Spis treściSZ nr 43–50/2014
z 18 czerwca 2014 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2014
ETYKA
Bernadeta Waszkielewicz
Przypadki odmowy wykonania przez polskich lekarzy legalnych i uzasadnionych świadczeń zdrowotnych coraz częściej trafiają na łamy prasy i stają się przedmiotem publicznej krytyki,a nawet postępowań sądowych. Najczęściej sprawy te dotyczą procedur z zakresu szeroko rozumianej medycyny reprodukcyjnej – diagnostyki prenatalnej i przerywania ciąży” – stwierdzili członkowie Komitetu Bioetyki przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. To jedno z pierwszych stanowisk wydanych od powstania tego ciała. W jego skład wchodzą znaczący przedstawiciele nauk medycznych, humanistycznych, biologicznych oraz prawnych. Można się z nimi nie zgadzać, ale trudno nie zauważyć. (...)
KLINIKA
Nieswoiste zapalenia jelit: czy lepiej już było?
Mariusz Kielar
W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna zakwalifikowanie się do programu umożliwiającego początkową fazę leczenia jest utrudnione, ponieważ zdaniem ekspertów obowiązujące w naszym kraju kryteria finansowania terapii biologicznej dla osób z tą chorobą są najbardziej restrykcyjne w Europie. Polscy pacjenci z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego wymagający leczenia biologicznego są w jeszcze gorszej sytuacji – taka terapia jest refundowana w bardzo ograniczonym zakresie. Jaki powinien być kierunek i zakres zmian w dotychczasowym modelu opieki nad pacjentami z nieswoistymi zapaleniami jelit w Polsce? (...)
AKTUALNOŚCI
Marzenia
Mariusz Gujski
Do dobrego człowiek jednak szybko się przyzwyczaja i w miarę upływu czasu często przestaje dobre szanować i doceniać. Jeśli dodać do tego jeszcze naszą narodową przypadłość, że chętniej skupiamy się na dostrzeganiu i rozpamiętywaniu wydarzeń gorszych niż lepszych, to po 25 latach demokratycznej Polski trudno nam zadowolić się dokonanym postępem. Przez to obraz ochrony zdrowia jest w oczach społeczeństwa mocno wypaczony. Można śmiało powiedzieć, że w naukach medycznych, w dyscyplinach klinicznych nastąpił kosmiczny wręcz postęp. (...)
SZCZYT ZDROWIE
Szczyt Zdrowie 2014
Ważne rozmowy o zdrowiu Polaków
Przez dwa dni w gronie ekspertów, decydentów, szefów placówek medycznych i przedstawicieli pacjentów debatowaliśmy o wy- zwaniach i problemach polskiego systemu ochrony zdrowia. choć dyskusja była merytoryczna, zdarzało się, że emocje chwilowo brały górę. W czasie większości dyskusji nawracającym tematem było zdrowie publiczne. Mimo że od kilku lat regularnie mówi się o ustawie, która miałaby zbudować ramy prawne m.in. dla profi laktyki, edukacji prozdrowotnej, Polska nie doczekała się ustawy o zdrowiu publicznym. Dyskusje oraz podział pieniędzy na ochronę zdrowia ogniskują się na medycynie naprawczej, choć to, czy będziemy żyli dłużej, zależy w większej mierze od profi laktyki i stylu życia. (...)
Szczyt Zdrowie 2014
PRYMARIUSZE 2014
Prymariusze to nagrody najstarszej gazety medycznej w Polsce – Służby Zdrowia, która w tym roku kończy 65 lat, oraz Medexpress.pl – najprężniej rozwijającego się nowego medium branży ochrony zdrowia. Redaktor naczelna Medexpress.pl Iwona Schymalla i redaktor naczelny Służby Zdrowia dr Mariusz Gujski wręczyli je osobom, które są przykładem kompetencji, wrażliwości, dojrzałości i rozumienia oraz patrzenia w przyszłość. W tym roku po raz pierwszy nagrodzone Prymariuszami zostały trzy wybitne osoby. Idea nagrody Prymariusza ma swoją genezę w staropolskim słowie. Kiedyś oznaczało ono ordynatora, czyli osobę, która sprawuje nadzór, opiekuje się chorymi. Wszystkie wysiłki i kliniczne, i organizacyjne wkłada w to, żeby jak najlepiej zaopiekować się pacjentem i go wyleczyć. Ordynator musi być też dobrym i sprawnym organizatorem pracy całego zespołu oraz wzorem postępowania dla młodych lekarzy, których również kształci. (...)
