Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 43–51/2015
z 11 czerwca 2015 r.


>>> Wyszukiwarka leków refundowanych


Wymieranie zawodów medycznych

Maciej Biardzki

Istnieją całe grupy zawodów, które z racji przemian społecznych czy zmian technologicznych po prostu wymierają. Coraz trudniej znaleźć dobrego krawca czy szewca, nie mówiąc już np. o parasolnikach. W żaden sposób nie da się jednak racjonalnie wytłumaczyć, dlaczego takimi zawodami w Polsce miałyby być zawody lekarza i pielęgniarki.


Fot. Thinkstock

Sporo się ostatnio mówi i pisze o narastających niedoborach profesjonalnej kadry medycznej. W maju ogłoszono, że 50 proc. lekarzy specjalistów ma już ponad 50 lat. W trakcie trwającego ogólnopolskiego protestu pielęgniarek podkreśla się rosnący średni wiek pielęgniarek i gigantyczną lukę pokoleniową, która za parę lat spowoduje, że istniejące już w wielu miejscach niedobory kadrowe zamienią się w ogólnopolską katastrofę. Dane dotyczące stanu systemów opieki zdrowotnej w krajach OECD pokazują od lat, że już teraz mamy wskaźniki lekarzy i pielęgniarek – w przeliczeniu na 1000 mieszkańców – zdecydowanie niższe niż średnia. Nie wywołuje to jednak, poza narzekaniem, żadnych działań naprawczych.

Przyjdzie w końcu taki dzień, w którym się okaże, że pielęgniarek i lekarzy jest już tak mało, że płacąc im nawet kilkakrotnie więcej niż teraz, nie będziemy w stanie leczyć i pielęgnować wszystkich potrzebujących. Takie będzie następstwo ciągnących się od wielu lat zaniedbań.

Jaka jest przyczyna niedoboru lekarzy? Jest ich co najmniej kilka. Pierwszą jest znaczne zwiększenie zapotrzebowania na nich w związku z reformą systemu w 1999 roku. Wprowadzenie finansowania opartego na zasadzie fee for service, otwarcie systemu na nowych uczestników oraz możliwość zwiększenia kontraktów w szpitalach praktycznie tylko poprzez uruchamianie tzw. nowych produktów (oddziałów, poradni itp.), spowodowało wzrost liczby nowych podmiotów, zaś w istniejących wzrost liczby oddziałów i poradni. Swoje dołożyło ustawowe zablokowanie lekarzom rodzinnym, posiadającym własne praktyki, możliwości pracy u innych pracodawców oraz wprowadzenie licznych standardów, teoretycznie mających poprawić jakość opieki, ale praktycznie zwiększających wymagane zatrudnienie i pogłębiających niedobór pracowników.

Znaczny wpływ na liczbę lekarzy miała także zmiana sposobu kształcenia podyplomowego. Jeszcze nie tak dawno stażysta mógł samodzielnie przyjmować pacjentów. Lekarze bez specjalizacji mieli pełne prawo wykonywania zawodu. Obecnie stażysta i lekarz w pierwszych latach specjalizacji praktycznie nie mogą leczyć samodzielnie. Ma to oczywiście korzystny wpływ na jakość, ale pogłębia braki ludzkie.

Opisane wyżej wymogi spowodowały deficyt lekarzy z uwagi na niedostosowanie ich liczby do sztucznie wytworzonego zapotrzebowania. Jeżeli do tego doda się odejście wielu młodych lekarzy w latach 90. do firm farmaceutycznych, a także liczną emigrację, to dziura pokoleniowa już nie powinna budzić zdziwienia.

Jednocześnie nikt nie pomyślał, jak zapewnić napływ nowych lekarzy, odpowiednio do rosnących potrzeb. Nie zwiększono w sposób wystarczający miejsc na studiach stacjonarnych. Nie stworzono wystarczającej liczby miejsc rezydenckich. Zastanawiające jest, ilu lekarzy po ukończeniu rezydentury ma problemy ze zdaniem egzaminu specjalizacyjnego. Czy ich tak słabo kształcimy, czy też może korporacje sztucznie hamują napływ nowych specjalistów?

