w wersji korzystnej dla podatników) i szybko ją uchwali. Skąd opóźnienia? Szulc tłumaczy, że w ostatnich tygodniach zajmował się głównie algorytmem podziału środków w ramach NFZ oraz koszykiem świadczeń. Oczywiste jest, że ustawa bez ulg podatkowych priorytetem dla resortu zdrowia już nie jest. (...)
Prywatne ubezpieczenia zdrowotne - potrzebne czy niepotrzebne?
Paweł Kalbarczyk
Po miesiącach prasowych dyskusji i komentarzy na temat zapowiedzianego przez MZ wprowadzenia od 1 stycznia 2010 r. dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych, wspartych ulgą podatkową, wiadomo już, że na razie nic z tego nie będzie. Informacje o 52 mld zł deficytu w budżecie państwa na 2010 r. potwierdzają wcześniejszy sceptycyzm tych, którzy nie uwierzyli, by zapowiedź przedstawicieli MZ dało się wprowadzić w życie w dobie kryzysu gospodarczego. Miało być pięknie, a będzie jak zwykle. Niestety. Prawdę powiedziawszy, od dawna miałem nieodparte wrażenie, że na Miodowej brakuje osób wiedzących, co to jest prywatne ubezpieczenie zdrowotne i jak stworzyć zapisy samych założeń do ustawy o takich ubezpieczeniach. Przykre to, ale prawdziwe. (...)
FELIETONY
PANOPTICUM
Jest dobrze!
Marek Wójtowicz
Podział tegorocznych rozliczeń finansowych NFZ ze świadczeniodawcami na dwa odrębne, półroczne okresy rozliczeniowe to wynik zaplanowanego przez płatnika, ale nie wdrożonego od 1 lipca br., systemu JGP w specjalistyce ambulatoryjnej. Tym samym 30 czerwca br. wszystkie udzielone ponad plan finansowy, ale nie ujęte w umowie usługi w większości zakresów z I półrocza można było od następnego dnia, czyli 1 lipca br., nazwać niezapłaconymi "nadlimitami" i czekać na decyzję płatnika: zapłaci za nie 100... 80... 60... a może 30%? A może - nic? (...)
Lenin a sprawa algorytmu
Andrzej Sośnierz
Jak doniósł strażnik miejsca spoczynku doczesnych szczątków Wodza Rewolucji - dało się ostatnio zauważyć, że towarzysz Lenin z lekka się poruszył, a w kąciku jego oka pojawiło się zawilgocenie. Niektórzy sądzą, że ta kropelka to łza. Wszystko to zdarzyło się zaś w chwili, kiedy pojawiła się nadzieja, że jednak będzie wiecznie żywy. Ta nowa nadzieja rozkwitła, kiedy aż na Kreml dotarła wieść o tym, jak polski rząd zamierza redystrybuować pieniądze NFZ. A zamierza - po prostu - dawać wszystkim po równo. (...)
TYLKO FAKTY
Czarny scenariusz
Marek Nowicki
Największe wrażenie robią liczby i daty. Od 60 do 120 milionów Amerykanów zostanie zarażonych, a nawet do 2 milionów może trafić do szpitali, z czego do 300 tysięcy na oddziały intensywnej terapii. Umrzeć może od 30 do 90 tysięcy osób. Największa fala zachorowań może przyjść już w połowie października. To czarny scenariusz - jego szczegóły zostały opisane w bardzo obfitym, 80-stronicowym raporcie, przygotowanym na zlecenie prezydenta Baracka Obamy. Autorzy raportu zwracają uwagę, że najsłabszym ogniwem systemu obrony przed świńską grypą są OIOM-y. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Czyżby mangusta?
Janina Banachowska
Kazałam zawołać psa. Nie reagował na wołanie. Może to jego ugryzła żmija i psina już dogorywa? Pokazano mi, gdzie w trawie jest pies. Poszłam ostrożnie, rozchyliłam trawę i zobaczyłam spaniela w pozycji "na waruj". Z pyska zwisała mu już ledwo szamocząca się żmija. Pies chwycił ją tuż za głową, ale nie miał dość siły w pysku, by zmiażdżyć kręgosłup. Poprosiłam właściciela psa i samochodu o kombinerki lub jakieś inne kleszcze. Z duszą na ramieniu chwyciłam kombinerkami wystającą z psiego pyska głowę żmii i ścisnęłam z całej siły. Gad przestał się ruszać. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Matrix 2: Ile właściwie pracują lekarze
Maciej Biardzki
Pisząc o Matrixie w systemie opieki zdrowotnej ("SZ" z 29.06.2009 r.) wspomniałem, że ciekawą jego odsłoną jest kwestia czasu pracy lekarzy. Ostatnio, w związku z problemami płatniczymi NFZ, sprawa ta stała się tematem kilku artykułów w tytułach prasowych wielkonakładowych. Lekarze rzeczywiście są grupą zawodową, która pracuje zdecydowanie więcej niż wynosi średnia statystyczna. Ci, którzy rozpoczynali pracę ponad 20 lat temu, doskonale pamiętają, że w tamtych czasach normą było wykonywanie kilkunastu dyżurów miesięcznie, przy czym wymóg posiadania przez dyżuranta specjalizacji nie był najczęściej przestrzegany. Nikomu nie śniło się schodzenie po dyżurze, po pracy zaś, jeżeli miało się gabinet prywatny albo zatrudnienie w "Vicie", to oczywiście tam kierowało się pierwsze kroki. (...)
