Spis treściSZ nr 26–33/2014
z 10 kwietnia 2014 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2014
KLINIKA
Halina Pilonis
Zasadność przesiewowych badań mammograficznych została podważona w kilku poważnych publikacjach medycznych. Szwedzkie analizy dowodzą, że wśród 2 tysięcy kobiet poddanych w ciągu 10 lat skriningowi, zgonu uniknie jedna, ale równocześnie 10 otrzyma „niepotrzebne” leczenie, a 200 przeżyje silny stres związany z błędnie dodatnim wynikiem. Czy zatem mammografia jako badanie przesiewowe ma sens? O kontrowersjach z tym związanych rozmawiamy z prof. Jackiem Jassemem, kierownikiem Kliniki Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. (...)
POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc to jedna z najczęstszych chorób przewlekłych, która prawdopodobnie dotyczy ok. 2 mln Polaków. Prawdopodobnie, bo zaledwie ok. 1/4 chorych na POChP ma postawioną diagnozę. Skala nieświadomości co do samej choroby, jej występowania w populacji, ale także tego, co oznacza powyższy skrót, jest ogromna – mówi prof. Adam Antczak, kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej oraz Katedry Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. (...)
BCU – czyli jak skuteczniej leczyć raka piersi
Tomasz Kobosz
Aby wzrost zachorowalności na raka piersi nie przekładał się na wzrost ryzyka zgonu, trzeba więc doprowadzić do sytuacji, w której wszystkie Polki, bez względu na miejsce zamieszkania, będą mogły otrzymać – bez zbędnej zwłoki – leczenie na najwyższym dostępnym poziomie. Tylko jak tego dokonać? Jednym z możliwych, sprawdzonych już w innych krajach rozwiązań są tzw. Breast Cancer Unists (BCU), czyli wyspecjalizowane jednostki onkologiczne zajmujące się wyłącznie kompleksową opieką nad pacjentkami z rakiem piersi. Zapewniają one pełną koordynację i integrację specjalistycznej opieki nad chorymi. (...)
Chemioterapia – postać ma znaczenie
Mariusz Kielar
Coraz nowocześniejsze leki onkologiczne o innowacyjnych mechanizmach działania, zaawansowane technologie medyczne zwalczające nowotwór w skali nano czy celowane terapie molekularne wyznaczające nowe horyzonty leczenia raka to współczesne synonimy postępu dokonującego się w onkologii. Jednak dla przeciętnego pacjenta są one istotne o tyle, o ile oferują skuteczniejszą i bardziej dostępną terapię przeciwnowotworową w jego chorobie. Jeszcze lepiej, jeśli leczenie staje się bardziej dogodne, a pacjent przestaje być „zakładnikiem” leczącego go szpitala, obniżając rachunek wystawiany systemowi opieki zdrowotnej. Czy chemioterapia doustna w systemie opieki ambulatoryjnej lub jednodniowej powinna być wspólnym celem pacjentów i polityków zdrowotnych? (...)
Celny strzał w achillesową piętę chorób
Ewa Biernacka
U podstaw terapii personalizowanej w medycynie leżą m.in. zdobycze biologii molekularnej, inżynierii genetycznej i biotechnologii. Dzięki zaawansowanym metodom diagnostycznym określamy różnice genetyczne między chorymi na tę samą chorobę, oznaczamy zmiany w procesie nowotworzenia na poziomie DNA i RNA. Badania molekularne nad występowaniem polimorfizmu genetycznego w ludzkim genomie pozwalają ocenić szybkość metabolizmu leków, to zaś umożliwia dobór optymalnej dawki, przewidzenie ich skuteczności, toksyczności i lekooporności. Czy miniprzegląd innowacyjnych terapii celowanych działających na poziomie molekularnym czworga naukowców – onkologa, alergologa, reumatologa i gastroenterologa – da nam jakąś minisyntezę tego trendu? Spróbujmy. (...)
Adherencja terapeutyczna – chwilowa moda czy nowa filozofia w medycynie?
Marcin Wełnicki
Jakość współpracy pacjenta i lekarza opisuje się obecnie stosując pojęcia takie jak adherence czy compliance. Od jakości tej współpracy zależy sukces terapeutyczny, rozumiany znacznie szerzej niż uzyskanie pożądanych wartości ciśnienia tętniczego, stężeń frakcji lipidogramu, kontroli glikemii, braku zaostrzeń astmy czy POChP. Kwestia przestrzegania zaleceń terapeutycznych jest szczególnie istotna w przypadku przewlekłych chorób zakaźnych, takich jak zakażenia HCV czy HIV. W tych sytuacjach nieprzestrzeganie schematu leczenia nie tylko utrudnia uzyskanie remisji choroby, ale również zwiększa ryzyko transmisji zakażenia na inne osoby. (...)
