Spis treściSZ nr 77–84/2011
z 17 października 2011 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2011
Z OKŁADKI
Brzytwa tonącego czyli słów kilka o zarzynaniu publicznych szpitali
Marek Derkacz
Dlaczego w naszym kraju funkcje konsultantów wojewódzkich i krajowych sprawują osoby, które śmiało można nazwać biznesmenami?! Czy władze publiczne nie widzą tu konfliktu interesów?! Dlaczego pozwalamy, by w państwie uznającym się za państwo prawa działy się rzeczy moralnie i etycznie wątpliwe? Dobrze by było, gdyby całej sprawie przyjrzały się takie instytucje, jak CBA czy NIK i sprawdziły, czy decyzja sprzedaży najlepszych oddziałów publicznych szpitali nie jest przypadkiem działaniem na ich szkodę, a zatem również – na szkodę szeroko pojętego interesu publicznego. (...)
Publiczne czy prywatne – dylemat na nową kadencję
Maciej Biardzki
No i po wyborach. Władze publiczne będą musiały się znów zmierzyć z problemem dysfunkcyjnego systemu opieki zdrowotnej. Czy jego naprawa będzie kontynuacją zmian przeprowadzanych w latach 2007–2011, czy też dojdzie do korekty wcześniejszych posunięć, a może kolejny raz będziemy zaczynać wszystko od nowa? Niezależnie od efektów wyborów dokonanych przez Polaków, każdy, kto zechce się zmierzyć z problemem nieefektywnej ekonomicznie i niezaspokajającej oczekiwań konstrukcji systemu opieki zdrowotnej, musi odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań. Jaki system właściwie chce zbudować? Na jakich zasadach ma on być oparty? Przez jakie mechanizmy sterowany? Jak finansowany? A przede wszystkim – komu i czemu ma on służyć? (...)
SONDA
Co powinno pozostać publiczne, a co może być prywatne?
Halina Kleszcz, Ola Kurowska, Halina Pilonis, Tomasz Sienkiewicz
Po kolejnych wyborach do Sejmu RP powraca pytanie, jakie będą dalsze działania rządzących w kwestii prywatyzacji ochrony zdrowia. W redakcyjnej sondzie
zwróciliśmy się do znanych ekspertów z tytułowym pytaniem. Odpowiedzi udzielili:Adam Kozierkiewicz, ekspert ochrony zdrowia; Krzysztof Bukiel, prezes Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy; Maciej Hamankiewicz, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej; Marek Balicki, były minister zdrowia; prof. dr hab. Wojciech Maksymowicz, dziekan Wydziału Nauk Medycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, b. minister zdrowia. (...)
Z KRAJU
Chcieliśmy jak najlepiej…
Elżbieta Cichocka
Tuż po zamknięciu lokali wyborczych stacje telewizyjne pokazały przypuszczalne wyniki wyborów. Twarz minister Ewy Kopacz stojącej obok premiera rozkwitła, a autentyczny uśmiech szczęścia zakasował nawet zadowolone miny jej kolegów z PO. Od tych pierwszych minut stało się jasne, że nastał czas kontynuacji władzy, bezprecedensowy w ciągu ostatniego 20-lecia. W pierwszych dniach po wyborach premier ostudził emocje i wyciszył spekulacje zapowiadając, jak na nowo ułoży klocki po wyborach. Dowiedzieliśmy się, że choć „rząd ma w głowie”, to do końca roku nie wprowadzi w nim żadnych zmian. Wprawdzie może się zdarzyć, że minister Ewa Kopacz zostanie marszałkiem Sejmu, choć kilkakrotnie publicznie deklarowała, że chce zostać w swoim resorcie, ale w polityce „nigdy nie mów nigdy” i wszystko jest możliwe. (...)
Kontraktowanie tuż, tuż?
Marek Szewczyk
Niebawem, jak zwykle jesienią, rozpoczną się negocjacje z NFZ. Czy jednak będzie to kontraktowanie na najbliższe 3 lata (jak zapowiadano), czy – zważywszy na „czynniki niezależne” – tylko zawieranie aneksów? Najstarsi górale przy Miodowej nie potrafią dać jeszcze jednoznacznej odpowiedzi. Niezwykle istotnym czynnikiem będą rezultaty wyborów parlamentarnych, bo mogą trwające czynności przewrócić „do góry nogami”. Jedno jest pewne. W grze o rozdanie budżetowych pieniędzy uczestniczyć będą też prywatne szpitale, dotychczas stojące z boku podczas batalii o środki z NFZ. (...)
ZE ŚWIATA
Medyczny Nobel 2011
Dariusz Łańcucki
Laureatami tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii za odkrycia dotyczące funkcjonowania układu odpornościowego zostali: Amerykanin Bruce Beutler, Francuz Jules Hoffmann oraz – za odkrycie komórek dendrytycznych – pochodzący z Kanady Ralph Steinman, który zmarł 3 dni przed ogłoszeniem nazwisk laureatów, o czym Komitet Noblowski nie wiedział. Jest to wyjątkowa sytuacja, gdyż Nagrodę Nobla przyznaje się tylko osobom żyjącym. (...)
