Spis treściSZ nr 17–24/2010
z 15 marca 2010 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2010
Z OKŁADKI
Awantura o badania kliniczne
Szczepan Cofta
W wyniku działań kontrolnych prowadzonych w ostatnich miesiącach przez NFZ część szpitali, w których wykonywane są badania kliniczne, została zobligowana do zwrotu wielotysięcznych kwot. Argumentacja przedstawiona przy okazji tej decyzji wprawia w osłupienie i nakazuje zadać pytania o kompetencje osób rozstrzygających o finansowaniu świadczeń zdrowotnych. Kontrole badań klinicznych wydają się sprowokowane działaniami Najwyższej Izby Kontroli, prześwietlającej w ostatnim czasie działalność szpitali klinicznych. Kontrolujący w najprostszy sposób, na zasadzie automatyzmu i bez głębszego wnikania w istotę prowadzonych badań - zakwestionowali finansowanie przez Fundusz świadczeń zdrowotnych u pacjentów, którzy zostali włączeni do badań klinicznych. Od dnia włączenia do badania aż do jego zakończenia. Nakazano zwrot sięgających w niektórych szpitalach kwot rzędu miliona złotych, uznając, że pacjenci poddani badaniom klinicznym tracą uprawnienia do korzystania ze świadczeń finansowanych przez NFZ. (...)
Badania kliniczne w Polsce
W lutym w redakcji "SZ" odbyła się debata na temat zasad prowadzenia i regulacji prawnych dotyczących badań klinicznych w Polsce. Wzięli w niej udział: prof. Zbigniew Gaciong z Warszawskiego Instytutu Medycznego, prof. Paweł Grieb z Instytutu Medycyny Doświadczalnej PAN, dr Wojciech Masełbas, prezes Stowarzyszenia na Rzecz Dobrej Praktyki Badań Klinicznych w Polsce, mgr farmacji Maciej Bogucki ze Stowarzyszenia Firm Farmaceutycznych INFARMA, mec. Dawid Stachurski, szef zespołu do opracowania projektu ustawy ws. badań klinicznych przy MZ oraz Jacek Gugulski, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych. Dyskusję prowadziła Renata Furman. (...)
Nie ma medycyny bez badań klinicznych
Z prof. Wiesławem Jędrzejczakiem, konsultantem krajowym ds. hematologii, rozmawia Renata Furman. (...)
Prawo badań klinicznych dziś i jutro
Z Grzegorzem Cessakiem, prezesem Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, rozmawia Renata Furman (...)
AKTUALNOŚCI
Liberalniej, czyli w zdrowiu drożej
Aleksandra Gielewska
Po 2 latach prac nad poselskim projektem nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu, który miał zaostrzyć walkę z nikotynizmem zakazując palenia w miejscach publicznych, na wzór rozwiązań wprowadzonych już w innych krajach UE - od 4 marca mamy wreszcie nowy art. 5a pkt 3 tej ustawy, który upoważnia właścicieli lub zarządzających w PDS-ach, hospicjach, zakładach opieki zdrowotnej, uczelniach itp. do wyznaczenia w nich palarni. (...)
Nasze drogie pogotowie
Elżbieta Cichocka
W Polsce "złota godzina" trwa średnio 4 godz. 15 min, a są takie miejsca, gdzie dłużej. Kardiolodzy, którzy prowadzą ścisłą statystykę zawałów serca, ustalili, że np. w Małopolsce i województwie zachodniopomorskim co czwarty chory z zawałem trafia do wyspecjalizowanego szpitala po 12 godzinach. Z punktu widzenia medycyny - już za późno, by skutecznie ochronić serce chorego przed trwałym uszkodzeniem. Neurolodzy takich statystyk nie prowadzą, ale wg prof. Huberta Kwiecińskiego tylko 2% chorych z udarami niedokrwiennymi mózgu trafia do szpitala na tyle szybko, by można było podać im leki rozpuszczające skrzep i uchronić chorego przed inwalidztwem. Karetkom na sygnale warto się przyjrzeć bliżej. Dlaczego, mimo że ustępujemy im miejsca na zatłoczonych ulicach - chory otrzymuje pomoc znacznie później, niż gdyby pojechał do szpitala taksówką? (...)
