Spis treściSZ nr 76–83/2013
z 10 października 2013 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2013
AKTUALNOŚCI
Jazda na gapę
Mariusz Gujski
Wrześniowe Forum Ochrony Zdrowia w Krynicy zdominowały dyskusje na temat tego, że zdrowie winno stać się wreszcie priorytetem politycznym państwa i rządu. Jeśli ten warunek nie będzie spełniony, nie ma co liczyć na zasadnicze, istotne zmiany w systemie ochrony zdrowia. To oczywiste. Ale czy jest to warunek jedyny? Czy wystarczy, jeśli zdrowie stanie się priorytetem jedynie rządzących? A co z rządzonymi? Czy dzisiaj zdrowie jest rzeczywiście priorytetem dla społeczeństwa? Nie – chęć zachowania zdrowia, bo takie pragnienie jest oczywiste, ale działania na rzecz zdrowia własnego i wspólnego obszaru, jakim jest system ochrony zdrowia. (...)
FORUM OCHRONY ZDROWIA
KRYNICA 2013
Perspektywy nowego ładu
Hasło tegorocznego Forum Ekonomicznego, które odbyło się w dniach 3–5 września, nawiązuje do przemian ekonomicznych, społecznych i politycznych, a także medialnych, które przyniósł światowy kryzys gospodarczy. W tym roku Forum Ekonomiczne w Krynicy-Zdroju odwiedziła rekordowa liczba ponad 2600 gości, którzy mogli wybrać spośród 5 sesji plenarnych oraz ponad 160 paneli dyskusyjnych i wydarzeń specjalnych. Ale Forum Ekonomiczne w Krynicy to także Forum Ochrony Zdrowia, które w tym roku odbyło się po raz czwarty. Zdaniem dr. Mariusza Gujskiego, redaktora naczelnego „Służby Zdrowia”, Krynica to bardzo ważne miejsce, gdzie możemy akcentować dużo szerszy wymiar ochrony zdrowia i wpływ systemu ochrony zdrowia na państwo i zdrowie Polaków. (...)
ROZMOWA
Zresetujmy system
System opieki zdrowotnej w Polsce znalazł się w ślepym zaułku. Najwyższy czas podjąć zdecydowane decyzje. Odpowiedzieć na pytanie, czy naprawiać to, co teraz funkcjonuje, czy też zrobić coś bardziej odważnego, czyli zresetować system. Trzeba przeprowadzić całościowe zmiany. Te wprowadzone przez minister Ewę Kopacz były bardzo fragmentaryczne, nie obejmowały całego obszaru ochrony zdrowia. Dzisiaj trzeba mieć bardziej szczegółowy plan, wytyczyć drogę, określić cel i krok po kroku do niego dążyć. Należy dokonać reform w funkcjonowaniu podstawowej opieki zdrowotnej, opieki specjalistycznej i leczeniu szpitalnym. (...) Na pytania Iwony Schymalli i Mariusza Gujskiego odpowiada Stanisław Karczewski – Wicemarszałek Senatu RP. (...)
Polacy płacą za swoje zdrowie
- Dziesięć lat temu w naszych przychodniach zdecydowana większość specjalistów, również tych reprezentujących bardzo wąskie specjalizacje, była dostępna dosłownie od ręki. Pacjent dzwonił, i wizytę miał umówioną na następny dzień albo na za dwa–trzy dni. Dziś na taką konsultację, szczególnie deficytowych specjalistów, trzeba czekać. Pacjenci pamiętający, jak kiedyś było, mogą narzekać. I mam złą wiadomość. Tamta rzeczywistość, z lekarzami dostępnymi „na już”, nie wróci. (...) Z Anną Rulkiewicz, prezes Grupy LUX MED, szefową organizacji Pracodawcy Medycyny Prywatnej, o kosztach usług medycznych w prywatnym sektorze rozmawia Małgorzata Solecka. (...)
NFZ
Wieczny kłopot z refundacją
Halina Pilonis
NFZ zaoszczędzi w 2013 r. na refundacji leków około 1,2 mld zł. Oszczędności wynikają między innymi z tego, że średnia cena leku refundowanego pomiędzy 2011 i 2013 r. spadła prawie o 40 gr. Niestety, średnia dopłata pacjenta do jednego opakowania w tym samym czasie zmniejszyła się o 10 gr, co oznacza, że 75 proc. obniżek cen skonsumował NFZ. Do tego trzeba jeszcze dodać ponad 400 mln zł, które chorzy zapłacili za leki wypisane na 100 proc., choć przysługiwała im zniżka. I nie byłoby w oszczędnościach NFZ nic złego, gdyby te pieniądze przeznaczono na objęcie refundacją nowych leków. (...)
