SZ nr 26–33/2015z 9 kwietnia 2015 r.
Świadczenia rehabilitacyjne: komu, kiedy, ile?
Magdalena Sobiak
Okres pobierania zasiłku chorobowego może okazać się niewystarczający, aby w pełni wrócić do zdrowia. W takiej sytuacji ubezpieczony może wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który wyczerpał prawo pobierania zasiłku chorobowego, ale nadal nie jest w stanie podjąć pracy z powodu choroby, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej niż przez 12 miesięcy.
Ważne! Okres zasiłkowy trwa nie dłużej niż 182 dni,
a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub przypada w okresie ciąży – nie dłużej niż 270 dni.
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym. Natomiast gdy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, wówczas świadczenie to przysługuje podlegającym ubezpieczeniu wypadkowemu. Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego wynosi 90 procent podstawy wymiaru zasiłku chorobowego – za pierwsze 90 dni jego pobierania oraz 75 procent podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres. Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, bądź trwa w okresie ciąży, wówczas otrzymamy świadczenie w wysokości 100 procent podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Prawa do świadczenia rehabilitacyjnego nie mają m.in.: uprawnieni do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego oraz korzystający z urlopu na poratowanie zdrowia
i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Ponadto świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, w okresie urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego, a także w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem sytuacji, w której prawo do świadczenia wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania. Świadczenie rehabilitacyjne za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (wypadkowego) nie przysługuje również w sytuacji, gdy osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową. Natomiast świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje w przypadku, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Wypłata świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia wypadkowego nie nastąpi również w przypadku, gdy ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Świadczenie rehabilitacyjne przyznawane jest na podstawie oświadczenia osoby ubiegającej się o świadczenie. Oświadczenie musi zostać złożone na druku NP-7 w oddziale Zakładu Ubezpieczeń Społecznych według miejsca zamieszkania. Oświadczenie wraz z kompletną dokumentacją (druk N-9 – zaświadczenie o stanie zdrowia wydawane przez lekarza prowadzącego leczenie, wywiad zawodowy z miejsca pracy) należy złożyć co najmniej na sześć tygodni przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku chorobowego, który może trwać 182 dni (lub 270 dni w przypadku gruźlicy).Jeśli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy ubezpieczonego będącego pracownikiem, wówczas do wniosku załączamy też protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy lub kartę wypadku przy pracy w razie niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy ubezpieczonego innego niż pracownik. Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana jest chorobą zawodową, dodatkowo należy dołączyć decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej wydaną przez inspektora sanitarnego. O stanie zdrowia ubezpieczonego uprawnionego do przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS i komisja lekarska ZUS. Na podstawie orzeczenia wydawana jest decyzja w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego. Kopię decyzji otrzymuje również płatnik składek realizujący wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego (zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych).
Jeżeli świadczenie wypłacane będzie przez ZUS, do wniosku niezbędne jest dołączenie zaświadczenia wystawionego przez płatnika składek na druku ZUS Z-3 – w przypadku pracownika, druku ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność albo druku ZUS Z-3a – w przypadku pozostałych osób. Wypłata świadczenia rehabilitacyjnego finansowana jest z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Ważne! Zaświadczenie płatnika składek nie jest konieczne, jeżeli było złożone w ZUS do ustalenia prawa do zasiłku chorobowego i nie zmieniły się okoliczności mające wpływ na wysokość i prawo do świadczenia.
Świadczenie rehabilitacyjne jest przyznawane po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, gdy ubezpieczony nadal jest niezdolny do pracy, a jego celem jest umożliwienie kontynuacji leczenia i regeneracji sił ubezpieczonego.