NFZ: wciąż kłopot ze składkami
Aleksandra Kurowska
Narodowy Fundusz Zdrowia dostał w zeszłym roku ze składek z ZUS więcej pieniędzy niż uwzględniał w planie. Zawdzięcza to wyjątkowo dobremu grudniowi (składki przekazywane w styczniu br.), gdy z ZUS dostał ponad 5 mld zł, podczas gdy w ciągu roku wpływy wynosiły 4-4,1 mld zł miesięcznie. Ani ZUS, ani NFZ nie są w stanie wyjaśnić zjawiska tego dobrobytu. Częściowo może ono wynikać z nagród dla pracowników, częściowo zaś z zapłaty zaległych składek zdrowotnych za osoby bezrobotne, zarejestrowane w urzędach pracy. (...)
BIZNES, RYNEK, EKONOMIA
Kryzys jak świńska grypa
Małgorzata Solecka
Czy kryzys się już skończył? - pytam ważnego ekonomistę z jednego z największych banków w Polsce. Najpierw zastrzega sobie anonimowość, a po namyśle odpowiada: - Trudno powiedzieć. Słysząc, że tekst na ten temat ma się ukazać w "Służbie Zdrowia", zapala się. - Ostatni kryzys finansowy ma - w polskim wydaniu - wiele wspólnego z pandemią świńskiej grypy. Wieści płynące zza naszych granic siały panikę. A w kraju nad Wisłą "rozeszło się po kościach". Ktoś pewnie ucierpiał, wydaliśmy trochę pieniędzy, zaleciliśmy ludziom środki ostrożności, ale i kryzys, i "świnianka" bardziej nas wystraszyły, niż nam zaszkodziły. (...)
Szukanie ratunku w planie B
Ewa Krupczyńska
Plan B jest szyty niemal na miarę dla rozwiązania problemów wrocławskiego szpitala psychiatrycznego. Placówka chce skorzystać z szansy, jaką stwarza. Od wielu lat Specjalistyczny Zespół Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej (SZPOZ) jest poważnie zadłużony. Przyczyną było m.in. niższe do ubiegłego roku niż w innych regionach kraju finansowanie psychiatrii na Dolnym Śląsku. - Zadłużenie wynosi ponad 50 mln zł i rośnie jak kula śnieżna. Same koszty finansowe egzekucji długu to rocznie ok. 5 mln zł. Za te pieniądze można wyleczyć 1500 pacjentów - wylicza Maria Jolanta Borzyszka, dyrektor wydziału restrukturyzacji i ochrony zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego (UMWD). Szpital ma ponad 43 mln zł długów publicznoprawnych, głównie w stosunku do ZUS, jednocześnie nie dysponuje możliwością zawarcia układu w sprawie spłat ratalnych. (...)
Po co lekarzowi sieć
Bernadeta Waszkielewicz
Internet to wciąż niedoceniane przez lekarzy narzędzie poprawy współpracy z pacjentami czy zarządzania ich danymi. Pozwala zaoszczędzić czas, utrzymać klientów, więcej zarobić. Wydatki na wejście do sieci są niewielkie, a korzyści duże. Ponad 8 lat temu Przemysław Pacholski leczył zęby u zaprzyjaźnionego dentysty z Koszalina. Siedząc na fotelu słuchał narzekań lekarza, że nie może sobie poradzić z pacjentami - kończył studia doktoranckie w Gdańsku, miał mało czasu na praktykę, a pacjenci wydzwaniali do niego non stop. - Kończysz informatykę, wymyśliłbyś coś, żeby mi było łatwiej zarządzać wizytami - namawiał Pacholskiego. (...)
Z WOKANDY
Proces dr. G.
Nie ta półka
Helena Kowalik
Dr Pinkas: - Nie szukaliśmy haków na doktora G., bo i po co? Dla profesora Religi nie był on żadną konkurencją. (...)
Na tego świadka obserwatorzy procesu kardiochirurga Mirosława G. czekali 2 tygodnie od zapowiedzi oskarżonego, że właśnie zapoznał się z kilkunastoma tomami akt prokuratorskich, dotyczących śmierci jego pacjenta (może być w tej sprawie osobny proces, jako skutek kasacji złożonej przez RPO), i znalazł tam coś, co wymaga przesłuchania dr. Jarosława Pinkasa. G. twierdził, że we wspomnianych materiałach są dowody, iż z powołaną przez prokuraturę grupą lekarzy ekspertów do sprawy jego ewentualnych błędów medycznych spotykali się Jarosław Pinkas, podsekretarz stanu w rządzie Jarosława Kaczyńskiego, oraz ówczesny minister zdrowia prof. Zbigniew Religa. Mieli "znaleźć haki, bez wskazania, gdzie mają ich szukać". Przeciwko temu zaprotestował w liście do prokuratora prof. Roman Mądro, konsultant krajowy ds. medycyny sądowej. Oskarżony odczytał jego list i zapowiedział, że gdy zgłosi się na rozprawę dr Pinkas, będzie miał do niego wiele pytań. (...)
