Spis treściSZ nr 43–50/2019
z 13 czerwca 2019 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2019
PROFILAKTYKA
Barbara Mietkowska
W 2017 r. do kalendarza szczepień obowiązkowych włączono szczepienie przeciwko pneumokokom. Ustalając kryterium wyboru szczepionki, kierowano się w 60% (najwyższy dopuszczony prawem UE poziom) ceną, a w 40% jakością produktu. W wyniku przeprowadzonych procedur wybrano dziesięciowalentną szczepionkę Synflorix PCV 10. Oprócz niej w aptekach dostępna jest pełnopłatna szczepionka trzynastowalentna – Prevenar PCV 13. Obie mają to samo zadanie – chronić przed inwazyjną chorobą pneumokokową. Można się jednak zastanawiać, na ile dzielące je różnice są istotne na terenie naszego kraju.
AKTUALNOŚCI
Renata Furman
Nie ma chyba w Polsce zawodu, który byłby bardziej narażony na opresje niż lekarz. Praktykę lekarza może kontrolować między innymi: Państwowa Inspekcja Sanitarna, Narodowy Fundusz Zdrowia, organy podatkowe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Państwowa Inspekcja Pracy, Inspektor Ochrony Danych Osobowych.
Małgorzata Solecka
Dlaczego w uzasadnieniu konieczności zmian w artykule 155 nie ma przykładów bandytów, są natomiast: pielęgniarka myląca się przy dawkowaniu leku i ojciec, który nie zabezpieczył broni palnej, z której jego dziecko śmiertelnie postrzeliło kolegę?
Diagności nie mają już nic do stracenia
Ewa Szarkowska
Z dr n. med. Matyldą Kłudkowską, wiceprezes Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych rozmawia Ewa Szarkowska.
FELIETONY
Andrzej Sośnierz
Jakoś do tej pory nie zauważono ewidentnej sprzeczności pomiędzy głoszonymi hasłami, aby wyrównywać dostęp do świadczeń zdrowotnych na różnych terenach, a konkursami dla świadczeniodawców. W wyniku konkursów niejednokrotnie dochodziło do niezwykle szkodliwych zmian w sieci dostępu do świadczeń.
SYSTEM OCHRONY ZDROWIA
W naszej odnodze rzeczywistości 6 = 5,33
Małgorzata Solecka
W 2024 roku wydamy na zdrowie 160 mld zł – zapowiada minister zdrowia. Kwota ma zrobić wrażenie i potwierdzić to, co rząd powtarza od miesięcy: zdrowie jest priorytetem, a nakłady rosną szybciej, niż wymaga ustawa. Czyli – jest dobrze, a będzie jeszcze lepiej. Będzie?
FELIETONY
Marek Nowicki
Wywieranie presji na silny rząd to przejaw obywatelskiej dojrzałości – mechanizmy przewidziane w demokracji dla kreowania rzeczywistości są wykorzystywane przez Polaków coraz skuteczniej. Skoro rząd daje ekstra fundusze na różne szlachetne cele, dla różnych grup społecznych wartych jak najbardziej wsparcia, to może powinien dosypać pieniędzy także szpitalom i przychodniom?
AKTUALNOŚCI
Obiecanki, cacanki, a wyborcy radość
Małgorzata Solecka
Wybory do Parlamentu Europejskiego za nami. Za mniej niż pół roku, zapewne w październiku – wybory parlamentarne. Na dziś spokojnie można zakładać, że zwycięstwo przypadnie Zjednoczonej Prawicy, czyli – Jarosławowi Kaczyńskiemu. Czy rezultaty i prognozy polityczne w jakikolwiek sposób przekładają się na ochronę zdrowia?
O zdrowiu optymistycznie albo wcale
Oliwia Tarasewicz-Gryt
PiS podkreśla w swojej narracji wiarygodność i skuteczność we wprowadzaniu zmian. W kampanii wyborczej do Europarlamentu o zdrowiu raczej milczało. Pozostali puszczali wodze fantazji, ale większość im nie uwierzyła.
