Spis treściSZ nr 9–16/2011
z 14 lutego 2011 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2011
Z OKŁADKI
Terapie holistyczne
Jak powstaje popyt na pseudomedycynę?
Andrzej Gregosiewicz
Pytanie podstawowe: dlaczego rzesze ludzi korzystają z usług szarlatanów medycznych? Według J.A. Paulosa – przyczyną jest analfabetyzm matematyczny, czyli brak elementarnej swobody w posługiwaniu się liczbami i ocenianiu prawdopodobieństwa, a w rezultacie nieumiejętność logicznego wnioskowania. To oczywiście prawda, ale nie cała. W Polsce równie ważną przyczyną jest powszechny analfabetyzm w dziedzinie wiedzy empirycznej, będący m.in. skutkiem skostniałego, „humanistycznego” modelu szkolnictwa wyższego. W takim świecie, zamiast odkrywać nowe technologie (vide Finlandia), marnuje się czas i potencjał intelektualny dłubiąc „naukowo” w polityce, filozofii, ekologii, psychologii, lingwistyce, pedagogice lub nawet zjawiskach paranormalnych. (...)
HP
W Warszawie i we Wrocławiu podjęto publiczną próbę masowego przedawkowania środków homeopatycznych. Na oczach przechodniów grupa osób połykała tabletki opróżniając jedno opakowanie za drugim. Jak podkreślają organizatorzy akcji, miał to być globalny protest przeciwko alternatywnym pseudolekarstwom w celu zwiększenia świadomości opinii publicznej na temat nieskuteczności leków homeopatycznych. To nie była pierwsza akcja przeciwko homeopatii. Kampania 10: 23 rozpoczęła się w ubiegłym roku z udziałem prawie 400 demonstrantów biorących udział w publicznych „przedawkowaniach” w Wielkiej Brytanii. (...)
RAPORT
Miliardy na inwestycje w zdrowie
Elżbieta Południk
Pieniądze unijne idą nie tylko na drogi. Najwięcej na inwestycje w ochronie zdrowia wydają samorządy na Dolnym Śląsku i Pomorzu Zachodnim. Inwestycyjny „pakiet stulecia” otwiera województwo kujawsko-pomorskie. Wartość inwestycji współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w latach 2007–2013 wyniosła już ok. 3 mld złotych. A to przecież nie jedyne źródło finansowania. Samorządy wojewódzkie korzystają z pożyczek, funduszy europejskich i środków m.in. Ministerstwa Zdrowia, bogatsze – inwestują niemałe sumy z własnego budżetu. (...)
Skok w nowoczesność
Robert Mojsak
Zaczęło się 35 lat temu – trwa do dziś. Tak w telewizyjnych koncertach życzeń Krystyna Loska zaczynała przed laty składać życzenia parom bijącym rekordy długości pożycia małżeńskiego. O budowie Łódzkiego Centrum Dydaktyczno-Klinicznego można by powiedzieć to samo: zaczęła się 35 lat temu – trwa do dziś. Tyle że w tym przypadku nie ma czego gratulować. W tym nie ma, ale w innych przypadkach? Jak i za co w ostatnich latach inwestowaliśmy w ochronie zdrowia? (...)
AKTUALNOŚCI
Lekarze roku w Małopolsce wybrani
MIM
Blisko 20 tys. pacjentów z Małopolski wybrało najlepszych lekarzy pierwszego kontaktu, specjalistów, dentystów, a także placówki medyczne najbardziej przyjazne chorym. Radosław Czosnowski z krakowskiej Mediciny, Anna Sobolewska z NZOZ Gall-Med w Krakowie oraz Alina Fijałkowska z Centrum Medycznego „Ujastek” zostali najlepszymi według pacjentów lekarzami pierwszego kontaktu. W dziedzinie specjalista roku zwyciężyli Elżbieta Kulig, neurolog ze Szpitala Babińskiego w Krakowie, Zbigniew Półchłopek, psychiatra z Centrum Medycznego „Ujastek” oraz Piotr Morawski, otolaryngolog z krakowskiej Mediciny. (...)
Sukces liderów
24 stycznia, podczas uroczystej gali w Arkadach Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie, zostały wręczone nagrody laureatom 11. edycji konkursu Sukces Roku w Ochronie Zdrowia – Liderzy Medycyny. (...) Miło nam poinformować, że tytuł Lider Roku 2010 w Ochronie Zdrowia – media-dziennikarstwo informacyjne i edukacyjno-społeczne otrzymali Iwona Schymalla, dyrektor 1 Programu TVP i Mariusz Gujski, zastępca redaktora naczelnego naszej gazety. W ubiegłym roku para ta z wielkim powodzeniem przygotowywała i prowadziła w TVP 1, a następnie w Programie I Polskiego Radia cieszące się dużą popularnością widzów i słuchaczy audycje poświęcone zdrowiu i medycynie. (...)