FELIETONY
PANOPTICUM
Dogmat
Marek Wójtowicz
W 1999 r. kasy chorych startowały z budżetem 21 mld zł. Do końca 2004 r. budżet płatnika wzrósł o 10 mld zł, tj. do 31,2 mld zł. W 2005 r. budżet ów zamknął się kwotą 34,4 mld zł, a na 2010 r. powinien się zamknąć kwotą 54,5 mld zł, jeżeli płatnikowi uda się w ciągu br. załatać półtoramiliardową dziurę, spowodowaną m.in. spadkiem cen żyta. Pamiętajmy też o finansowaniu od 2006 r. przez budżet państwa ratownictwa medycznego (5,5 mld zł w ostatnich czterech latach). (...)
Wierzytelności
Andrzej Sośnierz
W koalicyjno-opozycyjnej grze parlamentarnej wszyscy pogrążyli się już tak głęboko, że nawet czubka głów nie widać z odmętów zamętu. Konia z rzędem temu, kto rozpozna, kto reprezentuje jeszcze nurt liberalny, a kto socjalny, kto katolicki, a kto jest konserwatystą. Bo nie wystarczy ustalić przynależności do partii lub ugrupowania, by wszystko było jasne. Niestety. Ale jeśli uważniej wsłuchamy się w wypowiedzi niektórych osób, to czasem dostrzeżemy, że resztki ich byłych wyznań pozostawiają w ich postawach jakiś ślad. Ta swoista mimikra prowadzi nie wiadomo dokąd, ale gra się toczy na całego. (...)
TYLKO FAKTY
Komu karetkę?
Marek Nowicki
Pierwszy raban podniósł Łowicz. Bo tam problem ujawnił się najjaskrawiej. Trzy nowiutkie karetki specjalistyczne kupione za milion dwieście tysięcy złotych od półtora miesiąca stoją w garażach szkoły rolniczej w Łowiczu razem z kombajnami, wózkami widłowymi i traktorami, i nic nie wskazuje na to, aby miały to miejsce kiedykolwiek opuścić. Szkoła mogłaby spokojnie zacząć szukać dofinansowania z Unii Europejskiej projektu stworzenia na tym terenie interaktywnego muzeum polskiej głupoty. Tłumy waliłyby drzwiami i oknami, zapewne nie tylko z Polski. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Ślizgawka
Janina Banachowska
- Pani dochtórko, ratujcież! Mąż leży pod schodami, chyba nieżywy, a pogotowie nima karetki! - w głosie kobiety słychac było przerażenie. Nim zdążyłam cokolwiek odpowiedzieć albo zapytać, co się stało, przed domem zatrzymał się samochód i zaczął trąbić. To po mnie. Nie pozostało mi nic innego, jak się ubrać i pojechać, szczególnie że żona nieżywego męża ani się nie przedstawiła, ani nie podała swojego numeru telefonu. A może dzwoniła z komórki. Teraz wszyscy mają komórki. Samochód ponownie zatrąbił. Wyszłam przed furtkę i wsiadłam do wozu. Ruszyliśmy szybko. (...)
PRAWO
Sąd administracyjny unieważnił zmiany w statucie lecznicy
Żaneta Semprich
O obejściu prawa mówimy, gdy mamy do czynienia z działaniem z formalnego punktu widzenia zgodnym z przepisami, ale w rzeczywistości zmierzającym do osiągnięcia celów zakazanych. Rada powiatu w Małopolsce, podejmując uchwałę w sprawie zmian w statucie zakładu opiekuńczo-leczniczego zastosowała taki wybieg w sposób klasyczny. Zawarła w uchwale postanowienia przewidujące stworzenie w miejsce ustawowo wymaganych i obligatoryjnie obsadzanych w drodze konkursu stanowisk pielęgniarek: naczelnej i oddziałowych - stanowisk tożsamych w zakresie merytorycznym, ale inaczej nazwanych. Miały to być pielęgniarki koordynujące i pielęgniarki prowadzące, zatrudniane bez konkursu. (...)
