Spis treściSZ nr 1–8/2012
z 23 stycznia 2012 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2012
Z KRAJU
Pierwszy wystrzał wielkiej reformy zdrowia
Elżbieta Cichocka
W poniedziałek 16 stycznia na stronach Ministerstwa Zdrowia ukazał się ciekawy komunikat: „Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy nie jest przedsiębiorcą produkującym lub prowadzącym obrót produktami refundowanymi, a w myśl ustawy refundacyjnej tylko ww. podmioty nie mogą stosować jakichkolwiek form zachęty, w tym darowizn, odnoszących się do produktów refundowanych”. Komunikat podpisało Biuro Prasy i Promocji MZ, bez nazwiska, bo rzecznik prasowy ministerstwa podał się do dymisji, a nowego jeszcze nie było. Wyjaśnienie, że WOŚP nie jest przedsiębiorcą musiało się jednak ukazać, żeby odpowiedzieć na tekst w „Rzeczpospolitej”, z którego wynikało, że jeśli Orkiestra zechce przekazać szpitalom pompy insulinowe dla kobiet w ciąży, na co m.in. zbierała pieniądze w tym roku, to może ją to bardzo drogo kosztować – inspektor farmaceutyczny może na nią nałożyć karę w wysokości stukrotnej wartości daru. (...)
PESEL zamiast RMUA
Aleksandra Fandrejewska
Od lipca druki RMUA mają przejść do lamusa. Zamiast nich ma wystarczyć numer PESEL. Ma być identyfikatorem, który umożliwi pacjentowi korzystanie z publicznej opieki medycznej. Dzięki PESEL-owi świadczeniodawcy będą mogli sprawdzić, czy ktoś ma prawo do świadczeń w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli zaś prawdzenie w centralnym wykazie, czy ktoś jest ubezpieczony, nie będzie z jakiegoś powodu możliwe – pacjent będzie miał prawo złożyć oświadczenie, że jest ubezpieczony. (...)
Protest
Jak długo jeszcze?
Konrad Pszczołowski
Nie ma sensu odtwarzanie dziennika tego protestu ani analiza kolejnych jego etapów. Trudno zresztą nadążyć za biegiem wydarzeń. Warto natomiast spojrzeć nań z szerszej perspektywy: historycznej, geopolitycznej, socjoekonomicznej. Niewykluczone, że po kilku latach naszej przynależności do Unii oraz okresie prezydencji weszliśmy już na inny poziom świadomości społecznej. Z jednej strony – zaczynamy doceniać porządek, jaki wprowadzają uszczegółowione i restrykcyjnie egzekwowane przepisy prawa. Z drugiej – jasno widzimy w nich przerosty biurokracji (klasyczną już krzywiznę banana). Łatwiej też wychodzą na jaw niedociągnięcia i oszustwa. (...)
FELIETONY
STALKING
Marek Nowicki
Pod koniec grudnia późnym wieczorem wracałem pociągiem z Katowic do Warszawy. Skład był nowoczesny, a mój przedział pusty. Nie spodziewałem się, że tak komfortowo do końca podróży nie będzie. Kiedy zbliżaliśmy się do stolicy, gdzieś na wysokości Grodziska Mazowieckiego, zadzwoniła komórka. Po drugiej stronie usłyszałem panią, która bez zbędnych wstępów zaczęła opowiadać, jak jest biedna, ponieważ codziennie musi przechodzić przez plac Unii Lubelskiej w Warszawie obok niezabezpieczonej budowy, na której stoi dźwig, a ten w każdej chwili może się na nią przewrócić. Potem szczegółowo zaczęła opisywać ogrodzenie tej budowlanej inwestycji. (...)
Po co są te ustawy?
Andrzej Sośnierz
Znów napisane przeze mnie słowo stało się ciałem. Latem ubiegłego roku pisałem na tych łamach, że odtrąbiony jako sukces pakiet ustaw zdrowotnych będzie wymagał błyskawicznej nowelizacji i licznych poprawek. Mamy styczeń i już jest pierwsza nowelizacja, choć i tak spóźniona. Nowy minister robi dobrą minę do złej gry, unika jak ognia jakiejkolwiek oceny swojej poprzedniczki, otoczony gronem autorów tego „sukcesu” toczy heroiczną walkę z przeciwnościami przez nich stworzonymi. A przecież należało zaproponować ministrowi nowelizację tych ustaw lub przedłużenie wejścia ich w życie jeszcze w grudniu ubiegłego roku. Niestety, na taką radę i zarazem obrazoburczą opinię o dziele poprzedników nie było stać naszych herosów od reformowania opieki zdrowotnej. Nowego ministra rozpoczęły już więc mielić nieubłagane tryby polityki. (...)