Zakaz konkurencji a wolny zawód lekarza
Ewa Stępień
Lublin, Chełm, Bydgoszcz – dyrekcje szpitali wprowadzają umowy o zakazie konkurencji dla lekarzy. Zdaniem prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej, choć to procedury zgodne z prawem, nie powinny być stosowane, bo należą do repertuaru rozwiązań siłowych. I mogą być przeciwskuteczne. 7 poradni Szpitala Klinicznego nr 1 w Lublinie nie dostało kontraktów, za to zawarły go z NFZ niepubliczne jednostki, w których pracują lekarze z tego szpitala. Fundusz ogłosił dodatkowe postępowanie na te świadczenia, jednym z kryteriów oceny jest wykazanie odpowiedniego czasu pracy lekarzy. Możliwość odzyskania kontraktu skłoniła dyrekcję SPSK nr 1 do podjęcia niepopularnej decyzji. Lekarze dostali do podpisania umowy o zakazie konkurencji. Jeśli ich nie podpiszą, muszą się liczyć z utratą pracy w szpitalu. (...)
FELIETONY
Coraz krótszy dystans
Aleksandra Gielewska
Czy polscy politycy dla ratowania sypiącego się systemu odważą się na nieuchronne i niepopularne społecznie decyzje? Nie sądzę, bo dla obecnego rządu usługi publiczne nie są raczej wyznacznikiem sukcesu państwa. Bardziej – ciężarem dla sektora finansów publicznych. Rząd chce mieć w branży święty spokój, więc daje nawet podwyżki pielęgniarkom, których te nie dostaną, bo zakładom nie przybyło na to środków. (...)
Karol Róg
Marek Nowicki
W ciągu 33 lat Karol Róg spędził w szpitalach łącznie ponad 3 lata. Dopiero jakieś 10 lat temu ktoś wpadł na pomysł, żeby zrobić panu Karolowi rezonans magnetyczny nogi. No i okazało się, że ma gronkowca złocistego w kości, który uniemożliwiał przez tyle lat zagojenie się rany. W międzyczasie rana z bardzo małej, punktowej powiększyła się na całą łydkę. Straszliwy ból uniemożliwiał chodzenie i zrywał sen. Istniało zagrożenie dalszego rozwoju zakażenia. Dlatego lekarze zaproponowali panu Karolowi amputację nogi. – Minie panu ból, nauczy się pan chodzić na protezie, zacznie pan nowe życie – argumentowali. Jednak pacjent posłuchał nie lekarzy, tylko pielęgniarki z oddziału, która radziła mu walczyć o nogę: – Niech się pan za nic w świecie nie zgadza na amputację – obetną panu nogę, a jak się nie wygoi po obcięciu, to protezy panu i tak nie założą. I wtedy nici i z nogi, i z protezy. (...)
Survival zdrowotny
Marek Wójtowicz
Z moich wyliczeń wynika, że najbardziej „survivalowo” w sektorze zdrowotnym będzie w tym roku w województwach: lubuskim, pomorskim, lubelskim, łódzkim i dolnośląskim, w których porównanie poziomu zadłużenia spzozów z rocznym budżetem wojewódzkiego NFZ wypada najgorzej. Tam presja publicznych zozów i ich organów założycielskich na zwiększenie wartości kontraktów będzie największa. A co za tym idzie – największy też będzie stres szefów nzozów rywalizujących z sektorem publicznym o zapłatę za przeszłe i przyszłe nadwykonania. (...)
Kontrola
Andrzej Sośnierz
Wejście kontrolerów NFZ do zakładu przypomniało mi wielokrotnie oglądane sceny wojenne z Bliskiego Wschodu, kiedy to uzbrojona po zęby grupa antyterrorystyczna, z bronią gotową do strzału, wpada do gniazda wroga. Antyterroryści wiedzą, że w budynku są sami złoczyńcy, zbrodniarze i złodzieje, że nikt nie jest tu poza podejrzeniem, a wrogami są nie tylko mężczyźni w kwiecie wieku, ale również starcy, kobiety i dzieci. W szczególności – te ostatnie, bo jeśli niczego złego jeszcze nie zdążyły zrobić, to przecież, grupa antyterrorystyczna o tym wie, prędzej czy później i tak coś złego zrobią. Bo winni są wszyscy i wszystkim wina zostanie udowodniona. Po kilku słowach powitania, które z powodzeniem można by zastąpić słowami: „Ręce do góry!” lub „Poddaj się!” – kontrolerzy przystąpili do szczegółowego przeszukania siedziby wroga. Zadawane w tym czasie krótkie i ostre jak żyletka pytania wywoływały popłoch w szeregach złoczyńców. (...)
Koniec świata
Andrzej Musiałowicz
Docierające zewsząd przepowiednie o nadchodzącym końcu świata traktowane są przez jakąś część ludzi z największą powagą. Nic bardziej zniechęcającego nie można chyba wymyślić. Po co się starać, skoro i tak wszystko zaraz weźmie w łeb? Wychodząc z tego punktu widzenia nie należy przejmować się faktem, że kolejny mundial w piłkę ręczną mężczyzn znów ominął Polskę, przecież i tak się nie odbędzie. Gorzej, gdy tego rodzaju filozofię zaczynają wyznawać rządzący. (...)
