Spis treściSZ nr 43–50/2020
z 18 czerwca 2020 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2020
Endometrioza – wędrująca kobiecość
Małgorzata Sakowska
Podstępna, przewlekła i nieuleczalna. Taka jest endometrioza. Ta tajemnicza choroba ginekologiczna, badana od przeszło stu lat, nadal pozostaje dla lekarzy niewyjaśniona. Pomimo że występuje u kobiet coraz częściej, wciąż trudno określić mechanizm jej powstawania i rozwoju, a jej następstwa są poważne, prowadzą nawet do bezpłodności.
Renata Furman
Pandemia COVID-19 otworzyła niektórym oczy i umysł na fakt, że człowiek, jako część przyrody, ma za towarzyszy życia na Ziemi także patogeny, które stanowią dla niego realne zagrożenie, których należy się bać i ze wszystkich sił z nimi walczyć. Z faktu tego optymiści wyciągnęli wniosek, że oto za sprawą jednego koronawirusa dojdzie do ostatecznej rozprawy ze środowiskami przeciwników szczepień, bo wszyscy z nadzieją wyczekują szczepionki, która wyzwoli nas z epidemii i pozwoli wrócić do życia bez strachu przed zakażeniem.
Małgorzata Solecka
Co z budżetem NFZ? Co z finansami szpitali? Co z wynagrodzeniami pracowników? Pandemia nie mija, pytań przybywa. Gdyby na początku czerwca zrobić stopklatkę, okazałoby się, że można byłoby zatytułować ją tylko w jeden sposób. Nikt nic nie wie.
Andrzej Sośnierz
W czasie zmagań z epidemią ujawniła się z całą mocą niezdolność Ministerstwa Zdrowia do kierowania wielkimi przedsięwzięciami. Ministerstwo nie potrafiło zmobilizować i usprawnić funkcjonowania służb sanitarno-epidemiologicznych.
Małgorzata Solecka
Sejm, 4 czerwca 2020, odrzucił wniosek Koalicji Obywatelskiej o wotum nieufności wobec ministra zdrowia. Łukasz Szumowski może być pewny politycznego wsparcia nie tylko premiera Mateusza Morawieckiego, ale – co ważniejsze – prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. Ale ten kapitał ma swoją wysoką cenę.
COVID-19: Kto jak liczy zgony?
Krzysztof Boczek
Ofiar COVID-19 jest w wielu krajach o 30, 50, 100, a nawet 300 proc. więcej niż oficjalnie. Zaniżanie tych statystyk bywa też celowe. Bo zgony w pandemii mogą pozbawić władzy niejednego polityka.
Marek Nowicki
We Włoszech co piąty zgon na COVID-19 dotyczył chorego na raka. Pacjenci onkologiczni znaleźli się więc pod podwójnym obstrzałem: stanowią grupę podwyższonego ryzyka, nad którą dodatkowo pogorszyła się opieka medyczna.
Małgorzata Solecka
Szybkość podejmowania decyzji, teleporady, uproszczenie części wymogów biurokratycznych z jednej strony. I ostateczny dowód, że bez zdrowego społeczeństwa nie ma zdrowej gospodarki, że wydatki na zdrowie to nie koszt, a inwestycja – podczas 8. Szczytu Zdrowie w Warszawie o pandemii i jej skutkach dla zdrowia jednostek, zdrowia publicznego i systemu ochrony zdrowia mówiono nie tyle w kontekście wyzwań, co szans i wyzwań.
Pandemia:
Halina Pilonis
W województwie lubuskim na milion mieszkańców przypada około 128 zakażonych. I takim wynikiem nie może się pochwalić żaden inny region. Na Śląsku jest to ponad 17 razy więcej. Skąd ten fenomen? Specyfika regionu, populacja, struktura wiekowa, a może to, co charakteryzuje województwo, czyli mnogość lasów? Zapytaliśmy o to Piotra Brombera, dyrektora lubuskiego Oddziału NFZ oraz dr. Jacka Smykała, ordynatora Klinicznego Oddziału Chorób Zakaźnych Szpitala Uniwersyteckiego w Zielonej Górze, w którym stwierdzono pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem w Polsce.