AKTUALNOŚCI
Syty głodnego nie zrozumie
Mariusz Gujski
Latem ubiegłego roku uczestniczyłem we Lwowie w kongresie zdrowia publicznego. Miałem wtedy okazję obserwować niezwykłą życzliwość Ukraińców, ale też, niestety, wielkie dysproporcje majątkowe tamtejszego narodu. Bogactwo i biedę, a nawet skrajne ubóstwo. Kiedy przeczytałem o majątku zgromadzonym przez ukraińskiego prezydenta i jego ministrów, zrobiło mi się smutno. Znane sprzed lat stwierdzenie Jerzego Urbana, że rząd się wyżywi, na Ukrainie wciąż, jak widać, nie przeterminowało się. Zaledwie kilkaset kilometrów od Warszawy, w europejskim kraju, zachodziły procesy skrajnie niegodziwe i krzywdzące. Rządzący nie mieli problemu z życiem w bizantyjskim przepychu budowanym kosztem własnego, niezbyt zamożnego społeczeństwa. (...)
Medexpress świętuje 1. urodziny
Medexpress właśnie obchodził swoje 1. urodziny. Jubileuszową imprezę uświetniły takie osobistości jak Jacek Rostowski, były minister finansów i wicepremier, Beata Małecka-Libera, wiceprzewodnicząca Sejmowej Komisji Zdrowia, Wiesława Kłos, prezes NFZ, Tomasz Latos, przewodniczący Sejmowej Komisji Zdrowia, Marek Posobkiewicz, główny inspektor sanitarny. Gościem honorowym była Iwona Schymalla, redaktor naczelna Medexpress.pl. (...)
FELIETONY
Human story
Marek Nowicki
Bardzo lubię po latach odszukiwać pacjentów, o których kiedyś przygotowałem materiał do Faktów i cieszyć się razem z nimi ich zdrowiem. Ostatnio było ku temu kilka okazji. Na przykład po 5 latach ponownie odwiedziłem z kamerą pana Tomasza Ziemaka. W 2009 roku mężczyzna przeszedł operację uzupełnienia kości czaszki. Był to zabieg, który bardzo poprawił jego komfort życia. Wcześniej pacjent nad lewym okiem miał duże zagłębienie wielkości dłoni, które było efektem wypadku samochodowego. (...)
Biotechnologiczna rewolucja
Maciej Gajewski
W ubiegłym roku minęło 60 lat od odkrycia i opisania struktury DNA – wydarzenia, które stało się kamieniem węgielnym na drodze do rozwoju nowoczesnej biotechnologii. Ta nowoczesna dziedzina nauki przyczyniła się do wielkiego postępu technologicznego w wielu obszarach życia. Jedne z najbardziej spektakularnych osiągnięć można zaobserwować na polu zdrowotnym, gdzie biotechnologia dokonała prawdziwej rewolucji w procesie opracowywania nowych leków. Szacuje się, że w 2015 roku 50 proc. wszystkich nowych leków będzie pochodzenia biotechnologicznego, a korzyści płynące z ich stosowania trudno dziś dokładnie oszacować. (...)
Rozszczelnianie systemu
Marek Balicki
Teraz przyszła kolej na rozszczelnianie. Po kilku latach uszczelniania systemu w myśl obowiązującej dotąd doktryny Ewy Kopacz minister Arłukowicz wraz z premierem Tuskiem dali hasło do odwrotu. Stało się to podczas ich wspólnej konferencji prasowej poświęconej rozwiązywaniu problemu kolejek. Ponieważ była minister zdrowia pełniąca obecnie funkcję marszałkini Sejmu powiedziała, że trzyma kciuki za Arłukowicza, można sądzić, iż ta niewątpliwie zaskakująca zmiana zyska również jej poparcie. (...)
Monitorowanie zmian
Andrzej Sośnierz
Tak jak się można było spodziewać po trzech miesiącach minister zdrowia nie wypełnił zadania, które nałożył na niego premier. Przypomnę: premier polecił ministrowi czasie zlikwidować kolejki. Zadanie to było oczywiście nie do zrealizowania, ale nie pierwszy raz przychodzi premierowi coś publicznie zapowiedzieć. W 2008 roku premier oświadczył, że do roku 2012 zostanie wprowadzone w Polsce euro. Potem wszyscy głowili się, jak z tego wyjść, nie zaprzeczając kompetencji szefa rządu. (...)