FELIETONY
Zagrożenia i szanse
Aleksandra Gielewska
Nowy-stary rząd, w tym minister zdrowia nie liczy zapewne na 100 dni spokoju, bo też nie potrzebuje rozgrzewki. Z marszu może naprawiać błędy i niedoróbki poprzedniego, nie tracąc czasu na jałowe połajanki czy poszukiwnia winnych sytuacji. Mandat, który rządzący uzyskali, do tego wszak zobowiązuje a nie do spoczywania na laurach. Z tego powodu jestem optymistką i wciąż jeszcze widzę szanse naprawy tego, co bezmyślnie dotąd popsuto. A jeszcze bardziej nią jestem, ponieważ program wyborczy zwycięskiej partii przekonał mnie, iż dialog społeczny w przekształcaniu systemu ochrony zdrowia, w wypracowywaniu kierunków i szczegółowych rozwiązań jest dla PO niezbędny. I teraz liczę już tylko na udział w całym tym procesie ekspertów, przedstawicieli zawodów medycznych oraz pacjentów. (...)
TYLKO FAKTY
Co dalej?
Marek Nowicki
Czy urzędująca minister zdrowia ponownie obejmie to samo stanowisko? Dla wszystkich, przynajmniej teoretycznie, powinna to być komfortowa sytuacja – nie zostanie zmarnowany czas na rozruch: rozeznanie się w sytuacji, wybór wiceministrów, ustalanie harmonogramu prac, projektowanie najpilniejszych ustaw itd. Wszystko jest pod parą: nawet projekty aktów prawnych z poprzedniej kadencji. Tylko czy Ewa Kopacz zechce wykorzystać tę szansę? Za poprzednich rządów scenariusz był za każdym razem bardzo podobny: resort zdrowia potrzebował ok. roku, żeby zaproponować jakieś sensowne ustawy. (...)
Rynek wspomagany
Andrzej Sośnierz
Dyskusja o prywatyzacji szpitali od dobrych kilku lat ogniskuje rozmowy o polskiej ochronie zdrowia. Nic to, że pacjent tkwi czasami w niebotycznie długich kolejkach oczekując na zabieg np. 2 lata, nic to, że porusza się po systemie polskiej ochrony zdrowia jak błędna owca, nie znając swoich praw, nie wiedząc, gdzie może uzyskać potrzebne świadczenie, i nic to, że w wielu zakładach opieki zdrowotnej coraz to wnosi mniejsze lub większe, formalne lub nieformalne opłaty. Dla uczestników sporu najważniejsze wydaje się to, czyje będą szpitale, a nie – jak będą one funkcjonowały. A wszystkie te dyskusje i spory napędza wielkie pomieszanie pojęć, bez którego nie miałyby one w ogóle sensu. (...)
PANOPTICUM
RZSZPNZNPLNPSPZOZ-y i inne Pe-eLe
Marek Wójtowicz
Kilkaset szpitali funkcjonujących od 1 lipca br. jako RZSZPNZNPLNPSPZOZ-y będzie musiało do 30 września 2014 r. mocno skrócić swoją nazwę i stać się po prostu PL-em z o.o. lub PL-em S.A. OK… już rozszyfrowuję ten nieco przydługi skrót. RZSZPNZNPLNPSPZOZ to Regularnie Zadłużające Się Z Powodu Niepłacenia Za Nadwykonania Podmioty Lecznicze Niebędące Przedsiębiorstwami Samodzielne Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej. A tym, co chcą rozszyfrować skrót PL z o.o. lub PL S.A., polecam lekturę art. 4 UDL. Pacjenci muszą zaś odzwyczaić się od mówienia: „idę do zozu” na rzecz dużo nowocześniejszego: „idę do Pe-eLu”. (...)
BIZNES, RYNEK, EKONOMIA
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) w służbie zdrowia
Ton nadaje Żywiec
Arkadiusz Förster
Pilotażowy w Polsce projekt PPP w służbie zdrowia doczekał się w końcu realizacji. Starostwo Powiatowe w Żywcu oraz InterHealth Canada Limited podpisały 15 września 2011 r. umowę, na mocy której wybudują nowy szpital w Żywcu i będą w nim świadczyć nowoczesne usługi medyczne. Zawarta w Żywcu umowa otwiera drogę do pierwszego w Polsce partnerstwa publiczno-prywatnego w obszarze ochrony zdrowia. InterHealth Canada Limited najpierw wybuduje szpital, a potem przez 30 lat będzie nim zarządzać. Koszt inwestycji szacuje się na ok. 200 mln zł. Partner publiczny włoży do projektu teren i wyposażenie starego szpitala, działkę pod nowy obiekt oraz drogę dojazdową, którą zobowiązał się wybudować. (...)
Innowacyjny skok
Krzysztof Boczek
Politycy chcą, by nasz kraj stał się innowacyjny w sektorze medycznym. Uczestnicy rynku zgodnie twierdzą: to możliwe. Ale po spełnieniu kilku warunków. Pod koniec ub.r. powstała sejmowa Komisja Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, która ma wspierać rozwój innowacji w Polsce. W lipcu br. posłowie i eksperci tejże orzekli: przemysł farmaceutyczny i medyczny powinien być jedną z dziedzin o priorytetowym znaczeniu w rozwoju innowacyjności polskiej gospodarki. W drugiej połowie sierpnia rząd dorzucił swój kamyczek: ogłosił ustanowienie Krajowego Programu Badań (KPB). Ma się on walnie przyczynić do „powiązania kierunków badań naukowych i prac rozwojowych z potrzebami rozwojowymi polskiej gospodarki”. Czyli – wspomóc innowacyjność, zwiększyć liczbę rejestrowanych patentów. Jednym z 7 priorytetowych kierunków badań mają być choroby cywilizacyjne, nowe leki oraz medycyna regeneracyjna. (...)