Uzasadnienie
Janusz Atłachowicz
Trwają prace nad ustawą o działalności leczniczej. Tekst projektu oraz uzasadnienie do niej zawiera druk sejmowy nr 3489 z 15 października 2010 r. Cytat z uzasadnienia: „Polski system ochrony zdrowia od wielu lat przeżywa poważne trudności, a głównymi przyczynami tego stanu są: 1) ułomna, nieefektywna forma prawna, w jakiej funkcjonują zakłady opieki zdrowotnej, 2) niewystarczające kwalifikacje kadr zarządzających publicznymi jednostkami opieki zdrowotnej, 3) ograniczona odpowiedzialność podmiotów tworzących za zobowiązania samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej”.
Forma prawna, która istnieje od 1991 r. może być ułomna. Wszak powstała prawie 20 lat temu. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Jajko Kolumba
Maciej Biardzki
Istnieją problemy, które – wydawałoby się – są nierozwiązywalne. Aż do czasu, gdy pojawia się ktoś, kto potraktuje je w niestandardowy sposób. Czy to Aleksander Macedoński, rozcinający mieczem węzeł gordyjski, czy mityczny Herakles, oczyszczający stajnię Augiasza poprzez wpuszczenie do niej nurtów rzeki, czy najmniej radykalny Krzysztof Kolumb, rozwiązujący tytułowy problem jajka. Dla przypomnienia: jajko należało postawić pionowo na płaskim stole, co Kolumb uczynił, nadtłukując po prostu jeden z jego czubków. Problemy wydają się nierozwiązywalne, gdyż próbujemy się z nimi uporać za pomocą utartych, tradycyjnych narzędzi i sposobów myślenia. Może warto pomyśleć nierutynowo także o sposobach poprawy systemu opieki zdrowotnej? (...)
Limitowanie specjalistów
Marek Derkacz
System dopuszczania lekarzy do szkolenia podyplomowego, pomimo permanentnego niedoboru specjalistów, pozostawia wiele do życzenia. Po ukończeniu stażu podyplomowego lekarze stają przed trudnym zadaniem, którym jest próba rozpoczęcia wymarzonej specjalizacji. Otwarcie niektórych z nich graniczy z cudem, o czym świadczy liczba dostępnych miejsc specjalizacyjnych, publikowana 2 razy w roku na internetowej stronie MZ. Oczywiście, są również specjalizacje cieszące się niewielką popularnością. Należą do nich głównie te, w których nie można otworzyć prywatnych gabinetów, a praca u jednego pracodawcy nie zapewnia finansowej satysfakcji. Zjawisko limitowania miejsc specjalizacyjnych trwa w Polsce od lat i od lat nie są podejmowane działania mające na celu ułatwienie lekarzom dostępu do specjalizacji lub są to jedynie działania pozorne. W czyim interesie leży utrudnianie dostępu do specjalizacji? (...)
O tych, co nie powinni mieć prawa pisania podań
Marcin Kautsch
W rozważaniach na temat reform polskiego systemu ochrony zdrowia nieczęsto pojawia się kwestia jakości kadry urzędniczej w Polsce. A to kwestia niezwykle istotna. Urzędnicy wszak kształtują warunki, w których przychodzi działać zakładom opieki zdrowotnej. Część tej kadry jest przy tym wybierana – w drodze wyborów samorządowych, które mamy w tym roku. Rozmawiałem niedawno ze znajomym (nazwijmy go panem X), który pracuje w jednym z urzędów. Urząd ten, siłą rzeczy, utrzymuje intensywne kontakty z innymi urzędami. I te kontakty stanowią źródło nieustającej frustracji mojego znajomego. (...)
BIZNES, RYNEK, EKONOMIA
Awantura o leki na Allegro
Beata Chomątowska
Na największym w Polsce portalu aukcyjnym od 11 stycznia pojawiły się leki wydawane bez recepty (OTC). Na reakcję Głównego Inspektora Farmaceutycznego nie trzeba było długo czekać. Już następnego dnia prezes GIF, Zofia Ulz, poinformowała, że sprzedaż farmaceutyków jest nielegalna. A to dlatego, że obowiązujące przepisy, czyli m.in. rozporządzenie ministra zdrowia z 14 marca 2008 r., nie pozwalają kupującym leki zamawiać ich przez stronę internetową pośrednika, jakim – według GiF – jest w tym przypadku Allegro.
– Cały czas podtrzymuję to stanowisko – mówi Zofia Ulz. GIF wystąpił już do wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych o przekazanie swojej opinii aptekom i punktom aptecznym w poszczególnych województwach. – Jeśli podczas kontroli okaże się, że dany podmiot sprzedaje leki za pośrednictwem Allegro, będzie to traktowane jako naruszenie wymagań dotyczących obrotu produktami leczniczymi – wyjaśnia prezes GIF. Dodaje, że Allegro nie kontaktowało się z nią w tej sprawie. (...)