„Przesłanki” outsourcingu
Marek Wójtowicz
Ponad pół roku temu zakończył żywot wielce zasłużony art. 35 ustawy o zozach, a wraz z nim odeszło w zapomnienie rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 13 lipca 1998 r. w sprawie umowy o udzielenie zamówienia na świadczenia zdrowotne, czyli na… „outsourcingowanie” indywidualnych usług lekarsko-pielęgniarskich czy całych pionów medycznych w spzozie. W to miejsce od 1 lipca ub.r. w UDL pojawiły się dotyczące outsourcingu art. 26 i 27. Bardzo podobne, a jednocześnie… jakby całkiem inne. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Brukowanie piekła
Maciej Biardzki
Wydarzenia związane z wejściem w życie ustawy refundacyjnej nie powinny dziwić. Od lat wprowadzanie w opiece zdrowotnej nowych regulacji odbywa się według podobnych zasad. Władze publiczne deklarują troskę o pacjenta i pracowników systemu, starają się ten system naprawić, zwiększyć dostępność, uszczelnić, podnieść zarobki pracownicze itp., ale wykonanie tych projektów woła o pomstę do nieba. Dobre intencje władzy były obwieszczane przy zmianach tak fundamentalnych, jak reforma z 1999 r. czy likwidacja Kas Chorych i powołanie NFZ w 2003 r., ale też przy zmianach mniejszej rangi, jak płacowe „ustawa 203” i „ustawa wedlowska”. Niestety, za każdym razem skutki wprowadzanych zmian dalece odbiegały od zapowiadanych i oczekiwanych. (...)
Rok 2012, czyli szpitalna apokalipsa?
Marek Derkacz
Zgodnie z przepowiednią Majów, w grudniu AD 2012 ma nastąpić koniec świata. Na szczęście, kilka wieszczonych wcześniej zagład naszej planety mamy już za sobą, z przymrużeniem oka traktujemy więc zapowiadany Armagedon. Jednak dla wielu polskich szpitali rok 2012 może oznaczać prawdziwy koniec, a dla pacjentów – jeszcze poważniejsze problemy z dostępem do świadczeń medycznych. (...)
„UUUU... UUUU... UUUU...” Awaria linii, cisza w eterze, rotawirus czy chowanie głowy w piasek?
Marek Derkacz
3 stycznia 2012 r. wypisując ze szpitala pacjenta Włocha chciałem zadać pracownikom NFZ (jako lekarz) pytanie dotyczące ubezpieczenia obcokrajowców. Niestety, nikt z moich kolegów lekarzy nie był zorientowany w tej sprawie. Najlepszym rozwiązaniem wydawało się zasięgnięcie informacji bezpośrednio u płatnika. Z uwagi na olbrzymi bałagan związany z ustawą refundacyjną przewidywałem trudności wynikające z przeciążonych do czerwoności telefonicznych łączy. Przecież z pewnością wielu pacjentów, lekarzy i farmaceutów miało mnóstwo pytań i wątpliwości wskutek (łagodnie mówiąc) niefrasobliwości ustawodawców. Postanowiłem skontaktować się z infolinią centrali NFZ w Warszawie. Wielkie było moje zdziwienie, gdy nie usłyszałem sygnału zajętego numeru: „U-U-U-U-U”, na co psychicznie i emocjonalnie już się przygotowałem. Po drugiej stronie linii – po prostu – nikt nie odbierał! Słyszałem jedynie długie „UUUU... UUUU... UUUU...” (...)
Z drogi...
Bartosz nie Herkules
Andrzej Musiałowicz
Po prawdzie to robota do wykonania (głównie sprzątanie), którą nowy minister zdrowia zastał w urzędzie, przekracza ludzką wyobraźnię, kojarząc się z dziełem Herkulesa, ale może lepiej byłoby jednak zacząć wszystko od początku, jak w stajniach Augiasza? Cóż, kiedy czasu nie ma, a jak mówi przysłowie: „i Herkules d…, kiedy wrogów kupa”. I to od groźnego, a wpływowego obserwatora na sejmowym stolcu poczynając, poprzez związki i izby lekarskie, aptekarskie, a na zdezorientowanych i zastraszonych pacjentach kończąc. (...)
Okiem prezesa
Mieszanka noworoczna
Janusz Atłachowicz
Trwa kłótnia pomiędzy publicznymi a prywatnymi podmiotami leczniczymi, po opublikowaniu wyników kontraktowania świadczeń na 2012 r. Dotyczy głównie rodzaju ambulatoryjna opieka specjalistyczna (AOS). Publiczne jednostki pozbawione kontraktów uważają, że to przymusowa prywatyzacja. Prywatni mówią natomiast o preferencjach Funduszu dla publicznych. (...)