Chiny zdominują sektor biotechnologii?
Beata Chomątowska
W ciągu dekady Chiny staną się światowym liderem sektora biotechnologii i life science – wynika z raportu Monitor Group. Zdaniem autorów raportu, międzynarodowej firmy consultingowej Monitor Group, gdy światowy rynek farmaceutyczny i biotechnologiczny zmaga się z licznymi problemami, jak wygasanie patentów, rosnące koszty badań nad lekami i malejąca liczba nowych wdrożeń – Chiny przyjęły strategię rządowych inwestycji w sektor biotechnologii i life science. (...)
FORUM OCHRONY ZDROWIA
XXI Forum Ekonomiczne - Forum Ochrony Zdrowia - Krynica 2011
Renata Furman
Ile państwa, ile rynku w ochronie zdrowia? – było przewodnim pytaniem tegorocznego Forum Ochrony Zdrowia (FOZ), odbywającego się podczas XXI Forum Ekonomicznego w Krynicy. Towarzyszyło ono dyskusjom podczas wszystkich paneli poświęconych zdrowiu. FOZ gościło w Krynicy po raz drugi. Zgromadziło czołowe postaci ze wszystkich środowisk, interesariuszy w ochronie zdrowia. Debaty panelowe, ale także kuluarowe tym razem toczone były w samym środku kampanii wyborczej, kiedy z jednej strony istnieje pokusa sięgania po populistyczne argumenty, z drugiej – formułowania roszczeniowych oczekiwań. Na szczęście, większość uczestników FOZ poważnie i merytorycznie rozmawiała o tej części naszej gospodarki, która stanowi już ok. 10% polskiego PKB. (...)
Farmacja liderem innowacji
Beata Chomątowska
Branża farmaceutyczna to bardzo dziwny przemysł. Globalny rynek wart bilion dolarów rocznie, w którym za 55–60% całości sprzedaży odpowiada pierwszych 10 firm – mówił prof. Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny PwC Polska, podczas panelu Forum Ochrony Zdrowia w Krynicy, omawiającego wkład innowacyjnego przemysłu farmaceutycznego w rozwój polskiej gospodarki. Robert Atkinson, prezes amerykańskiej Fundacji Technologii Informacji i Innowacji, przedstawił dane, z których wynika, że branża, która finansuje ponad 20% światowych nakładów na badania i rozwój, należy obecnie do najszybciej rosnących. Zgodnie z prognozami, globalny rynek farmaceutyczny powinien zyskać 25% w ciągu następnych 5 lat. (...)
Prywatne polisy wciąż na marginesie
Beata Chomątowska
Rola prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych w ochronie zdrowia jest wciąż marginalna. Nie mają szans się rozwijać, ponieważ napotykają naturalne bariery w postaci braku szczegółowych regulacji – ocenili uczestnicy krynickiego panelu odbywającego się w ramach Forum Ochrony Zdrowia, którego głównym tematem były właśnie dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne. – Świat wydaje obecnie na ochronę zdrowia ponad 5 bilionów dolarów, czyli 10% swojego PKB – mówił Witold Paweł Kalbarczyk z Polskiej Izby Ubezpieczeń, odnosząc się do prezentowanego podczas panelu raportu, przygotowanego przez PIU wspólnie ze Związkiem Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA. (...)
Pod względem efektywności publiczny sektor jest nieco lepszy
Ochrona zdrowia to kluczowy element gospodarki Polski
Ola Kurowska
W 2015 r. Polacy wydadzą na zdrowie około 140 mld zł – mówił Stefan Bogusławski, prezes firmy doradczej Sequence HC Partners, która przygotowała i zaprezentowała prognozę podczas tegorocznej edycji Forum Ekonomicznego w Krynicy. Ponad 90 mld zł wydawać będą płatnicy publiczni, pozostałą kwotę (prawie 36%) będą stanowiły wydatki prywatne pacjentów, jeśli nie zmieni się system finansowania ochrony zdrowia. Dla porównania – w 2010 r. całkowite wydatki na zdrowie wyniosły ok. 96 mld zł, w tym ok. 30 mld zł zapłaciliśmy wprost z kieszeni, pokrywając dopłaty do leków refundowanych, kupując leki pełnopłatne i wydawane bez recepty oraz opłacając świadczenia medyczne. Prognoza wskazuje, że jeśli nie nastąpią poważne zmiany gospodarcze lub systemowe, wydatki na zdrowie w sektorach publicznym i prywatnym będą systematycznie rosnąć. Tak wysoka ich dynamika oraz zmieniająca się struktura potrzeb polskich pacjentów są i będą przyczyną szybkiej ewolucji systemu. (...)
Międzynarodowy projekt Fit for Work
Leczyć, by mogli pracować
Tomasz Kobosz
Projekt Fit for Work jest realizowany w ramach międzynarodowego programu badawczego The Work Foundation, zapoczątkowanego w 2007 r. w Wielkiej Brytanii. Jego celem jest pokazanie zależności między profilaktyką, diagnostyką i leczeniem chorób układu mięśniowo-szkieletowego, na które cierpi obecnie ponad 100 milionów Europejczyków, a ich wpływem na społeczeństwo i wyniki gospodarcze. Polska edycja programu jest realizowana we współpracy ze Stowarzyszeniem Central and Eastern European Society of Technology Assessment in Health Care (CEESTAHC). Projekt został objęty patronatem polskiej prezydencji UE. Ambasadorem programu jest prezydent Lech Wałęsa. – Badania The Work Foundation pokazały, że Polska ma zasoby finansowe, by zmniejszyć wpływ chorób układu mięśniowo-szkieletowego na populację – podkreśla Stephen Bevan, prezes The Work Foundation. – Praca musi stać się pierwszoplanowym efektem leczenia. (...)