Szpital napędzany słońcem
Bernadeta Waszkielewicz
24 solary po 2 metry kw., czyli zaledwie 48 m kw. kolektorów słonecznych – tylko tyle, a w sumie aż tyle ma Szpital Specjalistyczny im. Henryka Klimontowicza w Gorlicach. Tylko, ponieważ największe kolektory w polskim szpitalu, w Częstochowie, osiągają prawie 1500 m kw. Aż, bo te 24 solary w zupełności wystarczą, by w słoneczne letnie dni dostatecznie ogrzewały wodę. Gorlicki szpital już planuje, że jeśli latem zacznie wytwarzać za dużo ciepła, może je oddać miejskim placówkom, by nie marnować energii. Bo szkoda. A zatem – może być samowystarczalny energetycznie szpital? Może to nie jest wcale bajka. (...)
Zyska budżet państwa?
Halina Pilonis
Polscy producenci leków obawiają się, że nowe przepisy zawarte w projekcie ustawy refundacyjnej zniszczą krajowy przemysł farmaceutyczny, dostarczający 60% leków obecnych na rynku. W Polsce średnie wydatki publiczne na leki na jednego obywatela wynoszą 95 USD, gdy np. na Węgrzech 186 USD, na Słowacji 208 USD, a w Niemczech 482 USD. Co gorsza, polski pacjent partycypuje w kosztach leków refundowanych w 30%, gdy węgierski w 20%, słowacki w 13%, a niemiecki zaledwie w 7%. Jak to więc możliwe, że Polaków stać na leczenie farmakologiczne? – To dzięki temu, że w Polsce leki należą do najtańszych w Europie i że mamy duży udział w rynku generyków, czyli tańszych odpowiedników drogich leków, którym wygasła ochrona patentowa. Na dodatek – generyki konkurują między sobą cenami – tłumaczy Cezary Śledziewski, prezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego. (...)
ZE ŚWIATA
Liberalizacja czy prywatyzacja?
Jolanta Sabbatówna
Kluczowe wskaźniki zdrowotne w Anglii, np. przeżycie w chorobach nowotworowych lub odzyskanie sprawności po udarach, mimo wydatków na ochronę zdrowia na poziomie średniej europejskiej, nie są optymalne. Starzejące się społeczeństwo wymaga opieki zdrowotnej i socjalnej – ale właściwe służby nie działają w sposób skoordynowany. Raport prof. Marmota „Sprawiedliwe Społeczeństwo. Zdrowe Życie” wskazał na nierówności w zdrowiu, wynikające ze zróżnicowanej sytuacji społecznej, a także konieczność usuwania tej nierówności we wszystkich determinantach zdrowia. (...)
Alarmujące dane na temat liczby błędów diagnostycznych
Zgubna pewność siebie
Krzysztof Boczek
Zbytnia pewność siebie i kurczowe trzymanie się pierwszej diagnozy, jaka przyszła lekarzowi do głowy – to najczęstsze powody nieprawidłowych rozpoznań. Co siódma diagnoza lekarska jest błędna, w przypadku niektórych chorób – nawet co druga. „Błędy w diagnozach są najważniejszą przyczyną szkód wyrządzanych pacjentom w szpitalach. Szkód, których można uniknąć” – na łamach British Medical Journal alarmuje dr Gordon Caldwell, konsultant lekarzy w londyńskim Worthing Hospital. W podobnym tonie wypowiada się Amerykańskie Stowarzyszenie Medyczne (AMA), największa w USA organizacja zrzeszająca lekarzy i studentów medycyny. Według niej niewłaściwe diagniozy są, prawdopodobnie, najczęstszym rodzajem błędu w podstawowej opiece zdrowotnej i tematem, któremu wciąż poświęca się niewystarczającą uwagę. (...)
ROZMOWA
Regulowana konkurencja dla NFZ
Z dr Barbarą Więckowską z Katedry Ubezpieczeń Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, autorką raportu „Konkurencja między płatnikami w bazowym systemie
zabezpieczenia zdrowotnego”, który powstał w ramach programu Sprawne Państwo firmy Ernst&Young, o konkurencji między płatnikami w Holandii i przewidywanych zmianach w systemie w Polsce, rozmawia Tomasz Sienkiewicz. (...)
Z WOKANDY
Poniżej pasa
Helena Kowalik
Dr Andrzej B*. przez 10 lat żył z piętnem pedofila. Gdy doczekał się uniewinnienia, był już emerytem. Jego kariera jako lekarza cenionego również za granicą została przedwcześnie zakończona. Rentgenologa z tytułami naukowymi Andrzeja B. oskarżyły 2 kobiety: lekarka startująca w zawodzie i warszawska dziennikarka z niszowego periodyku. Ta pierwsza jest córką doktora. Z drugą wiązały go kontakty intymne. Zawód pomawiających jest nie bez znaczenia; zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i przed sądem wykorzystywały swą fachową wiedzę, by zarzuty wypadły przekonująco. Między innymi dlatego dochodzenie prawdy przed sądem wlokło się latami i zniesławiony lekarz, będąc już u progu wytrzymałości psychicznej, wybuchł kiedyś na rozprawie rozpaczliwie: – Dlaczego mi to robicie? (...)
PRAWO
Instrukcja czy obowiązujące prawo?