Szczyt Zdrowie 2014
Depresja kosztuje
Aleksandra Kurowska
W Polsce więcej osób ginie śmiercią samobójczą niż w wypadkach drogowych. Nieleczona depresja rujnuje kilkuset tysiącom chorych życie rodzinne i zawodowe – ostrzegali eksperci w czasie Szczytu Zdrowie 2014. Uczestnicy panelu „Depresja – wyzwania cywilizacyjne” zwracali uwagę m.in. na niską świadomość społeczną oraz niedostateczny dostęp do pomocy osobom z depresją. W efekcie z około 1,5 mln Polaków, którzy mogą mieć problem z depresją, tylko połowa zażywa leki. (...)
FELIETONY
Pasjonaci i wizjonerzy
Marek Nowicki
Profesor François Hitchcock, kardiochirurg, pochodzi z Republiki Południowej Afryki, zaś dr Marianne Nijsen-Karelse, anestezjolog, z Holandii. Obydwoje niedawno otrzymali tytuły honorowych członków Polskiego Towarzystwo Kardio-Torakochirurgów. Obydwoje pomagali w latach 80. operować polskie dzieci z wadami serca w szpitalu w Utrechcie. To była ogromna akcja finansowo-logistyczna, w ramach której w latach 1983‒1990 do Szpitala Uniwersyteckiego Królowej Wilhelminy w Utrechcie trafiło 426 małych pacjentów z Polski, którym wówczas nasi specjaliście nie byli jeszcze w stanie skutecznie pomóc. Pieniądze na leczenie zbierała holenderska Fundacja Terre des Hommes. (...)
Zmiana warty
Maciej Gajewski
Po długim oczekiwaniu, nieznośniej i śmiesznej (jak zwykle) kampanii wyborczej w końcu doczekaliśmy się nowego składu Parlamentu Europejskiego. Ponad siedmiuset świeżo wybranych europosłów z całej Europy rozpocznie wkrótce swoją pięcioletnią przygodę, poruszając się początkowo niepewnie po labiryntach korytarzy i sal planarnych w Brukseli i od czasu do czasu również w Strasburgu. Wybory do Parlamentu Europejskiego to tylko początek, po nich nastąpi wybór nowej Komisji Europejskiej i dopiero końcem roku będzie można powiedzieć, że Europa ma już nowe władze. (...)
Klauzula niezgody
Marek Balicki
Kiedy 20 lat temu rozpoczynaliśmy w Sejmowej Komisji Zdrowia prace nad projektem ustawy o zawodzie lekarza, chyba nikt nie przewidywał, że tzw. klauzula sumienia może służyć do ograniczania praw pacjentów. Warto pamiętać, że celem przygotowanej wówczas regulacji była ochrona integralności moralnej lekarzy w taki sposób, który da się pogodzić ze szczególnym statusem i powołaniem zawodu lekarza. Nie budziło niczyich wątpliwości, że podstawowym obowiązkiem lekarza musi być troska o dobro pacjenta, a w demokratycznym społeczeństwie nie istnieje jeden powszechnie obowiązujący system przekonań moralnych czy religijnych. (...)
Sepsa zmian
Andrzej Sośnierz
Spóźniłem się na obrady odbywającego się w Katowicach Europejskiego Kongresu Gospodarczego, bo od rana załatwiałem. Załatwiałem, dokąd i jak ma być przewieziony umierający na sepsę pacjent, którego umierania nikt nie chciał zauważyć i rozpoznać. A wszystko to działo się w regionie, gdzie szpital od szpitala o rzut kamieniem, gdzie zatrzęsienie oddziałów ratunkowych, wysokospecjalistycznej aparatury, profesorów i klinik. A na dodatek jego umieranie było wynikiem powikłania pooperacyjnego, a konkretnie położonego przykręgosłupowo ropnia zaotrzewnowego. (...)
DEBATA
RAK PIERSI
Jakość ma znaczenie
Wysokie standardy i duża skuteczność – to cel, jaki mają urzeczywistnić ośrodki diagnostyki i leczenia raka piersi (breast cancer unity – BCU). O idei BCU, projekcie NFZ, możliwościach systemu i oczekiwaniach środowiska medycznego wobec wprowadzenia skoordynowanej opieki nad pacjentkami z rakiem piersi rozmawiali Joanna Startek z centrali NFZ, prof. Janusz Jaśkiewicz, prof. Tadeusz Pieńkowski i red. Renata Furman. (...)
Plusy dodatnie, ujemne i do poprawki
Aleksandra Kurowska
Ustawa refundacyjna, choć przyjęta blisko trzy lata temu, wciąż budzi wiele emocji. Kto na niej zyskał, a kto stracił? Co należałoby w niej zmienić? O tym eksperci reprezentujący różne środowiska i instytucje rozmawiali podczas debaty zorganizowanej przez redakcje „Służby Zdrowia” i serwisu Medexpress.pl. W debacie udział wzięli: Dorota Drobisz-Kopydłowska, p.o. dyrektora Departamentu Gospodarki Lekami Centrali NFZ, Igor Radziewicz-Winnicki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, Stefan Bogusławski, prezes firmy konsultingowej Sequence, Jacek Krajewski, prezes Porozumienia Zielonogórskiego, Paweł Sztwiertnia, dyrektor generalny Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm oraz Renata Furman, zastępca redaktora naczlnego „Służby Zdrowia”. Debatę prowadził dr Mariusz Gujski, redaktor naczelny „Służby Zdrowia”. (...)