INFORMATYZACJA
Czy platforma utonie? (ciąg dalszy)
Rafał Zawitkowski
Nasza publikacja dotycząca projektów „platform” realizowanych przez CSIOZ, w której pokazaliśmy nieprzygotowanie i liczne błędy w ich realizacji, w tym brak koordynacji inicjatyw regionalnych i centralnych, wywołała reakcję czytelników, wskazujących też na kulisy powstawania projektów. A kierownictwo CSIOZ wydało czterostronicowy biuletyn informacyjny. Pouczająca jest obserwacja wysiłków instytucji, próbującej nie tyle ukończyć projekty, co sprawić wrażenie, że są konsekwentnie realizowane. Tymczasem zarówno proces przygotowania projektów tzw. P1 i P2 i ich późniejsze losy, jak i historia projektów o mniejszej skali, prowadzonych przez CSIOZ, wskazują, że dyrekcja CSIOZ chce prowadzić, a nie kończyć projekty i eksploatować ich produkty. (...)
Pilotaże CSIOZ - czas na podsumowanie
Rafał Zawitkowski
Redakcja „SZ” pilnie śledzi losy e-recepty, uruchomionej w postaci „prototypu rozwiązania” przez CSIOZ w Lesznie. Pisaliśmy o tym kilkakrotnie, po prezentacjach projektu przez dyrektora CSIOZ i wykonawcę – firmę Kamsoft (umowę zawarto z firmą Hewlett-Packard, ale Kamsoft projekt realizował), relacjonując wątpliwości obecnych (i nieobecnych, jak Izba Farmaceutyczna) zainteresowanych projektem. Pod koniec września br. CSIOZ ogłosiło, że projekt właśnie się zakończył. Wnioski, jakie się nasuwają, nie napawają jednak optymizmem. (...)
Ostatnie konkursy na Mazowszu
Z Januszem Kaszubą, ekspertem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego w dziedzinach Informatyka i Społeczeństwo Informatyczne, na temat warunków i zasad konkursu rozmawia Krzysztof Nyczaj. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Z drogi...
Andrzej Musiałowicz
Dziś już wiadomo, kto wygrał wybory. Uważam jednak, wbrew oczekiwaniom wielu moich kolegów z lewa i z prawa, że tak naprawdę nic się nie zmieni. Przed czterema laty miałem więcej nadziei, czego nie omieszkałem zdradzić w powyborczym felietonie. I co? I nic – było, jak zawsze. Odnoszę wrażenie, że nasi politycy, w tym zdrowotni, skażeni są nie tylko grzechem pierworodnym, ale i grzeszkami mniejszymi, tymi, które ważą o kondycji polskiego systemu opieki zdrowotnej. Oto ich krótka lista, niczym 7 grzechów głównych...
Okiem prezesa
Wzrost
Janusz Atłachowicz
Wrzesień był piękny tego roku. Z wysokimi, letnimi wręcz temperaturami, bez opadów. A byłby jeszcze piękniejszy, zwłaszcza dla szpitalików, gdyby Fundusz ogłosił konkursy ofert na 2012 r. i lata następne, przed kalendarzową jesienią. Mimo takich oczekiwań środowiska, potwierdzanych nieśmiało przez oddziały wojewódzkie NFZ, kolejny raz się nie udało. Konkurs może się rozpocząć, gdy prezes NFZ wyda zarządzenie określające warunki zawierania i realizacji umów w rodzaju lecznictwo szpitalne. Z kolei zarządzenie to może być wydane, jak wejdzie w życie rozporządzenie MZ o świadczeniach gwarantowanych w rodzaju lecznictwo szpitalne. Wcześniej Minister Zdrowia podda konsultacjom społecznym projekt tego rozporządzenia. Wszystko to, oczywiście, trwa dość długo. (...)
Dziennik stażystki
Maja Sztaudynger
Pierwszego dnia pracy po LEP-owych zmaganiach ordynator wyszedł za mną z gabinetu. Już na korytarzu zapytał: – I co? Poprawiłaś wynik? Uważasz, że gra była warta świeczki? – Teraz już wiem, że nie – odpowiedziałam obojętnie. – Złożyłaś już papiery? – ciągnął dalej. – Złożyłam – rzekłam bez entuzjazmu. – Czyli nie mam już szans, żeby przekonać cię do interny? Mimo wszystko miałem nadzieję, że zechcesz z nami zostać – zakończył rozmowę idąc w stronę izby przyjęć.Przyznaję, podeszłam do LEP-u bardziej na luzie niż poprzednim razem. Fakt, że zdałam go w zimie, dawał mi świadomość, że cokolwiek by się nie stało, gorzej już nie będzie. Nie zmienia to faktu, że część wakacji spędziłam nad książkami. Poświęciłam im niejedno popołudnie po powrocie z pracy i ostatnie dni tegorocznego urlopu. I co? I nic. Zdobyłam o 2 punkty więcej niż w poprzedniej sesji. (...)