Janusz Krakowian
Zdaniem NSA, przekazanie wykonywania świadczeń likwidowanego spzozu podmiotowi prywatnemu nie gwarantuje ciągłości ich udzielania. Ale to przecież NFZ odpowiada za zapewnienie dostępu do świadczeń, finansując je. 17 września 2008 r. rada powiatu podjęła uchwałę, zezwalającą na wydzierżawienie budynków szpitala, będących własnością powiatu. W październiku 2008 r. ogłoszono przetarg i wyłoniono firmę mającą prowadzić szpital. 17 grudnia 2008 r. podpisano umowę dzierżawy szpitala, która miała wejść w życie po zaprzestaniu działalności medycznej przez SPZOZ. Działania zmierzające do likwidacji SPZOZ-u podjęliśmy dopiero po rozstrzygnięciu przetargu i podpisaniu umowy z dzierżawcą. Dlaczego dopiero wtedy? Dlatego, że nikt nie miał pewności, że ktokolwiek do przetargu przystąpi, że uda się go rozstrzygnąć itd. Otwierając wcześniej procedurę likwidacyjną, narazilibyśmy się na likwidację SPZOZ-u, a w konsekwencji – spłatę jego zadłużenia oraz konieczność poniesienia sporych wydatków inwestycyjnych. Na to powiatu nie było stać. (...)
PSYCHOLOGIA
Być czy nie być konformistą
Paweł Słupski
Czy łatwo dajesz się przekonać innym do ich opinii? A może zdarza się, że dla pewnych korzyści podporządkowujesz się nowym zasadom i porządkom? Sprawdź, co tak naprawdę znaczy być konformistą i czy jesteś typem „bez kręgosłupa”, czy też twardo stoisz przy swoim zdaniu. Wszyscy wiemy, kim jest konformista – ot, człowiek bez własnego zdania, który w dodatku dla jakichś korzyści jest w stanie podporządkować się okolicznościom czy opinii innych. Ale konformizm ma też inne znaczenie, odnosi się też do zachowań społecznych. Osoby, które postępują zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami, również możemy nazwać konformistami. Innymi słowy, postępując zgodnie z normami, dotyczącymi np. ubioru, zasad towarzyskich czy obyczajów – wszyscy zapewne jesteśmy jakoś konformistami. (...)
PROZA MEDYCZNA
Z życia wiejskiej lekarki
Nagła śmierć
Janina Banachowska
Obdukcja to dla mnie najpaskudniejsze zajęcie. Nieboszczyk leży tak jak umarł, przeważnie w pozycji wymuszonej przez dolegliwości, często z wymiocinami na twarzy. Opisuje się wszystko, co ma na sobie, począwszy od swetra, a kończąc na brudnych majtkach. Każdą część odzieży muszę osobiście z nieboszczyka zdjąć, opisać rodzaj materiału, zabrudzenia, dziury. Następnie oglądam powłoki, wszystkie zranienia, zadrapania, uwalania. Najgorsze jest badanie wszystkich otworów naturalnych począwszy od jamy ustnej i gardła, a skończywszy na otworach z tego drugiego końca. A potem pisze się opinię lekarza, czy śmierć była naturalna, czy nie. W razie wątpliwości – denata zabierają na dokładną sekcję i badanie treści żołądkowej na toksyny. Tu, na szczęście, coś mnie podkusiło i choć to nie należy do obdukcji, zrobiłam punkcję lędźwiową, popłynęły skrzepy krwi. A że na głowie nie było oprócz wszy żadnego urazu, mogłam z czystym sumieniem napisać, że zmarła z powodu wylewu krwi do mózgu. (...)
Oddział psychiatryczny
Maja Sztaudynger
Każdy dzień na oddziale psychiatrycznym to odkrycie. Nowy pacjent, którego należy zbadać, z którym trzeba porozmawiać, poświęcić mu uwagę i czas. To za każdym razem niepowtarzalne historie. Nigdy nie sądziłam, że choroba psychiczna może siać aż takie spustoszenie, bez skrupułów pozbawiając chorego własnego „ja”. Świadome procesy myślowe są bezlitośnie nokautowane przez objawy wytwórcze. Z jednej strony to przerażające, a z drugiej strony wprawia mnie w zachwyt, jak bardzo plastyczne i twórcze mamy umysły. To wszystko jest nieodgadnione i fascynujące. (...)
KLINIKA
Ból bólowi nierówny
Z prof. dr. hab. n. med. Janem Dobrogowskim, specjalistą anestezjologii i intensywnej terapii, kierownikiem Zakładu Badania i Leczenia Bólu Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii Collegium Medicum UJ w Krakowie i prezesem Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, rozmawia Ewa Biernacka. (...)
Samoistne bóle głowy
Z dr. hab. n. med. Jackiem Rożnieckim z Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, prezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy, członkiem Zarządu Łódzkiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Neurologicznego – rozmawia Ewa Biernacka. (...)