Pandemia:
Syndrom sztokholmski? Nie tym razem
Krzysztof Boczek
Na przekór większości państw Szwecja przyjęła liberalny model walki z epidemią. Taktyka, coraz bardziej krytykowana z zewnątrz, nadal ma poparcie społeczne w kraju. Bo tworzą ją naukowcy, nie politycy. I ma wiele plusów.
Krzysztof Boczek
– Popełniono błędy, ale to słuszna metoda działania. Z przerażeniem za to patrzę na to, co się dzieje w Polsce – Adam Szeląg, przez 30 lat pracy dwukrotnie wybrany najlepszym lekarzem w Szwecji, porównuje tamtejszą i polską drogę w pandemii.
Wyścig po szczepionkę nabiera impetu
Justyna Grzechocińska
Chiny, USA i Europa, wszyscy starają się odkryć szczepionkę przeciwko COVID-19. To najbardziej polityczna szczepionka na świecie. Jest tym, czym było lądowanie człowieka na Księżycu. Wskaże gospodarczego i technologicznego samca alfa.
Pandemia:
Małgorzata Solecka
Światowa Organizacja Zdrowia straci setki milionów dolarów rocznie składki, którą odprowadzają Stany Zjednoczone. Donald Trump ogłosił właśnie wyjście USA z WHO. Oskarżył agendę ONZ wręcz o spiskowanie z Chinami w początkowym okresie epidemii koronawirusa. Czy WHO czekają chude lata?
Ewa Biernacka
Pielęgniarka z Yorku, Maria Filip, pracująca w National Health System – instytucji będącej ikoną, symbolem brytyjskiej opieki zdrowotnej – przyznaje na łamach „Wysokich Obcasów”, że tak ciężko chorych osób, jak te z COVID-19, dotąd nie widziała. Oczywiście – „śmierć jest etapem życia, to, że ludzie umierają, jest naturalną koleją rzeczy”, ale uczestniczenie w tym nigdy nie jest beznamiętnym przeżyciem.
Krzysztof Boczek
Naczelna Izba Lekarska twierdzi, że Ministerstwo Zdrowia nie konsultowało z nimi ani jednej decyzji w sprawie walki z pandemią. Do opiniowania kontrowersyjnych działań MZ i rządu nikt ze specjalistów nie chce się przyznać.
Małgorzata Solecka
Miała być przełomem, wręcz nową konstytucją zawodów lekarza i lekarza dentysty. Sejm, po wielomiesięcznej zwłoce, uchwalił pod koniec maja ustawę o zawodach, jednak trudno oprzeć się wrażeniu, że w odbiorze dominuje głównie – zawód. W jakim kształcie przepisy ostatecznie wejdą w życie, przekonamy się zapewne w lipcu.
Oliwia Tarasewicz-Gryt
W tej bezprecedensowej krytycznej sytuacji medycy zasługują na szczególne uznanie i docenienie. Po fali wdzięczności społeczeństwo wraca do punktu wyjścia. Poczucie zagrożenia minęło, można przestać klaskać?
Z rozsądkiem po stronie zdrowia
Małgorzata Solecka
Warszawska OIL zorganizowała debatę „Z sercem po stronie zdrowia”. Z zaproszonych sześciu kandydatów na prezydenta pojawił się jeden. Lekarz zresztą. Czy to porażka organizatorów, klasy politycznej czy też może wszystkich, którym dobra ochrona zdrowia jest potrzebna do życia jak tlen?
Anna Jarosz
Zawały serca przypisuje się zazwyczaj ludziom w starszym czy w średnim wieku. Niestety, prawda jest taka, że systematycznie rośnie liczba zawałów wśród ludzi młodych, co zazwyczaj ma bezpośredni związek z trybem życia, jaki prowadzą.