DEBATA
W gąszczu przepisów gubimy z oczu pacjenta
Na III Kongresie Praktyków Zarządzania w Ochronie Zdrowia, którego Służba Zdrowia była współorganizatorem, nie było tematów tabu. Poruszano kwestie związane z zarządzaniem szpitalami, działaniami NFZ, ale też fundamentalne - zakrawające o etykę. Debata poprzedzała uroczystość 1. urodzin Medexpressu. (...)
Dziękuję, nie piję
Renata Furman
Alkoholizm jest chorobą wielu poziomów ludzkiego bytu – od psychicznego uzależnienia, aż po fizyczne wyniszczenie oraz zaburzenie więzi społecznych. Uzależnienie od alkoholu ma ogromne skutki psychologiczne i społeczne. Choroba alkoholowa destrukcyjnie wpływa na najbliższych uzależnionego, czyniąc ich współuzależnionymi. W debacie na ten temat udział wzięli: Joanna Głażewska, Departament Zdrowia Publicznego MZ, Krzysztof Brzózka, dyr. Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Igor Radziewicz–Winnicki, wiceminister zdrowia, Renata Furman, zastępca redaktora naczelnego Służby Zdrowia, dr Jacek Moskalewicz, kierownik Zespołu Badań nad Alkoholizmem Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, prof. Zbigniew Szawarski, filozof, etyk, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Przewodniczący Komitetu Bioetyki przy prezydium PAN. (...)
ROZMOWA
ZUS się doskonali
ZUS powinien sprawnie i rzetelnie obsługiwać swoich klientów. aby doskonalić usługi, musi nieustannie dbać o podwyższanie standardów. Jakie wyzwania stoją przed tą instytucją, mówi Zbigniew Derdziuk, prezes ZUS, w rozmowie z Renatą Furman. (...)
SAMORZĄDY
Prezes na drugą kadencję
Aleksandra Kurowska
Cztery lata minęły jak jeden dzień – można by sparafrazować motyw muzyczny jednego z najpopularniejszych polskich seriali. Maciej Hamankiewicz został na kolejne cztery lata prezesem NRL. Także naczelny rzecznik odpowiedzialności zawodowej to osoba od lat działająca w lekarskim samorządzie. W czasie wyborów w pewnym sensie wiało nudą. Kandydatów tym razem było tylko dwóch. Poza Hamankiewiczem wystartowała Jolanta Orłowska-Heitzman, która przez ostatnie dwie kadencje była naczelnym rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej i nie mogła już ubiegać się o reelekcję na to stanowisko. Była też pierwszą w historii wyborów prezesa NRL kobietą ubiegającą się o szefowanie Radzie. (...)
ZARZĄDZANIE
Reformowanie i zarządzanie po omacku
Aleksandra Kurowska
Nie ma w Polsce instytucji, która wiedziałaby, jaka jest faktycznie kondycja placówek medycznych, nawet tych publicznych, jakie są rzeczywiste koszty udzielanych przez nie świadczeń medycznych oraz pozamedyczne związane, np. z utrzymaniem budynków, zakupem i serwisowaniem urządzeń. Szpitale przygotowują sprawozdania, ale w tak różny sposób, że dane są nieporównywalne. Na dodatek często nie chcą ich ujawniać. Trudno więc prowadzić świadomą politykę zdrowotną państwa, a tym bardziej reformować system. Problem jest nawet z tym, by jednoznacznie określić, ile jest szpitali w kraju albo jakie jest ich zadłużenie (MZ zbiera dane tylko od SPZOZ, za pomocą ankiety, wypełnianej nie zawsze rzetelnie i nie przez wszystkich). (...)
INTERNET
Szpitalu: daj się polubić!
Aleksandra Kurowska
Choć Facebooka odwiedza miesięcznie około 16 mln polskich internautów, tylko 64 szpitale miały na nim swoje fanpage’e. Gdyby wyeliminować te, które zawierają tylko parę podstawowych informacji takich jak adres i numer telefonu, byłoby ich znacznie mniej. Placówki, które zainwestowały czas i znalazły odwagę, by szerzej korzystać z mediów społecznościowych, dziś wręcz nie wyobrażają sobie bez nich życia. To, ile szpitali ma profil na Facebooku, zbadał ostatnio Aleksander Hepner, ratownik medyczny i specjalista ds. kontaktu z mediami w firmie Falck Medycyna. Jak wynika z jego analiz konto na Twitterze miało w styczniu tylko 6 szpitali. Tymczasem miesięcznie z Twittera korzysta już blisko 3 mln Polaków. Czemu tak się dzieje? Po co szpitalowi FB i co może przez niego komunikować? (...)