BIZNES, RYNEK, EKONOMIA
Spadnie dostępność leków
Z Wojciechem Kuźmierkiewiczem, wiceprezesem Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego, rozmawia Elżbieta Cichocka.
Droższy dolar, lekarz traci
Bernadeta Waszkielewicz
Nie tylko ci, którzy wzięli kredyty hipoteczne w euro czy frankach szwajcarskich, odczuwają dziś skutki słabnącej złotówki. Znacząco rosną koszty funkcjonowania placówek medycznych oraz praktyk lekarzy. Powód: wyższe kursy walut zwiększyły ceny importowanych materiałów medycznych i leków. – Skończyły mi się zapasy, dzwonię do hurtowni i uszom nie wierzę: ceny skoczyły kilkukrotnie w górę, niektóre kilkudziesięciokrotnie! – ubolewa dentystka z Warszawy. – Materiały są sprowadzane głównie ze Stanów Zjednoczonych, swoje zrobiły więc: wyższy kurs dolara, ceny benzyny i transportu oraz wszystkiego, na co to wpływa… Hurtownia zawsze miała końcówki towaru, sprzedawała je po niższej cenie, a teraz nie ma nic, niektóre pozycje sprowadza wręcz dopiero po złożeniu zamówienia, bo są tak drogie! (...)
Nie ma kontraktu, nie ma pacjentów
Beata Chomątowska
Prywatne firmy medyczne przeliczyły się, inwestując krocie w budowane szpitale. Nie widać w nich tłumów. Barierą okazują się koszty usług i brak kontraktów z NFZ. Według szacunków, w ubiegłym roku rynek prywatnych usług medycznych (szacowany jako całość wydatków Polaków na prywatną służbę zdrowia) osiągnął rekordową wartość 36 mld zł. Rok wcześniej był wart 33 mld. Branża przebudziła się z letargu, w jaki zapadła na poprzednie 2 lata. Na giełdę po kapitał ruszył Enel-Med, trzecia pod względem udziału w rynku sieć prywatnych klinik. Inwestora szuka też grupa Nowy Szpital, złożona z 10 spółek prowadzących 12 szpitali w województwach lubuskim, kujawsko-pomorskim i w Małopolsce. Udziałami w grupie zainteresowany jest czeski fundusz Penta, do którego należą m.in. zakłady bukmacherskie Fortuna, sieć aptek Dr. Max, Alpha Medical Polska, Okna Rąbień i Iglotex. (...)
Restrukturyzacja przed komercjalizacją
Marlena Mistrzak
Komercjalizacja nie jest panaceum na problemy szpitali. Radzą sobie placówki, które dobrze funkcjonowały już przed przekształceniem, zaś te, które miały długi, nadal są zadłużone – wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli. Sama zmiana formy organizacyjno-prawnej zakładu nie daje jeszcze gwarancji, że nie będzie on generował strat, a pacjenci zyskają poprawę dostępu do świadczeń. Przekształcenie w spółkę może poprawić zarządzanie placówką, jednak nie zastąpi konsekwentnej restrukturyzacji jednostki – stwierdza NIK. (...)
INFORMATYZACJA
Cyfrowe szpitale
Krzysztof Nyczaj
Komisja Europejska ogłosiła niedawno raport dotyczący informatyzacji w europejskich szpitalach. W badaniu wzięło udział 906 szpitali z 30 krajów, w tym 99 z Polski, a przeprowadziła je firma Deloitte na zlecenie Dyrekcji Generalnej Społeczeństwa Informacyjnego i Mediów Komisji Europejskiej. Badania przeprowadzono w następujących obszarach: systemy EPR (elektroniczny rekord pacjenta), systemy PACS, integracja systemów szpitalnych, systemy raportowania o działaniach niepożądanych, elektroniczna transmisja wyników badań, systemy zleceń lekarskich, e-rezerwacja wizyt, telemedycyna, systemy wspomagania leczenia chorób przewlekłych, bezpieczeństwo danych, wymiana danych medycznych pacjentów. (...)
