Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 1–8/2011
z 24 stycznia 2011 r.
>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Bankowanie – cd.

Jakub Baran, Dariusz Boruczkowski

W nr. 93–100 „Służby Zdrowia” z 13 grudnia 2010 r. ukazał się artykuł "Pępowinowy marketing" Haliny Pilonis. Publikacja niepochlebnie odnosi się do pozytywnej opinii wydanej przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne w sprawie pobierania i deponowania komórek macierzystych krwi pępowinowej, w niekorzystnym świetle przedstawia też rodzinne banki komórek macierzystych – w tym Polski Bank Komórek Macierzystych SA (PBKM). Materiał opiera się tylko na argumentach i opinii jednej osoby: konsultanta krajowego ds. hematologii, prof. Wiesława Wiktora Jędrzejczaka. Jednostronne podejście autorki spowodowało, że w tekście pojawiło się wiele nieścisłości, a nawet nieprawdziwe informacje.

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne wykazało odpowiedzialną postawę wydając pozytywną opinię o pobieraniu krwi pępowinowej i deponowaniu komórek macierzystych w wyspecjalizowanych bankach. Grupa ekspertów PTG zwróciła też uwagę na potrzebę rzetelnego informowania kobiet ciężarnych przez ginekologów o możliwości zdeponowania krwi pępowinowej.

Opinia PTG nie dotyczy wyłącznie banków komercyjnych, ani deponowania krwi pępowinowej wyłącznie do przeszczepień autologicznych, jak zasugerowano w tekście. Polski Bank Komórek Macierzystych przechowuje krew pępowinową na potrzeby rodziny, a nie jednego dziecka – tym samym krytyka opinii i banków jest nieuprawniona.

Nieprawdziwe informacje w tekście dotyczą m.in.:

Liczby wykonywanych przeszczepień. Według informacji przedstawionych w listopadzie 2010 r. na Światowym Kongresie Komórek Macierzystych w Marsylii (Worid Cord Blood Congress), do połowy 2010 r. na świecie przeszczepiono ponad 21 tys. razy komórki macierzyste z krwi pępowinowej. W 2009 r. w USA po raz pierwszy liczba przeszczepień komórek macierzystych z krwi pępowinowej była wyższa niż przeszczepień pochodzących ze szpiku kostnego. W Polsce nadal przeważają przeszczepienia komórek macierzystych ze szpiku i krwi obwodowej. Przeszczepień komórek macierzystych z krwi pępowinowej wykonano kilkanaście, z czego do 4 wykorzystano krew przechowywaną w PBKM wydłużając życie, polepszając jego komfort lub je ratując. Niska liczba przeszczepień w Polsce jest spowodowana niewielką ilością zdeponowanej krwi w bankach.

Roli krwi pępowinowej jako źródła komórek macierzystych. Światowe organizacje medyczne zajmujące się wyznaczaniem standardów w transplantologii (np. European Group for Blood and Marrow Transplantation) nie kwestionują pozycji krwi pępowinowej, która jest jednym z 3 uznanych źródeł komórek macierzystych, a nie jak napisano w artykule „krew (...) ratuje życie chorym, dla których nie można znaleźć dawców szpiku”.

Wykorzystania komórek macierzystych z krwi pępowinowej w odbudowie tkanek. Wbrew temu, co zasugerowano w tekście („nie są to nawet badania kliniczne”, „wyniki (...) nie zostały udokumentowane w czasopismach naukowych”), prowadzone są liczne badania kliniczne1 nad znalezieniem nowych, terapeutycznych zastosowań komórek macierzystych z krwi pępowinowej, a w czasopismach naukowych dokumentowane są wyniki wykonanych autologicznych przeszczepień krwi pępowinowej. Takie publikacje pojawiły się także w odniesieniu do polskich autologicznych przeszczepień z wykorzystaniem komórek macierzystych przechowywanych w PBKM.