Podatnik, któremu zachciało się przywileju
Żaneta Semprich
Kto nie ma pieniędzy, tego Pan Bóg nie kocha. Tak przynajmniej kiedyś napisał Jerzy Pilch w "Mieście utrapienia". Słuszność tego poglądu można rozważać w różnych konfiguracjach. Na przykład, czy uprawniony byłby wniosek o braku boskich uczuć do naszej rodzimej publicznej opieki zdrowotnej? Nie rozstrzygając tego dylematu, jedno można stwierdzić bez wątpliwości: brakuje jej miłości ludzkiej. Na przykład - burmistrza w mieście R., ale i samorządowego kolegium odwoławczego, wreszcie sądu. Wszyscy okazali kamienne serce, odmawiając miejscowemu spzozowi odroczenia terminu zapłaty zaległości podatkowej oraz podatku od nieruchomości. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Z DROGI...
Syzyfowe prace
Andrzej Musiałowicz
Wuj Zenek obudził się z solennym zamiarem zrobienia porządku w swoim gospodarstwie. Potrzeby są przecież ogromne. Dach w stajni przecieka, gumno zasłane błotem po kostki, a najemni pracownicy bardziej się interesują, czy nie otworzyli już okienka do kasy niż stanem maszyn i inwentarza żywego. Wuj Zenek ruszył do pracy z impetem. Latająca łopata zaczęła już odsłaniać gumno, gdy uwagę Wuja przykuł widok protestujących kurczaków niosących transparent "Nie róbcie jaj". (...)
OKIEM PREZESA
Wdrożenie i szkolenie
Janusz Atłachowicz
Umowy z płatnikiem na 2010 r. zostały już chyba podpisane przez wszystkich szpitalników. Według zapewnień pani minister - pieniędzy jest tyle samo, co w ubiegłym roku. W rzeczywistości - mniej. Jako podstawę do kontraktów na br. przyjęto ich wartość na ostatni dzień czerwca 2009 r. Dla nie znających systemu ochrony zdrowia jest więc oczywistością, że pieniędzy na świadczenia zdrowotne jest tyle, co w roku ubiegłym. Jednak co rozmowa z dyrektorem szpitala, to zarazem informacja, że tegoroczny kontrakt jest niższy od ubiegłorocznego o ileś tam tysięcy złotych. Zwykle zmniejszenie nie przekracza 1%, ale jednak jest to mniej, niż było. (...)
OPINIE
Planowane nadwykonania
Jacek Paszkiewicz
Koniec 2009 r. upłynął pod znakiem niezapłaconych nadwykonań, głównie w szpitalach. Przez ponad pół roku ich dyrektorzy, często w asyście swoich organów założycielskich, informowali społeczeństwo o nadwykonaniach, za które - "oczywiście" - NFZ nie płaci. Odbyło się nawet posiedzenie sejmowej Komisji Zdrowia poświęcone - cytuję - problemowi spłaty zobowiązań NFZ z tytułu nadwykonań. Tymczasem, po pierwsze, nie ma takiego tytułu - ani prawnego, ani księgowego; po drugie, nadwykonania nie są żadnym zobowiązaniem Funduszu. Obowiązuje jednak doktryna, że przyczyną problemów finansowych szpitali jest niezapłacenie przez publicznego płatnika za usługi, których nigdy nie zamawiał. W każdym razie nie słyszałem, żeby problemy szpitali wynikały z czegokolwiek innego niż niedostateczne finansowanie przez NFZ. (...)
Dyskryminacja w majestacie prawa
Ryszard Kijak
Rejonowy Sąd Pracy w Białymstoku oddalił 23 lutego br. powództwo lekarki specjalistki psychiatrii Iwony Owsiejczuk przeciwko SP Psychiatrycznemu ZOZ w Choroszczy k. Białegostoku o odszkodowanie w wysokości 41 tys. zł za zarzucane przez powódkę pozwanemu zakładowi naruszenie w okresie od stycznia do września 2009 r. zasady równego traktowania w zatrudnieniu oraz zasady niedyskryminacji przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia, poprzez wypłacanie jej wynagrodzenia zasadniczego niższego od wynagrodzenia lekarza-rezydenta. Od 9 listopada 2009 r. podobne pozwy złożyło do białostockiego sądu czworo lekarzy, którzy żądają od swoich pracodawców po ok. 30-40 tys. zł odszkodowania. Są to lekarze z I i II stopniem specjalizacji, funkcyjni i niefunkcyjni, dyżurujący i niedyżurujący, zatrudnieni na podstawie umów o pracę w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku i w Szpitalu Psychiatrycznym w Choroszczy. (...)