Zaczarowana bariera
Wiktor Górecki
Gdy na naszych oczach w Europie i na świecie dokonuje się wielka przemiana technologii informatycznych i wynikająca z niej nowa jakość w ochronie zdrowia, w Polsce nie możemy posunąć się pod tym względem do przodu. Mimo że dysponujemy środkami, dostępem do technologii i środowiskiem fachowców, zarówno informatycznym, jak i klinicznym, które powinno znać najnowsze trendy w informatyzacji służby zdrowia oraz być świadome roli, jaką nowoczesne systemy informatyczne mogą odegrać w jednoczesnym ograniczaniu wydatków i podnoszeniu jakości usług. Co gorsza, to środki unijne w CSIOZ (Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia) – paradoksalnie – wzmacniają nasz zaścianek technologiczny w branży, choć powinno i mogłoby być odwrotnie. Chcemy zresztą brać pieniądze unijne, ale uchylamy się od współodpowiedzialności za procesy modernizacyjne w Europie. Nie uczestniczymy praktycznie w żadnym europejskim projekcie informatyzacyjnym w ochronie zdrowia. (...)
HISTORIA MEDYCYNY
Wylew, który uratował setki lekarzy
Krzysztof Boczek
„Potwory i mordercy ukrywali się pod płaszczykiem szanowanego i szlachetnego zawodu lekarza i badacza” – tak w 1953 r. pisał dziennik „Prawda” o medykach, którzy na zlecenie zgniłych kapitalistów mieli zatruwać Stalina, przywódców ZSRR i cały naród radziecki. Od 1948 r. radziecka propaganda miała nowego wroga radzieckiej rewolucji – Żydów. „Żydowskie spiski” wykrywano w moskiewskim metrze, fabrykach, urzędach. A najgorszymi jej wrogami byli wykształceni Żydzi i stojący na szczycie ich piramidy – lekarze. W większości instytutów medycznych naukowcy pochodzenia żydowskiego stanowili połowę kadry. (...)
PROZA MEDYCZNA
Z życia wiejskiej lekarki
Ząbkujący kot
Janina Banachowska
Telefon od gospodarza z naszej wsi: – Pani dochtórko, bo mi kociak zachorował, a to jest po bardzo łownej kotce, szkoda, by zdechł, ma pół roku, a już łowi myszy! I bardzo proszę przyjedźcie, bo jak go weznę na ręcach do wos, to mi gotów uciec! – Przyjadę, powiedzcie gdzie. Wzięłam elektroniczny termometr do mierzenia temperatury w uchu, nie odważyłabym się mierzyć kotu w odbycie, koty tego bardzo nie lubią, co potrafią zademonstrować zębami i pazurami. Wzięłam paracetamol, gdyby kot miał gorączkę, lub gdyby coś go bolało. Bez trudu znalazłam właściwy dom. Kot, a raczej szylkretowa kotka leżała na tapczanie pod dziecięcym kocykiem. Lubię, gdy gospodarze troszczą się o swoje zwierzęta, ale ten dziecięcy kocyk to już była lekka przesada, wystarczyłby ręcznik. (...)
ZE ŚWIATA
Szwedzka recepta na e-receptę
Krzysztof Boczek
Podczas gdy w Polsce lekarze toczą bój, by uprościć sposób wypisywania recept, ich szwedzkim kolegom tego typu problemy są zupełnie obce. Bo w kraju tym działa jeden z najlepszych systemów e-recept. Na czym polega, co oferuje, jakie ma wady i zalety? Według Pharmaceutical Technology – specjalistycznego portalu poświęconego technologiom farmaceutycznym na świecie – w krajach skandynawskich e-recepty rozwinęły się najbardziej i są najczęściej używane. W żadnym z pozostałych krajów UE nie wprowadza się innowacji technicznych w służbie zdrowia tak szybko i masowo, jak w Norwegii, Finlandii, Danii i Szwecji. Zwłaszcza w dwóch ostatnich. – Tylko te dwa państwa „na serio” wprowadziły e-recepty – twierdzi Pharmaceutical Technology. Opinię najlepszego ma system szwedzki. (...)
Lekarze w Wielkiej Brytanii – przewodnik dla stażystów i lekarzy w trakcie specjalizacji
Katarzyna Kłodnicka, Tomasz Żarnowski
Pracownicy służby zdrowia z Polski nie napotkają większych trudności w znalezieniu zatrudnienia na Wyspach Brytyjskich. Od 2005 r. aplikacje o staż lekarski w Wielkiej Brytanii składa się za pośrednictwem strony internetowej: www.foundationprogramme.nhs.uk. Można tam znaleźć szczegółowe informacje dotyczące aplikacji oraz kalendarz programu rekrutacyjnego na kolejny rok. Pierwszym krokiem jest wypełnienie formularza, zawierającego pytania o kwalifikacje zawodowe i oceny zdobyte w czasie studiów. Składając podanie, lekarz ma prawo wybrać specjalizacje, które będą objęte stażem, a także podać preferencje, jeśli chodzi o miejsce zatrudnienia. Na podstawie postanowień Deklaracji Bolońskiej z 1999 r., obywatele krajów należących do Unii Europejskiej nie mają obowiązku zdawać egzaminu potwierdzającego znajomość języka kraju europejskiego, w którym ubiegają się o pracę. (...)