Wykorzystania komórek macierzystych w przeszczepieniach autologicznych. Nie wiadomo, dlaczego autorka uważa, że przeszczepienia allogeniczne przynoszą lepsze efekty terapeutyczne. Jak podają europejskie oraz polskie statystyki, przeszczepienia własnych komórek (autologiczne) stanowią ok. 60% wszystkich przeszczepień, są więc rutynowym postępowaniem klinicznym.

Prawdopodobieństwa użycia komórek macierzystych. W artykule przytoczono prawdopodobieństwo zachorowania dziecka na białaczkę (1 do 10 tys.), które ma oznaczać, że tylko 1 na 10 tys. rodziców deponujących krew pępowinową z niej skorzysta. Nie jest ono właściwe do określenia prawdopodobieństwa wykorzystania komórek macierzystych. Oszacowanie go jest bardzo trudne, ponieważ należy wziąć pod uwagę m.in. prawdopodobieństwo wystąpienia wszystkich chorób (nie tylko białaczki), które można leczyć komórkami macierzystymi u dziecka i jego rodziny w trakcie ich życia, prawdopodobieństwo zgodności pomiędzy krwią dawcy a biorcy, a także ilość zgromadzonej krwi. Ostatnie opublikowane badania5 z 2008 r. mówią o prawdopodobieństwie zostania biorcą przeszczepienia w trakcie trwania całego życia na poziomie pomiędzy 1 na 400 a 1 na 100. PBKM, mając ponad 18 tys. klientów, przekazał krew do 4 przeszczepień, a w kilku przypadkach do przeszczepienia nie doszło ze względu na brak zgodności pomiędzy dawcą a biorcą. Toczą się w PBKM przygotowania do kolejnych przeszczepień w 2011 r.

Działalności banków. W artykule opublikowano również nieprawdziwą informację o działalności w Polsce 8 komercyjnych banków krwi pępowinowej, gdy według danych Krajowego Centrum Bankowania Tkanek i Komórek oficjalnie działa ich 6. Nieznany jest status banku utworzonego z inicjatywy prof. W. W. Jędrzejczaka przy SPCSK w Warszawie, komercyjnie świadczącego usługę rodzinnego deponowania komórek macierzystych.

Nadużyciem godzącym w dobre imię PBKM są sformułowania: „to tylko marketing”, „na każdej książeczce zdrowia ciężarnej jest reklama banku krwi pępowinowej”, „marketing (...) strasząc przyszłych rodziców umożliwia znalezienie rozwiązania”.

Nieprawdziwe informacje powodują, że wielu rodziców może zrezygnować z szansy, jaką daje im pobranie komórek macierzystych podczas porodu. To niebezpieczne zwłaszcza dla rodzin, którym pobranie komórek jest bezwzględnie zalecane, np. w przypadkach występowania w rodzinie chorób, które są standardowo leczone z użyciem komórek macierzystych.

Podawanie w wątpliwość sensu działalności banków i kwestionowanie odpowiedzialnej, zapobiegawczej postawy naszych klientów, uważamy za krzywdzące i niesprawiedliwe.

Jakub Baran, Prezes Zarządu PBKM SA, dr n. med. Dariusz Boruczkowski, spec. chorób dzieci i transplantologii klinicznej, z-ca Dyrektora Medycznego PBKM SA


1. W USA i Europie toczy się aktualnie co najmniej kilka badań klinicznych z zastosowaniem komórek macierzystych w leczeniu mózgowego porażenia dziecięcego i cukrzycy (www.clinicaltrials.gov).
2. Czasopisma naukowe, w których opublikowano artykuły dotyczące wyników autologicznych przeszczepień: Transfusion doi: 10.1111/j. l537-2995.2010.02720.x i Diabetes Care, 2009 (32): 2041-2046.
3. Jóźwiak i wsp. Celi Medianę, Part Bof Cell Transplantation, 2010 (Vol. l), pp. 71-80.
4. Raport European Group for Bone Marrow Transplantation (EBMT) oraz Hołowiecki J. Wskazania do przeszczepiania komórek krwiotwórczych. Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej, 2008 (li): 658-663.
5. Nietffeld O. i wsp. Biol. Blood Marrow Transplant. 2008 (14): 316-32


Zobacz też: odpowiedź prof. Wiesława W. Jędrzejczaka.




