Spis treściSZ nr 51–59/2014
z 10 lipca 2014 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2014
AKTUALNOŚCI
Jaka będzie kanikuła
Mariusz Gujski
Przed nami wakacje. Nie dla wszystkich będzie to jednak czas relaksu. Dla niektórych czas napięcia, co kryją kolejne taśmy. Najbliższe tygodnie to również czas zmian w ochronie zdrowia. Parlament ma przyjąć rządowy pakiet onkologiczny. NFZ straci dotychczasową niezależność. Świadczeniodawcy, którzy mają umowy, zadrżą o wysokość przyszłorocznych kontraktów. A ci, którzy próbują wejść na rynek usług medycznych, będą pilnie wypatrywali ogłoszeń o konkursach. Zainteresowani sprawami personalnymi trwać będą w oczekiwaniu na rozstrzygnięcie innych konkursów, tych na stanowiska zastępców prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia do spraw finansowych i do spraw medycznych. (...)
ROZMOWA
W świetle nowej ustawy NFZ straci być może część swojej niezależności. jak wpłynie to na zarządzanie tą instytucją, tak ważną dla zdrowotnej polityki państwa, rozmawiają z prezesem NFZ Tadeuszem Jędrzejczykiem Renata Furman i Mariusz Gujski. (...)
SZCZYT ZDROWIE
Szczyt Zdrowie 2014
Leki biopodobne wymagają rozwagi
Aleksandra Kurowska
Gorący w ostatnich miesiącach temat leków pozyskiwanych z organizmów żywych był jednym z tematów szczytu zdrowie. Zdaniem ekspertów leki biologiczne i biopodobne, których znaczenie w medycynie szybko rośnie, nie doczekały się odpowiednich regulacji prawnych w Polsce. Dobrą okazją, by to zmienić, są toczące się już prace nad zmianą ustawy refundacyjnej.
REFUNDACJA
Drzwi się otworzyły, ale wciąż za mało
Aleksandra Kurowska
Po lawinie protestów wywołanych ustawą refundacyjną przygotowywaną w czasach kierowania MZ przez Ewę Kopacz, konieczności gaszenia pożaru przez jej następcę, wydaje się, że sytuacja się ustabilizowała. Zalety ustawy dostrzegają wszyscy uczestnicy rynku, ale wskazują też na konieczne zmiany. ‒ Ustawa refundacyjna jak każda innowacja nie jest od razu doskonała. Wymaga przynajmniej kilku poprawek. Ale nie ulega wątpliwości, że proces obejmowania refundacją nowych cząsteczek znacznie się skrócił, zyskał na przejrzystości, a także gwarantuje podmiotom odpowiedzialnym, że ich wniosek zostanie w sposób merytoryczny rozpatrzony m.in. w niezależnej instytucji, jaką jest AOTM – podkreślał wiceminister zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki. (...)
FELIETONY
Trudna nawigacja
Marek Nowicki
Trzymam kciuki za nowego szefa Funduszu, bo zgodził się poprowadzić instytucję w niesprzyjających dla siebie warunkach. Jeżeli zostaną wprowadzone zmiany w przepisach, bardziej niż poprzednicy będzie uzależniony w podejmowaniu decyzji od ministra zdrowia. To, co w tej chwili forsuje rząd, jest niesłychanie zaskakujące – przejmując część władzy od prezesa, de facto centralizuje Fundusz. Pamiętajmy, że jeszcze w zeszłym roku Bartosz Arłukowicz proponował zdecentralizować Fundusz, a Sławomir Neumann, kiedy obejmował stanowisko wiceministra, deklarował, że do priorytetów jego działania należeć będzie właśnie decentralizacja NFZ. (...)
Co w trawie piszczy
Maciej Gajewski
Procesy regulacyjne związane z rejestracją leków w Europie to jeden z obszarów polityki zdrowotnej, który dla laików jest w dużej mierze nieznany. Mało kto potrafiłby odpowiedzieć, co właściwie dzieje się od momentu złożenia wniosku rejestracyjnego dla nowego leku do Europejskiej Agencji Leków (EMA). Tymczasem rola EMA w regulacji rynku farmaceutycznego w Europie jest zasadnicza, a zachodzące obecnie zmiany dotyczące procesów rejestracyjnych w sposób istotny mogą zmienić sytuację. W skrócie, dyskutowane i testowane są już rozwiązania, które zmniejszą czas rejestracji nowych leków na europejskim rynku. (...)