SYSTEM OCHRONY ZDROWIA
Małgorzata Solecka
Czy konferencja „Wspólnie dla zdrowia” zakończy się – jak zapowiadano rok temu – przyjęciem strategii dla ministra zdrowia? Raczej nie. W tej chwili mowa już o „założeniach do strategii”, które zresztą będą przedstawione z pewnym opóźnieniem, bo zaplanowana na 8 czerwca konferencja podsumowująca została przesunięta na 25 czerwca. Szczegół? Raczej symbol. Zakrojoną z rozmachem narodową debatę, co do której sensowności wielu interesariuszy systemu i ekspertów zgłaszało zasadnicze wątpliwości, zakończy przedstawienie dokumentu, który ma się stać punktem wyjścia do dalszych planistycznych prac. Strategia dla zdrowia miała być opracowana ponad podziałami – politycznymi, środowiskowymi, zawodowymi. Okazuje się, że rok to za mało.
RYNEK PRACY
Krzysztof Boczek
Pracodawcy chcą zatrudnić w Polsce tysiące lekarzy ze Wschodu. Od ręki. Ale decydenci nie upraszczają procesu uzyskiwania prawa wykonywania zawodu, bo mają to blokować izby lekarskie. Efekt? Procentowo mamy 15–22 razy mniej medyków z innych krajów niż państwa Zachodu i najmniej wszystkich lekarzy na mieszkańca w UE. Przy obecnych przepisach, pozyskanie z zagranicy brakujących 30 tys. doktorów, zajęłoby... 150–200 lat.
Dla zachowania bezpieczeństwa pacjentów i jakości usług
Krzysztof Boczek
Z prof. Andrzejem Matyją – chirurgiem, wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego i prezesem Naczelnej Rady Lekarskiej – rozmawia Krzysztof Boczek.
PSYCHIATRIA
Stojąca nad przepaścią psychiatria dziecięca właśnie zrobiła krok do przodu
Justyna Grzechocińska
Każdego dnia dwoje nastolatków próbuje odebrać sobie życie. Specjaliści szacują, że na jedno samobójstwo dokonane przypada ok. 100 prób samobójczych. O niektórych nie wiedzą nawet rodzice. Pacjenci potrafią się przyznać do nich lekarzom nawet po roku. Według danych Eurostatu pod względem liczby samobójstw na 100 tys. mieszkańców w grupie wiekowej 15–19 lat Polska zajmowała w 2015 roku czwartą pozycję wśród krajów Europy (po Litwie, Islandii i Estonii).
PRAWO
Zgoda na leczenie dziecka – trudne przypadki
Daria Wierzbińska
Wydawać by się mogło, że o zgodzie na leczenie pacjenta, w tym małoletniego, powiedziano już wszystko – kto powinien jej udzielić, w jakiej formie, co zrobić, kiedy nie można uzyskać zgody bądź pacjent odmawia jej udzielenia. Nadal jednak pojawiają się wątpliwości, a lekarze podczas swojej pracy spotykają się z trudnymi sytuacjami, w których nie wiedzą, jak postąpić.
DOSTĘPNOŚĆ TERAPII
Leczenie cukrzycy typu 2: Polska na końcu Europy
Justyna Grzechocińska
Dla większości dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2 dostępność finansowa rekomendowanych leków innych niż metformina jest nierealna. W jak dramatycznej sytuacji stawia to polskich pacjentów, którzy zgodnie z European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice (2016) powinni otrzymywać inhibitory SGLT2, ponieważ te znacznie zmniejszają śmiertelność z powodów sercowo-naczyniowych, śmiertelność całkowitą i hospitalizację z powodu niewydolności serca bez poważnych działań niepożądanych.
