Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 96–100/2005
z 19 grudnia 2005 r.


>>> Wyszukiwarka leków refundowanych


Resuscytacja 2005

Marcin Kowalski

W listopadzie Europejska Rada Resuscytacji opublikowała, zapowiadane od wielu miesięcy, Wytyczne Postępowania Resuscytacyjnego 2005. Od czasu wydania poprzednich standardów w 2000 roku nauka dokonała istotnych postępów, zmieniło się znaczenie dowodów oraz metody badawcze w medycynie.


Nowe wytyczne są adresowane zarówno do osób niezwiązanych zawodowo z medycyną – przeszkolonych świadków zatrzymania krążenia, jak i do wszystkich pracowników służby zdrowia. Standardy mogą więc dotyczyć wielu milionów osób w Europie i na świecie. Pełna wersja dokumentu, licząca 186 stron, została opracowana przez naukowców z całego świata. Rekomendacje Europejskiej Rady Resuscytacji (ERC), zgodnie z obowiązującymi obecnie zasadami EBM, opracowano w oparciu o szczegółowy przegląd piśmiennictwa. Po dwuletnich pracach wielu zespołów problemowych, konsens został wypracowany podczas spotkania ILCOR (International Liaison Committee on Resuscitation) w Dallas w styczniu tego roku.

"Łańcuch przeżycia"

Kluczowe etapy pomocy ofierze nagłego zatrzymania krążenia (NZK) zostały opisane jako łańcuch zależności:

– wczesne rozpoznanie sytuacji zagrożenia życia i powiadomienie służb medycznych,
– wczesna resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO),
– wczesna defibrylacja i zaawansowane zabiegi ratujące życie,
– wczesna intensywna opieka poresuscytacyjna.

Nowe, łatwiejsze, czyli (prawie) zawsze 30:2

W porównaniu z poprzednimi wytycznymi z 2000 roku zdecydowano o zmianie częstości uciśnięć klatki piersiowej do oddechów ratowniczych z 15:2 na 30:2 stosowanych zarówno podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej dorosłych, jak i dzieci przez jednego ratownika (wyjątek pozostał jedynie w przypadku noworodków 3:1). Rozpoczęcie RKO ma nastąpić, gdy pacjent jest niereaktywny i nie oddycha normalnie, ucisk mostka w centralnej części – bez znajdowania odpowiedniego położenia metodą "łuku żebrowego". Wprowadzenie większej liczby uciśnięć w serii ma zmniejszyć ilość przerw, a co za tym idzie – zmniejszyć ilość spadków przepływu w krążeniu wieńcowym oraz zmniejszyć ryzyko hiperwentylacji. Natomiast ujednolicenie schematu ma ułatwić zapamiętanie zarówno profesjonalistom, jak i laikom.

Resuscytacja bez wentylacji

W przypadku braku możliwości wykonania lub niechęci ratownika do sztucznej wentylacji metodą "usta-usta", zaproponowano resuscytację opartą tylko na uciskaniu klatki piersiowej. Wykazano, że tego typu zabiegi u dorosłych przy NZK w mechanizmie bez pierwotnej asfiksji, przynoszą korzyści w porównaniu do braku jakiejkolwiek resuscytacji.

AED – automatyczny defibrylator

Coraz doskonalsze urządzenia tego typu umożliwiają użycie ich przez przeszkolonych ratowników niezawodowych, zanim przybędzie zespół przygotowany do udzielenia zaawansowanej pomocy medycznej. PAD, czyli program publicznego dostępu do defibrylatora zakłada, że powinien się on znajdować w miejscu, gdzie przewiduje się ponad jeden przypadek nagłego zatrzymania krążenia w ciągu dwóch lat.

Lecznicza hipotermia

Obecne wytyczne zalecają łagodną hipotermię jako środek zmniejszający uszkodzenia układu nerwowego po zatrzymaniu krążenia, do stosowania w warunkach oddziału intensywnej terapii.

Inne części dokumentu obejmują – poza Podstawowymi i Zaawansowanymi Zabiegami Ratującymi Życie – również postępowanie w zadławieniu, postępowanie poresuscytacyjne, w ostrym incydencie wieńcowym, w zatrzymaniu krążenia przy zaburzeniach elektrolitowych, tonięciu, zatruciu, zatorowości, urazach i in.

