Spis treściSZ nr 26–33/2012
z 12 kwietnia 2012 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2012
AKTUALNOŚCI
Czas na wielkie porządki
Aleksandra Gielewska
Marek Balicki, były minister zdrowia, a obecnie dyrektor Szpitala Wolskiego, w rozmowie z Elżbietą Cichocką mówi, że trzeba koniecznie ustalić, co w legislacji dotyczącej ochrony zdrowia jest dziś do naprawienia, aby wychodząc z rzetelnej diagnozy rzeczywistości prawnej po wejściu w życie pakietu ustaw – konsekwentnie zrealizować całościowy plan naprawy sytuacji. Maciej Biardzki uważa, że bez powołania oficjalnie namaszczonej resortowej Rady Mędrców, tj. pozyskania do stałej współpracy z ministrem najwybitniejszych ekspertów oraz osobistości życia branżowo-politycznego, każda większa zmiana w systemie kończyć się będzie, jak dotychczasowe reformy: poreorganizacyjną zapaścią i ewentualnie korzyściami tylko dla anonimowych inicjatorów i autorów ustawowych zapisów. (...)
Państwo chce się wycofać z odpowiedzialności za szpitale i poddać je prawom rynku. Zarazem ingeruje w leczniczą działalność gospodarczą silniej niż w zbrojeniówkę – Marek Balicki w rozmowie z Elżbietą Cichocką miażdżąco recenzuje spuściznę legislacyjną po Ewie Kopacz. (...)
Maciej Biardzki
Lobbyści, klakierzy, biurokraci – Maciej Biardzki demaskuje rzeczywistych autorów ostatnich ustaw zdrowotnych. I przekonuje, że tylko powołanie Rady Mędrów, czyli sformalizowanego zaplecza eksperckiego dla ministra zdrowia, pozwoli osłabić ich wpływy „na dworze” i kształtować mądre prawo. (...)
FELIETONY
Uprzejmie donoszę
Andrzej Sośnierz
Swego czasu, u zarania tworzenia się systemu ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce, na spotkaniu z lekarzami Śląskiej Izby Lekarskiej w dość emocjonalnej wypowiedzi wyraziłem obawę, aby nie stało się tak, że w walce o kontrakt lekarz lekarzowi będzie wilkiem, a walka o pieniądze przesłoni międzyludzkie relacje w środowisku lekarskim. Może nie jest jeszcze aż tak źle, ale z roku na rok obserwuję zaostrzanie się wzajemnych relacji i stopniową realizację mojej kasandrycznej wizji. (...)
TYLKO FAKTY
Nowa proteza
Marek Nowicki
Narodowy Fundusz Zdrowia ma swoje standardy i własne wyceny świadczeń – wiemy o tym od zawsze. Lek tańszy zamiast droższego, generyk zamiast oryginału, ząb do leczenia tylko ten, co widać z przodu – broń Boże żadna siódemka. Słowem – przykrótka kołdra zamiast porządnej pościeli. Na wszystko nie starcza, dlatego trzeba ciąć, jak materii staje. Zrozumienie dla tej filozofii oszczędności i racjonalności jednak spada, kiedy na końcu tego łańcucha widzimy konkretnego człowieka i jego cierpienie. (...)
PANOPTICUM
Lany poniedziałek
Marek Wójtowicz
Dyżury lekarskie i pielęgniarskie w szpitalnych izbach przyjęć i SOR-ach w wielkanocne, „lane” poniedziałki są szczególnie ciężkie, bo odsetek pacjentów nietrzeźwych lub wręcz upitych do nieprzytomności jest wtedy znacząco wyższy. W naszym obszarze kulturowym Wielkanoc kończy czterdziestodniowy okres katolickiego postu, a jednocześnie jest to początek wiosny. Ludzie się cieszą i w różny sposób tę radość okazują. Niektórzy, niestety, radują się aż do przesady napitkami alkoholowymi. (...)
BIZNES, RYNEK, EKONOMIA
Jeden krok w przód, jeden do tyłu
Aleksandra Fandrejewska
W Polsce istnieje przynajmniej 9 klastrów medycznych. Skupiają łącznie ponad 150 placówek ochrony zdrowia, uczelni, firm z branży medycznej, uzdrowisk, sanatoriów i instytucji otoczenia biznesowego: dostawców sprzętu medycznego, firm telekomunikacyjnych, informatycznych i doradczych. Klastry pomagają przezwyciężyć słabości, ale nie są receptą na problemy poszczególnych jednostek, instytucji czy firm. (...)