PSYCHOLOGIA
Słuchać, aby zrozumieć
Paweł Słupski
Bardziej zależy nam na tym, by nas rozumiano, niż na tym, by zrozumieć rozmówcę.Często jesteśmy tego nieświadomi. Jak pokonać egocentryczne nawyki i nauczyć się słuchać, aby rozumieć drugiego człowieka? Umiejętność słuchania drugiej osoby przydaje się w każdych warunkach, w życiu prywatnym, w miejscu pracy. To jedna z umiejętności, która pozwala nam realizować się w kontaktach z innymi ludźmi. W przypadku pracy lekarza ma zaś szczególne znaczenie. Bywa, że znakomity fachowiec w swojej dziedzinie nie potrafi skutecznie komunikować się z pacjentami. Pomocna wtedy byłaby nauka słuchania, pozwala bowiem lepiej zrozumieć komunikaty innych. (...)
Z WOKANDY
Krew się burzy
Helena Kowalik
Gdzie przepadły pieniądze na budowę fabryki frakcjonowania osocza w Mielcu? Czy proces sądowy to wyjaśni? Za Zygmuntem N., polskim biznesmenem mieszkającym od 14 lat w Wielkiej Brytanii, sąd wystawił w 2005 r. europejski nakaz aresztowania. Przez 2 lata nie udawało się sprowadzić podejrzanego do Polski, ponieważ, jak wynikało z zaświadczeń angielskich lekarzy, pacjent cierpiał na nadciśnienie i z tego względu nie mógł podróżować. W końcu N. sam się oddał do dyspozycji prokuratury. W Warszawie mogły ruszyć 3 procesy związane z tym tematem: zmarnowania prawie 61 mln złotych ze Skarbu Państwa na budowę w Mielcu fabryki frakcjonowania osocza, która nie powstała. Oskarżeni to prezes spółki LFO (Laboratorium Frakcjonowania Osocza) Zygmunt N. i jego zastępca Włodzimierz W., wysocy urzędnicy w Ministerstwie Finansów, była podsekretarz stanu Halina Wasilewska-Trenkner i b. zastępca dyrektora departamentu Długu Publicznego Piotr Sawicki oraz ówczesny minister resortu gospodarki Wiesław Kaczmarek. Nazwiska funkcjonariuszy można już podać w pełnym brzmieniu, bo wyrokiem sądu (choć jeszcze nieprawomocnym) zostali uniewinnieni. Trzeci proces – właścicieli LFO – jeszcze się toczy. (...)
KLINIKA
Leczenie bólu
Leki są dostępne, ale chorzy zapłacą więcej
Jerzy Jarosz
Przełom 2011 i 2012 r. w polskiej medycynie został całkowicie zdominowany problemami wprowadzania nowej ustawy refundacyjnej, a ściślej mówiąc próbami przeciwstawienia się wprowadzeniu tej ustawy w życie. Trudno wręcz pisać o czymkolwiek innym. Po raz kolejny przekonaliśmy się, jak wiele zamieszania i krzywd może wywołać próba forsowania złych rozwiązań. Wymyślono ustawę, pomysłodawca jest z niej dumny, bo kierował się dobrem pacjentów. Czy nie odnosicie Państwo wrażenia, że „dobro pacjentów” – im bardziej wchodzi do słownika politycznego, tym bardziej nabiera znaczenia przeciwstawnego, tak jak kiedyś przymiotnik „socjalistyczny”? (...)
Astma z nadwrażliwością na aspirynę
Maciej Chałubiński
Astma oskrzelowa trudno poddająca się leczeniu, z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych i polipami nosa sugeruje obecność uczulenia na kwas acetylosalicylowy. Jeśli stany te ze sobą współistnieją, mówimy o astmie z nadwrażliwością na aspirynę. U chorych na ten typ astmy, przewlekły stan zapalny dolnych i górnych dróg oddechowych prowadzi do rozwoju objawów astmy i przewlekłego zapalenia zatok przynosowych. Sam przebieg astmy jest znacznie cięższy i ze względu na sporą lekooporność często wymaga stosowania wysokich dawek glikokortykosteroidów. (...)
Zaniechanie i wycofywanie się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie u dzieci
Z dr. hab. n. med. Tomaszem Danglem, specjalistą anestezjologii i medycyny paliatywnej, założycielem Warszawskiego Hospicjum dla Dzieci i członkiem Komitetu Etyki Klinicznej Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” na temat zaniechania i wycofywania się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie u dzieci rozmawia, Martyna Tomczyk. (...)