Płacowe dywagacje
Marek Derkacz
Jednym z elementów negatywnie wpływających na relacje między specjalistami są różnice ich płac, a może bardziej nawet dyskusja, która się od jakiegoś czasu na ten temat toczy. Lekarze coraz częściej (co jest widoczne szczególnie na medycznych forach internetowych) toczą bitwy na argumenty, starając się przesądzić, którzy z nich powinni zarabiać najwięcej. Kilka miesięcy temu głośno zrobiło się o sprawie dr Ewy Kralkowskiej, ordynator oddziału internistyczno-gastrologicznego w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. M. Madurowicza w Łodzi. Dyrekcja szpitala, w którym pracowała była wiceminister zdrowia, uznała, że internista może zarabiać mniej niż chirurg na tym kierowniczym stanowisku, przyznając pani doktor pensję sporo niższą niż innym ordynatorom oddziałów zabiegowych. (...)
Z DROGI...
Pragmatyczne podejście
Andrzej Musiałowicz
Polak potrafi. To hasło z plakatów, z czasów słusznie minionych, na trwale zagościło w narodowej mentalności. Potrafimy dostosować się do wszelkich okoliczności i każde (prawne również) dostosować do naszych chęci. Właśnie internet obiegła tryumfalna wieść o rządowej obietnicy przełożenia na 2018 rok obowiązków określonych tzw. ustawą kaloryferową. W zasadzie - można tę wieść skomentować czworako. (...)
OKIEM DYREKTORA
Na zamówienie
Janusz Atłachowicz
Starostowie z powiatów P. i W. przekazali mi tekst wywiadu, który wydrukowała "Gazeta Prawna". W wywiadzie tym pani minister zdrowia powiedziała, że szpitale przekształcone w spółki są lepsze niż te funkcjonujące w formule samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. A dlaczego są lepsze? Bo muszą płacić podatek dochodowy! Wygląda na to, że szpitale funkcjonujące w formule spółki to bardzo dochodowe komercyjne przedsiębiorstwa. I że stały się takimi dzięki przekształceniu. Nawet, jeżeli w poprzedniej formule generowały straty. (...)
Ustawa o PPP (i czwartym P) w służbie zdrowia
Mateusz Górka
Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) rodziła się w bólach, eksperci, politycy, lobbyści nie szczędzili czasu i wiedzy, byśmy mogli się nią ucieszyć. Szkoda, że nie pięć lat wcześniej. Problemy służby zdrowia nie były, oczywiście, priorytetowymi w pracach nad ustawą (ustawami) o PPP. Jednak nowe przepisy prawne pozwalają na rozwiązanie wielu problemów w obszarze koniecznych inwestycji, zarządzania i planowania służby zdrowia. Partnerstwo publiczno-prywatne to forma długoterminowej współpracy sektora prywatnego i publicznego przy przedsięwzięciach mających na celu realizację zadań publicznych. Celem tej współpracy jest osiągnięcie obopólnych korzyści, zarówno w wymiarze celów społecznych, jak i komercyjnych danego przedsięwzięcia. "Osiągnięcie obopólnych korzyści" bywa pojęciem czasem kwestionowanym, no bo jakże to władza lokalna może osiągać korzyści dążąc do układnej współpracy z podmiotem prywatnym? (...)
KLINIKA
Znaczenie karwedilolu w leczeniu nadciśnienia tętniczego i jego powikłań sercowo-naczyniowych
Katarzyna Kostka-Jeziorny, Andrzej Tykarski
Karwedilol - wazodilatacyjny niekardioselektywny antagonista receptorów beta i alfa-1 wydaje się dobrą alternatywą hemodynamiczną i metaboliczną w stosunku do tradycyjnych beta-adrenolityków. Wiele badań wykazało, że karwedilol ma korzystny lub neutralny wpływ na wiele parametrów metabolicznych (kontrola glikemii, insulinowrażliwość, gospodarka lipidowa), co sprawia, że może być szczególnie przydatny w terapii hipotensyjnej u pacjentów z zespołem metabolicznym. (...)
Niestabilna jak grypa
Z dr Hanną Czajką, sekretarzem Polskiego Towarzystwa Wakcynologicznego, na temat zagrożeń związanych z nową i sezonową grypą rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
Cieszyć się ze szczęśliwych porodów
Z prof. Ryszardem Porębą, prezesem elektem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, rozmawia Anna Adamska. (...)