Compassionate use – akt miłosierdzia ratujący życie
Justyna Grzechocińska
Każdy produkt leczniczy co do zasady jest wprowadzany do obrotu na terenie Unii Europejskiej po uzyskaniu stosownego pozwolenia. Zarówno polski, jak i unijny prawodawca przewidują jednak wyjątki od tej reguły. Takim wyjątkiem jest program compassionate use. O tym programie zrobiło się głośno dopiero przy okazji epidemii koronawirusa SARS-CoV-2, w którego przypadku nie dysponujemy żadnym lekiem, który zostałby przebadany i zarejestrowany w leczeniu COVID-19.
Ewa Szarkowska
– Konsumpcja leków w Europie i na świecie rośnie. Dlatego powstał nasz raport. Nasze dane mówią, że pół miliona osób po 65. roku życia w Polsce zażywa co najmniej 5 leków dziennie! I mowa tu tylko o lekach refundowanych – podkreśla Adam Niedzielski, prezes Narodowego Funduszu Zdrowia.
Polipragmazja – nowe wyzwania dla lekarzy
Ewa Szarkowska
– Od ponad dwóch dekad prowadzę badania poświęcone nieprzestrzeganiu przez pacjentów zaleceń terapeutycznych i niestosowaniu przepisanych im leków. Aż tu pojawiła się sytuacja dokładnie odwrotna – pacjenci stosują zaordynowane przez lekarzy leki, a my nie zawsze się z tego powodu cieszymy, bo co za dużo, to też niezdrowo – przyznaje prof. dr hab. n. med. Przemysław Kardas, kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
(Nie)bezkarne bzdury, czyli celebrytyzacja nauki
Małgorzata Solecka
Celebrity-based medicine w czasie koronawirusa rozkwitła z pełną mocą. Powód? Uwięzieni w domach i w świecie cyfrowym Polacy (i pewnie nie tylko oni) stali się łatwym celem dla teorii w sprawach tak fundamentalnych, jak to, czy koronawirus istnieje, czy może jest produktem lobby lekarskiego (!), lub że ów patogen wybitnie nie lubi cebuli. Natomiast szczepionki, gdy powstanie, należy się wystrzegać i lepiej umrzeć, niż dać się ukłuć.
Efekty leczenia SMA u osób dorosłych
Anna Jarosz
Jeszcze rok temu nikt nie marzył o skutecznym leczeniu SMA, czyli rdzeniowego zaniku mięśni. Na szczęście ten smutny czas zarówno pacjenci, jak i lekarze mają już za sobą. Decyzja refundacyjna dotycząca nusinersenu, nowoczesnego leku stosowanego w terapii SMA, została podjęta przez Ministerstwo Zdrowia pod koniec 2018 roku. Lek został objęty refundacją od stycznia 2019 roku, a pierwsze podania rozpoczęły się na początku marca 2019 roku. To był niezwykły moment dla chorych, ich rodzin oraz dla opiekujących się nimi lekarzy.
O szczepieniach na Szczycie Zdrowie
Za nami Szczyt Zdrowie 2020, na którym nie mogło zabraknąć istotnej dyskusji na temat szczepień ochronnych. Pandemia koronawirusa udowodniła, że choroby zakaźne nie zostały do końca wyeliminowane, a co gorsza mogą spowodować paraliż całego systemu ochrony zdrowia. Ratunek może być tylko jeden – szczepienia ochronne.
Real World Evidence – Rybka poza akwarium
Justyna Grzechocińska
Zasadniczo wiedza medyczna opiera się na badaniach klinicznych, ale to tylko część prawdy wobec skuteczności i bezpieczeństwa stosowania leku w określonym wskazaniu. Real World Evidence (RWE), w uproszczeniu, jest wiedzą odpowiadającą na pytanie, jak dane rzeczy działają w świecie rzeczywistym.