Spastyczność poudarowa – wciąż brak programu terapeutycznego
Marcin Wełnicki
Leczenie spastyczności jest procesem interdyscyplinarnym, w którym ważną rolę odgrywa rehabilitacja i fizykoterapia, doustne leki obniżające napięcie mięśni, często także zabiegi neurochirurgiczne. Od wielu lat w leczeniu spastyczności mięśni stosuje się również miejscowe iniekcje z zastosowaniem toksyny botulinowej, która umożliwia „chemiczną denerwację” wybranych mięśni lub grup mięśniowych. W Polsce toksyna botulinowa typu A jest zarejestrowana w leczeniu spastyczności u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz w dystoniach ogniskowych, kręczu karku i refundowana przez NFZ w ramach 2 programów terapeutycznych. Lek posiada także rejestrację do leczenia spastyczności kończyny górnej u pacjentów po udarze mózgu. Niestety, programu terapeutycznego uwzględniającego to ostatnie wskazanie wciąż nie ma. (...)
Na pomoc wcześniakom
Paweł Traczewski
Co roku rodzi się w Polsce 3500–4000 dzieci z bardzo małą masą urodzeniową (poniżej 1500 g). Najczęściej są to dzieci o znacznej niedojrzałości urodzone przed 30 tygodniem ciąży. W tej grupie dzieci niepokój budzi ponad dwukrotnie wyższa umieralność u nas niż w krajach europejskich. Szansą na poprawę sytuacji jest realizacja programu „Zdrowy Wcześniak”. (...)
Refundacja terapii u dzieci z chorobą Leśniowskiego-Crohna
Anachroniczne rozwiązania
Halina Pilonis
Zasady ustalane przez NFZ odzwierciedlają stan wiedzy medycznej sprzed 10 lat – mówi dr Małgorzata Sładek z Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia CM UJ w Krakowie. Jeszcze do niedawna uważano, że choroba Leśniowskiego-Crohna dotyka tylko dorosłych. Dziś diagnozuje się ją nawet u niemowląt i dlatego przepisy Funduszu muszą się zmienić. Leczenie lekami biologicznymi choroby Leśniowskiego-Crohna w ramach programu terapeutycznego przeznaczone jest dla chorych od 6. roku życia. Jednak na całym świecie leczy się nimi nawet niemowlęta. (...)
KONFERENCJE
STOP HCV!
Powstrzymać zabójcę wątroby
Tomasz Sienkiewicz
Państwowa Inspekcja Sanitarna wraz z Polską Grupą Ekspertów HCV zaprezentowała założenia i cele Pilotażowego Programu Profilaktyki Zakażeń STOP! HCV, który będzie realizowany do końca listopada br. Jak stwierdził prof. Waldemar Halota, szef PGE HCV, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii UMK w Toruniu, jeśli nie podejmiemy kategorycznych działań przeciw wznawiającej się historii naturalnej zakażeń HCV (Hepatitis C Virus), to w ciągu następnych 10 lat śmiertelność z powodu HCV się potroi, a już obecnie wynosi w Europie 86 tys. rocznie. (...)
Sprawność funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej
Koderzy potrzebni od zaraz
Joanna Sielska
Zarządzanie wiedzą, marketing doświadczeń, prawne aspekty odpowiedzialności cywilnej zakładu opieki zdrowotnej oraz jego personelu, zamówienia publiczne – taka tematyka dominowała podczas konferencji poświęconej sprawności funkcjonowania zozów. W wystąpieniach nie brakowało odniesień do rozwiązań stosowanych z dobrym skutkiem w praktyce. Konferencja odbyła się w Szpitalu w Puszczykowie, jednostce niepublicznej, w której udziały ma Powiat Poznański. Organizatorzy spotkania: Polskie Towarzystwo Nauk o Zdrowiu oraz Zakład Organizacji i Zarządzania UM w Poznaniu zadbali, by poruszane zagadnienia odzwierciedlały problemy związane z zapewnieniem sprawnego funkcjonowania zakładów. (...)
VI Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy
Rafał Gryszkiewicz
Styczniowy Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy był jednym z wydarzeń kampanii „Chronię życie przed rakiem szyjki macicy”, w którą zaangażowani są zarówno lekarze, jak i znane polskie aktorki. Akcję koordynuje Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń HPV we współpracy z Polskim Komitetem Zwalczania Raka, Polskim Towarzystwem Ginekologicznym, Polskim Towarzystwem Ginekologii Onkologicznej i Polskim Towarzystwem Wakcynologii. (...)
Łuszczyca
Wyjść z cienia i żyć godnie
Tomasz Sienkiewicz
– Polska jest jedynym krajem unijnym, w którym nie refunduje się terapii lekami biologicznymi ciężkich postaci łuszczycy oraz łuszczycowego zapalenia stawów – alarmował na konferencji z okazji Światowego Dnia Łuszczycy prof. Andrzej Kaszuba, krajowy konsultant ds. dermatologii i wenerologii. O właściwe miejsce dla polskiej dermatologii, w tym o stworzenie programów terapeutycznych dla chorych na łuszczycę, zabiega powołany w 2009 r. Krajowy Zespół Ekspertów ds. Dermatologii. „W naszym kraju nie zauważa się osób z chorobami dermatologicznymi, nie dość że stygmatyzacja ich w społeczeństwie jest ogromna, to jeszcze są dyskryminowane przez polityków” – podkreślają członkowie zespołu w swym stanowisku. Chorób dermatologicznych w ogóle nie uwzględniono w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2007–2015, MZ nie zamieściło też łuszczycy w rejestrze chorób przewlekłych. (...)
