Spis treściSZ nr 93–100/2013
z 12 grudnia 2013 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2013
AKTUALNOŚCI
W poszukiwaniu sensu
Mariusz Gujski
Często zastanawiam się nad tym, dlaczego tak trudno coś w Polsce zmienić. Być może dlatego, że my, Polacy, mamy problem z egoizmem i nie potrafi my zrezygnować z „indywidualizmu” na rzecz działania wspólnego. A mało jest przecież obszarów tak doskonałych jak medycyna, w których można realizować ideały solidaryzmu społecznego. Może już czas, byśmy jako humaniści zatrzymali się na dłużej i zaczęli złe rzeczy zmieniać. Po to, by dobrze leczyć pacjentów, by nie skazywać ich na samotność w chorobie i nie porzucać na pastwę losu w skomplikowanym systemie. I po to jeszcze, by z zadowoleniem i poczuciem satysfakcji patrzeć na siebie w lustro. (...)
Zdrowie musi stać się priorytetem rządu
Aleksandra Kurowska
Instytut Ochrony Zdrowia opublikował zestaw eksperckich rekomendacji dotyczących systemu ochrony zdrowia. Wskazują one m.in., jak poprawić opiekę nad pacjentami, podnieść efektywność systemu i przygotować Polskę na zmiany demograficzne. To pierwsze tak kompleksowe opracowanie. Co ważne – stanowi ono kompromis między opiniami wielu ekspertów oraz polityków różnych opcji. Raport „Zdrowie priorytetem politycznym państwa – analiza i rekomendacje” traktujemy jako zaczątek poważnej dyskusji, której efektem powinny być szybkie i zdecydowane działania rządu. (...)
Amazonki w Brukseli
W siedzibie Parlamentu Europejskiego uroczyście otwarto wystawę „The Beauty And The Breast” powstałą z inicjatywy Federacji Stowarzyszeń „Amazonki”. Wystawa została zorganizowana przez europosłankę Sidonię Jędrzejewską i przedstawia zdjęcia kobiet, które odniosły sukces w walce z nowotworem piersi. Autorka prac – Katarzyna Piwecka – zrealizowała je w ramach kampanii stawiającej sobie za cel m.in. uwrażliwienie na choroby i nietolerancję wokół nas. (...)
ROZMOWA
Pacjent stał się abstrakcją
Od lekarza nie oczekuje się współczucia. Za współczucie jednak nikt nie płaci. Ale czy można praktykować medycynę, nie będąc do niego zdolnym? W gospodarce rynkowej, która rozlicza każdą minutę, każdy koszt, pacjent i jego choroba schodzą na plan dalszy. W tych okolicznościach lekarz musi ustalić dla siebie nową hierarchię wartości. To trudne i o tym rozmawiamy z prof. Zbigniewem Szawarskim, etykiem i filozofem. (...)
FELIETONY
Przedwczesne narodzenie
Marek Nowicki
Widzowie TVN24 wybrali najpopularniejszy film tygodnia: o chłopcu wielkości bochenka chleba, któremu lekarze dawali 50 proc. szans na przeżycie. Historię Warda Milesa nagłośnił jego ojciec, który filmował pracę lekarzy i pielęgniarek przez pierwszy rok życia syna. Zdjęcia są bardzo dobrej jakości – dla znawców tematów, lekarzy specjalistów, nie ma tam nic zaskakującego. Ot, po prostu ktoś sfilmował codzienność oddziału neonatologicznego. To, co jednak nie dziwi lekarzy, dla postronnego obserwatora jest odkryciem. Film zachwycił miliony internautów na całym świecie. (...)
Konsument a nie pacjent
Maciej Gajewski
Z uwagą przeczytałem raport Instytutu Ochrony Zdrowia przedstawiający zdrowie jako priorytet polityczny państwa. Po przebrnięciu blisko stu stron bogatych w szczegółowe dane i analizy opisujące stan i potrzeby polskiego systemu opieki zdrowotnej, dotarłem do tego, co najważniejsze – rekomendacji i propozycji sygnowanego przez znamienite grono ekspertów i praktyków polityki zdrowotnej. Jest ich 6 i stanowią najważniejszy punkt dokumentu. Są to bowiem filary strategiczne, na których powinien być budowany system zabezpieczenia zdrowotnego dla Polaków. Wśród tych sześciu zaleceń znalazłem jedno, które uważam za absolutnie fundamentalne. Chodzi o kwestię indywidualnej odpowiedzialności obywateli za zdrowie oraz prawo i możliwość wyboru standardu leczenia. (...)