Medycyna i SPA, biznes przyszłości
Bernadeta Waszkielewicz
Wraca moda na uzdrowiska. Powstają nowe kurorty lecznicze, a stare szukają nowego pomysłu na swoją przyszłość. Inwestorzy tropią atrakcyjne miejsca. Pojawiają się nowe trendy, np. SPA Medical dla dzieci. Dziś jednak klientowi trzeba zapewnić nie tylko usługi lecznicze, ale też rekreację, rozrywkę i przez zaledwie kilka dni na długo naładować jego życiowe akumulatory. (...)
Resztki państwowej farmacji wciąż bez inwestorów
Beata Chomątowska
Zgodnie z rządowymi założeniami, Polski Holding Farmaceutyczny powinien w tym roku zakończyć działalność, przekazując ostatnie Polfy prywatnym inwestorom. Jak dotąd nowego właściciela znalazła jedna. Podobnie z Cefarmami. Resort skarbu wciąż nie może pozbyć się resztek państwowej farmacji. (...)
Da Vinci na bezrobociu
Arkadiusz Förster
Robot da Vinci, jedyny w Polsce, został zainstalowany w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu w grudniu 2010 r. Do tej pory wykonano z jego pomocą prawie 70 operacji. Można by zrobić ich przynajmniej jeszcze raz tyle, gdyby znalazły się na to pieniądze. NFZ jednak procedur robotowych nie finansuje, a prof. Wojciech Witkiewicz, dyrektor szpitala, wciąż się zastanawia, skąd brać pieniądze na operacje i niezbędne szkolenia. (...)
INFORMATYZACJA
Po I forum informatyki medycznej
Skazani na platformę
Krzysztof Nyczaj
Na początku marca z inicjatywy Centrum Promocji Informatyki oraz z pomocą CSIOZ odbyła się kolejna dyskusja dotycząca projektów realizowanych przez CSIOZ. Dyskusja bardzo potrzebna, gdyż wokół sposobów realizacji tak ważnych dla systemu ochrony zdrowia projektów narosło w ostatnim czasie sporo kontrowersji i nieporozumień. Sposób realizacji projektów skrytykował m.in. NIK, a wcześniej Ministerstwo Zdrowia. Zaniepokojenie wyraziła też Komisja Europejska. W konsekwencji Ministerstwo Rozwoju Regionalnego wstrzyma certyfikację wydatków do „czasu wyjaśnienia sprawy”. (...)
Informatyzacja PZH
Krzysztof Nyczaj
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny od lat
realizuje zadania związane z epidemiologią chorób niezakaźnych, zapobieganiem, nadzorem i szybkim reagowaniem w przypadku szerzenia się chorób zakaźnych oraz identyfikacją potencjalnie szkodliwych czynników występujących w środowisku. Obecnie informatyzowany jest Instytut (ze środków EFRR), co ma usprawnić m.in. monitorowanie środowiskowych zagrożeń zdrowia.
RATOWNICTWO
Szczęśliwa trzynastka?
Konrad Pszczołowski
13 lat temu, w 2000 r. odbyło się w Inowrocławiu V Międzynarodowe Forum
Ratownictwa, na którym po raz pierwszy przedstawiono Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSRG) jako element całego systemu bezpieczeństwa państwa. Przy okazji otwarto jeden z pierwszych w Polsce SOR-ów i Centrum Powiadamiania Ratunkowego w Inowrocławiu. Rok wcześniej (1999) Polska weszła do NATO, co spowodowało radykalne zmiany w doktrynie ratowniczej. Przestała obowiązywać „jednolita doktryna udzielania pierwszej pomocy w PRL”, stworzona dla potrzeb Polski w Układzie Warszawskim. Od tego czasu nastąpiły również szybkie zmiany w całym systemie opieki zdrowotnej. Zmieniali się też szybko ministrowie zdrowia – obecny jest trzynastym od 1999 r. (...)
SOR-owe problemy
Z prof. Andrzejem Zawadzkim, konsultantem krajowym w dziedzinie medycyny ratunkowej, rozmawia Marek Derkacz. (...)