Czy można zrozumieć pielęgniarki?
Maciej Biardzki
Mamy już za sobą pierwszy w 2010 r. protest pielęgniarek. Odbył się według po wielokroć powtarzanej formuły: izolowany protest w szpitalu, potem czarne koszulki, głodówka, na koniec - zorganizowana centralnie pikieta przed Ministerstwem Zdrowia względnie Kancelarią Premiera. Ktokolwiek rządził - początkowo nie zgadzał się z postulatami pielęgniarek, więc pielęgniarki okupowały (lub nie) siedzibę MZ, stukały plastykowymi butelkami, dziennikarze biegali z mikrofonami i kamerami, błyskały flesze, zwłaszcza w trakcie wizyt polityków opozycji, na koniec - następowała kapitulacja nieludzkiej władzy walczącej z bezbronnymi kobietami. No, i pojawiał się upragniony kolejny akt prawny, który mniej więcej po roku wszyscy już uznawali za bezsensowny. Jeżeli ktoś ich nie pamięta - przypomnę: ustawa "203", ustawa "wedlowska", zmiana w ustawie o zakładach nakazująca konsumowanie 40% z każdego wzrostu kontraktu. (...)
Strajki, apele, porozumienia
Halina Pilonis
W 5 szpitalach na Podbeskidziu zakończył się trwający prawie 20 dni strajk pielęgniarek. Poparły je koleżanki z OZZPiP, które od 22 lutego pikietowały pod Ministerstwem Zdrowia w Warszawie. Związek nie wykluczał podjęcia decyzji o strajku generalnym. 8 lutego w Bielsku, Żywcu, Bystrej i Międzybrodziu rozpoczął się strajk pielęgniarek. Pierwsze porozumienie podpisano w Bystrej, jeszcze przed rozpoczęciem solidarnościowego protestu w Warszawie. 24 lutego zostały podpisane porozumienia w szpitalu w Bielsku-Białej i Zakładzie Psychiatrycznym w Międzybrodziu Bialskim, natomiast 26 lutego - w bielskim szpitalu wojewódzkim oraz w szpitalu w Żywcu. (...)
WSPOMNIENIA
Wspomnienie życia i dzieła Profesora Religi
8 marca minęła pierwsza rocznica śmierci prof. Zbigniewa Religi (1938-2009), rektora Śląskiej AM, senatora III i IV kadencji, ministra zdrowia w latach 2005-2007, posła VI kadencji (od 2007 r.), wybitnego lekarza kardiochirurga, pioniera przeszczepów serca w Polsce, Kawalera Orderu Orła Białego. W przeddzień w Zabrzu została odprawiona msza św. za Zmarłego, w której uczestniczyła żona Anna Religa. Do uczestników uroczystości w tak bliskim sercu Profesora Zabrzu, list wystosował prezydent Lech Kaczyński. Przypominając wyjątkowe dokonania i zasługi naukowe oraz kliniczne prof. Religi prezydent pisał m.in.: - Był politykiem, który doskonale rozumiał sens i doniosłość pojęć: "służba zdrowia" i "służba publiczna". (...)
Niepublikowana wypowiedź ś.p. Tadeusza Chruściela z czerwca 2009 r.
O samorządzie lekarskim oraz medycynie dla biednych i bogatych
Zastanawiam się, co w ciągu 20 lat niepodległości osiągnęliśmy w odrodzonym samorządzie lekarskim. Na początku, w okresie mojej prezesury w Naczelnej Radzie Lekarskiej, zadaniem samorządu było przede wszystkim wychodzenie ze starego systemu komunistycznej organizacji ochrony zdrowia, uczestnictwo w przemianach ustrojowych i przywracanie normalnego, ludzkiego stosunku lekarza do pacjenta i pacjenta do lekarza. Czy nam się to udało? Obiektywna ocena będzie możliwa dopiero za 30 lat - na 50-lecie izb lekarskich. (...)