IV Konferencja Naukowa Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej
Na pomoc opiece paliatywno-hospicyjnej!
Martyna Tomczyk
Medycyna paliatywna, ukierunkowana przede wszystkim na niesienie ulgi w cierpieniu fizycznym, psychicznym, socjalnym i bólu egzystencjalnym, jest sprawowana przez interdyscyplinarny zespół złożony z personelu medycznego oraz wolontariuszy. Jego zadaniem jest „otulić płaszczem” wszystkich tych, którym medycyna nastawiona na wyleczenie pomóc już nie może (Rekomendacje Rady Europy o organizacji opieki paliatywnej, 2003). Ruch hospicyjny w Polsce zapoczątkowany w latach osiemdziesiątych XX wieku rozwijał się także dzięki zaangażowaniu pielęgniarek, które wolontaryjnie pomagały chorym u schyłku życia, początkowo w szpitalach, a potem w hospicjach domowych. Pielęgniarstwo opieki paliatywnej w Polsce rozwijało się więc równolegle z opieką paliatywno-hospicyjną. (...)
Opieka paliatywna i hospicyjna
Hamowanie
Z prof. Jackiem Łuczakiem, ordynatorem Hospicjum Palium SK Przemienienia Pańskiego UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, przewodniczącym Stowarzyszenia Rozwijania Opieki Paliatywnej w Krajach Europy Środkowo-Wschodniej (ECEPT – Eastern&Central Europe Palliative Care Task Force), na temat obecnej sytuacji opieki paliatywno-hospicyjnej w Polsce rozmawia Martyna Tomczyk. (...)
Przed prezydencją Polski, Danii i Cypru w Radzie UE
Cukrzyca wyzwaniem zdrowia publicznego
Renata Furman
W Ambasadzie Królestwa Danii w Warszawie odbyło się 10 stycznia spotkanie „okrągłego stołu”, poświęcone doświadczeniom polskim i duńskim w zakresie walki z problemem społecznym, jakim stała się epidemia cukrzycy. Ambasada była gospodarzem i patronem spotkania, a współorganizowali je: Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej oraz Koalicja na Rzecz Walki z Cukrzycą. Debata na temat cukrzycy w czasie poprzedzającym prezydencję w Radzie UE tria Dania, Polska, Cypr jest wynikiem świadomości podmiotów działających w obszarach ochrony zdrowia naszych państw: decydentów, zarządzających, środowiska lekarskiego, jak i samych pacjentów, że cukrzyca stała się jednym z głównych wyzwań, przed jakimi stoi sektor zdrowia publicznego m.in. w Europie. (...)
NAUKA
Wirusowe zapalenie wątroby typu C
Boceprevir rejestrowany w trybie przyśpieszonym
TK
Nadzieja na znaczący przełom terapeutyczny lub możliwość odpowiedzi na niezaspokojoną potrzebę medyczną w obszarze istotnym dla zdrowia publicznego – to podstawowy warunek nadania aplikacji dotyczącej rejestracji leku przyśpieszonego trybu rozpatrywania. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Europejska Agencja ds. Leków (EMA) podjęły decyzję o nadaniu takiego trybu w przypadku bocepreviru – nowego leku MSD stosowanego w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu C. Celem FDA jest zakończenie procesu rejestracji w ciągu 6 miesięcy. Również w tym roku można spodziewać się decyzji EMA. Pozytywna – będzie jednoznaczna z rejestracją leku we wszystkich 27 krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce. (...)
RAPORT „Dentofobia – strach przed dentystą”
Dlaczego boimy się dentysty?
Tomasz Kobosz
Polacy boją się dentysty z powodu bólu, złego podejścia dentysty oraz kosztów, które muszą ponosić – wynika z raportu przygotowanego przez portal dentysta.eu. Strach odczuwa ponad 80% Polaków odwiedzających gabinety. Wśród bezpośrednich przyczyn stresu u stomatologa ankietowani wymieniali najczęściej dźwięk wiertła, zapach i podejście lekarza. Dla 18% powodem strachu jest także ich własny stan uzębienia. 33% ankietowanych obawia się, że dentysta może nie okazać się dobrym specjalistą. 25% stresuje widok kolejki, a ponad 15% – lekceważący stosunek dentysty do pacjentów. Stresują także ceny – ponad 40% boi się rachunku; a tyle samo – dźwięku wiertła słyszalnego w poczekalni. Charakterystyczny zapach „paraliżuje” 35% pacjentów. (...)
Ośrodek medycyny żywienia
Tomasz Kobosz
W styczniu br. warszawska klinika ortopedii i medycyny sportowej
Carolina Medical Center (CMC) jako pierwsza w Polsce uruchomiła Centrum
Medycyny Żywienia. Pacjenci będą tam mogli skorzystać z wielotygodniowych
programów terapii żywieniowej różnych jednostek chorobowych. Terapia będzie monitorowana m.in. za pomocą badań antropometrycznych (obwód talii do obwodu bioder, wskaźniki BMI), laboratoryjnych (np. lipidogram, stężenie glukozy i hemoglobiny glikowanej) oraz kwestionariuszy oceniających subiektywną zmianę samopoczucia pacjenta. Jedną z ofert CMC jest program terapii żywieniowej choroby wieńcowej i miażdżycy, zainspirowany programem dr. Deana Ornisha (Dean Ornish Program for Reversing Heart Disease), stosowanym w kilkudziesięciu szpitalach w USA. (...)