Z brakiem kadry lekarskiej, zwłaszcza wobec starzenia się społeczeństw i zwiększonego zapotrzebowania na profesjonalistów medycznych, borykają się bogate kraje. Z tego powodu otworzyły one szeroko drzwi dla wykształconych imigrantów. Korzystają z tego Polacy, podejmując pracę w innych krajach UE. Imigracja do Polski jest natomiast minimalna. Pierwszym powodem są marne warunki pracy i płacy, które powodują wyjazdy naszych lekarzy. Ale istnieje też drugi powód – maksymalne utrudnienia przy nostryfikacji dyplomów i uznawaniu kwalifikacji zawodowych. Sam w swojej firmie mam dwóch lekarzy, specjalistów zza wschodniej granicy, którzy obecnie odbywają staż podyplomowy (!), na dodatek bez żadnych świadczeń.

Jak widać, przyczyn braku lekarzy jest mnóstwo, na pewno nie wymieniłem wielu pozostałych. Jest to efektem wielu lat ślepoty władz publicznych, zaś teraz stajemy coraz bardziej wobec konieczności podejmowania działań wręcz kryzysowych. Wykształcenie nowych lekarzy to proces wieloletni, choć im szybciej zwiększymy liczbę studentów, tym lepiej. Do jednego miejsca na studia lekarskie aspiruje po kilkanaście i więcej osób, więc z naborem nie byłoby problemów. Może lepiej byłoby dla państwa finansować studia medyczne, zamiast miejsc na wielu innych kierunkach, które nie gwarantują pracy w przyszłości?

Bezwzględnie należy jednak „zderegulować” pracę lekarzy, która coraz mniej ma wspólnego z wykonywaniem wolnego zawodu, znieść chociażby czasowo część wymogów dotyczących standardu zatrudnienia i wykształcenia, ułatwić dostęp do naszego rynku pracy obcokrajowcom. Inaczej w przyszłości lekarze będą jedynie kroplą w morzu potrzeb, choć kroplą naszą i świetnie przygotowaną do wykonywania zawodu.

Sparafrazuję więc po raz kolejny Katona: wszelkie próby naprawy systemu bez zwiększenia jego finansowania i zwiększenia liczby profesjonalistów medycznych nie przyniosą oczekiwanych efektów.




Najpopularniejsze artykuły

Fenomenalne organoidy

Organoidy to samoorganizujące się wielokomórkowe struktury trójwymiarowe, które w warunkach in vitro odzwierciedlają budowę organów lub guzów nowotworowych in vivo. Żywe modele części lub całości narządów ludzkich w 3D, w skali od mikrometrów do milimetrów, wyhodowane z tzw. indukowanych pluripotentnych komórek macierzystych (ang. induced Pluripotent Stem Cells, iPSC) to nowe narzędzia badawcze w biologii i medycynie. Stanowią jedynie dostępny, niekontrowersyjny etycznie model wczesnego rozwoju organów człowieka o dużym potencjale do zastosowania klinicznego. Powstają w wielu laboratoriach na świecie, również w IMDiK PAN, gdzie badane są organoidy mózgu i nowotworowe. O twórcach i potencjale naukowym organoidów mówi prof. dr hab. n. med. Leonora Bużańska, kierownik Zakładu Bioinżynierii Komórek Macierzystych i dyrektor w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej w Warszawie im. Mirosława Mossakowskiego Polskiej Akademii Nauk (IMDiK PAN).

10 000 kroków dziennie? To mit!

Odkąd pamiętam, 10 000 kroków było złotym standardem chodzenia. To jest to, do czego powinniśmy dążyć każdego dnia, aby osiągnąć (rzekomo) optymalny poziom zdrowia. Stało się to domyślnym celem większości naszych monitorów kroków i (czasami nieosiągalną) linią mety naszych dni. I chociaż wszyscy wspólnie zdecydowaliśmy, że 10 000 to idealna dzienna liczba do osiągnięcia, to skąd się ona w ogóle wzięła? Kto zdecydował, że jest to liczba, do której powinniśmy dążyć? A co ważniejsze, czy jest to mit, czy naprawdę potrzebujemy 10 000 kroków dziennie, aby osiągnąć zdrowie i dobre samopoczucie?