Deficyt środków, braki organizacyjne i kadrowe
Z dr. Marcinem Wieczorskim, ordynatorem największego Szpitalnego Oddziału Ratunkowego SP Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie, rozmawia Marek Derkacz. (...)
(Nie)bezpieczna praca w SOR
Z radcą prawnym Marcinem Majdanem o prawnych aspektach pracy lekarzy w SOR-ach rozmawia Marek Derkacz. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Z drogi...
Wiosną o jesieni (życia)
Andrzej Musiałowicz
Od dłuższego czasu, raz z większą, raz z mniejszą intensywnością toczy się dyskusja na temat wyzwania, jakim jest starzenie się społeczeństwa. Dotyczy to przede wszystkim krajów zamożnych, na pewno zamożniejszych niż Polska, tymczasem perspektywy demograficzne dla nas akurat są bodaj najgorsze. Przy braku sensownych rozwiązań systemowych w ramach zabezpieczenia społecznego sporą część tych ciężarów dźwiga opieka zdrowotna. (...)
Okiem prezesa
Plan C?
Janusz Atłachowicz
Mowa, oczywiście, o kolejnym planie finansowym dla ratowania szpitali. Na razie – skończyło się na planie B. Skoro jednak zadłużenie szpitali znowu przekroczyło granicę 10 mld zł, to jak nic, potrzebny już kolejny plan. Ustawa o działalności leczniczej dokonała zasadniczej zmiany w odpowiedzialności finansowej za szpitale, przenosząc ją na organy tworzące, czyli głównie samorządy wojewódzkie i powiatowe. (...)
REPORTAŻ
Głębszy odcień błękitu
Krzysztof Boczek
U siebie musieli przebadać 50 osób w dwie godziny, tolerować monstrualną korupcję albo wykonywać operacje przy świeczce gdzieś w jurcie na stepie. Dlatego dla lekarzy z Białorusi, Serbii czy Mongolii Polska jest wymarzonym rajem. (...)
Z WOKANDY
Milczała aż po grób
Helena Kowalik
Służba więzienna jest stale pod presją różnego rodzaju kontroli. Patrzą jej na ręce prokurator, instytucje pozarządowe, posłowie, senatorzy, Fundacja Helsińska, RPO, Rzecznik Praw Pacjenta, Czerwony Krzyż, Komitet Zapobiegania Torturom i Nieludzkiemu Traktowaniu i in. A przede wszystkim – sami skazani. Dlatego m.in. nie przybywa za murami młodych lekarzy; kadra wykrusza się z powodu emerytur, braki z trudem są uzupełniane. Nie zachęcają też stosunkowe słabe płace, nie rekompensujące stresu wynikającego z „chodzenia po polu minowym”, i konieczności weryfikowania symulacji więźnia. (...)
KLINIKA
67 powodów, by opiekę paliatywną traktować jako konieczność, a nie luksus
Jerzy Jarosz
Wraz ze starzeniem się społeczeństw zmienia się „model” chorowania i przyczyn zgonów. Zdecydowanie dominuje umieranie z powodu poważnych chorób przewlekłych, które wiążą się z szerokim spektrum problemów fizycznych, psychologicznych i socjalnych. Wydłużanie się życia nakazuje oczekiwać zwiększania się populacji osób żyjących z niedomogą wielonarządową. Choroba niedokrwienna serca, miażdżyca naczyń mózgowych, w tym udary mózgu, przewlekła niewydolność oddechowa oraz choroby nowotworowe – to nie tylko dominujące przyczyny zgonów, ale też choroby, z którymi trzeba żyć, trzeba sobie radzić i oczekiwać pomocy od służby zdrowia. (...)