SYSTEM OCHRONY ZDROWIA
Lekarze, farmaceuci, pacjenci...
Czy kluczem jest współpraca?
Ernest Kuchar, Andrzej Szczypior
W badaniu ankietowym zrealizowanym w dniach 3.04–24.04.2014 wzięło udział 209 losowo wybranych lekarzy (122 onkologów i hematologów, 46 reumatologów, 41 nefrologów i transplantologów) pracujących w szpitalach oraz 50 farmaceutów aptek szpitalnych. „Celem sondażu było poznanie roli farmaceutów i współpracy między farmaceutami a lekarzami w procesie terapii, prestiżu zawodu lekarza udziału pacjenta w podejmowaniu decyzji dotyczących jego leczenia, a także czynników wpływających na wybór terapii i oczekiwań w tej dziedzinie, czynników wpływających na przestrzeganie zaleceń lekarza, oraz czynników wpływających na wybór leków dostępnych w aptece szpitalnej”. (...)
Kto wypisuje receptę? Lekarz czy ministerstwo?
Halina Pilonis
Lekarze chcą ordynować refundowane leki zgodnie ze swoją wiedzą medyczną, a nie decyzjami resortu zdrowia i wskazaniami producenta. Ministerstwo nie zgadza się, tłumacząc, że objęcie refundacją jest elementem polityki lekowej państwa. – Nie jest to kwestia decyzji urzędniczej, ale głębokich analiz farmakoekonomicznych i polityki lekowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb zdrowotnych wszystkich obywateli – mówi wiceminister zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki. Dyskusja na temat stosowania leków poza wskazaniami rejestracyjnymi wróciła przy okazji inicjatywy ustawodawczej Porozumienia Zielonogórskiego (PZ), które zebrało ponad 150 tys. podpisów pacjentów i pracowników ochrony zdrowia pod obywatelskim projektem ustawy refundacyjnej. (...)
Kary umowne
Aleksandra Kurowska
Jak już kilkakrotnie pisaliśmy, szpitale i przychodnie wciąż mają problemy z wyważeniem kryteriów i wymagań w Specyfikacjach Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ). W efekcie część kontrahentów odstraszają, a część wręcz z góry eliminują, choć nie zawsze świadomie. Przykładem na to są kary umowne. Z założenia powinny one zabezpieczać szpital czy przychodnię przed niesumiennymi kontrahentami. Kara ma też mobilizować do prawidłowego wykonania zamówienia publicznego. – Kara umowna może obejmować trzy typy zdarzeń: niewykonanie zobowiązania, nienależyte wykonanie zobowiązania oraz poszczególne uchybienia w wykonaniu zobowiązania. Dotyczy tylko i wyłącznie kwestii związanych z zobowiązaniami niepieniężnymi – wyjaśnia Janusz Burkot, radca prawny kancelarii prawniczej Karnowski &Wspólnik. (...)
Oddam szpital w dobre ręce
Aleksandra Kurowska
Nie ma miesiąca, byśmy nie słyszeli o kilku kolejnych przykładach przejęć placówek medycznych. Procesy te będą się nasilać, a małe podmioty, które im się nie poddadzą, mogą wręcz zniknąć z rynku. W takim kierunku zmierzają zmiany w kontraktowaniu usług przez NFZ, premiujące kompleksowość opieki i śrubujące wymogi, a także plan antykolejkowy Bartosza Arłukowicza oraz wytyczne do podziału unijnych funduszy. (...)
Duży zarządza mniejszym
Wiosną pojawiły się wiadomości, że należący do marszałka Szpital Bródnowski przejmuje szpital w Pułtusku. Była to bardzo ciekawa plotka, ale prawda jest chyba jeszcze ciekawsza? - Faktycznie, na rynku były takie informacje, ale o połączeniu, przejęciu czy fuzji nie ma i nigdy nie było mowy. Na mocy podpisanych umów przejmujemy jako Szpital Bródnowski długoterminowe zarządzanie szpitalem w Pułtusku - mówi Wiesław Malicki, prezes Szpitala Powiatowego w Pułtusku sp. z o.o. i wiceprezes Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie sp. z o.o. (...)