MARKETING MEDYCZNY
Rynek wyrobów medycznych na świecie
Ryszard Lubiński
Jest rzeczą powszechnie znaną, że wszystkie kraje o dojrzałych gospodarkach muszą mierzyć się z rosnącymi gwałtownie kosztami ochrony zdrowia. Sam fakt, że koszty rosną, nie byłby może sam w sobie taki groźny. Niepokojący jest fakt, że wzrost nakładów na zdrowie przekracza (czasami znacząco) wzrost PKB w tych krajach. W latach 1995– 2005 w Stanach Zjednoczonych rzeczywisty wzrost wydatków na ochronę zdrowia przekroczył wzrost PKB na głowę mieszkańca o 2,7 proc. rocznie. W niektórych krajach ta różnica wynosiła jeszcze więcej, np. w Holandii, Norwegii i Australii, Belgii i Wielkiej Brytanii od 4–6 proc. rocznie, a podobnie było również w Japonii i Włoszech. Widać wyraźnie, że koszty ochrony zdrowia rosną niezależnie od funkcjonującego systemu. (...)
REPORTAŻ
Dyplom za pieniądze
Krystian Lurka
Chcesz zostać fizjoterapeutą? Nic prostszego – wiele szkół, agencji pracy i firm doszkalających oferuje dyplom fizjoterapeuty, który można zdobyć w przystępnej cenie i szybko. Szkoda tylko, że za tym papierem nie idą potrzebne kwalifikacje do wykonywania zawodu. Postanowiłem sprawdzić, czy w ciągu kilku lub kilkunastu tygodni mam szansę zostać fizjoterapeutą. Dzwonię do jednej z firm oferujących taki kurs w Krakowie. Automatyczna sekretarka proponuje mi kurs fizjoterapii, zaraz po kursie księgowości, stylizacji i nauce języka angielskiego. Podczas rozmowy dowiaduję się, że po 160 godzinach nauki zdobędę dyplom fizjoterapeuty. W promocji dostanę dwie kopie. Jedną po polsku, drugą po angielsku. (...)
HISTORIA MEDYCYNY
Chcesz być chirurgiem, idź na wojnę
Przemysław Guła
Tytuł – to zdanie przypisywane Hipokratesowi, którego rola dla etyki naszego zawodu ma znaczenie fundamentalne. Ukazuje pewien paradoks. Potrzeba służenia, przestrzegania szeregu norm i stawiania prymatu pomocy choremu odsyła nas do co najmniej innego środowiska, w którym zadawanie cierpienia i śmierć stanowią podstawowy kanon działania. Sprzeczność? Chyba tylko z pozoru. Od zarania medycyny wpływ środowiska wojny miał na nią oddziaływanie stymulujące. Nawet przy oddzieleniu rzemiosła (chirurgii) od prawdziwej medycyny rola ta jest ogromna, bo poza oczywistym postępem technik i narzędzi w rękach chirurgów to także postęp w epidemiologii, higienie czy też wreszcie psychiatrii, ale i samej organizacji systemu ochrony zdrowia. (...)
DOKTOR DRAJWER TESTUJE
MITSUBISHI OUTLANDER FISHER 2.2 DID
Z górki na pazurki
Witold Laskowski
Megakoncern Mitsubishi produkuje prawie wszystko. Za Oceanem wyliczono, że każdy Amerykanin (ok. 320 milionów) przynajmniej raz w życiu będzie właścicielem czegoś, co powstało w niezliczonych zakładach japońskiego giganta. Jednym przypadnie samolot, innym air condition, a jeszcze inni zasiądą za kierownicą samochodu. Ale tylko nieliczni dostaną auto w pakiecie z nartami. Bo Mitsubishi Outlander Fisher to seria limitowana. Na czarnych, skórzanych fotelach żółte przeszycia i logo topowego producenta zimowego sprzętu. A w bagażniku? Nowiutka para nart Fischer RC4 Worldcup SC Pro z wiązaniami RC4 Z12. (...)