DOSTĘPNOŚĆ TERAPII
Innowacje w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej
Marcin Wełnicki
U blisko połowy pacjentów przewlekła białaczka szpikowa rozpoznawana jest przypadkowo, na podstawie badania morfologicznego krwi. Rozpoznanie stawiane jest najczęściej w przewlekłej fazie choroby. Według aktualnej wiedzy medycznej lekiem z wyboru jest w takiej sytuacji inhibitor kinazy tyrozynowej. W Polsce w ramach programu terapeutycznego stosowany jest imatynib. – Program terapeutyczny umożliwiający pacjentom z CML leczenie celowane jest chyba najlepiej skonstruowanym tego typu programem w naszym kraju – twierdzi prof. Hellmann. – Każdego roku odnotowujemy ok. 350 nowych zachorowań, przewlekła białaczka szpikowa jest bowiem schorzeniem rzadkim. W zasadzie każdy pacjent posiadający wskazania do leczenia inhibitorem kinazy tyrozynowej może otrzymać imatynib, chociaż w niektórych rejonach kraju czas oczekiwania na włączenie do programu wynosi kilka miesięcy – wyjaśnia prof. Hellmann. (...)
Czy innowacyjne terapie SM będą dostępne dla polskich pacjentów?
Marcin Wełnicki
W Polsce w ramach programu terapeutycznego pacjenci z SM mogą otrzymywać interferon beta-1b lub beta-1a (leczenie pierwszego rzutu) albo octan glatirameru w ramach leczenia drugiego rzutu. Nie ma jednak możliwości refundacji leków nowej generacji, stosowanych z powodzeniem w Europie: mitoksantronu, natalizumabu oraz fingolimodu, pierwszego doustnego leku w leczeniu SM. Terapie te pozytywnie opiniuje Agencja Oceny Technologii Medycznych. Wg raportu AOTM „najskuteczniejszymi preparatami w leczeniu postaci rzutowo-remisyjnej są najnowsze zarejestrowane leki: fingolimod (Gilenya) i natalizumab (Tysabri). Niestety, są one również znacznie bardziej kosztowne” (raporty AOTM-OT-431-9/2011 oraz AOTM-OT-430-7/2011). Jednak przykład brytyjskiej agencji oceny technologii medycznych NICE wskazuje, że w kwestii kosztów można osiągnąć kompromis. W zeszłym miesiącu agencja wydała rekomendację dotyczącą stosowania fingolimodu, po wcześniejszej negatywnej opinii. (...)
Rozszerzenie wskazań do stosowania iwabradyny
Tomasz Kobosz
Komisja Europejska wydała zgodę na stosowanie iwabradyny w leczeniu chorych z przewlekłą niewydolnością serca (NS), u których występuje podwyższona częstość akcji serca powyżej 75 uderzeń na minutę. Decyzję oparto na wynikach badania SHIfT, które pokazały, że lek znacząco zmniejsza ryzyko zgonu i hospitalizacji z powodu NS, a także poprawia jakość życia pacjentów. Spadek śmiertelności był szczególnie znaczący w grupie chorych z częstością akcji serca powyżej 75/min. (...)
Wspólny front pacjentów z chorobami wątroby
Z Barbarą Pepke, prezesem fundacji Gwiazda Nadziei, rozmawia Dawid Szwedowski. (...)
KONFERENCJE
Kampania „Zdrowe szpitale”
Małgorzata Solecka
Co drugi Polak nie czuje się bezpiecznie na myśl o dostępności i jakości usług szpitalnych – takie są wyniki badania, przeprowadzonego przez TNS OBOP w ramach Ogólnopolskiej Kampanii Edukacyjnej „Zdrowe szpitale”. (...)
Pediatrzy o kontrowersjach
Mariusz Kielar
W kalendarzach lekarzy pediatrów i lekarzy poz początek lutego, jak co roku, zarezerwowany jest na ogólnopolską konferencję „Kontrowersje w pediatrii”, organizowaną przez Klinikę Chorób Dzieci Katedry Pediatrii Polsko-Amerykańskiego Instytutu Pediatrii UJ CM w Krakowie oraz Symposion sp. z o.o. W V edycji tego cieszącego się niezmienną popularnością wydarzenia naukowego uczestniczyło ok. 600 lekarzy z całego kraju. (...)
Pierwsze Forum Konsultantów Krajowych
Matka Interna
Marcin Wełnicki
W pierwszych dniach marca odbyło się Forum Konsultantów Krajowych. Formuła spotkania, którego gospodarzami byli prof. Grażyna Rydzewska, konsultant krajowy ds. gastroenterologii oraz prof. Jacek Imiela, konsultant krajowy w dziedzinie chorób wewnętrznych, odwołuje się do idei interdyscyplinarnego podejścia do oceny stanu zdrowia pacjentów. W zaproszeniu wystosowanym do uczestników prof. Rydzewska przypomniała: „wszyscy wywodzimy się ze wspólnego pnia Matki-Interny, z której dorobku i doświadczenia stale korzystamy”. (...)