PSYCHOLOGIA
Praca jak dom, czyli siła przywiązania
Paweł Słupski
Dlaczego tak mocno przywiązujemy się do miejsca pracy? Niektórzy traktują je jak drugi dom i ciężko im się rozstać ze współpracownikami w przypadku oferty z innej firmy. Winna temu jest emocjonalna więź z otoczeniem, która daje nam mocne poczucie przynależności. Oczywiście na pierwszym miejscu naszego przywiązania do miejsc jest bezsprzecznie dom rodzinny. Każdy nawet po latach jest w stanie przypomnieć sobie drogę prowadzącą do domu, szczegóły jego otoczenia - gdzie był sklep, gdzie szkoła, kościół, a gdzie boisko czy plac zabaw. Podobnie rzecz się ma z miejscem wykonywania pracy. Oczywiście, ładunek emocjonalny jest tu mniejszy - głównie dlatego, że wiążemy się z tym miejscem nie jako dzieci, ale już jako dorosłe, ukształtowane osoby. Jednak więź emocjonalna także tutaj odgrywa sporą rolę. (...)
APARATURA MEDYCZNA
Co można przeczytać w raporcie NIK?
Witold Ponikło
Pierwsze informacje medialne o raporcie Najwyższej Izby Kontroli, przedstawiającym ocenę wykorzystania specjalistycznej aparatury medycznej w latach 2006-2008 (I półrocze) w 53 wybranych szpitalach były utrzymane w formie wręcz sensacyjnej, adresowane były bowiem do czytelnika spoza sektora ochrony zdrowia. Koncentrowały się zatem na wątkach w rodzaju: "Droga aparatura od kilku lat czeka na zainstalowanie". Tymczasem raport NIK stanowi obiektywną i reprezentatywną fotografię stanu wyposażenia polskich szpitali w aparaturę do diagnostyki obrazowej i powinien stać się podstawą do szerszej dyskusji na temat zarządzania aparaturą medyczną w polskim systemie ochrony zdrowia. Dyskusji, która cel miałaby konkretny: wskazanie czynników, które spowodowały obecny (zły) stan i jasne wskazanie drogi wyjścia z tej kryzysowej sytuacji. (...)
KLINIKA
Elektryczny anioł stróż
Marcin Wełnicki
Skuteczne przerywanie zagrażających życiu zaburzeń rytmu serca za pomocą defibrylacji to zdecydowanie jedno z najbardziej elektryzujących osiągnięć medycyny XX wieku. Od przeszło 30 lat dysponujemy również możliwością wyposażenia wybranych grup pacjentów w ich własnego, elektrycznego anioła stróża. Kardiowerter - defibrylator (ICD - implantable cardioverter defibrillator) jest obecnie najskuteczniejszą metodą zapobiegania nagłemu zgonowi sercowemu (SCD - sudden cardiac death). Szacuje się, że przy odpowiednio dobranych wskazaniach, wszczepienie tego urządzenia pozwala na względną redukcję ryzyka zgonu o 30-50% oraz na bezwzględne zmniejszenie śmiertelności o 3-5% na rok. Co więcej, aby uratować jednego pacjenta, wystarczy wszczepić 14 ICD. Według komentatorów, taki poziom NNT (number needed to treat) jest rzadko uzyskiwany w przypadku farmakoterapii. (...)
Dieta, dieta i jeszcze raz dieta!
Marcin Wełnicki
Obecnie amerykańskie wytyczne dotyczące prewencji wtórnej u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca oraz Polskie Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia zalecają stosowanie PUFA omega-3 w dawce 1 g na dobę u wszystkich pacjentów po zawale mięśnia sercowego. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego ograniczają tę grupę pacjentów do osób po przebytym ostrym zespole wieńcowym z uniesieniem odcinka ST. Powszechnie znany stał się już również fakt, że dieta śródziemnomorska, a zwłaszcza spożywanie ryb przynajmniej 2 razy w tygodniu, jest korzystna dla zdrowia. Warto więc przeanalizować swój jadłospis - odrobina urozmaicenia może w przyszłości uchronić nas przed ciężkimi chorobami oraz koniecznością przewlekłego przyjmowania wielu leków. (...)
Dyslipidemie - mono- czy politerapia?