DOSTĘPNOŚĆ TERAPII
Leczenie przełyku Barretta metodą Halo
Tomasz Kobosz
Endoskopowa metoda Halo polega na niszczeniu metaplastycznej śluzówki prądem o odpowiednio dobranej charakterystyce (tak aby usunąć tylko komórki przedrakowe, nie niszcząc sąsiednich, zdrowych). Metoda jest dość bezpieczna – w porównaniu np. do mukozektomii endoskopowej ryzyko groźnych powikłań (krwotok czy perforacja przełyku) jest praktycznie znikome. Tym, co wyróżnia system Halo, jest również możliwość kontrolowania głębokości ablacji. Technologię Halo można wykorzystywać przy bardzo zaawansowanych stadiach przełyku Barretta, a nawet we wczesnym stadium raka. Badania kliniczne prowadzone w USA i Europie dowiodły, że u 70% chorych w rok po zabiegu nie dochodzi do nawrotu stanu przednowotworowego. (...)
Nowe wskazania dla rywaroksabanu
Tomasz Kobosz
Rywaroksaban to wysoce wybiórczy, bezpośredni inhibitor czynnika Xa, który przerywa wewnątrz- oraz zewnątrzpochodną drogę kaskady krzepnięcia krwi, hamując zarówno wytwarzanie trombiny, jak i powstawanie zakrzepu. Stosowany jako doustny lek przeciwzakrzepowy, rywaroksaban charakteryzuje się szybkim początkiem działania, przewidywalną reakcją na dawkę i wysoką biodostępnością. Podawanie go nie wiąże się z koniecznością rutynowego monitorowania krzepliwości krwi i czynności nerek. Lek wykazuje też ograniczone spektrum interakcji z żywnością i innymi lekami. (...)
Ukazały się rekomendacje NICE dotyczące zastosowania inhibitorów kinazy tyrozynowej w terapii przewlekłej białaczki szpikowej
Marcin Wełnicki
Nowe rekomendacje NICE dotyczące zastosowania inhibitorów kinazy tyrozynowej w terapii przewlekłej białaczki szpikowej National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) opublikowało nowe zalecenia dotyczące zastosowania terapii biologicznej u pacjentów z przewlekłą białaczką szpikową (CML – Chronicmyeloidleukaemia). Zalecenia te w ciągu najbliższych trzech miesięcy staną się obowiązującymi zasadami postępowania dla Narodowego Systemu Ochrony Zdrowia (NHS – National Health Service) w Wielkiej Brytanii. Podstawową kwestią braną pod uwagę przy konstruowaniu nowych rekomendacji była analiza koszt--efektywność trzech stosowanych w terapii CML leków: imatinibu, dasatinibu oraz nilotinibu. (...)
Leki off-label a nowa ustawa refundacyjna
Jarosław Woroń
Stosowanie leków poza wskazaniami niejednokrotnie umożliwia skuteczną farmakoterapię schorzeń stanowiących bezpośrednie zagrożenie życia, oparte jest zaś na istnieniu dowodów ich skuteczności i bezpieczeństwa, zgodnych z zasadami medycyny opartej na faktach, które często wyprzedzają zmiany w charakterystyce produktu leczniczego (ChPL). Nie wolno jednak zapominać, że odpowiedzialność za zastosowanie leku poza wskazaniami ponosi lekarz, stąd też przed podjęciem takiej decyzji powinien on bezwzględnie sprawdzić, czy istnieją inne sposoby postępowania terapeutycznego o udowodnionej skuteczności klinicznej w danym wskazaniu. (...)
KONFERENCJE
Konkurs „Innowacje dla zdrowia 2011” rozstrzygnięty
Renata Furman
Podczas uroczystej Gali, której współorganizatorem i patronem medialnym była redakcja „Służby Zdrowia”, 11 stycznia br. w Sali im. Marii Skłodowskiej-Curie w siedzibie PAN wręczono nagrody laureatom konkursu „Innowacje dla zdrowia 2011”. Konkurs został przeprowadzony po raz drugi przez Grupę Roboczą na Rzecz Innowacji w Opiece Zdrowotnej. Grupa istnieje od 2007 r. Zrzesza naukowców i ekspertów z Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, przedstawicieli publicznej i prywatnej służby zdrowia oraz producentów leków i sprzętu medycznego. Celem powstania Grupy była i jest analiza oraz ocena dostępu do innowacji w polskim systemie ochrony zdrowia, a także opracowywanie rekomendacji rozwiązań systemowych, które pozwolą na zwiększenie tego dostępu w skali porównywalnej do innych krajów Unii Europejskiej. (...)