Cukrzyca: technologia pozwala pacjentom zapomnieć o barierach

Przejście od leczenia cukrzycy typu pierwszego opartego na analizie danych historycznych i wielokrotnych wstrzyknięciach insuliny do zaawansowanych algorytmów automatycznego jej podawania na podstawie ciągłego monitorowania glukozy w czasie rzeczywistym jest spełnieniem marzeń o sztucznej trzustce. Pozwala chorym uniknąć powikłań cukrzycy i żyć pełnią życia.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

2024 rok: od A do Z

Czym ochrona zdrowia będzie żyć do końca roku? Kto i co wywrze na system ochrony zdrowia największy – pozytywny i negatywny – wpływ? Do pełnej prognozy potrzeba byłoby zapewne stu, jeśli nie więcej, haseł. Przedstawiamy więc wersję, z konieczności – i dla dobra Czytelnika – skróconą.

Demencja i choroba Alzheimera – jak się przygotować do opieki?

Demencja i choroba Alzheimera to schorzenia, które dotykają coraz większą liczbę seniorów, a opieka nad osobą cierpiącą na te choroby wymaga nie tylko ogromnej empatii, ale także odpowiednich przygotowań i wiedzy. Choroby te powodują zmiany w funkcjonowaniu mózgu, co przekłada się na stopniową utratę pamięci, umiejętności komunikacji, a także zdolności do samodzielnego funkcjonowania. Dla rodziny i bliskich opiekunów staje się to wielkim wyzwaniem, gdyż codzienność wymaga przystosowania się do zmieniających się potrzeb osoby z demencją. Jak skutecznie przygotować się do opieki nad seniorem i jakie działania podjąć, by zapewnić mu maksymalne wsparcie oraz godność?

Wygrać z sepsą

W Polsce wciąż nie ma powszechnej świadomości, co to jest sepsa. Brakuje jednolitych standardów jej diagnostyki i leczenia. Wiele do życzenia pozostawia dostęp do badań mikrobiologicznych, umożliwiających szybkie rozpoznnanie sespy i wdrożenie celowanej terapii. – Polska potrzebuje pilnie krajowego programu walki z sepsą. Jednym z jej kluczowych elementów powinien być elektroniczny rejestr, bo bez tego nie wiemy nawet, ile tak naprawdę osób w naszym kraju choruje i umiera na sepsę – alarmują specjaliści.

Jak cyfrowe bliźniaki wywrócą medycynę do góry nogami

Podobnie jak model pogody, który powstaje za pomocą komputerów o ogromnej mocy obliczeniowej, można generować prognozy zdrowotne dotyczące tego, jak organizm za-reaguje na chorobę lub leczenie, niezależnie od tego, czy jest to lek, implant, czy operacja. Ilość danych potrzebnych do stworzenia modelu zależy od tego, czy modelujemy funkcjonowanie całego ciała, wybranego organu czy podsystemu molekularnego. Jednym słowem – na jakie pytanie szukamy odpowiedzi.

Budowanie marki pracodawcy w ochronie zdrowia

Z Anną Macnar – dyrektorem generalnym HRM Institute, ekspertką w obszarze employer brandingu, kształtowania i optymalizacji środowiska pracy, budowania strategii i komunikacji marki oraz zarządzania talentami HR – rozmawia Katarzyna Cichosz.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Aż 9,3 tys. medyków ze Wschodu ma pracę dzięki uproszczonemu trybowi

Już ponad 3 lata działają przepisy upraszczające uzyskiwanie PWZ, a 2 lata – ułatwiające jeszcze bardziej zdobywanie pracy medykom z Ukrainy. Dzięki nim zatrudnienie miało znaleźć ponad 9,3 tys. członków personelu służby zdrowia, głównie lekarzy. Ich praca ratuje szpitale powiatowe przed zamykaniem całych oddziałów. Ale od 1 lipca mają przestać obowiązywać duże ułatwienia dla medyków z Ukrainy.

Kongres Zdrowia Seniorów 2024

Zdrowy, sprawny – jak najdłużej – senior, to kwestia interesu społecznego, narodowego – mówili eksperci podczas I Kongresu Zdrowia Seniorów, który odbył się 1 lutego w Warszawie.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.




bot