Marcin Wełnicki
Zaburzenia lipidowe stanowią istotny czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego i dotyczą coraz większego odsetka populacji. Pomimo dużego wachlarza leków, które obniżają stężenie cholesterolu, docelowe wartości poszczególnych frakcji lipidów są rzadko osiągane. Trwają dyskusje, czy w takich przypadkach powinno się stosować monoterapię wyższą dawką dotychczas przyjmowanego leku, czy też dodawać kolejne farmaceutyki o innym mechanizmie działania. Pod koniec ubiegłego roku na łamach "Annals of Internal Medicine" opublikowano wyniki przeglądu systematycznego badań oceniających skuteczność i bezpieczeństwo jednoczesnego stosowania kilku leków modyfikujących stężenie lipidów oraz leczenia opartego na wysokich dawkach statyn (dane z MEDLINE, EMBASE oraz Cochrane Library). (...)
Miażdżyca - problem wciąż niedoceniany
Z prof. Markiem Naruszewiczem, prezesem Polskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą, na temat czynników ryzyka, profilaktyki i leczenia miażdżycy rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
NAUKA
Immunosupresyjna terapia cukrzycy
Paweł Traczewski
U podstaw patogenezy cukrzycy typu 1 leżą procesy autoimmunologiczne mediowane przez limfocyty T. Jednak coraz więcej przesłanek naukowych przemawia za współdziałaniem limfocytów B w rozwoju tej choroby. Na odgrywaną przez nie rolę wskazuje fakt, że mogą pełnić funkcję komórek prezentujących antygen, które cechują się wysoką ekspresją antygenów MHC klasy II i generują peptydy immunogenne w stosunku do limfocytów T. Co więcej, badania na modelach mysich sugerują, że zmniejszenie liczby limfocytów B hamuje postępy cukrzycy. Ich selektywną redukcję można osiągnąć za pomocą monoklonalnego przeciwciała, rituksimabu, który był dotąd z powodzeniem wykorzystywany w terapii chłoniaków nieziarniczych i chorób autoimmunologicznych, np. reumatoidalnego zapalenia stawów czy tocznia rumieniowatego układowego. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Maria Pokorska Lis
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONFERENCJE
Toruń czeka na lekarzy z całego świata!
Sławomir Badurek
24-26 czerwca br. odbędzie się w Toruniu VII Światowy Kongres Polonii Medycznej. Największe na świecie spotkanie polonijnych lekarzy będzie znakomitą okazją do wymiany doświadczeń zawodowych oraz spotkań towarzyskich o charakterze formalnym i nieformalnym. Organizatorom Kongresu: Kujawsko-Pomorskiej Okręgowej Izbie Lekarskiej w Toruniu oraz Federacji Polonijnych Organizacji Medycznych bardzo zależy, by wszyscy uczestnicy oraz osoby im towarzyszące wyjechali z miasta Kopernika z poczuciem dobrze spędzonego czasu. Program naukowy przygotowuje prof. Marek Rudnicki - chirurg i działacz polonijny z Chicago, znany m.in. jako autor oraz wieloletni koordynator Polsko-Amerykańskiego Programu Walki z Rakiem Piersi oraz organizator szkoleń polskich chirurgów w Stanach Zjednoczonych. (...)
Farmaceuta u boku lekarza
Karol Tarasiński
"Bezpieczna farmakoterapia w szpitalu - pracujmy razem" - pod takim hasłem odbyła się pierwsza konferencja lekarsko-farmaceutyczna zorganizowana w Krakowie przez Naczelną Radę Aptekarską. Obecna współpraca lekarzy i farmaceutów w szpitalu nie wykorzystuje potencjału obydwu tych zawodów w celu polepszenia opieki oraz optymalizacji wydatków na leki. Według mgr farm. Janiny Pawłowskiej, kierowniczki apteki szpitalnej Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II, taki stan rzeczy wynika z bariery wykształconej między tymi grupami zawodowymi wskutek odrębnych studiów, systemów dokształcania się i osobnych konferencji naukowych. (...)
Bioetyka w praktyce medycznej
Ewa Stępień
"Bioetyka w praktyce medycznej", konferencja naukowa zorganizowana przez lubelski Uniwersytet Medyczny przy współpracy Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w Warszawie (Lublin, 5-6 lutego) zgromadziła medyków, biologów, filozofów, etyków, socjologów, prawników rozważających etyczne aspekty współczesnej medycyny. Medycyna potrafi już ratować wcześniaki, które w łonie matki spędziły niewiele więcej niż połowę ciąży. To wielkie zwycięstwo nauki miewa gorzki smak - nie wszystkie dzieci są zdrowe. Czy powinno się ratować każde przedwcześnie urodzone dziecko, niezależnie od jego stanu? Kto powinien o tym decydować: lekarze, rodzice, sąd? Prelegenci dyskusji panelowej "Jakich regulacji potrzebują specjaliści neonatologii w opiece nad noworodkami skrajnie niedojrzałymi?" byli zgodni - prawo nie nadąża za rozwojem medycyny, a bardzo potrzebne są wytyczne. (...)