Sitagliptyna w leczeniu cukrzycy typu 2
Anna Adamska-Wełnicka
Cukrzyca jest chorobą, której istotę i główny problem stanowi nie tylko kontrola poziomu glikemii we krwi. Ze względu na szereg powikłań ze strony wielu narządów i układów, do których predestynuje, stanowi ona schorzenie wybitnie interdyscyplinarne. Pacjent z cukrzycą wymaga opieki specjalistów różnych dziedzin, dlatego w sympozjum „Miejsce sitagliptyny w leczeniu cukrzycy typu 2 – podejście interdyscyplinarne”, które odbyło się 5 stycznia 2012 r. w Warszawie, wzięło udział 300 lekarzy oraz prezesi i przedstawiciele wielu polskich towarzystw naukowych. (...)
Żywy dawca nerki
– Łatwiej jest mi posądzić lekarzy nefrologów o niewiedzę niż o złą wolę – mówi prof. Artur Kwiatkowski, zastępca kierownika Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej WUM, koordynator projektu Żywy Dawca Nerki, realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. (...)
Osteoporoza posteroidowa
Rafał Gryszkiewicz
Osteoporoza posteroidowa to charakteryzujące się postępującym zanikiem masy kostnej powikłanie przewlekłego leczenia glikokortykosteroidami (GKS). Schorzeniu poświęcono konferencję zorganizowaną w grudniu ub.r. przez Fundację Centrum Rozwoju Medycyny: „Osteoporoza posteroidowa – ciężkie powikłanie leczenia, ukryte w cieniu innej choroby”. Według danych przytoczonych przez prof. Piotra Głuszko, kierownika Kliniki Reumatologii Instytutu Reumatologii stosowanie GKS powyżej 3 miesięcy zwiększa ryzyko wystąpienia złamań patologicznych nawet 5-krotnie. W 8. dekadzie życia GKS regularnie przyjmuje około 2,5% Polaków. – Pojawianie się złamania w miejscu patologicznym świadczy o znacznym zaawansowaniu osteoporozy, jest już wtedy za późno na profilaktykę, ważna jest więc dodatkowa ocena ryzyka wystąpienia złamań w momencie rozpoczynania terapii GKS – zaznacza prof. Głuszko. (...)
Prewencyjnie o sercu
Mariusz Kielar
Ponad 300 lekarzy spotkało się w Krakowie podczas konferencji poświęconej profilaktyce chorób układu krążenia, która odbyła się pod hasłem „Kardiologia prewencyjna 2011 – wytyczne, wątpliwości, gorące tematy”. Doniesienia naukowe i dyskusje dotyczyły zarówno klasycznych, jak i nowych czynników ryzyka kardiologicznego, a także sposobów postępowania w różnych sytuacjach klinicznych. (...)
Chłoniaki: sukcesy, postępy i wyzwania
Tomasz Sienkiewicz
Postęp jest kolosalny, znakomita większość chłoniaków, które nie tak dawno były gwałtownie i nieuchronnie przebiegającymi chorobami śmiertelnymi, w czasach szybkiego rozwoju wiedzy medycznej stała się chorobami przewlekłymi, z którymi można żyć 5, 10 i 20 lat – mówił dr n. med. Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii, a także Polskiej Grupy Badawczej Chłoniaków w trakcie ostatniej w ub.r., 5. już konferencji z cyklu „Rozmowy o czasie”, podejmującego temat standardów leczenia na nowotwory osób starych. (...)
NAUKA
Polscy naukowcy rozwikłali tajemnicę pamięci krótkotrwałej
Tomasz Kobosz
Człowiek potrafi świadomie operować od pięciu do dziewięciu „porcjami” informacji jednocześnie. Podczas przetwarzania znajdują się one w pamięci krótkotrwałej. W 1995 r. badacze z Brandeis University w Waltham zasugerowali, że pojemność pamięci krótkotrwałej może zależeć od dwóch pasm aktywności elektrycznej mózgu – fal theta i gamma. Dopiero teraz, w starannie zaprojektowanych eksperymentach przeprowadzonych w Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN im. M. Nenckiego (Instytut Nenckiego) w Warszawie, udało się jednoznacznie potwierdzić, że taka zależność rzeczywiście istnieje. (...)
Trendy w suplementacji kwasem foliowym
Paweł Traczewski
– Spożycie kwasu foliowego u połowy Europejek nie spełnia przyjętych w poszczególnych krajach standardów. Mimo silnych dowodów naukowych, które są uwzględniane w polityce zdrowotnej, liczba kobiet stosujących suplementację pozostaje niska – ubolewa dr Emma Derbyshire, dietetyk z Metropolitan University w Manchesterze. Skutek – to prawie nie zmieniona w ostatniej dekadzie częstość wad cewy nerwowej u dzieci w Europie. Dlatego eksperci apelują o nagłośnienie problemu niedostatecznej suplementacji kwasem foliowym u kobiet planujących ciążę. (...)
