Chirurdzy kontra rak

Halina Pilonis

O tym, czym różni się chirurg od Pana Boga oraz dlaczego winę za złe wyniki leczenia raka w Polsce ponoszą także lekarze tej specjalności mówi prof. Adam Dziki, kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, współwłaściciel szpitala powiatowego w Brzezinach, twórca Centrum Leczenia Chorób Jelita Grubego.

Halina Pilonis: Na jednej z konferencji powiedział Pan, że jeśli pacjent, u którego zdiagnozowano raka jelita grubego trafi do złego chirurga, to najlepsze leki mu nie pomogą. Czy polski system kształcenia specjalizacyjnego produkuje dobrych chirurgów onkologicznych?

Adam Dziki: Poza nowotworami krwi i układu chłonnego wszystkie inne nowotwory powinno się leczyć przede wszystkim chirurgicznie. Chemioterapia poprawia wynik leczenia o kilka procent, ale podstawą terapii jest chirurgia. Jednak nasz system kształcenia nie przygotowuje dobrze do tego zawodu. I dlatego jesteśmy w ogonie Europy pod względem wyników leczenia raka. W Polsce zapadalność na nowotwory wcale nie jest większa niż w innych krajach. Również nie do końca prawdą jest, że przegrywamy walkę z tą chorobą jedynie dlatego, że wykrywamy ją zbyt późno. Porównanie wyników leczenia nowotworów w tym samym stadium zaawansowania pokazuje, że też wypadamy gorzej na tle krajów zachodniej Europy. Powodem jest złe kształcenie chirurgów. To są pozostałości po epoce komunizmu, że lekarze w Polsce specjalizują się w chirurgii onkologicznej próbującej leczyć wszystkie nowotwory. Nie można być omnibusem, który doskonale zoperuje raka mózgu, płuca, jelita i nerki. Na całym cywilizowanym świecie lekarze specjalizują się w chirurgii poszczególnych narządów. Tylko wtedy mogą być dobrzy w tym, co robią.

H.P.: Organizacja leczenia nowotworów w Polsce też nie sprzyja sukcesom chirurgii onkologicznej. Zabiegi w tym zakresie wciąż wykonuje się nie tylko w specjalistycznych ośrodkach.

A.D.: Powiem nieco kolokwialnie: nie każdy nowotwór można zoperować w każdej wsi. Jeśli jakiś mały szpital wykonał w ciągu roku trzy operacje raka odbytnicy, to nie mogły się one udać. Bo przy takiej liczbie zabiegów, jakie doświadczenie może mieć lekarz? To też przekłada się na nasze wyniki leczenia nowotworów. Wiadomo, że pieniędzy nagle nie przybędzie i nie powstaną nowe ośrodki onkologiczne, ale oddziały chirurgii w mniejszych szpitalach mogłyby specjalizować się w poszczególnych nowotworach. NFZ powinien płacić oddziałom za operacje danych nowotworów tylko pod warunkiem że zrobią ich na przykład więcej niż 100 w roku. Jeśli mniej, nie dostaną pieniędzy za żadną. Zmusi to dyrektorów szpitali do podjęcia strategicznej decyzji, że placówka nie będzie operować nowotworów, w których nie ma doświadczenia.

H.P.: Mówi Pan o swoich kolegach po fachu, że czasami od Pana Boga różnią się tylko tym, że Bóg nie chce być chirurgiem. Dlaczego?

A.D.: Większość chirurgów nie chce poddawać kontroli efektów swojej pracy. Poza tym jakością nie jest zainteresowane ani Ministerstwo Zdrowia, ani NFZ. Narodowy Fundusz Zdrowia płaci za procedury medyczne niezależnie od ich efektów, a przecież wskaźniki przeżyć czy powikłań to podstawowe czynniki określające skuteczność leczenia. NFZ sprawdza jedynie, czy stempla w karcie DILO nie postawiono dwa dni później. Tymczasem nie można tak samo wyceniać pracy oddziałów chirurgii, które mają 20 proc. śmiertelności, dużo powikłań i operacji powtórnych naprawiających popełnione wcześniej błędy i takich ze śmiertelnością, powikłaniami oraz koniecznością reoperacji na poziomie dosłownie kilku procent. Tak się jednak dzieje. W dodatku nasz system nie motywuje lekarzy do doszkalania się. Niby samorząd lekarski monitoruje szkolenia lekarzy. Ale jeśli nie uzbiera się odpowiedniej liczby punktów edukacyjnych, nic w zasadzie się nie stanie. Tymczasem nawet w Indiach można stracić prawo wykonywania zawodu, jeśli nie weźmie się udziału w odpowiedniej liczbie szkoleń. Uważam, że wszyscy powinniśmy poddawać się audytowi. To zwiększy szansę naszych chorych na wyleczenie.