FARMACJA
Justyna Grzechocińska
W powszechnym rozumieniu cukier to termin określający cukier buraczany lub trzcinowy (sacharozę), który stosujemy do słodzenia. Wysoka konsumpcja cukrów jest przyczyną chorób cywilizacyjnych, takich jak nadwaga i otyłość. Dlaczego więc używa się go w syropach dla dzieci? Jak to jest, że w zasadzie każdy syrop dla dziecka ma ponad 60 g cukru na 100 g produktu?
PROFILAKTYKA
Szczepienia: W krainie paradoksów
Małgorzata Solecka
Ponad 90 proc. Polaków uważa szczepienia za skuteczny i bezpieczny sposób zapobiegania chorobom zakaźnym. Jednocześnie liczba odmów szczepień rośnie lawinowo – w pierwszym kwartale 2019 roku Sanepid odnotował ich już 42 tysiące. A obywatelski projekt ustawy, przewidujący przyjmowanie do żłobków i przedszkoli tylko dzieci zaszczepionych, nie zdołał zebrać 100 tysięcy podpisów.
O TYM SIĘ MÓWI
Ewa Szarkowska
Szybko rosnąca liczba osób starszych spowoduje wzrost liczby pacjentów z chorobami mózgu, co sprawi, że koszty leczenia tych schorzeń gwałtownie się zwiększą. Niestety, polski rząd nie uwzględnia chorób mózgu w swojej polityce zdrowotnej na najbliższe lata, a brak rozwiązań systemowych pogłębia problemy polskiej neurologii. Polskie Towarzystwo Neurologiczne apeluje o zmiany, które poprawią sytuację środowiska neurologicznego i zapewnią bezpieczeństwo pacjentom.
DOSTĘPNOŚĆ TERAPII
Halina Pilonis
Oprócz większych nakładów na leczenie sytuację chorych z SM poprawiłyby zmiany organizacyjne programów lekowych, aktualizacja kryteriów kwalifikacji do terapii i skrócenie czasu od objawów do leczenia. O wciąż nierozwiązanych problemach związanych z terapią SM rozmawiano 15 maja br. w Gdańsku podczas konferencji „Jak ulepszyć opiekę nad osobami z SM? Oczekiwania pacjentów a możliwości systemu ochrony zdrowia”. Debatę zorganizowały: Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego, prof. Jarosław Sławek, prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego oraz Instytut Ochrony Zdrowia.
TECHNOLOGIE
Sztuczna inteligencja znowu lepsza od lekarzy
Krzysztof Boczek
Coraz więcej badań dowodzi, że systemy ze sztuczną inteligencją (AI) mają wyższą efektywność w diagnozowaniu chorób niż lekarze. W „Nature Medicine” opublikowano badania, z których wynika, że tak jest także w przypadku chorób dziecięcych.
KLINIKA
Endokrynologia:
Substancje, które mogą zaburzać pracę tarczycy
Marek Derkacz
Jednym z ważnych tematów poruszanych podczas ostatniego kongresu Amerykańskiego Stowarzyszenia Endokrynologów Klinicznych (American Association of Clinical Endocrinologists – AACE) w Los Angeles w USA, była ocena wpływu różnych substancji na funkcjonowanie tarczycy.
DOSTĘPNOŚĆ TERAPII
Jakość życia z chorobą Leśniowskiego-Crohna
W Polsce na chorobę Leśniowskiego-Crohna choruje nawet 30–40 tys. osób. Dotyka ona przede wszystkim ludzi młodych poniżej 35. roku życia, dwie trzecie chorujących to kobiety. Im młodszy wiek zachorowania, tym bardziej agresywny przebieg choroby, która ogranicza codzienne funkcjonowanie.
PSYCHIATRIA
Ewa Biernacka
Mózg ludzki ze strukturami odpowiadającymi za funkcje życiowe, a zarazem definiującymi jaźń, tożsamość, wyższe czynności stanowiące o człowieczeństwie, jest zarazem centralną sterownią organizmu, której uszkodzenia generują choroby neurologiczne i zaburzenia zwane chorobami psychicznymi. Objawy wytwarzane przez ten organ mogą być fizyczne i psychiczne, dotyczą i ciała, i duszy.