Pakiet kolejkowy
Marek Balicki
W cieniu afery podsłuchowej odbyło się pierwsze czytanie rządowych projektów nowelizacji trzech ustaw zdrowotnych, czyli tzw. pakietu kolejkowego. Po debacie Sejm skierował projekty do dalszych prac w komisji zdrowia bez głosu sprzeciwu. W ten sposób zakończył się najważniejszy okres prac nad tymi regulacjami. Opierając się bowiem na dotychczasowych doświadczeniach, można sądzić, że w toku komisyjnej obróbki większych zmian w projektach nie będzie, a podstawowe kwestie zostały już rozstrzygnięte tak jak Ministerstwo chciało. (...)
Decentralizacja à rebours
Andrzej Sośnierz
Przedstawiając i promując proponowane zmiany w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, rząd usiłuje stworzyć wrażenie, że zmiany te związane są z wdrażaniem pakietu antykolejkowego. Jak zawsze w działaniach rządzących jest to jedynie część prawdy, może nawet nie pół prawdy, bo działania antykolejkowe dotyczą zasadniczo tylko onkologii. Ale żeby prawdy w tym wszystkim było jeszcze mniej, trzeba dodać, że przy okazji rząd zamierza przemycić przeprowadzenie zasadniczych zmian w funkcjonowaniu Narodowego Funduszu Zdrowia i to w kierunku dokładnie odwrotnym do zapowiadanego. (...)
SZPITAL
Bernadeta Waszkielewicz
Centralne biuro antykorupcyjne powinno nadzorować wszystkie prywatyzacje szpitali – uważa OZZL. Nie jest w tym przekonaniu odosobniony. CBA bada już kontrowersyjną sprzedaż placówki mysłowickiej. Czy jest powód do obaw, że w Polsce odbywa się „wyprzedaż szpitali po cenie promocyjnej”? Prywatyzacja „odbywa się najczęściej w przypadku placówek skrajnie zadłużonych, co stwarza okazję do wielu nadużyć” – tak Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy tłumaczył swój wniosek do premiera i prokuratora. (...)
DEBATA
Renata Furman
Kolejna debata redakcyjna „Służby Zdrowia” dotyczyła tym razem faktów i mitów na temat niskokalorycznych substancji słodzących, które stanowią alternatywę dla cukru. Słodziki są jednymi z najlepiej zbadanych dodatków do żywności na świecie. Dla przykładu, bezpieczeństwo stosowania jednego z najpopularniejszych słodzików – aspartamu – potwierdziło aż 200 różnych badań prowadzonych na przestrzeni 40 lat. Eksperci przypisują słodzikom niebagatelną rolę w leczeniu globalnych wyzwań zdrowotnych, takich jak otyłość czy cukrzyca. Mimo to słodziki wciąż budzą wiele kontrowersji, co znajduje odzwierciedlenie w wynikach zakończonego w kwietniu bieżącego roku badania przeprowadzonego przez INSE Research na reprezentatywnej próbie Polaków, dotyczącego postrzegania słodzików. (...)
Renata Furman
Opisywana już przez Hipokratesa. Przez wielu uznawana za „chorobę literacką”, bo pod nazwą podagra znana i pamiętana wyłącznie z kart literatury pięknej. Często lekceważona, uznawana za błahą przypadłość. W rzeczywistości choroba występująca stosunkowo często i groźna w skutkach – dna moczanowa. Na czym polega i jakie są jej przyczyny, a także jak można i należy ją leczyć, dyskutowali podczas naszej redakcyjnej debaty eksperci: prof. Maria Majdan, prof. Brygida Kwiatkowska, prof. Eugeniusz J. Kucharz, prof. Piotr Głuszko, dr Maria Maślińska. (...)