Radioterapia protonowa nowotworów oka
Halina Kleszcz
Klinika Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie we współpracy z Instytutem Fizyki Jądrowej PAN rozpoczęła stosowanie radioterapii protonowej. Metoda ta sprawdza się w leczeniu wybranych przypadków nowotworów wewnątrzgałkowych w Europie Zachodniej (Niemcy, Wielka Brytania, Szwajcaria, Francja i Włochy). Ośrodek krakowski, o który batalia toczyła się od 1993 r., będzie pierwszym w naszej części Europy. (...)
Medukacja
Bądź LEPszy w testach
Piotr Domagała
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
ŚLADEM NASZYCH PUBLIKACJI
Wiesław Wiktor Jędrzejczak
W swojej polemice z artykułem red. Haliny Pilonis, opartym na rozmowie z niżej podpisanym, panowie Jakub Baran i dr med. Dariusz Boruczkowski z Polskiego Banku Komórek Macierzystych mają najwyraźniej czytelników „Służby Zdrowia” za głupków twierdząc, że mój sąd o niecelowości bankowania autologicznej krwi pępowinowej jest odosobniony. Wystarczy na stronie Pubmed wpisać „autologous cord blood transplantation” i dotrze się do wielu dokumentów na ten temat. Czytelnikami „SZ” są przede wszystkim lekarze i oprócz czytania ich i mojej opinii mogą łatwo je zweryfikować na podstawie oryginalnego piśmiennictwa. Najogólniej rzecz biorąc, w swojej wypowiedzi nie przedstawiłem osobistych poglądów (choć są one podobne), a tylko wnioski z wielu oficjalnych dokumentów uprawnionych organizacji międzynarodowych. I są one zadziwiająco zgodne: celowe jest bankowanie krwi pępowinowej w publicznych bankach do powszechnego użytku; celowe jest bankowanie krwi pępowinowej nowego rodzeństwa dzieci już chorych na choroby leczone przeszczepieniem; nie jest celowe bankowanie krwi do użytku własnego i zdrowych członków rodziny. (...)
Do dr. Jacka Paszkiewicza, prezesa NFZ
Jan Dobrogowski, Ewa Mayzner-Zawadzka, Jerzy Wordliczek, Józef Bójko
Pana felieton w („SZ” nr 59–66 z 2010 r. wzbudził kontrowersje w związku z jego tematyką – bagatelną, jak wynika z opinii Pana Prezesa. Już sam tytuł zakrawa o sensację: „Szpital bez sensu”. Nawiązuje wszak do ogólnopolskiego projektu prowadzonego od 3 lat przez Polskie Towarzystwo Badania Bólu przy wsparciu Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Towarzystwa Chirurgów Polskich i Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Oryginalny tytuł naszego projektu to „Szpital bez bólu”. W pierwszym etapie projekt sprowadza się do wdrożenia wszechstronnego postępowania, prowadzącego do skutecznego uśmierzenia bólu pooperacyjnego. Może to zresztą eufemizm, ale nie zmniejsza to merytorycznego i humanitarnego wymiaru problemu. (...)
Szanowny Panie Prezesie
Piotr Buczkowski, Teodor Goroszeniuk, Wiesław Łach, Andrzej Król
Lektura felietonu „Szpital bez sensu” wywołała dość skrajne emocje. Dla bezwarunkowych wrogów lekarzy jawi się Pan w nim jako bezlitosny demaskator obłudnego i pazernego środowiska lekarskiego, czyhającego na publiczne pieniądze, tym razem – na leczenie bólu. Dla polskich lekarzy, starających się nawiązać do osiągnięć współczesnej medycyny na tym polu, treść i ton Pana wypowiedzi są ilustracją dobrze znanej polityczno-urzędniczej praktyki. Konfrontując bowiem tezy felietonu z aktualnym stanem wiedzy w kwestiach leczenia bólu, trudno zauważyć choćby perspektywę pogodzenia tych skrajnych wręcz rzeczywistości. (...)
DODATEK SPECJALNY
FINANSE PROFESJONALISTÓW
Auto w życiu pomaga - Tomasz Miarecki
Kto straci na podatku VAT - Izabela Wiewiórka
Leasing wspiera lekarzy - gag
Finansowanie lekarzy to czysta przyjemność - rozmowa z Pawłem Kopciem
Rok z kratką - jj
Najpiękniejsze cztery kółka - ds
Chcemy być autem dla lekarza - rozmowa z Arkadiuszem Nowińskim
Nowa odsłona milionera - pw
Inteligentne bariery - rit
Bezpieczne standardy - mtm
Inteligentne samochody ratujące życie - kap, mt
Opel Astra Tourer - sportowa z wyglądu, mocna z charakteru
Pieniądze nie dają szczęścia?