Z WOKANDY
Za cierpienia ponad ludzką miarę
Helena Kowalik
Szpital w Nisku musi zapłacić ponad milion złotych matce, której odmówiono cesarskiego cięcia. (...) Sąd Najwyższy nie podzielił też argumentów Sądu Apelacyjnego, że tak malutkie dziecko odczuwało tylko cierpienia fizyczne. To, że nie miało ono jeszcze ukształtowanej psychiki, nie może oznaczać, że była ona wyłączona, martwa. Zresztą, nawet gdyby przyjąć, że Kamil reagował jedynie na ból, nie może to wpływać na obniżenie wysokości zadośćuczynienia, bo dziecko doprowadzono do takiego stanu w szpitalu; w brzuchu matki było zdrowe. Wreszcie – sąd decydując o wysokości kwoty pieniężnej nie może kierować się tym, że poszkodowane dziecko zmarło, a po jego śmierci do procesu wstąpili rodzice jako ustawowi spadkobiercy. (...)
PROZA MEDYCZNA
Z życia wiejskiej lekarki
Zamiast kangura
Janina Banachowska
Ośmiomiesięcznego Ignasia włożyła do plecaczka zwanego „kangurkiem”. Dziecko, niby mały kangurek, umieszczone było zatem w specjalnej uprzęży na piersiach mamy. Dla Marysi był to też sprawdzian posługiwania się „kangurkiem”. Włożyła do niego Ignasia pierwszy raz. Początkowo szło im się dobrze, niemowlak gaworzył coś w swoim języku, mama zadowolona, że wreszcie, po miesiącach siedzenia w domu, bo zimno, deszcz albo grad wielkości kurzych jaj i wiatr dochodzący do 9 stopni w skali Bouforta – mogą rozkoszować się piękną pogodą. Tuż przed prawdziwą zimą zgoła babie lato! Szła spokojnie, zamyślona, Ignaś przysypiał na maminej piersi. Nagle potknęła się i upadła twarzą do kamienistej ścieżki. Rękami usiłowała osłonić dziecko, Ignaś wysunął się jednak zza dużej jak na niego torby-kangurki i całym ciałkiem uderzył o kamienie dróżki. (...)
ETYKA
Sedacja paliatywna to nie eutanazja
Martyna Tomczyk
Sedacja paliatywna jest procedurą medyczną polegającą na intencjonalnym podaniu choremu leków sedatywnych zmniejszających stopień świadomości (zazwyczaj aż do wywołania snu) w celu opanowania przykrych dolegliwości opornych na jakiekolwiek inne leczenie. Według Cherny’ego i Portenoya, objawy oporne na leczenie to „objawy, dla których wszystkie możliwe formy leczenia zawiodły lub stwierdzono, że żadne z metod uśmierzających cierpienia, które są tolerowane przez pacjenta i bezpieczne dla niego w danym czasie, nie są dostępne”. Głównym wskazaniem do zastosowania sedacji są zazwyczaj objawy somatyczne (narastająca duszność wywołana rozsiewem płucnym, krwotok, rzadziej ból czy uporczywe wymioty) oraz neuropsychiczne (delirium czy napady paniki w okresie umierania). Wskazaniem może być także silne cierpienie egzystencjalne. (...)
KLINIKA
Postępy w leczeniu przeciwbólowym to także właściwe wykorzystanie starych metod
Jerzy Jarosz
W dniach 2–3 września, we Wrocławiu, odbyła się Pierwsza Konferencja Sekcji Inwazyjnej Polskiego Towarzystwa Badania Bólu i Polskiego Towarzystwa Neuromodulacji. Główną tematyką konferencji, jak i celem statutowym jej organizatorów jest przywrócenie właściwego miejsca metodom zabiegowym w leczeniu przeciwbólowym. Zabiegi o minimalnej inwazyjności, chociaż przynoszą istotne korzyści chorym, są coraz mniej popularne, by nie powiedzieć niedoceniane. (...)
Zapalenie zatok przynosowych – problem diagnostyczny i terapeutyczny
Beata Piechnik
Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych to poważny problem zdrowotny. W Europie co roku na chorobę tę zapada 10–15% populacji, a tylko w Polsce ponad 8 mln osób. Ocenia się, że na przewlekłe zapalenie zatok w Europie Środkowej choruje ok. 5% populacji. Poniżej – przypomnienie podstawowych aspektów patofizjologii, diagnostyki i leczenia tej grupy schorzeń. Proces zapalny obejmujący zatoki nie może być traktowany odrębnie od infekcji toczącej się w jamach nosa i odwrotnie. W związku z tym, mówiąc o zapaleniu zatok (sinusitis) należy przez to rozumieć proces zapalny błony śluzowej nosa i zatok (rhinosinusitis). (...)
Rewolucja w wytycznych leczenia POChP
Paweł Traczewski
Z prof. Paulem Jonesem, członkiem komitetu naukowego opracowującego
wytyczne GOLD, rozmawia Paweł Traczewski. (...) Przed końcem 2011 r. planowane jest ogłoszenie nowych wytycznych GOLD. Jakich zmian możemy oczekiwać? – Zmiany w nowych wytycznych GOLD (The Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease) będą bardzo znaczące. Niezmiernie ważną innowacją w nowych rekomendacjach będzie uznanie redukcji ryzyka zaostrzeń jako jednego z celów terapii POChP. Wyznacznikiem ciężkości choroby w pierwszych zaleceniach z 2001 r. był stopień obturacji dróg oddechowych, wyrażony spadkiem FEV1. Przyjęcie takiego kryterium stanowiło wówczas olbrzymi postęp i odróżniało wytyczne GOLD od wcześniejszych standardów. (...)