Wytyczne zostały opublikowane w czasopiśmie "Resuscitation" jako specjalny dodatek do wydania grudniowego 2005: www.elsevier.com/locate/resuscitation.

Na stronie internetowej Europejskiej Rady Resuscytacji dostępne jest nieodpłatnie pełne wydanie wytycznych w formie pliku pdf (www.erc.edu). Można też zakupić formę skróconą – kieszonkową.

Na stronie Polskiej Rady Resuscytacji wytyczne w języku polskim mają być dostępne po 15 grudnia br. (www.prc.krakow.pl).

GŁÓWNE ZMIANY W WYTYCZNYCH ERC

Podstawowe zabiegi ratujące życie – dorośli (BLS)

– decyzja o rozpoczęciu, jeśli pacjent jest niereaktywny i nie oddycha normalnie
– położenie rąk przy masażu pośrednim w centrum klatki piersiowej (bez poszukiwań brzegu żeber)
– każdy oddech ratowniczy ponad 1 s (a nie 2 s)
– stosunek uciśnięć klatki piersiowej do oddechów 30:2 u dorosłych (i u dzieci, jeśli ratownik pojedynczy)
– 30 uciśnięć u dorosłego natychmiast po rozpoznaniu NZK, omijając 2 początkowe oddechy ratownicze


Defibrylacja automatyczna (AED)

– publiczny dostęp do AED wszędzie, gdzie przewidywane jest ponad jedno NZK na dwa lata
– po jednej defibrylacji (min. 150 J – impuls dwufazowy lub 360 J jednofazowy), natychmiastowa RKO przez 2 min, bez przerw na analizę rytmu, poszukiwanie oznak życia


Zaawansowane zabiegi ratujące życie – dorośli (ALS)

– RKO przed defibrylacją: w przypadku niezauważonego, pozaszpitalnego NZK – resuscytacja przez 2 min przed defibrylacją
– natychmiastowa DEFIBRYLACJA w przypadku pozaszpitalnego NZK, do którego doszło w obecności ratownika zawodowego
– natychmiastowa DEFIBRYLACJA w przypadku wewnątrzszpitalnego NZK
– gdy migotanie komór/częstoskurcz komorowy bez tętna (VF/VT) – pojedyncza defibrylacja plus natychmiastowa RKO (30:2). Po 2 min ocena rytmu i kolejne wyładowanie (jeśli konieczne)
– energia dwufazowa początkowa: 150-200 J, a kolejne: 150-360 J
– energia jednofazowa: początkowa oraz kolejne – 360 J
– w przypadku niejasności w zapisie EKG co do zróżnicowania pomiędzy niskonapięciowym VF a asystolią – odstąpienie od defibrylacji, kontynuacja uciskania klatki piersiowej i wentylacji
– ADRENALINA: 1 mg i.v., gdy VF/VT utrzyma się po drugiej defibrylacji i potem powtarzana co 3-5 min, gdy przetrwałe VF/VT
– ADRENALINA: 1 mg i.v., gdy asystolia/aktywność elektryczna bez tętna i potem powtarzana co 3-5 min aż do powrotu krążenia spontanicznego
– AMIODARON 300 mg i.v., gdy przetrwałe VF/VT po trzech wyładowaniach, potem 150 mg, gdy VF/VT nawracające lub oporne i kontynuacja w postaci wlewu 900 mg/24 godz.
– LIDOKAINA, jeśli amiodaron niedostępny, 1 mg/kg m.c. (nie podawać po wcześniej użytym amiodaronie). Maksymalna dawka całkowita w pierwszej godzinie – 3 mg/kg
– rozważenie terapii trombolitycznej w przypadku NZK w prawdopodobnym mechanizmie zatoru tętnicy płucnej; TROMBOLIZA podczas RKO nie jest przeciwwskazana. Rozważyć przedłużenie RKO do 60-90 min, gdy podano trombolityk
– HIPOTERMIA terapeutyczna, u pacjenta po pozaszpitalnym zatrzymaniu krążenia w mechanizmie VF po powrocie spontanicznego krążenia (poprzez chłodzenie do 32-34 st. C na okres 12-24 godz.)