System marnotrawny
Marek Balicki
Zdrowie obywateli nie jest i nie będzie priorytetem polityki rządu do końca obecnej kadencji. Dlaczego premier i jego najbliższe otoczenie nie chce „ruszać” tej sprawy? Bo jakakolwiek reforma wprowadzająca dalej idące zmiany, zwłaszcza w organizacji i finansowaniu, musiałaby, przynajmniej w początkowym okresie, spowodować zamieszanie i powszechne poczucie pogorszenia sytuacji. Tak się dzieje przy każdej większej zmianie. Reforma musiałaby także wywołać jakieś konflikty społeczne, bo nie da się przeprowadzić poważniejszych zmian bez naruszania czyichś interesów. A pozytywne efekty, na które zwykle trzeba poczekać, mogłyby przyjść dopiero po wyborach i być już wyłącznie sukcesem następców. (...)
Analiza i kontrola
Andrzej Sośnierz
Kreowanie standardów wyposażenia to jeden ze sposobów eliminowania konkurencji z rynku usług zdrowotnych. Utytułowana część środowiska lekarskiego wymusza coraz to wyższe standardy. Często by po prostu wykończyć konkurencję, bo albo tego standardu konkurent nie spełni i w ten sposób wypadnie np. z konkursu NFZ albo wyposaży się i splajtuje z przeinwestowania. Kreowanie standardów to również sposób na wymuszone wprowadzenie na rynek medyczny sprzętu i aparatury medycznej. Ministrowie czasem nawet nie zauważają, jak z tylnego rzędu ministerstwa ktoś tam podsunie jeden niewinnie wyglądający zapis, który spowoduje, że przed konkursem ruszy lawina zakupów. (...)
Otwórz serce i portfel
Iwona Schymalla
Na co dzień jestem prezesem Fundacji Żyjmy Zdrowo i praktycznie bezustannie mam do czynienia z ogromem potrzeb. Nikomu tu nie muszę tłumaczyć, że niedoskonałości naszego systemu ochrony zdrowia powodują braki w wielu dziedzinach. Czasem są to braki tak dojmujące, że aż serce pęka. Gdyby nie pomoc wielu ludzi, niektórzy chorzy byliby na zawsze skazani na złe leczenie, samotność i cierpienie. Przypomina mi się stare chińskie przysłowie: „Sam przyniesiesz patyczek, razem przeniesiemy słonia”. Może posługiwanie się przysłowiami jest naiwne i staram się tego nie nadużywać, to jednak w tym akurat powiedzeniu jest dużo mądrości. Każdy z nas może mieć ograniczone możliwości wspomagania innych, ale kiedy zbierzemy się razem, potrafi my zdziałać bardzo wiele. Dlatego też nawet drobne zaangażowanie w każdą działalność charytatywną jest bezcenne. (...)
NFZ
Żywy koszyk świadczeń
Aleksandra Kurowska
Film powinien zaczynać się od trzęsienia ziemi, potem zaś napięcie ma nieprzerwanie rosnąć – mawiał Alfred Hitchcock. Obwieszczenie planów NFZ dotyczących obniżenia wycen w operacjach zaćmy nawet o 35 proc. z pewnością za trzęsienie ziemi można uznać. Co czeka nas w kolejnych miesiącach? W sytuacji rosnących potrzeb obywateli oraz de facto zamrożonych wydatków publicznych na zdrowie, z pewnością spokojnie nie będzie. O tym, że trzeba przeszacować wycenę świadczeń i ją urealnić, mówi się od lat. NFZ zaczął w tym roku: łagodnie, od pediatrii. To mogło dać szefom szpitali mylną nadzieję, że przeszacowania będą raczej w górę niż w dół. Nic bardziej mylnego. (...)
ZARZĄDZANIE
Strata? Nie u nas!