SYSTEM OCHRONY ZDROWIA
Kosztowna luka w grafiku
Aleksandra Kurowska
Od wielu lat w odstępach kilku miesięcy pojawiają się doniesienia o tym, że pacjenci nie przychodzą na 20–40 proc. umówionych wizyt u specjalistów i ich nie odwołują. Oczywiście właściciele i dyrektorzy placówek oraz lekarze rozliczani „za pacjenta” dużo na tym tracą. Jednak mimo to niewielu robi cokolwiek, by sytuację zmienić. Pacjenci też nie czują się z tym komfortowo. Część o wizycie pamięta, ale nie jest w stanie odwołać jej telefonicznie i przy 20. próbie się poddaje. Są gotowi jechać do placówki i stać w kolejce, by się umówić na wizytę, ale by ją odwołać – już nie. (...)
GRZĄSKI TEMAT
Konsultanci
Małgorzata Solecka
Konsultanci krajowi i wojewódzcy będą musieli ze sobą ściśle współpracować. Każdy, pod sankcją odwołania z funkcji, będzie musiał składać oświadczenie dotyczące swojej aktywności zawodowej. Kadencja konsultanta będzie krótsza, a minister zdrowia będzie mógł łatwiej go odwołać i powołać. Takie są założenia projektu nowelizacji ustawy, nad którym pracuje ministerstwo. Pracuje, warto dodać, od 14 miesięcy, a końca prac nie widać. (...)
FELIETONY
ZATRUCIA GRZYBAMI
W centrum uwagi
Marek Nowicki
W drugiej połowie lat 80. do szpitala w Międzylesiu w sezonie grzybiarskim trafiało po kilkadziesiąt dzieci z całego kraju – większość z nich umierała: jakieś 80 procent. To była prawdziwa hekatomba. Mniej więcej wtedy właśnie, a może nawet wcześniej, Piotr Kaliciński podjął decyzję, że za nic w świecie w jego domu nie będzie się jadało grzybów. Gdy kiedyś ktoś z rodziny ten zakaz złamał, doszło do scysji. Nie była to awantura, tylko właśnie scysja, bo słynny transplantolog dziecięcy wśród znajomych znany jest również z tego, ż trudno wyprowadzić go z równowagi. W 1990 roku prof. Kaliciński po raz pierwszy przeprowadził udany przeszczep wątroby i to był jeden z sygnałów poprawy sytuacji. (...)
Zdrowie publiczne 2.0
Maciej Gajewski
Zdrowie publiczne jest jednym z większych osiągnięć rozwoju społecznego ostatnich stu lat. W skrócie to przejęcie odpowiedzialności za zdrowie na poziomie społeczeństwa, działanie na rzecz „stada”, a nie jednostki. Efekty takiego podejścia były zresztą fenomenalne. Przykładem może być sukces związany z wprowadzeniem obowiązkowych szczepień na choroby zakaźne. W tym wypadku postęp technologiczny był niezwykle istotny. Jednak to właśnie perspektywa zdrowia publicznego i obowiązek zaszczepienia wszystkich dzieci stanowiły o powodzeniu w walce z wieloma groźnymi chorobami. (...)
Najwyższy czas na ocenę
Marek Balicki
W powszechnej opinii system ochrony zdrowia w Polsce działa nadal źle i wymaga kompleksowej naprawy. Z taką oceną zgadzają się zarówno pacjenci, jak i pracownicy służby zdrowia, eksperci oraz politycy. Ostatnie lata przyniosły pogłębienie się niekorzystnych zjawisk, a także istotne pogorszenie społecznych ocen funkcjonowania systemu. Obserwowana w latach 90. poprawa stanu zdrowia mieszkańców naszego kraju uległa spowolnieniu. Występują duże różnice w zdrowiu jednostek w zależności od statusu społeczno-ekonomicznego. Rosną kolejki po świadczenia specjalistyczne. Pogłębia się nierównowaga finansowa systemu. (...)
Głupek salonowy
Andrzej Sośnierz
Kiedy wszystko się rozkłada, kiedy kłamstwo, korupcja, nepotyzm, klientelizm i szereg innych patologii obejmuje wszystkie obszary funkcjonowania państwa, czy można sobie wyobrazić, że systemu ochrony zdrowia nie dotkną te zaburzenia? Jeśli więc chcielibyśmy naprawić polską służbę zdrowia, to nie uda się tego zrobić bez generalnej naprawy państwa. Zastrzeżenie, że nie wiadomo, czy chcemy coś naprawiać, wcale nie jest tylko zwrotem retorycznym. Przecież w tej patologii wiele osób czuje się wyśmienicie, kwitną interesy, rosną fortuny. (...)