Zakażać wiedzą i praktyką
Mariusz Kielar
O współczesnych poglądach na diagnostykę, leczenie jak również możliwościach zapobiegania zakażeniom bakteryjnym i wirusowym u dzieci i dorosłych dyskutowano w czasie V Krakowskiej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej „Współczesne Problemy Chorób Zakaźnych i Inwazyjnych”, zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych Oddział Krakowski oraz Klinikę Chorób Zakaźnych UJ CM. (...)
Najlepszy pracodawca w Polsce
TK
Great Place to Work® Institute Polska ogłosił Listę Najlepszych Miejsc Pracy w Polsce 2012 r. Pierwsze miejsce w kategorii zatrudniających do 500 pracowników zajęła firma Novo Nordisk Polska, z imponującym wskaźnikiem Trust Index na poziomie 94%. (...)
Działania niepożądane leków pod wzmożoną kontrolą w krajach UE
System z przeszkodami
Tomasz Sienkiewicz
Komisja Europejska przygotowała zmiany w prawie farmaceutycznym, uważane za przełomowe, największe od ponad 15 lat. Dotyczą działań w zakresie poprawy nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, czyli głównie działań niepożądanych leków. KE wyznaczyła termin wprowadzenia nowego systemu (transpozycja dyrektywy 2010/84/UE i rozporządzenia 1235/2010) na lipiec br., jednak wątpliwe, czy w Polsce uda się z tym zdążyć. Prace nad projektem nowelizacji ustawy farmaceutycznej są dopiero na etapie początkowym. – Fundamentalna jest zmiana samej definicji niepożądanego działania produktu leczniczego (ndpl) – stwierdziła na konferencji w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (15 marca br.) dr Agata Maciejczyk, dyrektor Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych. (...)
Global Premix Summit – tym razem w Warszawie
R.F.
2 marca br. w Warszawie odbyło się spotkanie Global Premix Summit, zorganizowane z inicjatywy firmy Novo Nordisk. Global Premix Summit to jedno z największych cyklicznych spotkań, jakie gromadzą lekarzy specjalistów w dziedzinie diabetologii ze wszystkich zakątków świata (do tej pory odbywały się w Pekinie, Dubaju czy Marakeszu). Spotkanie poświęcone było właściwej opiece nad pacjentem z cukrzycą typu 2, u którego inicjowana lub intensyfikowana jest terapia mieszankami insuliny, omówione zostały także doświadczenia dotyczące wykorzystania mieszanek insuliny w leczeniu cukrzycy typu 2. (...)
Światowy Dzień Nerki
Tomasz Kobosz
Zmiany w zakresie klasyfikowania ostrej niewydolności nerek oraz poprawa wyników leczenia w ramach finansowania przez NFZ to główne tematy podejmowane przez środowisko nefrologów i transplantologów przy okazji Światowego Dnia Nerki. (...)
McDonald mówi „NIE nowotworom u dzieci”
Tomasz Kobosz
Już od 9 lat fundacja Ronalda McDonalda finansuje szkolenia lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, realizowane pod kątem wczesnego rozpoznawania nowotworów. Szkolenia prowadzi doświadczony zespół onkologów dziecięcych pod kierownictwem prof. Jerzego Kowalczyka, krajowego konsultanta w dziedzinie onkologii i hematologii dziecięcej i kierownika Kliniki Hematologii i Onkologii Dziecięcej Akademii Medycznej w Lublinie. Od momentu zainicjowania programu zorganizowano już 85 szkoleń, w których uczestniczyło ponad 2500 lekarzy poz. (...)
Duchowa troska w praktyce medycznej
Martyna Tomczyk
Ciężkiej, nieuleczalnej chorobie oprócz objawów fizycznych, które mogą być z powodzeniem łagodzone dostępnymi metodami farmakologicznymi, towarzyszy zazwyczaj ogromne cierpienie egzystencjalne, prowadzące do przewartościowań w stosunku do siebie, bliskich, otoczenia, Boga. Ciężko chore osoby potrzebują więc nie tylko specjalistycznej pomocy medycznej czy psychologicznej, ale także troski o duszę (ang. spiritual care). Czy, jak i kto może sprawić, by miejsce braku nadziei i rozpaczy zajęło poczucie doniosłości tego, co ma nastąpić? (...)