Kontrowersje w pediatrii
Mariusz Kielar
Profilaktyka alergii, leczenie żywieniowe, metody stymulacji neurorozwojowej oraz kontrowersje w kwestiach diagnostyki zakażeń pochodzących od matki - to tylko najważniejsze zagadnienia, o których dyskutowano na początku lutego w Krakowie. Była to już trzecia edycja konferencji cieszącej się niezmienną popularnością. "Kontrowersje w pediatrii" organizowane są przez Klinikę Chorób Dzieci Katedry Pediatrii Polsko-Amerykańskiego Instytutu Pediatrii UJCM w Krakowie we współpracy z Symposion Sp. z o.o. Tegoroczne spotkanie było okazją do przedyskutowania aktualnych problemów pediatrycznych. Tym razem wiodącymi tematami konferencji, w której uczestniczyło ok. 700 osób, były m.in. profilaktyka alergii, leczenie żywieniowe, metody stymulacji neurorozwojowej. Poruszano też takie zagadnienia, jak kontrowersje w diagnostyce zakażeń pochodzących od matki czy optymalna opieka nad nieuleczalnie i przewlekle chorymi dziećmi. (...)
Światowa ortopedia w Poznaniu
TK
LARS (Ligament Augmentation and Reconstruction System) to zaawansowana metoda leczenia uszkodzeń ortopedycznych. W lutym br., podczas kursu zorganizowanego w szpitalu Med Polonia w Poznaniu, dr Jacques-Philippe Laboureau, wynalazca i propagator tej formy leczenia, uczył jej stosowania kilkudziesięciu lekarzy z całego świata. Technika LARS znajduje rozmaite zastosowania: od rekonstrukcji więzadeł krzyżowych kolana, po operacje stawów skokowych i ramiennych. Wykorzystywane w tej metodzie syntetyczne więzadła zaprojektowane są w taki sposób, aby naśladować ich naturalne, anatomiczne włókna. Dzięki temu mogą być używane w połączeniu z zachowanymi fragmentami więzadeł własnych pacjenta lub w połączeniu z przeszczepioną od niego tkanką. (...)
IX Ogólnopolski Tydzień Mukowiscydozy
Choroba krwi, potu i łez
Paweł Traczewski
W dwusetną rocznicę urodzin Fryderyka Chopina, 22 lutego, odbyła się uroczysta inauguracja IX Ogólnopolskiego Tygodnia Mukowiscydozy. Ta organizowana od 9 lat przez Fundację MATIO kampania społeczno-edukacyjna ma upowszechniać wiedzę o mukowiscydozie, jej objawach, diagnozowaniu i leczeniu. Obecna edycja, podobnie jak niezliczone wydarzenia odbywające się w Roku Chopinowskim, realizowana jest przy współudziale Towarzystwa im. Fryderyka Chopina. Okoliczność ta ma kontekst nie tylko rocznicowy; część naukowców, w tym uczestnik inauguracji Tygodnia, prof. Wojciech Cichy, kierujący Kliniką Gastroenterologii Dziecięcej i Chorób Metabolicznych UM w Poznaniu, jest zdania, że wielki kompozytor mógł chorować na mukowiscydozę. (...)
Program EFIC-Grünenthal Grant
Innowacyjne badania nad bólem
Karol Tarasiński
Podczas VI Kongresu Europejskiej Federacji IASP (International Association for the Study of Pain) w Lizbonie zaprezentowano wyniki kilku innowacyjnych, klinicznych oraz eksperymentalnych badań nad bólem. Tematyka prac obejmowała behawioralne aspekty bólu, genetyczne funkcje włókien nerwowych, aż po zrozumienie mechanizmu bólu. Wszystkie te projekty były wsparte finansowo przez program EFIC-Grünenthal Grant, który corocznie przeznacza na ten cel 100 tys. euro. Grant ufundowany przez Europejską Federację Sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia ds. Badania Bólu EFIC we współpracy z firmą farmaceutyczną Grünenthal oferuje młodym naukowcom finansowanie projektów z zakresu innowacyjnych badań klinicznych oraz badań eksperymentalnych nad bólem u ludzi. (...)