KONFERENCJE
Ratownicza Liga Mistrzów
Marcin Mikos
47 zespołów ratownictwa medycznego z Polski, Wielkiej Brytanii, Ukrainy, Serbii i Słowacji uczestniczyło w X Mistrzostwach Polski w Ratownictwie Medycznych, zorganizowanych w Rytrze w powiecie sądeckim. Zwyciężyli ratownicy medyczni z Kcyni k. Nakła. Tradycyjnie dla uczestników mistrzostw – zawodowych zespołów ratownictwa medycznego – przygotowano kilkanaście zadań, w tym symulacje różnorodnych sytuacji zagrożeń życia z udziałem pozorantów, zadania sprawnościowe i techniczne. Ich scenariusze pozostały poufne do czasu startu, a przebieg był maksymalnie zbliżony do codziennych zdarzeń w ratownictwie medycznym. (...)
30. Konferencja Ordynatorów i Kierowników Poradni Reumatologicznych
Aktualne problemy reumatologii w Polsce
Z profesor Anną Filipowicz-Sosnowską z Instytutu Reumatologii im. prof. Eleonory Reicher w Warszawie oraz z profesorem Piotrem Głuszko, kierownikiem Kliniki i Polikliniki Reumatologii Instytutu Reumatologii w Warszawie, na temat aktualnych problemów reumatologii w Polsce rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
Likwidacja terapii inicjującej w leczeniu chorób reumatycznych
Z mec. Bartłomiejem Kuchtą, przedstawicielem chorych na ZZSK, członkiem zespołu koordynacyjnego ds. leczenia biologicznego w chorobach reumatycznych i zarządu Federacji Pacjentów Polskich – o dostępności leków biologicznych i planach modyfikacji programu terapeutycznego w chorobach reumatycznych rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
II Ogólnopolski Zlot Młodych Chorych na Choroby Reumatyczne
3majmy się razem!
Marcin Wełnicki
W ostatni weekend września w Miedzeszynie pod Warszawą odbył II Ogólnopolski Zlot Młodych Chorych na Choroby Reumatyczne. Pomysłodawcą i organizatorem wydarzenia było Stowarzyszenie „3majmy się razem”, zrzeszające młodych ludzi cierpiących na zapalne choroby tkanki łącznej. Patronat nad Zlotem objęło Polskie Towarzystwo Reumatologiczne wraz z prof. Witoldem Tłustochowiczem, konsultantem krajowym w dziedzinie reumatologii. Podczas trzydniowego spotkania młodzi pacjenci wysłuchali szeregu wykładów przybliżających wybrane zagadnienia diagnostyki i leczenia chorób reumatycznych i planowania rodzicielstwa. Brali także udział w warsztatach dotyczących relacji interpersonalnych, dyskutując między innymi na temat roli kreatywnego myślenia w codziennym funkcjonowania osób przewlekle chorych oraz wpływu choroby na relacje z partnerem. (...)
WONCA 2011
Na kryzys – medycyna rodzinna
– Silna instytucja lekarza rodzinnego to lekarstwo na źle działający system opieki zdrowotnej, szczególnie w dobie kryzysu finansowego – przekonywali eksperci podczas Europejskiego Kongresu Lekarzy Rodzinnych w Warszawie. W kongresie wzięło udział ponad 3 tysiące lekarzy rodzinnych z 58 państw. Przez kilka lat trwały starania Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, by doroczny kongres lekarzy rodzinnych z Europy zorganizować nad Wisłą. Polscy medycy rodzinni musieli przekonać kolegów z władz organizacji międzynarodowych, że nasza podstawowa opieka zdrowotna jest systemem dojrzałym; ma już swoje osiągnięcia i można się nimi pochwalić na forum międzynarodowym. (...)
Wyniki badania PolSenior
Średnio 5 leków dziennie
Paweł Traczewski
Jaki obecnie jest stan zdrowia i sytuacja polskich seniorów i czy państwo jest przygotowane na postępujące zmiany demograficzne? Te pytania stały się punktem wyjścia dla największego polskiego badania populacji osób starszych – PolSenior. Jego wyniki przedstawiono we wrześniu br. W badaniu wzięło udział 5695 osób – 4979 respondentów po 65. r.ż. i 716 w wieku 55–59 lat. Ten ambitny projekt uruchomiło Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW), by otrzymać rzetelne podstawy do oceny stanu zdrowia i sytuacji życiowej osób w starszym i podeszłym wieku, co ma pozwolić na wypracowanie rekomendacji w zakresie polityki państwa, obejmującej opiekę medyczną i poprawę warunków życia tych osób w Polsce. (...)
100 lat św. Zofii
Szpital św. Zofii w Warszawie znany jest na rynku usług medycznych z nowatorskich metod opieki nad pacjentką ciężarną, rodzącą oraz położnicą i jej dzieckiem. Jako jeden z pierwszych w Warszawie wprowadził system rooming-in, porody rodzinne i promocję karmienia piersią, uzyskując w 1995 r. certyfikat „Szpitala Przyjaznego Dziecku”. Zgodnie ze światowymi tendencjami w ginekologii operacyjnej, w ostatnich dwóch dekadach szpital rozwinął w szerokim zakresie zastosowanie laparoskopii, terapię zaburzeń statyki narządu rodnego i nietrzymania moczu. W 2012 r. pod honorowym patronatem Prezydenta RP – szpital będzie obchodził swoje setne urodziny. (...)