H.P.: Jest Pan twórcą Centrum Leczenia Chorób Jelita Grubego w szpitalu powiatowym w Brzezinach. Czy udało się Panu wdrożyć tam optymalny model leczenia tego raka? Ile to kosztuje? Czy wycena procedur przez NFZ jest wystarczająca?

A.D.: W zeszłym roku zoperowaliśmy 450 chorych z rakiem jelita grubego. W tym roku już ponad 100. Mamy bardzo dobre wyniki, jeśli chodzi o liczbę powikłań czy konieczność reoperacji. Ale za tym nie idą żadne dodatkowe pieniądze. A przecież skuteczne leczenie chorób jelit, na które cierpi coraz więcej osób, jest możliwe tylko w wyspecjalizowanych placówkach medycznych, co potwierdzają osiąganymi wynikami podobne ośrodki działające za granicą. Dlatego zabiegamy w NFZ o zmianę wyceny naszych procedur. Przecież nawet ryzyko powikłań jest inne, w zależności od tego, czy operuje się przepukliny czy raka jelita. Na całym świecie chirurgia jest dla szpitala dochodowa, a u nas deficytowa. Najgorzej wyceniana jest płaca lekarza. Szwy, staplery czy aparatura kosztują w Polsce tyle samo co za granicą, ale praca lekarza wyceniona jest kilkukrotnie niżej. Tymczasem gdybyśmy mieli więcej pieniędzy, kupilibyśmy rezonans i mogli robić więcej operacji laparoskopowych. Na razie do laparoskopii dokładamy.

H.P.: W 2014 r. Profesor Adam Dziki Sp. z o.o. stała się współwłaścicielem powiatowego szpitala w Brzezinach. Był to pierwszy publiczny szpital, którego współwłaścicielem stał się znany lekarz. Czy z perspektywy czterech lat może Pan powiedzieć, że była to dobra inwestycja?

A.D.: Trudno nazwać to tylko moją inwestycją, ponieważ udziałowcami jest kilka podmiotów, między innymi spółka giełdowa Pelion i powiat brzeziński. Szpital zyskał na tym partnerstwie publiczno-prywatnym. Placówka zmieniła się na lepsze, przeszła gruntowny remont. W efekcie chce się tam leczyć bardzo wielu chorych. Kontrakt był wykonywany na poziomie 250%, a nawet 300%. Jednak za nadwykonania NFZ nie chciał płacić. W konsekwencji wiele operacji wykonano za darmo. Teraz jesteśmy w sieci i będziemy mieli finansowanie ryczałtowe.

H.P.: Jak Pan ocenia reformę szpitali ministra Konstantego Radziwiłła?

A.D.: W przypadku naszego szpitala jeszcze za wcześnie na ocenę. Ale w tym, co mówił minister było wiele sprzeczności. Jego opinie, że prywatny szpital nie powinien mieć kontraktu z NFZ i że w ogóle taka placówka nie może zarabiać, nijak się miały do jego wizji podstawowej opieki zdrowotnej, która jest prywatna i zarabia.

H.P.: Czy popierał Pan protest rezydentów?

A.D.: Uważam, że nasz system ochrony zdrowia jest niedofinansowany i że lekarze powinni zarabiać więcej. Ale żeby wykonać wszystkie procedury przewidziane w ramach specjalizacji nie wystarczy pracować 48 godzin w tygodniu. Niestety, wtedy specjalizacja trwałaby 15 lat. W tym zawodzie pracuje się nieco więcej. Dlatego trzeba lubić to, co się robi. Bo tu nie chodzi tylko o pieniądze.

Najpopularniejsze artykuły