SZ nr 41–44/2003z 29 maja 2003 r.
Państwowa Komisja Wyborcza wyjaśnia
Kazimierz W. Czaplicki
Po ostatnim felietonie Marka Wójtowicza "R jak Referendum" (SZ nr 37-40), zawierającym liczne pytania i wątpliwości dyrektorów szpitali – PKR nadesłała nam poniższe wyjaśnienia.
Z upoważnienia Państwowej Komisji Wyborczej informuję o obowiązkach dyrektorów szpitali i zakładów pomocy społecznej związanych z referendum wyznaczonym przez Sejm RP na 8 czerwca 2003 r. i zarządzonym przeprowadzeniem głosowania w referendum w dniach 7 i 8 czerwca w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację Traktatu dotyczącego przystąpienia RP do Unii Europejskiej.
Zasady przeprowadzenia referendum określa ustawa z 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (Dz.U. Nr 57, poz. 507 i Nr 85, poz. 782). Zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy głosowanie przeprowadza się również w obwodach utworzonych w szpitalach i zakładach pomocy społecznej, do których stosuje się odpowiednio (ust. 2) przepisy ustawy z 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu i do Senatu RP (Dz. U. Nr 46, poz. 499 ze zm.). Przepisy Ordynacji wyborczej stosuje się także odpowiednio do spisów osób uprawnionych do udziału w referendum (art. 9 ust. 7 ustawy).
Najważniejszym obowiązkiem dyrektora szpitala lub zakładu pomocy społecznej jest udział w poprawnym sporządzeniu spisu osób uprawnionych do udziału w referendum przebywających w szpitalu lub zakładzie, w którym utworzono obwód głosowania.
Sposób sporządzania spisu tych osób określa rozporządzenie Ministra SWiA z 30 kwietnia 2003 r. (Dz. U. Nr 74, poz. 670). Zgodnie z § 6 tego rozporządzenia, dyrektor szpitala lub zakładu pomocy społecznej nie później niż na 10 dni przed dniem referendum, czyli do 29 maja 2003 r., doręcza właściwemu miejscowo urzędowi gminy wykaz osób, ale tylko tych, które w dniach głosowania będą przebywały w szpitalu lub zakładzie pomocy społecznej.
Wykaz sporządza się według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia w kolejności alfabetycznej nazwisk pacjentów lub pensjonariuszy, ponieważ w takim porządku urząd gminy sporządzi spis uprawnionych do udziału w referendum. Szczególnie w szpitalach ważne jest, aby wykaz był sporządzony w konsultacji z ordynatorami lub lekarzami prowadzącymi, którzy mają orientację, czy przewidywane leczenie szpitalne poszczególnych pacjentów obejmie także dni głosowania w referendum. Jest to istotne dlatego, że objęcie osoby wykazem, a w konsekwencji – spisem uprawnionych do udziału w referendum sporządzonym dla obwodu głosowania w szpitalu, spowoduje, że osoba ta zostanie skreślona ze spisu w miejscu jej stałego zamieszkania, a zatem nie będzie mogła głosować w swoim obwodzie.
Należy więc przestrzec przed mechanicznym umieszczaniem w omawianym wykazie wszystkich pacjentów i pensjonariuszy, którzy przebywają w szpitalu lub zakładzie w dniu sporządzania wykazu, gdyż może to prowadzić do pozbawienia niektórych osób prawa udziału w głosowaniu.
Jeżeli w szpitalu lub zakładzie pomocy społecznej znajduje się osoba, która kończy 18 lat w drugim dniu głosowania, to zgodnie z § 8 ust. 2 rozporządzenia należy ją umieścić na odrębnym arkuszu wykazu opatrzonym w prawym górnym rogu oznaczeniem "Do spisu dodatkowego". Osoba taka zostanie bowiem umieszczona w spisie dodatkowym i będzie mogła głosować dopiero 8 czerwca 2003 r.
Dyrektor szpitala lub zakładu pomocy społecznej, na podstawie § 6 ust. 3 rozporządzenia, obowiązany jest do powiadomienia osób objętych wykazem, że zostaną skreślone ze spisu w miejscu stałego zamieszkania i będą mogły głosować w referendum wyłącznie w obwodzie utworzonym w szpitalu lub zakładzie pomocy społecznej, a w innym obwodzie jedynie wówczas, jeżeli uzyskają na własny wniosek zaświadczenie o prawie do głosowania z urzędu gminy, na terenie której położony jest szpital lub zakład.