Najpopularniejsze artykuły

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

W jakich specjalizacjach brakuje lekarzy? Do jakiego lekarza najtrudniej się dostać?

Problem z dostaniem się do lekarza to dla pacjentów codzienność. Największe kolejki notuje się do specjalistów przyjmujących w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, ale w wielu województwach również na prywatne wizyty trzeba czekać kilka tygodni. Sprawdź, jakich specjalizacji poszukują pracodawcy!

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Aborcja: Czego jeszcze brakuje, by lekarze przestali się bać?

Lekarze nie powinni się bać, że za wykonanie aborcji może grozić im odpowiedzialność karna, a pacjentkom trzeba zapewnić realny dostęp do świadczeń. Wytyczne ministra zdrowia oraz Prokuratora Generalnego to krok w dobrym kierunku, ale nadal potrzebna jest przede wszystkim regulacja rangi ustawowej – głosi przyjęte na początku września stanowisko Naczelnej Rady Lekarskiej.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

10 000 kroków dziennie? To mit!

Odkąd pamiętam, 10 000 kroków było złotym standardem chodzenia. To jest to, do czego powinniśmy dążyć każdego dnia, aby osiągnąć (rzekomo) optymalny poziom zdrowia. Stało się to domyślnym celem większości naszych monitorów kroków i (czasami nieosiągalną) linią mety naszych dni. I chociaż wszyscy wspólnie zdecydowaliśmy, że 10 000 to idealna dzienna liczba do osiągnięcia, to skąd się ona w ogóle wzięła? Kto zdecydował, że jest to liczba, do której powinniśmy dążyć? A co ważniejsze, czy jest to mit, czy naprawdę potrzebujemy 10 000 kroków dziennie, aby osiągnąć zdrowie i dobre samopoczucie?

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Leki przeciwpsychotyczne – ryzyko dla pacjentów z demencją

Obecne zastrzeżenia dotyczące leczenia behawioralnych i psychologicznych objawów demencji za pomocą leków przeciwpsychotycznych opierają się na dowodach zwiększonego ryzyka udaru mózgu i zgonu. Dowody dotyczące innych niekorzystnych skutków są mniej jednoznaczne lub bardziej ograniczone wśród osób z demencją. Pomimo obaw dotyczących bezpieczeństwa, leki przeciwpsychotyczne są nadal często przepisywane w celu leczenia behawioralnych i psychologicznych objawów demencji.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Lecytyna sojowa – wszechstronne właściwości i zastosowanie w zdrowiu

Lecytyna sojowa to substancja o szerokim spektrum działania, która od lat znajduje zastosowanie zarówno w medycynie, jak i przemyśle spożywczym. Ten niezwykły związek należący do grupy fosfolipidów pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, będąc podstawowym budulcem błon komórkowych.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Osteotomia okołopanewkowa sposobem Ganza zamiast endoprotezy

Dysplazja biodra to najczęstsza wada wrodzona narządu ruchu. W Polsce na sto urodzonych dzieci ma ją czworo. W Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym pod kierownictwem dr. Jarosława Felusia przeprowadzane są operacje, które likwidują ból i kupują pacjentom z tą wadą czas, odsuwając konieczność wymiany stawu biodrowego na endoprotezę.

Wczesny hormonozależny rak piersi – szanse rosną

Wczesny hormonozależny rak piersi u ponad 30% pacjentów daje wznowę nawet po bardzo wielu latach. Na szczęście w kwietniu 2022 roku pojawiły się nowe leki, a więc i nowe możliwości leczenia tego typu nowotworu. Leki te ograniczają ryzyko nawrotu choroby.



bot