Aleksandra Kurowska
O tym, że szpitale podrasowują wyniki, pisaliśmy już we wrześniowym numerze Służby Zdrowia. Analiza sprawozdań finansowych placówek, obejmująca wyniki 80 proc. szpitali spzoz, to potwierdziła. Ze 100 proc. placówek informacji nie było – ponieważ nie wszyscy, mimo obowiązkowej jawności danych – je przekazują. Z zebranych danych wynika, że odsetek szpitali przynoszących straty na działalności podstawowej w 2012 r. zmniejszył się tylko o 3 pkt. proc. w porównaniu do roku poprzedniego. A na wyniku netto odsetek szpitali nierentownych zmalał aż o 20 pkt proc. Szpitale i samorządy, chcąc uniknąć przekształceń lub dopłaty do wyników, starały się „podrasować” wyniki. W tym roku miały dobrą możliwość. (...)
PRAWO
500 złotych za śmierć
Bernadeta Waszkielewicz
Wojewódzkie komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych działają już od dwóch lat. Powinny zapewnić pacjentom szybkie odszkodowania za błędy w sztuce lekarskiej. Wiadomo już, że nie do końca potrafią skutecznie wypełnić swoje zadanie i wiele rzeczy wymaga poprawek. Skargę na zabieg chirurgiczny nierzadko rozpatrują fizjoterapeuta czy rehabilitant. Szpitale zaś wymigują się od płacenia, oferując odszkodowania, które skarżący z miejsca odrzuci: 100 zł, a nawet jeden złoty za uszkodzenie ciała, 500 zł za śmierć pacjenta. (...)
DEBATA
Aaa... zatrudnię chorego na padaczkę
Iwona Schymalla
Podczas debaty „Człowiek z padaczką na rynku pracy”, dotyczącej problemu aktywności zawodowej osób chorych na padaczkę w Polsce, specjaliści zastanawiali się, co należy zrobić, aby poprawić ich sytuację zawodową. wyniki badania PRO-Epi 2013 pokazują, że jedynie 40 proc. chorych na padaczkę w Polsce pracuje zawodowo, podczas gdy wskaźnik zatrudnienia w naszym kraju w IV kwartale 2012 r. wśród osób w wieku produkcyjnym wynosił 65,7 proc. Jednak ponad 70 proc. chorych, którzy obecnie nie są aktywni zawodowo, deklaruje chęć podjęcia pracy. Część z nich chciałaby rozpocząć pracę pod warunkiem eliminacji napadów padaczkowych. Większość obecnie niepracujących, którzy wcześniej byli aktywni zawodowo, straciła pracę z powodu choroby. (...)
REPORTAŻ
Medycyna na wysokości
Przemysław Guła
Z całą pewnością polskie góry nie należą do najwyższych na świecie ani też najbardziej rozległych. Jednak ich część, jaką są Tatry, stanowi spore wyzwanie z punktu widzenia działań ratowniczych i medycznych. Relatywnie niewielki obszar koncentruje w sobie bardzo duży ruch turystyczny, jak i aktywności sportowe, narciarskie, taternickie i jaskiniowe. Również katalog potencjalnych zagrożeń jest dość znaczny; obejmuje on niebezpieczeństwa występujące w terenie wysokogórskim (upadki z wysokości, spadające kamienie), ryzyko lawin, narażenie na skrajne warunki meteorologiczne (niskie temperatury, wyładowania atmosferyczne). (...)
KLINIKA
HIV – problem w edukacji
Anna Marzec-Bogusławska, Anna Kaczmarek, Iwona Gąsior
W Polsce co druga osoba nie wie, że jest zakażona wirusem HIV. Dlatego też na przełomie roku 2013/2014 Krajowe Centrum ds. AIDS przeprowadzi kampanię informacyjną skierowaną do środowisk medycznych. Wkrajach, gdzie prowadzone są zakrojone na szeroką skalę badania behawioralne, takich jak USA, naukowcy szacują, że źródłem ok. 50 proc. zakażeń HIV jest 20 proc. osób, które nie wiedzą o swoim zakażeniu HIV i nieświadomie zakażają inne osoby. Stąd tak wiele uwagi poświęca się wczesnej diagnostyce zakażeń HIV, promowaniu wykonywania badań w kierunku HIV oraz poradnictwu towarzyszącemu wykonaniu testu. (...)