Światowy Dzień Osteoporozy
Cichy złodziej kości
Renata Furman
W Polsce 3. przyczyną zgonów wśród dorosłych (po chorobach układu krążenia i nowotworach) jest osteoporoza. Choruje na nią blisko 3 miliony osób. Ponad 80% przyjęć na oddziały urazowe pacjentów w wieku od 60 do 80 lat wynika z urazów doznanych w domach. Z reguły są to złamania osteoporotyczne. Te wciąż zbyt mało znane fakty i dane przedstawili prelegenci i goście konferencji „Osteoporoza – razem nie damy się złamać”, zorganizowanej w ramach obchodzonego w październiku Światowego Dnia Osteoporozy. (...)
Zakończył się Tydzień Badań Dna Oka
Tomasz Kobosz
Blisko 530 osób przebadało swój wzrok w ramach szóstej edycji kampanii Tydzień Badań Dna Oka – VI Retina Week. 19 i 20 września 2011 r. na Placu Zamkowym w Warszawie powstało miasteczko edukacyjne, w którym przeprowadzano bezpłatne badania dna oka, pozwalające na wczesne rozpoznanie chorób będących powszechną przyczyną utraty wzroku – AMD (zwyrodnienie plamki związane z wiekiem) oraz DME (cukrzycowy obrzęk plamki). Kampanię rozpoczęto 15 września badaniami w przychodni sejmowej przy ul. Frascatti, w których wzięło udział ponad 80 osób. Z kolei na Placu Zamkowym w Warszawie stanęły dwa namioty w kształcie gałek ocznych, edukacyjny i badawczy, które utworzyły miasteczko edukacyjne, gdzie każdy mógł skorzystać z bezpłatnych badań i dokonać pomiaru poziomu glukozy w krwi. (...)
Konferencja naukowa Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej: Nudności i wymioty towarzyszące chemioterapii
Nowe rekomendacje PTOK
Paweł Traczewski
Najnowsze tegoroczne rekomendacje Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej obejmują stosowanie w pierwszym dniu w przypadku chemioterapii wysokiego ryzyka inhibitorów receptorów 5-HT3, deksametazonu i aprepitantu, a w kolejnych dniach – aprepitantu i deksametazonu. W odniesieniu do chemioterapii średniego ryzyka PTOK zaleca deksametazon i leki z grupy setronów, a u niektórych chorych z indywidualnymi czynnikami ryzyka nudności i wymiotów typu późnego możliwe jest dodanie aprepitantu. (...)
Schizofreniczne przepisy NFZ
Halina Pilonis
Sytuacja polskiej psychiatrii, mimo funkcjonowania Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, nie jest dobra – stwierdzili uczestnicy debaty „Inwestujmy w zdrowie psychiczne – przeciwdziałajmy dyskryminacji”, która odbyła się w Warszawie z okazji Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego. Pacjenci wciąż mają problem z dostępem do specjalistycznej opieki medycznej, opieki środowiskowej, a także skutecznych i nowoczesnych terapii. (...)
DOSTĘPNOŚĆ TERAPII
Kto słyszał o chemioterapii doustnej?
Tomasz Kobosz
Pacjenci chorzy na nowotwory nie wiedzą o możliwości leczenia raka w warunkach domowych. Aż 55% z nich sądzi, że jedyną metodą walki z ich chorobą jest chemioterapia dożylna, podawana w szpitalu – wynika z badania przeprowadzonego przez Instytut Badawczy IPC. Badanie przeprowadzone przez Instytut Badawczy IPC objęło 506 Polaków cierpiących na choroby nowotworowe (raka piersi i raka jelita grubego; ich struktura wiekowa odpowiadała przeciętnemu występowaniu tych chorób w Polsce). Celem badania było uzyskanie odpowiedzi na pytania dotyczące znajomości doustnej metody chemioterapii i jej skuteczności, a także postaw i zastrzeżeń wobec potencjalnego jej stosowania. (...)
O dostęp do leków dla chorych na szpiczaka
Tomasz Sienkiewicz
Autorytety medyczne skupione w Polskiej Grupie Szpiczakowej (PGSz) wystosowały do MZ i NFZ apel o udostępnienie chorym na szpiczaka mnogiego nowoczesnych leków, będących światowym standardem. Podczas konferencji PGSz 28 września m.in. odtworzono z taśmy publiczne wystąpienie z 31 maja ub.r. ówczesnego wiceministra zdrowia Marka Twardowskiego – obiecał, że za 3–4 miesiące będzie gotowy nowy program terapeutyczny leczenia szpiczaka mnogiego. Niestety, program dotąd nie wszedł w życie; czeka w długiej kolejce w AOTM na uzyskanie rekomendacji Rady Konsultacyjnej tej instytucji. (...)
Linagliptyna dla Europejczyków z cukrzycą typu 2
Tomasz Kobosz
Komisja Europejska wydała pozwolenie na stosowanie linagliptyny w leczeniu dorosłych chorych na cukrzycę typu 2. Zatwierdzono ją do stosowania w skojarzeniu z metforminą, kiedy stosowanie wyłącznie metforminy w połączeniu z dietą i ćwiczeniami fizycznymi nie wystarcza do uzyskania odpowiedniej kontroli glikemii oraz w skojarzeniu z sulfonylomocznikiem i metforminą, kiedy stosowanie terapii dwulekowej z użyciem tych leków i w połączeniu z dietą i ćwiczeniami nie jest wystarczające. Lek dopuszczono również do stosowania w monoterapii u pacjentów, u których nie uzyskano odpowiedniego wyrównania glikemii za pomocą diety i ćwiczeń, a u których metformina jest nieodpowiednia ze względu na brak tolerancji lub przeciwwskazania z powodu niewydolności nerek. (...)