Podstawowe zabiegi ratujące życie – dzieci (PBLS)

– początkowo 5 oddechów ratowniczych, potem częstotliwość (uciśnięć do oddechów) 30:2, gdy ratownik pojedynczy
– przy dwóch lub większej liczbie ratowników zawodowych – 15:2 dla dzieci do okresu pokwitania
– niemowlę poniżej 1 roku życia: technika uciśnięć pozostaje ta sama – dwa palce w przypadku jednego ratownika oraz technika obejmująca klatkę piersiową dłońmi przy ucisku dwoma kciukami w przypadku dwóch lub więcej ratowników
– powyżej 1 roku: technika uciśnięć jedną lub dwoma rękami


Defibrylacja automatyczna (AED) – dzieci

– może być zastosowana z użyciem standardowego AED powyżej 1 roku życia. Urządzenia obniżające dostarczaną energię przy AED (atenuatory) do 50-75 J są zalecane u dzieci od 1. do 8. roku życia
– w przypadku braku atenuatora lub manualnego defibrylatora można zastosować standardowy AED dopuszczony do użytku u dzieci


Zadławienie ciałem obcym – dzieci

– przy niedrożności dróg oddechowych spowodowanej ciałem obcym u nieprzytomnego dziecka lub niemowlęcia – początkowo 5 oddechów ratowniczych i przy braku reakcji – kontynuacja uciśnięć klatki bez oceny krążenia


Zaawansowane zabiegi ratujące życie – dzieci (PALS)

– LMA (maska krtaniowa) jest akceptowana jako początkowe zabezpieczenie drożności dróg oddechowych przez ratownika zawodowego, doświadczonego w tej metodzie
– w warunkach szpitalnych – rurka intubacyjna dotchawicza z mankietem uszczelniającym może być użyta (poza noworodkami) w takich okolicznościach, jak: zmniejszona podatność płuc, duże opory w drogach oddechowych, duży przeciek powietrza na poziomie głośni. Ciśnienie w mankiecie uszczelniającym rurki intubacyjnej powinno być stale monitorowane i nie przekraczać 20 cm H20
– unikanie hiperwentylacji – ocena objętości oddechowej poprzez łagodne unoszenie klatki piersiowej
– DEFIBRYLACJA: przy użyciu manualnego defibrylatora – 4 J/kg m.c. (jedno- i dwufazowy) zarówno przy początkowym, jak i następnych wyładowaniach
– gdy migotanie komór/częstoskurcz komorowy bez tętna (VF/VT) – pojedyncza defibrylacja plus natychmiastowa CPR (15:2) przez 2 minuty, potem ocena rytmu i kolejna defibrylacja (jeśli konieczna)
– ADRENALINA 10 mcg/kg i.v., jeśli VF/VT przetrwałe po drugiej defibrylacji. Potem powtarzać co 3-5 min, jeśli nadal VF/VT
– asystolia/aktywność elektryczna bez tętna: ADRENALINA i.v. lub i.o. w dawce 10 mcg/ kg m.c. powtarzana co 3-5 min (Jeśli brak dostępu i.v./i.o., to adrenalina może być podawana do rurki dotchawiczej w dawce 100 mcg/kg m.c., do momentu uzyskania dostępu i.v./i.o.)
– KONTROLA TEMPERATURY CIAŁA: po skutecznej resuscytacji, zdecydowane zwalczanie gorączki. U dzieci w stanie śpiączki po przywróceniu spontanicznego krążenia – ochładzanie do głębokiej temperatury ciała 32-34 st. C na okres 12-24 godz. Potem stopniowe ogrzewanie z prędkością 0,25-0,5 st. C/godzinę.


Resuscytacja noworodka

– ochrona przed utratą ciepła – wcześniaki powinny być okrywane plastikową folią (poza twarzą) bez wcześniejszego osuszania i umieszczane pod promiennikiem ciepła
– wentylacja: wykonać kilka początkowych wdechów trwających 2-3 s dla rozprężenia płuc
– ADRENALINA: droga podania do rurki intubacyjnej nie jest polecana, jeśli nie ma wyboru, to dawka 100 mcg/kg m.c.
– odsysanie smółki z ust i nosa u noworodka przed urodzeniem klatki piersiowej nie jest polecane
– podczas resuscytacji w sali porodowej powinien być używany 100% tlen, ale niższe stężenia są dopuszczalne.