Nikt nie powinien umierać na AIDS
Marcin Wełnicki
Problem zakażenia HIV oraz AIDS towarzyszy nam już od przeszło 30 lat. Wiele w tym czasie uległo zmianie, nie tylko w kontekście diagnostyki i leczenia antyretrowirusowego. Dziś nie mówimy już o grupach ryzyka, ale o zachowaniach ryzykownych. U kogo więc możemy podejrzewać zakażenie HIV? Z dr Dorotą Rogowską-Szadkowską, specjalistką chorób zakaźnych, wykładowczynią w Zakładzie Medycyny Rodzinnej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz wieloletnią współpracownicą Krajowego Centrum ds. AIDS na temat świadomości Polaków w kwestii HIV i AIDS rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
Cukrzyk przy świątecznym stole
Mariusz Kielar
Czy osobom z cukrzycą zasiadającym do świątecznego stołu pozostaje jedynie „jedzenie oczami”? Takie pytanie co roku zadaje sobie ponad 2 mln Polaków chorujących na tę chorobę, próbując osiągnąć zdrowy kompromis pomiędzy ścisłymi ograniczeniami dietetycznymi narzuconymi przez cukrzycę a upodobaniami podniebienia, z których niełatwo zrezygnować. Zdaniem specjalistów z Cukrzycowego Centrum Edukacji Lilly w codziennym leczeniu cukrzycy najważniejsza jest współpraca z samym sobą. Łatwo powiedzieć, trudniej wprowadzić w życie. Czy można być w porządku wobec cukrzycy i jednocześnie nie tracić zbyt wiele ze świątecznego stołu? (...)
DOSTĘPNOŚĆ TERAPII
Choroba Parkinsona – świat zamkniętych drzwi
Mariusz Kielar
Choć terapia choroby Parkinsona za pomocą lewodopy opiera się głównie na preparatach doustnych, od dłuższego czasu znane są korzyści w postaci bardziej stabilnego stężenia leku w osoczu oraz lepszego efektu terapeutycznego po podaniu lewodopy w postaci wlewu dożylnego. Nie jest to jednak sposób pozbawiony wad (zbyt dużej objętości wlewu), stąd zainicjowano prace w celu wynalezienia bardziej racjonalnej metody aplikacji lewodopy. Po kilku latach prac wynaleziony został specjalny żel podawany dojelitowo – Duodopa. (...)
Leczenie szpiczaka mnogiego: dostępność kontrolowana
Mariusz Kielar
Dzięki postępowi w terapii chorób onkologicznych powinniśmy osiągać coraz lepsze wyniki leczenia w możliwie największej grupie pacjentów. Nowe metody walki z rakiem – coraz bardziej skuteczne leki i wyrafinowane technologie wspomagające efektywność leczenia – to dla osób chorujących na chorobę nowotworową obietnica na życie wolne od niepewności i ciągłego zagrożenia. Jednak pomimo coraz dłuższej listy możliwości terapeutycznych w leczeniu szpiczaka mnogiego ich dostępność dla polskiego pacjenta jest w niektórych sytuacjach mocno ograniczona i zwyczajnie nie przystaje do standardów terapii będących powszechną praktyką w Europie. (...)
NAUKA
Broń biologiczna (cz.1)
Tomasz Kobosz
Spośród wszystkich typów broni masowego rażenia broń biologiczna wydaje się najbardziej przerażająca. Dzięki galopującym postępom biotechnologii można ją dziś stosunkowo łatwo i tanio wyprodukować, a fakt jej użycia może być trudny do udowodnienia – nawet wtedy, gdy liczba ofiar ataku sięgnie setek tysięcy, nie wspominając o sytuacjach, kiedy celem będzie konkretna osoba, jedyna, na którą zadziała specjalnie spreparowany patogen. (...)