SZPITAL
Inwestycyjna pomyłka
Bernadeta Waszkielewicz
Szpitale inwestują, żeby się rozwijać: wyjść z nową ofertą do pacjenta, nadążać za nowościami. Ale inwestycje mogą je wyprowadzić na manowce. Zwłaszcza gdy założenia są zbyt ambitne, a minister zdrowia co chwilę wprowadza nowe zarządzenia. Niektóre inwestycje powstają za grube unijne miliony. A kiedy są ukończone, okazują się zupełnie niepotrzebne. (...)
Z ŻYCIA
Pielęgniarka ze smartfonu
Krzysztof Boczek
Smartfony rewolucjonizują tzw. mHealth – czyli kontrolę stanu zdrowia na odległość. W listopadzie 2011 roku firma Pew Internet & American Life Project donosiła, że 10 proc. posiadaczy smartfonów ma na nich aplikacje pomagające kontrolować ich stan zdrowia. Wówczas na rynku w USA było dostępnych ok. 17 tysięcy takich medycznych programów. Co te potrafią? Podstawowa funkcja to dostęp pacjenta do jego historii medycznej na urządzeniach mobilnych. Poza tym smartfon z odpowiednim oprogramowaniem może np. łączyć się z urządzeniem do mierzenia ciśnienia, dzięki czemu osoba z nadciśnieniem nie musi już robić notatek przez wiele tygodni, a tylko wysyła lekarzowi zapisy z telefonu. Niektóre aplikacje potrafi ą kontrolować fazy snu REM, mierzyć objętość płuc czy badać wzrok pacjenta. Nie robią tego same sprytne telefony, ale w połączeniu z elektroniką łączącą się bezprzewodowo z nimi, a ukrytą gdzieś w mieszkaniu chorego. (...)
KLINIKA
Serce w objęciach płuc
Ewa Biernacka
W pracy kardiologa i pulmonologa jest wiele jednostek chorobowych, które są charakterystyczne dla obu specjalności. Współpraca jest niezbędna, bowiem niektóre objawy występują zarówno w chorobach serca, jak i płuc i wymagają diagnostyki interdyscyplinarnej. W jakich sytuacjach klinicznych jest potrzebne jednoczesne lub sekwencyjne odwołanie się do kompetencji kardiologa i pulmonologa? – pytamy prof. Zbigniewa Gąsiora oraz prof. Władysława Pierzchałę. (...)
Testowanie w kierunki HIV
Marta Walichnowska, Anna Marzec-Bogusławska
W czesne wykrycie zakażenia HIV jest kwestią istotną nie tylko z punktu widzenia wdrożenia terapii, ale i profilaktyki. Szacuje się, że do ok. 70 proc. nowych zakażeń HIV drogą kontaktów seksualnych dochodzi z powodu braku znajomości statusu serologicznego przez osoby zakażone. Aby skutecznie zmierzyć się z epidemią, należy wzmocnić systemy pozwalające na wykrywanie zakażeń tak wcześnie, jak to możliwe. Zarówno w interesie szeroko pojętego zdrowia publicznego, jak i samego pacjenta warto zatem rozważyć zlecenie testu w kierunku HIV. W ocenie stanów klinicznych, w których koniecznie należy zlecić test, pomocne będą rekomendacje Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS. (...)
NAUKA
Ewa Biernacka
W kwestii efektywności placebo ustalono, że decydują procesy psychiczne, silne zaangażowanie emocjonalne pacjenta, wiara w sens leczenia. Istotną zasługę przypisuje się aktowi wejścia chorego w wielowymiarowy bio-psychospołeczny proces wraz z całym jego kontekstem: pozytywnymi działaniami lekarza, jego empatią i kompetencjami, osobowością budzącą zaufanie, przekonaniem, że może nam pomóc, przynoszącą otuchę opieką personelu szpitalnego czy ambulatoryjnego, nadzieją na wyleczenie. Ważną rolę grają uwalniające mechanizm klasycznego psychologicznego warunkowania: powtarzalność, regularność i sekwencyjność terapii. Decydujący wpływ ma zaufanie do lekarza prowadzącego, kluczowe są jego sugestie werbalne. Wykazano, że działanie leku silniejsze jest wtedy, gdy pacjent wie, że otrzymuje aktywną substancję, niż wtedy, gdy ją rzeczywiście otrzymuje, a nie ma tej świadomości. (...)
RATOWNICTWO
Ratownicze dylematy
Przemysław Guła
Czy ratownictwo medyczne w ogóle jest potrzebne? Zadawanie podobnego pytania z perspektywy kraju europejskiego wydaje się całkowicie niedorzeczne, ale okazuje się, że znaczna część populacji kuli ziemskiej żyje w krajach pozbawionych jakiegokolwiek systemu ratownictwa medycznego. Dotyczy to większości obszaru Afryki oraz znacznej części Azji. Oczywiście nie oznacza to braku opieki medycznej. Jednak z danych przedstawianych, np. przez ekspertów z Indii wynika, że koszty budowy systemu ratownictwa przedszpitalnego są zbyt duże w stosunku o możliwości państwa i nie przyniosą oczekiwanego efektu. (...)