NAUKA
Erlotynib pierwszego rzutu
Tomasz Kobosz
Erlotynib jest doustnym lekiem podawanym raz na dobę, stosowanym w leczeniu zaawansowanego lub przerzutowego NDRP. Lek nie jest zaliczany do chemioterapii – jego działanie polega na silnym hamowaniu białka EGFR. We wrześniu br. Komisja Europejska dopuściła erlotynib do leczenia pierwszego rzutu chorych na miejscowo zaawansowanego lub rozsianego NDRP, u których wykryto obecność mutacji aktywujących EGFR. Procedura wczesnego zastosowania erlotynibu u wyselekcjonowanej grupy pacjentów, którym leczenie przyniesie największe korzyści, jest zgodna ze strategią medycyny personalizowanej. (...)
Jutro chorych na IPF
Tomasz Kobosz
Wyniki badania II fazy TOMORROW, opublikowane we wrześniu br. na łamach New England Journal of Medicine, wskazują, że znajdujący się w fazie badań klinicznych lek BIBF 1120 wykazuje korzyści w zakresie obniżenia spadku czynności płuc w przebiegu idiopatycznego włóknienia płuc. Wyniki badania zaprezentowano również na tegorocznym kongresie Europejskiego Towarzystwa Pulmonologicznego (ERS) w Amsterdamie 24–28 września. Idiopatyczne włóknienie płuc (ang. idiopathic pulmonary fibrosis, IPF) jest przewlekłą, postępującą chorobą płuc, która powoduje ciężkie upośledzenie funkcjonowania i nieuchronnie prowadzi do śmierci. Dostępne dotąd opcje leczenia tej choroby są ograniczone. Częstość występowania IPF różni się znacznie i wynosi od 14 do 43 przypadków na 100 tys. osób. Istnieją dowody wskazujące, że populacja chorych się zwiększa. Ogółem, ok. 5 mln ludzi na całym świecie może chorować na IPF. (...)
Makulopatia cukrzycowa
Marcin Wełnicki
Wśród specyficznych mikroangiopatycznych powikłań nieleczonej lub źle leczonej cukrzycy wymienia się między innymi retinopatię. Cukrzycowa choroba oczu może mieć również charakter pozasiatkówkowy i manifestować się w postaci jaskry wtórnej czy zaćmy, z klinicznego punkty widzenia to retinopatia ma jednak największe znaczenie. Uważa się, że choroba ta stanowi główną przyczynę ślepoty w krajach rozwijających się w populacji osób pracujących. (...)
Ipilimumab: nowe przeciwciało na czerniaka?
Mariusz Kielar
Istotnym wydarzeniem tegorocznej Konferencji Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej ASCO 2011, podsumowującej najważniejsze doniesienia związane z badaniami naukowymi i nowościami dotyczącymi onkologii klinicznej, były wyniki badań związane z leczeniem przerzutowego czerniaka. Według danych zaprezentowanych w czasie konferencji, ipilimumab wykazał wydłużenie całkowitego czasu przeżycia pacjentów cierpiących na ten rodzaj nowotworu. (...)
Powikłania po podaniu bewacizumabu do ciała szklistego
Tomasz Kobosz
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) ostrzega przed ryzykiem ciężkich zakażeń oczu po zastosowaniu bewacizumabu przepakowanego z oryginalnego opakowania w jednorazowe dawki w celu dokonania iniekcji doszklistkowych. Departament Zdrowia stanu Floryda poinformował FDA o przypadkach zakażeń bakterią Streptococcus endophthalmitis w trzech placówkach medycznych w Miami na Florydzie po podaniu bewacizumabu do gałki ocznej. Jak ustalono, skażone ampułkostrzykawki pochodziły z apteki, która przepakowała bewacizumab z jałowych, jednorazowych fiolek 100 mg/4 ml bez konserwantów do jednorazowych strzykawek o objętości 1 ml. Jak dotąd zakażenia dotyczą co najmniej 12 pacjentów, u których wystąpiło ciężkie zakażenie oczu. (...)
Octan abirateronu skuteczniejszy od kastracji
Tomasz Kobosz
Przerzutowy, oporny na kastrację rak prostaty (mCRPC) to nowotwór, który przeniósł się poza gruczoł krokowy i choroba postępuje, mimo obniżenia poziomu testosteronu w osoczu krwi poniżej poziomu kastracji. Rozrost i progresję raka prostaty napędzają androgeny (m.in. testosteron), dlatego częstą metodą leczenia jest „kastracja” za pomocą konwencjonalnej terapii hormonalnej. Jej celem jest zmniejszenie wytwarzania testosteronu w jądrach. Dostępne formy leczenia konwencjonalnego nie wyłączają jednak wytwarzania androgenów w gruczołach nadnerczy ani w samym guzie i być może dlatego dotychczasowe terapie blokowania androgenów (ADT) z czasem przestają działać w podgrupie pacjentów z rakiem prostaty opornym na kastrację. (...)
Medukacja
Bądź LEPszy w testach
Mateusz Śpiewak
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)