Z ŻYCIA
Optymalna terapia
Janusz Meder, Ewa Biernacka
Hochsztaplerzy oferujący cudowne pigułki lub krople czy też inni, tytułujący się bioenergoterapeutami, żerują na zdesperowanych ludziach, wzbogacają się na sprzedaży fałszywych nadziei. Jeśli jednak chory z zaawansowaną chorobą, z własnej woli, nienamawiany przez nikogo, chce mimo ostrzeżeń spróbować na własne ryzyko jakiejś metody spoza kanonu medycyny oficjalnej – lekarz, skądinąd wiedząc o ograniczonych możliwościach medycyny akademickiej, nie może mu tego, i w ogóle niczego, zabronić. Ryzykowanie sprawdzenia wpływu na swój chory organizm kontaktu z kimś mieniącym się bioenergoterapeutą, za wiedzą lekarza prowadzącego, ale bez przerwania leczenia, to niekoniecznie zawsze strata czasu. Medycyna wszystkiego do końca nie wie, zwłaszcza o oddziaływaniu sfery psychicznej na fizyczną organizmu. (...)
Lekarz jak uzdrowiciel
Krzysztof Boczek
W swojej praktyce łączą stosowanie medycyny klasycznej z alternatywną. Farmakoterapii z akupunkturą, terapią naturalną czy homeopatią. Według niektórych lekarzy takie wyjście poza schematy lepiej służy leczeniu, bo człowiek to nie tylko zbiór narządów, a medycyna to nie rzemiosło, tylko sztuka. W leczeniu ważny jest stan emocji pacjenta. Czasami leczeniem jest dobre słowo. Medycyna naturalna w przeciwieństwie do tradycyjnej podchodzi do człowieka holistycznie. (...)
SZPITAL
Kardiologia w starej stołówce? Czemu nie
Aleksandra Kurowska
Stare szpitalne budynki dość często mają niewykorzystane pomieszczenia. Co z nimi zrobić? Część wynajmuje je np. punktom usługowym i gastronomicznym, część po prostu zamyka. W powiecie drawskim na terenie dawnej szpitalnej stołówki powstało Centrum Sercowo-Naczyniowej spółki Nafis. Oferuje ono kompleksowe usługi z dziedzin kardiologii inwazyjnej i chirurgii naczyniowej. W przebudowanym budynku utworzono oddział kardiologiczny z oddziałem intensywnego nadzoru kardiologicznego oraz pracownią hemodynamiki, oddział chirurgii naczyniowej, blok operacyjny, oddział anestezjologii i intensywnej terapii, a także gabinety poradni specjalistycznych. (...)
Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Olsztynie
Rewitalizacja obiektów powojskowych przy ul. Warszawskiej w Olsztynie to przedsięwzięcie o łącznej wartości blisko 37 mln zł, które zostało dofinansowane ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury 2007–2013 (20,7 mln zł) oraz środków Ministerstwa Zdrowia (14,5 mln zł) i Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (1,8 mln zł). 18 października 2013 r. nastąpiło uroczyste otwarcie nowego budynku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Olsztynie w obecności zaproszonych przez JM Rektora UWM prof. dr hab. Ryszarda Góreckiego gości: Jego Ekscelencji Arcybiskupa Edmunda Piszcza, marszałka województwa Jacka Protasa, wojewody warmińsko- mazurskiego Mariana Podziewskiego, dziekana Wydziału Nauk Medycznych prof. Wojciecha Maksymowicza oraz dyrektora Szpitala Leszka Dudzińskiego. (...)
DOKTOR DRAJWER TESTUJE
Renault Clio 1,5 DCI
Nowa córka Zeusa
Pionowy panel przyrządów pośrodku kokpitu imponuje rozmiarem i estetyką. Wielki ekran nawigacji wydobywa w podświadomości wrażenia z domowego salonu – (wygodny fotel, TV i kino domowe). Zresztą całe to autko z każdej strony urzeka kształtnymi liniami, kolorami i ergonomią. No i nie takie to znowu autko. Do Clio przesiadam się z kompaktu, czyli klasy o oczko wyższej. Bez wrażenia ciasnoty i dyskomfortu. Kierowca i pasażer mogą być wysocy i po bardzo niepoprawnej porcji słodyczy. Ale pod jednym warunkiem. Nie zabieramy w drogę dzieci ani tym bardziej przyjaciół. (...)