INFORMATYZACJA
PLATFORMA INFORMACJI MEDYCZNYCH
Czy szpitalem można zarządzać?
Projekt Platforma Informacji Medycznych ma na celu promocję metod zarządzania w ochronie zdrowia na wzór tych, które dobrze sprawdzają się w innych branżach. Tak zwana konwergencja, czyli zastosowanie w sektorze publicznym zasad postępowania, które wcześniej z powodzeniem zastosował biznes prywatny, jest tendencją światową, również w szpitalnictwie. Projekt koncentruje się na tych aspektach, które dla większości branż są wspólne, a doświadczenia możliwe do przeniesienia. (...)
EDUKACJA
Lekarze prosto z Polski
Bernadeta Waszkielewicz
Na uniwersytetach medycznych studiuje już ponad 6 tysięcy cudzoziemców. Nauka w Polsce coraz częściej nie jest dla nich koniecznością, ale wyborem dobrej uczelni. Chętnych na studia anglojęzyczne jest więcej niż miejsc, a Uniwersytet w Poznaniu idzie dalej: chce otworzyć studia po niemiecku. Dla każdej polskiej uczelni medycznej anglojęzyczne studia to prestiż liczący się na całym świecie. Kandydaci są starannie dobierani i nie ma taryfy ulgowej tylko dlatego, że ktoś jest cudzoziemcem. Programy są tak układane, by absolwenci bez trudu zdawali egzaminy nostryfikacyjne w swoim kraju. (...)
MARKETING MEDYCZNY
Digitalizacja w marketingu branży medycznej
Stoimy przed faktem postępującej digitalizacji. I nie trzeba się jej sprzeciwiać, bo to nie choroba ani żadne inne nieszczęście, a jedynie nieunikniony postęp technologiczny. W marketingu używamy przeważnie pojęcia digitalizacji, a nie cyfryzacji, głównie z uwagi na chęć odróżnienia się od sfery zarezerwowanej dla programistów i dotyczącej technologii, a nie komunikacji. Czy digitalizacja w marketingu obsługującym medycynę jest już powszechna? Z Krzysztofem Budnikiem z agencji marketingowej GORG, ekspertem od nowoczesnych strategii w marketingu, rozmawia Jerzy Królewicz-Zboina. (...)
KONFERENCJE
XVII Międzynarodowy Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Wokół niewydolności serca
TK
Tegoroczny Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (Wrocław, 26–28 września) miał formę nowoczesnego forum, na którym omawiano i dyskutowano najnowsze osiągnięcia w dziedzinie kardiologii, zarówno polskiej, jak i światowej. Był on także znakomitą okazją do wymiany poglądów klinicystów w zakresie optymalnych decyzji diagnostycznych i terapeutycznych podejmowanych u pacjentów z chorobami układu krążenia oraz prezentacji ich dorobku naukowego. Tematem przewodnim spotkania była niewydolność serca. (...)
DOKTOR DRAJWER TESTUJE
ALFA ROMEO GIULIETTA
Seksowna Giulietta
Premier w stylu bunga bunga, camorra, dwóch papieży. W Italii jest jak w wierszu Leśmiana „jest tylko Beatrycze i właśnie jej nie ma”. Jest wszystko, co ma być, ale trochę inaczej. Co gorsza, łatwo dać się w to wkręcić. Na przykład teraz. Miało być o samochodach, a będzie głównie o seksie. Ona. Jest piękna jak Julia i szalona jak Romeo.Alfa Romeo Giulietta. Auto, które podobno kupuje się sercem, nie głową. Kształtna, zwiewna, elegancka. Po prostu sexy. W środku też łatwo o erotyczne skojarzenia. Zamiast zwykłych przycisków i innych guzików delikatne klapki – wypustki. A gdzieś nisko, tuż przy zmianie biegów, tajemniczy i niepokojący przełącznik DNA. (...)
KSIĄŻKA
Helena Kowalik
Hipokrates przed sądem
Co najmniej tysiąc osób rocznie – według ostrożnych szacunków – ponosi uszczerbek na zdrowiu lub traci życie w polskich placówkach służby zdrowia na skutek błędów popełnianych przez lekarzy. Era ich bezkarności powoli się jednak kończy. Helena Kowalik w swojej najnowszej książce podjęła ten trudny temat. Czy ustalenie winy lekarza wymaga takiej samej wiedzy jak ustalenie winy każdego innego podejrzanego o popełnienie przestępstwa? Kim są biegli w tych sprawach? Są również lekarzami. A że środowisko to jest wyjątkowo solidarne, to i zapadające wyroki bywają na tyle kuriozalne, że poszkodowani przez lekarzy sami próbują dochodzić sprawiedliwości. (...)