KLINIKA
RAK PIERSI
Życie w stanie uwarunkowanym
Mariusz Kielar
Od niedawna w terapii zaawansowanego raka piersi dostępna jest tzw. trzecia generacja leczenia polegająca na stosowaniu efektywnych skojarzeń leków przeciwnowotworowych. To szczególnie cenna informacja dla pacjentek z diagnozą zaawansowanego, HER2-dodatniego raka piersi. Ta agresywna forma nowotworu stanowi ok. 20 proc. wszystkich zachorowań na raka piersi i charakteryzuje się niezwykle szybką progresją, dając przerzuty do innych organów. Obniżająca się średnia wieku rozpoznań choroby powoduje, że problem ten w coraz większym stopniu dotyczy kobiet aktywnych życiowo. Nowoczesne terapie to dla nich często jedyna nadzieja na kontynuację swojej pracy zawodowej czy możliwie jak najdłuższe wychowanie dzieci.
Aktualna sytuacja dotycząca zakażeń i leczenia HCV w Polsce
Marcin Wełnicki
Wciąż nie udało się opracować szczepionki przeciwko HCV, od lat jednak możliwe jest skuteczne leczenie zakażonych. Według Polskiej Grupy Ekspertów HCV odpowiednią terapię powinno stosować się u wszystkich pacjentów zakażonych HCV z ostrym i przewlekłym zapaleniem wątroby, wyrównaną marskością wątroby, nawrotem zakażenia po przeszczepieniu wątroby, a także u pacjentów z pozawątrobowymi chorobami wywołanymi HCV. Wyznacznikiem skuteczności leczenia jest uzyskanie trwałej odpowiedzi wirusologicznej (SVR ‒ Sustained Virologic Response), czyli eliminacja materiału genetycznego wirusa, definiowana jako brak możliwości oznaczenie HCV-RNA po 12 i 24 tygodniach od zakończenia leczenia. (...)
FORUM OCHRONY ZDROWIA
V Forum Ochrony Zdrowia, Krynica Zdrój, 2–4 września 2014
Zdrowie Polaka – Zdrowie Europejczyka
Tegoroczne Forum Ochrony Zdrowia przypada w roku obchodów 25. rocznicy transformacji ustrojowej, 15-lecia istnienia rynku medycznego w Polsce oraz 10. rocznicy przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Na tle tych wydarzeń warto się zastanowić, jaka jest przyszłość systemu opieki zdrowotnej w Polsce, biorąc pod uwagę doświadczenia innych krajów. Dyskusja podczas Forum Ochrony Zdrowia to doskonały moment nie tylko na podsumowanie, ale na nowe spojrzenie, jakie wyzwania w systemie ochrony zdrowia w Polsce są jeszcze do realizacji. Tematyka ochrony zdrowia już na stałe wpisała się do programu Forum Ekonomicznego. (...)
KSZTAŁCENIE
Ryzyko rodzi postęp
Witold Laskowski
Kiedy lekarze mówią, że są „stuprocentowo pewni” postawionej diagnozy, mylą się w 40 proc. przypadków. Z kolei 20 proc. błędów diagnostycznych jest pochodną nieznajomości obsługi sprzętu medycznego. Badania, które doprowadziły do takiej konkluzji, przeprowadzono, rzecz jasna, w Stanach Zjednoczonych. Dlaczego to takie oczywiste? Bo w Ameryce, jak wiadomo, bada się wszystko. I nawet jeśli część tych badań okazuje się mało przydatna, to i tak efekt mają taki, jaki mają. O swojej ochronie zdrowia wiedzą nieporównywalnie więcej niż my o naszej. A to oznacza, że są w staniej zarządzać – całym systemem, poszczególnymi placówkami, indywidualnym leczeniem – o wiele skuteczniej efektywniej i, co najważniejsze, bezpieczniej. (...)