Wciąż nie doceniamy profilaktyki
Z prof. Mariuszem Bidzińskim, prezesem Polskiego Towarzystwa Onkologii Ginekologicznej, na temat problemów związanych z diagnostyką i leczeniem chorób nowotworowych kobiecych narządów płciowych rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
Inwazyjne zakażenia grzybicze - niezidentyfikowany zabójca
Z prof. Jerzym Hołowieckim, przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie, rozmawia Marcin Wełnicki (...)
NAUKA
Nowy lek na nadciśnienie płucne
Marcin Wełnicki
W najnowszych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z zakresu diagnostyki i leczenia tętniczego nadciśnienia płucnego, przedstawionych na Kongresie w Barcelonie ambrisentan uzyskał najwyższą klasę rekomendacji I przy poziomie wiarygodności A w leczeniu TNP już w I rzucie w klasie WHO II i III, obok między innymi bosentanu i sildenafilu. Warto podkreślić, że w grupie ekspertów przygotowujących wytyczne znalazł się Pan Prof. Adam Torbicki. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Anna Klimkiewicz
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONFERENCJE
Anestezjologiczny jubileusz
Mariusz Kielar
Ponad 400 anestezjologów z Polski i ze świata spotkało się w Krakowie w ostatnich dniach czerwca. Organizatorem sympozjum było Polskie Towarzystwo Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Świętowano aż 3 jubileusze: 150-lecie anestezjologii na świecie, 50-lecie PTAiIT oraz 5-lecie Polski w Unii Europejskiej. Zjazd był okazją do podsumowania 50-letniej działalności Towarzystwa w Polsce, ale też najnowszej wiedzy w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii, aktualizowanej corocznie na zjazdach ESA (w br. odbył się 2 tygodnie wcześniej). Wykłady i odczyty wygłosiły sławy światowej anestezjologii, m.in. prof. Leo Booij (Nimegen, Holandia), prof. Zeev Goldik (Hajfa, Izrael), prof. dr hab. Krzysztof Kusza, krajowy konsultant ds. anestezjologii i intensywnej terapii. Sympozjum adresowane było do wszystkich, którzy nie mogli wziąć udziału w zjeździe ESA, a są zainteresowani aktualną wiedzą w tej dziedzinie. Prezentacje naukowe przedstawiono podczas 12 sesji i warsztatów, które poświęcono wszystkim ważnym tematom anestezjologii i intensywnej terapii. Zaprezentowano zatem m.in. aktualne standardy znieczulania chorych z obciążeniami układu krążenia, leczenia zakażeń, anestezji pediatrycznej i znieczulenia regionalnego oraz inne istotne zagadnienia. (...)
Jak rozpoznać nowotwory u dzieci?
Maria Stępniak
Trwające od 5 lat ogólnopolskie szkolenia lekarzy rodzinnych we wczesnym rozpoznawaniu nowotworów u dzieci przynoszą efekty. Do klinik onkologicznych i hematologicznych trafia coraz więcej pacjentów w początkowych stadiach choroby. W Polsce mieliśmy fatalne wyniki we wczesnym rozpoznawaniu chorób nowotworowych u dzieci. Lekarze pierwszego kontaktu nie zwracali uwagi na niespecyficzne objawy chorobowe, mogące wskazywać na nowotwór. Pomysłodawca szkoleń mających zmienić ten obraz rzeczy, prof. Jerzy Kowalczyk, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii i hematologii dziecięcej oraz kierownik Kliniki Hematologii i Onkologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie ocenia, że sytuacja się poprawia. Lekarze rodzinni częściej wiążą pewne objawy z nowotworem, zwłaszcza przy nieskutecznym, typowym leczeniu, a także częściej sami wykonują podstawowe badania (morfologia krwi, usg jamy brzusznej, zdjęcie rtg klatki piersiowej) mogące potwierdzić podejrzenia, no i szybciej kierują pacjentów do specjalistów. (...)
Medtronic European Media Day, Tolochenaz, Szwajcaria
Technologie medyczne - osiągnięcia i wyzwania
Marcin Wełnicki
W szwajcarskim Tolochenaz odbyła się trzecia, ogólnoeuropejska konferencja koncernu Medtronic. Tematem przewodnim była rola, jaką mogą odegrać nowoczesne technologie w dobie kryzysu ekonomicznego. Przez ostatnie 60 lat inżynieria biomedyczna ewoluowała, stając się jednym z filarów m.in. nowoczesnej kardiologii. Dziś trudno sobie wyobrazić chirurgię naczyniową bez stent-graftów czy sztucznych zastawek albo otolaryngologię bez implantów słuchowych. Z nowoczesnych rozwiązań technologicznych korzystają również inne dziedziny medycyny. - Prowadzimy badania nad zastosowaniem neurostymulacji w leczeniu przewlekłej depresji, choroby Parkinsona i padaczki. Produkujemy pompy insulinowe oraz baklofenowe, stosowane u pacjentów z przewlekłym bólem - informował Rob den Hoedt, wiceprezydent Western and Central Europe Medtronic. Niektóre z tych technologii nie są jeszcze powszechnie znane i stosowane. Historia elektrokardiologii dowodzi jednak, że efekty współpracy klinicystów i inżynierów mogą zrewolucjonizować medycynę. (...)