Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 51–66/2016
z 7 lipca 2016 r.


>>> Wyszukiwarka leków refundowanych


Nowatorskie spojrzenie na niewydolność serca

Marcin Wełnicki

Pod koniec maja bieżącego roku, na łamach „European Heart Journal” opublikowano nowe wytyczne dotyczące diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca. Dokument ten zawiera szereg bardzo istotnych informacji. Warto również podkreślić, że wśród autorów jest wiele polskich nazwisk, a przewodniczącym grupy roboczej tworzącej omawiany dokument jest prof. Piotr Ponikowski, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Z poruszanych w nowych wytycznych kwestii warto przede wszystkim wspomnieć o zmodyfikowanej definicji niewydolności serca oraz nowatorskim podejściu do etiologii tego schorzenia. Definicja niewydolności serca dotychczas była kwestią bardzo kłopotliwą. W ciągu ostatnich 2–3 dekad funkcjonowało równolegle przynajmniej kilka definicji tego problemu, co utrudniało porównywanie wyników badań klinicznych. Dyskusyjna przez wiele lat była również kwestia granicznej dla niewydolności skurczowej wartości frakcji wyrzutowej lewej komory. Najnowszy dokument European Society of Cardiology (ESC) proponuje chyba najbardziej syntetyczną definicję niewydolności serca z wszystkich funkcjonujących dotychczas. Według nowych wytycznych niewydolność serca (HF – heart failure) należy postrzegać w kategoriach zespołu klinicznego, w przebiegu którego występują:

• typowe dolegliwości (takie jak: duszność, obniżona tolerancja wysiłku, obrzęki kończyn dolnych) i/lub

• typowe objawy (takie jak: przepełnienie żył szyjnych, obrzęki obwodowe, trzeszczenia nad polami płucnymi),
których przyczyną jest strukturalne lub funkcjonalne uszkodzenie serca.

Możliwe jest oczywiście, że jednocześnie dochodzi do uszkodzenia serca w obu tych mechanizmach. Ostatecznie jednak efekt jest wspólny – dochodzi do redukcji rzutu serca (CO – cardiac output) i/lub wzrostu ciśnień wewnątrz jam serca. Warto podkreślić, iż te nieprawidłowości nie muszą być obserwowane w spoczynku – mogą być związane tylko z wysiłkiem. Kolejny nowatorski element definicji niewydolności serca to podejście do kwestii frakcji wyrzutowej lewej komory (LVEF – left ventricular ejection fraction). Przede wszystkim jasno podkreślono, że obniżenie LVEF nie jest warunkiem sine qua non rozpoznania niewydolności serca. Zaproponowano natomiast trzy przedziały wartości frakcji:

• w przypadku LVEF <40 proc. należy rozpoznawać niewydolność serca z obniżoną frakcją wyrzutową (HFrEF – heart failure with reduced ejection fraction),

• w przypadku LVEF w przedziale 40–49 proc., w określonych sytuacjach, można rozpoznać niewydolność serca z pośrednią frakcją wyrzutową (HFmrEF – heart failure with mid-range ejection fraction),

• wreszcie w przypadku LVEF >50 proc. rozpoznajemy niewydolność serca z zachowaną frakcją wyrzutową (HFpEF – heart failure with preserved ejection fraction).


W przypadku LVEF >40 proc. należy zachować szczególną ostrożność w interpretacji objawów oraz zgłaszanych przez pacjenta dolegliwości. Duszność, obniżenie tolerancji wysiłku czy obrzęki są oczywiście typowe dla niewydolności serca, występują jednak również w przebiegu przewlekłych chorób płuc, chorób nerek czy u pacjentów ze znaczną otyłością. Konieczne jest więc potwierdzenie uszkodzenia serca w możliwie obiektywny sposób. Podstawowym narzędziem jest w tym wypadku oczywiście badanie ECHO: istotne strukturalne uszkodzenie serca (przerost lewej komory serca lub powiększenie wymiarów lewego przedsionka) lub dysfunkcja rozkurczowa lewej komory, upoważnia do rozpoznania niewydolności serca. Bardzo przydatne jest również oznaczenie stężenia peptydów natriuretycznych – stężenie BNP >35 pg/ml i/lub NT-proBNP >125 pg/mL (BNP – B-type Natriuretic Peptide, NT-proBNP – N-terminal pro-B-type Natriuretic Peptide) przemawia za rozpoznaniem niewydolności serca. Obok definicji również etiologia niewydolności serca była w ostatnich latach tematem licznych badań i dyskusji. Powszechnie uważa się, że podstawowymi przyczynami tego zespołu klinicznego pozostają choroba niedokrwienna serca i nadciśnienie tętnicze. Aktualne standardy proponują jednak zupełnie inne spojrzenie na etologię HF, skoncentrowane nie na konkretnych jednostkach chorobowych, których powikłaniem może być HF, ale na patofizjologii całego zjawiska. W związku z powyższym należy przyjąć, iż HF rozwija się:

• w przebiegu uszkodzenia miokardium (np. wtórnego do choroby wieńcowej, czynników metabolicznych czy toksycznych),

• wtórnie do przeciążenia objętościowego lub ciśnieniowego (jak to ma miejsce w przebiegu nadciśnienia tętniczego, wad zastawkowych czy niewydolności nerek),

• w przebiegu zaburzeń rytmu serca (zarówno tachyarytmii jak i bradyarytmii).

Poprzez koncentrację na patofizjologii niewydolności serca autorzy wytycznych zwracają uwagę na złożony charakter omawianego zespołu klinicznego. W tej grupie chorych nadciśnienie tętnicze, cukrzyca i choroba niedokrwienna serca często współistnieją. Niewydolność serca jest więc najczęściej wypadkową efektów różnych chorób, a zrozumienie rządzących nimi mechanizmów zwiększa szansę na trafną diagnozę i skuteczne leczenie.




Oprac. na podst.:
P. Ponikowski, A.A. Voors, S.D. Anker et al., 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. The Task Force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure of the European Society of Cardiology (ESC). Developed with the special contribution of the Heart Failure Association (HFA) of the ESC, „European Heart Journal” doi:10.1093/eurheartj/ehw128 (downloaded at 21.05.2016).




Najpopularniejsze artykuły

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Czy NFZ może zbankrutować?

Formalnie absolutnie nie, publiczny płatnik zbankrutować nie może. Fundusz bez wątpienia znalazł się w poważnych kłopotach. Jest jednak jedna dobra wiadomość: nareszcie mówi się o tym otwarcie.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Leki przeciwpsychotyczne – ryzyko dla pacjentów z demencją

Obecne zastrzeżenia dotyczące leczenia behawioralnych i psychologicznych objawów demencji za pomocą leków przeciwpsychotycznych opierają się na dowodach zwiększonego ryzyka udaru mózgu i zgonu. Dowody dotyczące innych niekorzystnych skutków są mniej jednoznaczne lub bardziej ograniczone wśród osób z demencją. Pomimo obaw dotyczących bezpieczeństwa, leki przeciwpsychotyczne są nadal często przepisywane w celu leczenia behawioralnych i psychologicznych objawów demencji.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Osteotomia okołopanewkowa sposobem Ganza zamiast endoprotezy

Dysplazja biodra to najczęstsza wada wrodzona narządu ruchu. W Polsce na sto urodzonych dzieci ma ją czworo. W Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym pod kierownictwem dr. Jarosława Felusia przeprowadzane są operacje, które likwidują ból i kupują pacjentom z tą wadą czas, odsuwając konieczność wymiany stawu biodrowego na endoprotezę.

Lecytyna sojowa – wszechstronne właściwości i zastosowanie w zdrowiu

Lecytyna sojowa to substancja o szerokim spektrum działania, która od lat znajduje zastosowanie zarówno w medycynie, jak i przemyśle spożywczym. Ten niezwykły związek należący do grupy fosfolipidów pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, będąc podstawowym budulcem błon komórkowych.

Pranie i pielęgnacja odzieży medycznej – najważniejsze wskazówki

Pranie fartuchów lekarskich i wszelakiej odzieży medycznej to nie tylko kwestia estetyki na co dzień i profesjonalnego wyglądu. Tutaj przede wszystkim znaczenie mają względy higieniczne. W niektórych placówkach obowiązek regularnego prania odzieży medycznej personelu leży po stronie pracodawcy, w innych z kolei pracownicy muszą zadbać o to sami. Przed wami najważniejsze informacje dotyczące skutecznego czyszczenia ubrań medycznych, środków czystości, a także przepisów z tym związanych.

Wielka woda 2024

W chwili kiedy zamykamy ten numer kwartalnika, południowo-zachodnią Polskę zalewa wielka woda. Powódź porównywalna do tej z 1997 roku, nazywanej powodzią tysiąclecia, niszczy, czasem bezpowrotnie, wszystko, co napotka po drodze

W jakich specjalizacjach brakuje lekarzy? Do jakiego lekarza najtrudniej się dostać?

Problem z dostaniem się do lekarza to dla pacjentów codzienność. Największe kolejki notuje się do specjalistów przyjmujących w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, ale w wielu województwach również na prywatne wizyty trzeba czekać kilka tygodni. Sprawdź, jakich specjalizacji poszukują pracodawcy!




bot