Nowe podejście do leczenia dzieci ze stwardnieniem guzowatym
Tomasz Kobosz
Wprowadzenie leczenia przeciwpadaczkowego przed wystąpieniem pierwszych napadów zmniejsza nasilenie padaczki i ryzyko upośledzenia umysłowego u dzieci ze stwardnieniem guzowatym – to wnioski z pierwszego prospektywnego badania grupy dzieci, u których wykryto stwardnienie guzowate w okresie prenatalnym lub okołoporodowym. Wyniki badania, przeprowadzonego przez neurologów z Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie pod kierunkiem prof. dr. hab. med. Sergiusza Jóźwiaka, kierownika Kliniki Neurologii i Epileptologii, opublikowano na łamach czasopisma „European Journal of Paediatric Neurology”. (...)
Postęp w leczeniu AMD
Pułapka na VEGF
Tomasz Kobosz
Preparat VEGF Trap-Eye to rekombinowane białko fuzyjne składające się z fragmentów domen zewnątrzkomórkowych ludzkich receptorów VEGF 1 i 2, połączonych z fragmentem Fc ludzkiego lgG1, opracowanym w postaci roztworu do podawania doszklistkowego. Preparat VEGF Trap-Eye działa jako rozpuszczalny receptor przynętowy (decoy receptor), który wiąże VEGF-A oraz łożyskowy czynnik wzrostu (PlGF) i w ten sposób może zahamować aktywację receptorów VEGF. W grudniu ub.r. ogłoszono, że wspólna analiza dwóch równoległych badań fazy III (VIEW 1 i VIEW 2) z udziałem pacjentów chorych na wysiękowe AMD wykazała u pacjentów otrzymujących VEGF Trap-Eye trwałą poprawę ostrości wzroku po 96 tygodniach w porównaniu z okresem wyjściowym. Preparat VEGF Trap-Eye 2 mg podawany w schemacie co 8 tygodni został już dopuszczony do obrotu przez amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (FDA). (...)
Stracić nerwy i... nadciśnienie
Mariusz Kielar
Pionierski w kraju zabieg denerwacji tętnic nerkowych przeprowadził zespół kardiologów interwencyjnych pod przewodnictwem prof. Dariusza Dudka z Samodzielnej Pracowni Zakładu Hemodynamiki i Angiografii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie we współpracy z I Kliniką Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. 54-letnia kobieta była pierwszym pomyślnie zoperowanym pacjentem, u którego zastosowano nowatorską metodę skutecznego obniżenia ciśnienia tętniczego poprzez odnerwienie tętnic nerkowych metodą ablacji. (...)
Schizofrenia a błędna interpretacja intencji
Martyna Tomczyk
Naukowcy z Centrum Badań nad Mózgiem i Kognitywistyki w Tuluzie (Centre de recherches cerveau et cognition – CNRS/Université Toulouse 3 Paul Sabatier) i z Centrum Neuronauki Kognitywnej w Lyonie (CNRS/Université Claude Bernard Lyon) podkreślają, że kluczową rolę w zrozumieniu intencji innych osób odgrywają 2 rodzaje informacji: informacje wizualne pochodzące z obserwacji zachowań innych osób oraz tzw. informacje a priori, oparte na naszej wiedzy i doświadczeniach z przeszłości. Naukowcy wysunęli hipotezę, że te 2 rodzaje informacji są odbierane w sposób niewłaściwy przez pacjentów ze schizofrenią. (...)
Medukacja
Bądź LEPszy w testach
Paweł Własienko
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
TEKST SPONSOROWANY
Od dr. Wandera do Teva
Historia krakowskich zakładów farmaceutycznych, obchodzących w ubiegłym roku 80-lecie istnienia, w fascynujący sposób odzwierciedla burzliwe dzieje naszego kraju w XX wieku. Firma powstała na początku lat trzydziestych ub.w. Szwajcarski inwestor zbudował fabrykę chemiczno-farmaceutyczną „Dr A. Wander Spółka Akcyjna” na ówczesnych obrzeżach Krakowa w niespełna 10 miesięcy. W 1931 r. linie produkcyjne opuściła pierwsza Ovomaltina w opakowaniu z polskimi etykietami. Firma rozwijała się, a ze wzrostem produkcji rosło zatrudnienie. Fabryka rozpoczęła pracę z 50 pracownikami, a u progu wybuchu II wojny światowej zatrudniała już 150 osób. (...)