INFORMATYZACJA
Informatyzacja Krajowego Rejestru Nowotworów
Krzysztof Nyczaj
Na jakim etapie jest realizacja projektu dotyczącego informatyzacji Krajowego Rejestru Nowotworów? Joanna Didkowska: – Projekt zakończyliśmy we wrześniu 2013 roku. Zrealizowano wszystkie założenia projektu, udostępniając trzy podstawowe moduły: zintegrowany system informatyczny Krajowego Rejestru Nowotworów, moduł analityczny dostępny we wszystkich wojewódzkich biurach rejestracji nowotworów i portal wiedzy . Najlepiej widocznym elementem jest portal wiedzy, tworzący swego rodzaju „górę lodową”, pod którą ukryta jest znakomita większość całego systemu. Zachęcam do odwiedzania go pod adresem www.onkologia.org.pl (...)
Cyfrowe konsylium
Ewa Biernacka
W medycznych systemach ekspertowych, programach komputerowych do doradzania, analizowania, kategoryzowania, przewidywania, identyfikowania, interpretowania itd. ‒ danych wejściowych do obliczeń niezbędnych do podejmowania decyzji dostarczają cechy kliniczne pacjentów. Niezawodność wnioskowania zależy m.in. od dokładności tych danych, od jakości bazy wiedzy stanowiącej pole różnicowania objawów, od skuteczności modeli matematycznych stosowanych w systemach wnioskowania ‒ na niskim poziomie złożoności wnioskowania algorytmicznego, zaś na wyższych poziomach złożoności o typie sieci neuronowych lub algorytmów genetycznych. (...)
Z ŻYCIA
Oszczędności szkodzą pacjentom
Krystian Lurka
Specjaliści ostrzegają: nierozsądne podejście kierowników pracowni patologicznych, chęć nadmiernej oszczędności ze strony władz szpitali i brak formalnych standardów, określających precyzyjnie, jak mają wyglądać badania histopatologiczne, mogą doprowadzić do tragedii. Już teraz część pracowni proponuje badania za cenę, która nie może być gwarancją rzetelności. Niektóre placówki wykonują je nawet o kilka razy taniej niż inne, ponoć nie bez straty jakości. A przecież jakość tego badania warta jest zdrowie i życie. To obraz tego, jak wyglądają w tej chwili badania histopatologiczne w większości polskich placówek. Prof. dr hab. n. med. Andrzej Marszałek, kierownik zakładu patologii nowotworów Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu, twierdzi, że problem z badaniami histopatologicznymi jest poważny. (...)
@-wizyta
Krzysztof Boczek
Porady medyczne przez wideo, telefon, e-mail rozwijają się w USA bardzo dynamicznie. Są tańsze, szybsze, a przy prostych problemach zdrowotnych – wystarczające. Gdy w 2002 roku ruszył program MyDoc.com, w którym pacjenci wypełniali kwestionariusz, a na podstawie tegoż lekarze stawiali diagnozy, stan Illinois zakazał prowadzenia takich praktyk. MyDoc.com wylądował na śmietniku. W podobny sposób stanowe rady medyczne ucięły próby wprowadzenia lekarskich wizyt online. 10‒12 lat później takie zdalne wizyty i porady nie tylko stają się normalnością. W nich pokłada się nadzieję na rozwiązanie największego problemu amerykańskiej służby zdrowia – olbrzymich jej kosztów. Mają pomóc ciąć te wydatki. (...)
DOKTOR DRAJWER TESTUJE
MITSUBISHI OUTLANDER PHEV
Pod napięciem
Witold Laskowski
Według Zagłoby Pan Bóg obraził się na Niemców za słowo określające konia. „Pferd” zabrzmiało, jak wzgarda boskim dziełem. „A nie będziesz ty za to, plucho, na tem stworzeniu jeździł – a jeśli będziesz, to kiepsko” – rzekł był Bóg do Niemca i konia dał Polakowi. Nazwę PHEV dla swojego innowacyjnego systemu napędowego Japończycy wymyślili sami. Nie wygląda dużo lepiej, ale kryje się za tym naprawdę imponująca technologia. Plug in Hybrid Electric Vehicle, bo tak rozszyfrowuje się tę nazwę, oznacza samochód hybrydowy z funkcją ładowania baterii „z kontaktu” i możliwością autonomicznej jazdy wyłącznie na silniku elektrycznym. Da się tak przejechać do 50 kilometrów. (...)