INFORMATYZACJA
Internetowe zaplecze systemu
Krzysztof Nyczaj
Jak zapowiada CSIOZ Projekt P1 to właściwie kilka systemów różnych systemów informatycznych składających się na dedykowaną platformę dla pacjentów w całym kraju. Najważniejsze komponenty tego systemu to internetowe konto pacjenta, recepta elektroniczna, skierowanie elektroniczne, zlecenie elektroniczne. Pacjent po założeniu takiego konta będzie miał wgląd do wszystkich danych, które są gromadzone przy okazji udzielania świadczeń zdrowotnych. Będzie posiadał także możliwość udzielania dostępu do tych zgromadzonych już danych konkretnym pracownikom medycznym. CSIOZ uspokaja jednak, że korzystanie przez pacjentów z dobrodziejstw e-zdrowia stanie się prawem, ale nie obowiązkiem. (...)
PLATFORMA USŁUG ELEKTRONICZNYCH
Satysfakcja klienta
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) udostępnił swoim klientom nowe narzędzie w postaci Platformy Usług Elektronicznych, umożliwiając osobom zainteresowanym, w tym także lekarzom, kontakt z Zakładem drogą elektroniczną. Praca lekarza ma charakter indywidualny. Kariera w tej grupie zawodowej związana jest zazwyczaj ze szpitalem czy kliniką. Lekarz może pracować także w przychodni lub otworzyć własną działalność, może też świadczyć pracę, mając wypłacane świadczenie emerytalne. Lekarz może więc występować zarówno w roli ubezpieczonego, jak i płatnika składek czy świadczeniobiorcy. (...)
STYL ŻYCIA
Czym skorupka za młodu...
Krystian Lurka
Polacy na temat swojego zdrowia wiedzą niewiele, a co za tym idzie, podobną postawę i świadomość przekazują swojemu potomstwu. Taka tendencja utrzymuje się w naszym kraju już od lat. Wyniki badania „Barometr Bayer 2014”z kwietnia tego roku, które przeprowadził Millward Brown pod patronatem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Politechniki Warszawskiej, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i portalu CrazyNauka.pl, nie są optymistyczne. Polacy nie dbają o zdrowie, nie interesują się profilaktyką, a wzorce prozdrowotne, jakie przekazują dzieciom, są niewystarczające.
HISTORIA MEDYCYNY
Trąd – choroba stara jak ludzkość
Tomasz Kobosz
W średniowieczu człowieka podejrzewanego o zachorowanie na trąd prowadzono do biskupa, który – nierzadko bez pomocy medyków – „diagnozował” chorobę w oparciu o wskazówki z Biblii. Chory uczestniczył we własnej mszy żałobnej i był odprowadzany na cmentarz. Następnie odsyłano go w miejsce odosobnienia, a rodzina uznawała go za zmarłego. Biologiczna śmierć przychodziła jednak nieśpiesznie, poprzedzona wieloletnim cierpieniem – fizycznym i psychicznym. (...)
KSIĄŻKA
„ŚMIERĆ GRUBEJ BERTY”
Nie musisz być grubasem
Tę książkę powinni przeczytać nie tylko ci, którzy mają duży problem z nadwagą, ale także ci, którzy od lat nie potrafią się pozbyć zbędnych kilku kilogramów. To również książka dla rodziców, którzy zaślepieni miłością nie dostrzegają, że ich pociechy mają problem, który przekłada się na ich egzystencję. Tak było z autorką książki „Śmierć Grubej Berty”. To pierwsza książka o chudnięciu, w której nie ma diety, bowiem nie ma diet idealnej. Z tej książki dowiemy się, że jeśli gruby człowiek mówi, że jest szczęśliwy w swoim ciele, to jest to nieprawdą. Dlatego jeżeli poważnie rozważamy kwestię odchudzania się, zmiany stylu życia, najlepiej, jeśli pomoże nam w tym specjalista: lekarz czy dietetyk, psycholog czy nawet psychiatra, to wtedy odchudzanie będzie skuteczne i bez efektu jo-jo. (...)
CUKRZYCA
Apel o poparcie Narodowego Programu Przeciwdziałania Cukrzycy i jej Powikłaniom
Leszek Czupryniak
Cukrzyca dotyczy ponad 3 mln Polaków, ale jest jej świadomych i z jej powodu leczonych jedynie 2,2 mln. Liczba zachorowań na cukrzycę w Polsce rośnie szybciej niż przewidywano jeszcze niedawno. W 2006 r. ONZ uznała cukrzycę za pierwszą niezakaźną epidemię współczesnego świata, a w 2012 r. Parlament Europejski wezwał rządy wszystkich krajów członkowskich do tworzenia narodowych programów walki z cukrzycą i energicznego działania w celu skutecznego zapobiegania cukrzycy. Aby pomóc rządowi i parlamentowi, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne wzięło na swoje barki ciężar opracowania narodowego programu walki z cukrzycą. (...)