Konferencja „Ratujmy Życie – wspierajmy rodzicielstwo”
Ginekolodzy i biskupi
Dawid Szwedowski
Zmiana postaw wobec płodności i rodzicielstwa, poprawa stanu zdrowia matek i dzieci, zmniejszenie częstości zaburzeń prokreacji to według uczestników konferencji „Ratujmy życie–wspierajmy rodzicielstwo’’ podstawowe warunki do zmniejszenia stopnia kryzysu demograficznego w Polsce. Konferencja odbyła się 21 marca w Szpitalu św. Rodziny w Warszawie w ramach II Kongresu Demograficznego i „Tygodnia dla Życia”. (...)
Świetlica dla dzieci z HIV
Tomasz Kobosz
Program „Pozytywnie Otwarci” to promocja profilaktyki HIV oraz wiedzy o możliwościach normalnego życia z wirusem. W ramach programu organizowany jest konkurs dla instytucji i osób, które chciałyby działać lub już działają w obszarach edukacji i aktywizacji, a także profilaktyki i diagnostyki HIV/AIDS. Jednym z partnerów programu jest „SZ”. – Świetlica dla dzieci z HIV w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym przy ul. Wolskiej w Warszawie stanowi dla zakażonych maluchów jedno z najważniejszych miejsc w życiu. Kiedy są w szpitalu, tu uczą się i bawią. (...)
NAUKA
Przeciwciała monoklonalne a białka fuzyjne
Ivan Kocić
Nowoczesne określenie „leki biologiczne” oznacza produkty lecznicze, przy obecnym stanie techniki wytwarzane w ogromnej większości tylko przez żywe komórki, ale pod kontrolą człowieka i przy zastosowaniu metod biotechnologicznych. Substancje czynne w produktach biologicznych to organiczne polimery lub agregaty makromolekularne o MW > 1.000 Da podawane parenteralnie i działające na organizm za pośrednictwem procesów rozpoznawania molekularnego. (...)
Eutanazja domowa
Martyna Tomczyk
12 kwietnia 2001 r. w Holandii, po ok. 10 latach ożywionych dyskusji, została uchwalona ustawa dopuszczająca eutanazję, a 22 września 2002 r. weszła ona w życie. Według tej ustawy, eutanazja to procedura medyczna mająca na celu przerwanie życia na eksplicytne życzenie pacjenta. Decyzja pacjenta musi być wolna od zewnętrznych nacisków, świadoma, dokładnie przemyślana, dwukrotnie powtórzona w danym okresie czasu, a cierpienie fizyczne i/lub psychiczne nie do zniesienia, bez szansy na poprawę. Lekarz powinien respektować tzw. kryteria dokładności (m.in. upewnić się, że decyzja pacjenta jest świadoma) oraz wykonać eutanazję z należytą starannością. Ustawa stanowi także, że po wykonaniu eutanazji lekarz jest zobowiązany wypełnić odpowiednią ankietę i przesłać ją do regionalnej komisji ds. kontroli eutanazji. Według legislatorów, ustawa dopuszczająca eutanazję jest wyrazem szacunku dla dwóch podstawowych zasad: wolności jednostki oraz zaufania pomiędzy lekarzem a pacjentem. (...)
Nowa postać mięsaka kościopochodnego u dzieci
Martyna Tomczyk
Zespół naukowców z francuskiego, referencyjnego ośrodka w zakresie mięsaków Ewinga – Instytutu Curie oraz z francuskiego Instytutu Zdrowia i Badań Medycznych (Institut national de la santé et de la recherche médicale) pod kierownictwem dr. Oliviera Delattre’a odkrył nowy typ mięsaka kościopochodnego. Dzięki nowoczesnej technologii sekwencjonowania (Next generation sequencing – NGS), pozwalającej przeanalizować jednocześnie znaczną objętość materiału genetycznego, naukowcy zbadali materiał genetyczny 594 dzieci, u których podejrzewano mięsaka Ewinga. (...)
Medukacja
Bądź LEPszy w testach
Maria Pokorska-Śpiewak
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)