Jest to ważne zadanie, ponieważ bez tej informacji pacjenci objęci wykazem, którzy z różnych względów opuszczą szpital lub zakład do 5 czerwca 2003 r. (włącznie), będą mogli głosować w miejscu stałego zamieszkania lub w innym wybranym obwodzie tylko na podstawie wcześniej uzyskanego zaświadczenia o prawie do głosowania z urzędu gminy. Zaświadczenie o prawie do głosowania pacjent lub pensjonariusz może uzyskać osobiście w urzędzie gminy, na terenie której położony jest szpital lub zakład, albo przez osobę pisemnie upoważnioną. W upoważnieniu oprócz danych personalnych wnioskodawca powinien podać własny numer ewidencyjny PESEL oraz co najmniej nazwisko i imię oraz adres zamieszkania osoby upoważnionej.
Osoby, które opuszczą szpital lub zakład pomocy społecznej w dniu 6 czerwca 2003 r., czyli w przeddzień głosowania, kiedy urzędy gmin nie wydają już zaświadczeń o prawie do głosowania, będą mogły głosować w miejscu stałego zamieszkania, jeżeli swojej obwodowej komisji do spraw referendum okażą dowód osobisty oraz dowód wypisu ze szpitala lub zakładu.
Zgodnie z § 6 ust. 4 rozporządzenia dyrektor szpitala lub zakładu nie później niż na dwa dni przed dniem głosowania, czyli do 5 czerwca 2003 r., sporządza dodatkowy wykaz osób, które przybyły do szpitala lub zakładu po sporządzeniu wcześniej przekazanego wykazu i niezwłocznie (5 czerwca 2003 r.) doręcza ów dodatkowy wykaz osób urzędowi gminy. Na podstawie dodatkowego wykazu urząd gminy sporządzi dodatkowy spis osób uprawnionych do udziału w referendum, które będą mogły głosować w szpitalu lub zakładzie. Osoby, które przybędą do szpitala lub zakładu w dniach od 6 do 8 czerwca 2003 r. będą mogły głosować w utworzonym tam obwodzie pod warunkiem posiadania zaświadczenia o prawie do głosowania.
Inne zadania dyrektorów szpitali i zakładów pomocy społecznej dotyczą wykonania obowiązków ciążących na wójtach (burmistrzach, prezydentach miast), których wykonanie powinno się odbywać we współdziałaniu z dyrektorami. Dotyczy to:
– powołania przez wójta w skład obwodowej komisji do spraw referendum dla obwodu utworzonego w szpitalu lub zakładzie pomocy społecznej jednej osoby spośród pracowników szpitala lub zakładu (art. 13 ust. 2 pkt 2b ustawy); rozkład czasu pracy zawodowej takiej osoby kształtowany przez dyrektora powinien uwzględniać jej obowiązkowy udział w szkoleniu członków komisji oraz w przeprowadzeniu głosowania w referendum w dniach 7 i 8 czerwca 2003 r. i ustaleniu jego wyników,
– zapewnienia przez wójta obsługi i techniczno-materialnych warunków pracy obwodowej komisji do spraw referendum w szpitalu lub zakładzie pomocy społecznej; dotyczy to wydzielenia w szpitalu bądź zakładzie na potrzeby komisji zamykanego pomieszczenia, w którym przeprowadzone będzie głosowanie, zapewnienia jego wyposażenia, w tym w urnę i ewentualnie urnę pomocniczą, dostępu komisji obwodowej do telefonu, dozoru lokalu w czasie przerwy w głosowaniu od godz. 20.00 w dniu 7 czerwca 2003 r. do godz. 6.00 (lub późniejszej) w dniu 8 czerwca 2003 r., określenia sposobu i zapewnienia warunków dostarczenia protokołu komisji obwodowej komisarzowi wyborczemu bezpośrednio lub za pośrednictwem punktu zbiorczego odbioru protokołów przez osobę upoważnioną przez komisarza wyborczego.
Osobiste zainteresowanie się dyrektorów prawidłowym wykonaniem tych zadań powinno zapewnić, że głosowanie w referendum w obwodzie utworzonym w szpitalu lub domu pomocy społecznej będzie przeprowadzone sprawnie i zgodnie z prawem.
Sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej
Kazimierz W. Czaplicki