ŹRÓDŁO: ERC Guidlines for Resuscitation 2005.




Najpopularniejsze artykuły

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

10 000 kroków dziennie? To mit!

Odkąd pamiętam, 10 000 kroków było złotym standardem chodzenia. To jest to, do czego powinniśmy dążyć każdego dnia, aby osiągnąć (rzekomo) optymalny poziom zdrowia. Stało się to domyślnym celem większości naszych monitorów kroków i (czasami nieosiągalną) linią mety naszych dni. I chociaż wszyscy wspólnie zdecydowaliśmy, że 10 000 to idealna dzienna liczba do osiągnięcia, to skąd się ona w ogóle wzięła? Kto zdecydował, że jest to liczba, do której powinniśmy dążyć? A co ważniejsze, czy jest to mit, czy naprawdę potrzebujemy 10 000 kroków dziennie, aby osiągnąć zdrowie i dobre samopoczucie?

Cukrzyca: technologia pozwala pacjentom zapomnieć o barierach

Przejście od leczenia cukrzycy typu pierwszego opartego na analizie danych historycznych i wielokrotnych wstrzyknięciach insuliny do zaawansowanych algorytmów automatycznego jej podawania na podstawie ciągłego monitorowania glukozy w czasie rzeczywistym jest spełnieniem marzeń o sztucznej trzustce. Pozwala chorym uniknąć powikłań cukrzycy i żyć pełnią życia.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Czy NFZ może zbankrutować?

Formalnie absolutnie nie, publiczny płatnik zbankrutować nie może. Fundusz bez wątpienia znalazł się w poważnych kłopotach. Jest jednak jedna dobra wiadomość: nareszcie mówi się o tym otwarcie.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Soczewki dla astygmatyków – jak działają i jak je dopasować?

Astygmatyzm to jedna z najczęstszych wad wzroku, która może znacząco wpływać na jakość widzenia. Na szczęście nowoczesne rozwiązania optyczne, takie jak soczewki toryczne, pozwalają skutecznie korygować tę wadę. Jak działają soczewki dla astygmatyków i na co zwrócić uwagę podczas ich wyboru? Oto wszystko, co warto wiedzieć na ten temat.

Aż 9,3 tys. medyków ze Wschodu ma pracę dzięki uproszczonemu trybowi

Już ponad 3 lata działają przepisy upraszczające uzyskiwanie PWZ, a 2 lata – ułatwiające jeszcze bardziej zdobywanie pracy medykom z Ukrainy. Dzięki nim zatrudnienie miało znaleźć ponad 9,3 tys. członków personelu służby zdrowia, głównie lekarzy. Ich praca ratuje szpitale powiatowe przed zamykaniem całych oddziałów. Ale od 1 lipca mają przestać obowiązywać duże ułatwienia dla medyków z Ukrainy.

Jakie badania profilaktyczne są zalecane po 40. roku życia?

Po 40. roku życia wzrasta ryzyka wielu chorób przewlekłych. Badania profilaktyczne pozwalają wykryć wczesne symptomy chorób, które często rozwijają się bezobjawowo. Profilaktyka zdrowotna po 40. roku życia koncentruje się przede wszystkim na wykryciu chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów, cukrzycy oraz innych problemów zdrowotnych związanych ze starzeniem się organizmu.

Rzeczpospolita bezzębna

Polski trzylatek statystycznie ma aż trzy zepsute zęby. Sześciolatki mają próchnicę częściej niż ich rówieśnicy w Ugandzie i Wietnamie. Na fotelu dentystycznym ani razu w swoim życiu nie usiadł co dziesiąty siedmiolatek. Statystyki dotyczące starszych napawają grozą: 92 proc. nastolatków i 99 proc. dorosłych ma próchnicę. Przeciętny Polak idzie do dentysty wtedy, gdy nie jest w stanie wytrzymać bólu i jest mu już wszystko jedno, gdzie trafi.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.




bot