Dzień wyzwolenia

Małgorzata Solecka

Bywają politycy sympatyczni, bywają nieprzystępni. Jednych się lubi, innych omija wzrokiem. Są tacy, których słucha się z przyjemnością, inni mówią tak, jakby ich językiem ojczystym był perski. Niektórzy są mądrzy, większość niestety trudno za takich uznać. Zdarzają się wśród nich barwne osobowości i żelazne charaktery, budzące żywiołowe emocje. Albo się za takimi przepada, albo się ich nie znosi.


Były minister zdrowia stanowił klasę samą dla siebie. Budził zdecydowane emocje. Zdecydowanie negatywne. Wyłącznie zdecydowanie negatywne.

Mariusz Łapiński urzędował 434 dni. O 434 za długo. Był złym, niekompetentnym ministrem. Ale tym nie da się wytłumaczyć ani żywiołowej niechęci, jaką budził, ani eksplozji radości, którą wywołała jego dymisja. W końcu nie on pierwszy wykazywał się brakiem kompetencji i z pewnością – niestety – nie ostatni.

Więc choć podstawą oceny każdego ministra powinny być sprawy merytoryczne, fenomenu wyjątkowo złej prasy Łapińskiego nie da się wytłumaczyć bez sięgnięcia do sfery emocji.

Z ludźmi można zrobić wszystko!

Nie było tygodnia, żeby nie przybył jakiś nowy przykład, że Łapiński ma ludzi za nic. Zaczęło się w pierwszym dniu urzędowania, gdy jeszcze nieodwołanym przez premiera wiceministrom z rządu Jerzego Buzka kazał odebrać samochody, a pracowników powitał stwierdzeniem: "Dużo tu was. Jeśli ktoś chce odejść, nie będę zatrzymywać". Potem było coraz śmielej. Powiedzieć publicznie, że zwalnia się urzędników, bo są dowody na przestępczą działalność? Proszę bardzo! Oskarżyć dziennikarzy, że za pieniądze krytykują ministra? Dlaczego nie! Deklarować chęć współpracy ze wszystkimi dyrektorami kas chorych w piątek w nocy, by w poniedziałek rano nasłać na niektórych policję, prokuraturę i służby specjalne? Znakomity pomysł! Przez piętnaście miesięcy kręcić karuzelą stanowisk, zwalniać kolejnych urzędników, na ich miejsce przyjmując nowych, swoich? Ależ oczywiście. Przecież wszystko wolno! Doprowadził tym do sytuacji, w której dyrektorzy najważniejszych placówek medycznych obawiali się posądzenia nie tylko o formułowanie krytycznych opinii pod adresem ministra, ale – jak w czasach dawno zapomnianych – nawet o kontakty z dziennikarzami...

Prawo to ja!

Gdy Mariusz Łapiński został ministrem, zaczęło się wydawać, że jednoosobowo stanowi prawo. Że cokolwiek powie, natychmiast – skoro rzekł – staje się normą obowiązującą. Powiedział, że karetki mają wyjeżdżać do każdego wezwania? Powiedział! Więc po co jeszcze zmieniać jakieś rozporządzenie, by decyzja weszła w życie? Niektórzy uważają, że przekonanie Łapińskiego o własnej wszechmocy trzeba tłumaczyć względami osobowościowymi. Bardziej właściwa wydaje się diagnoza, że po prostu nie miał pojęcia, jak wygląda proces rządzenia – w tym stanowienia prawa. – Minister zdrowia nie rządzi dekretami – mówił z wyraźnym żalem kilka miesięcy po objęciu stanowiska.

Gdyby minister rządził dekretami, wszystko byłoby prostsze. Ot, choćby kwestie finansowe. Gdy Łapiński zaczynał urzędowanie, zapowiadał, że będzie się starać o dodatkowe pieniądze na ochronę zdrowia. Zdecydowana postawa ministra finansów Marka Belki przesądziła o zamrożeniu na 2002 r. składki na poziomie 7,75 procent. Nie minęły jednak cztery miesiące, a szef resortu zdrowia publicznie przedstawił obliczenia, z których czarno na białym wynikało, że system ochrony zdrowia pieniędzy ma w bród. – Dzięki wprowadzonym rozwiązaniom możemy zaoszczędzić nawet 8 miliardów złotych – mówił w lutym 2002 r. zdumionym dziennikarzom. Miliard złotych oszczędności miały przynieść zmiany na listach leków refundowanych, niemal 3 miliardy wprowadzenie Rejestru Usług Medycznych, następne... a zresztą, kto by teraz chciał wspominać, co rok temu mówił Łapiński. Liczą się efekty rządów, a nie obietnice.

Obiecać można, rozliczać – nie!

Urzędowanie Łapińskiego to jedna wielka obietnica. Obietnica, że będzie lepiej. Oczywiście wtedy, gdy znikną kasy chorych i zapanuje Narodowy Fundusz Zdrowia. Dlatego – w zasadzie – minister (były minister!) miał rację, kiedy się zżymał na krytykę ze strony mediów i opozycji. Przecież dopóki są kasy chorych, w systemie ochrony zdrowia nie może zdarzyć się nic dobrego. Wszystko dobre przyjdzie wraz z funduszem.

Nieopatrznie, na początku urzędowania, Łapiński zadeklarował, że 2002 r. będzie okresem przejściowym między systemem kas chorych a funduszem. Niektórzy zaczęli sarkać, że w okresie przejściowym ze złego do dobrego powinno się zacząć już poprawiać, a nie pogarszać, ale to tylko niektórzy! Pozostali wiedzieli, że do systemu ochrony zdrowia powróciła dialektyka marksistowsko-leninowska. W miarę rozwoju systemu socjalistycznego walka klas się zaostrza, a nie słabnie. Czyli, im bliżej ideału – tym więcej wrogów i przeciwności.

Co nam da Fundusz?

Ekstrapolując obietnice, składane przez b. ministra w ciągu 15 miesięcy – na dzień, po którym ruszy wreszcie Narodowy Fundusz Zdrowia, można wyobrazić sobie system doskonały.

Po pierwsze, fundusz będzie płacić za wszystko. Koniec z koszmarem limitów i nadwykonań, nie dającym spać dyrektorom szpitali i właścicielom placówek medycznych. Wprawdzie z przepisów wcale to nie wynika, ale taką obietnicę w imieniu Łapińskiego składała menedżerom wiceminister Ewa Kralkowska. Co więcej – wszystkim będzie płacić tyle samo. No, prawie tyle samo. Ile dokładnie? Dyrektorzy – po zapowiedziach – mogli liczyć, że więcej. Kiedy zobaczyli aneksy do kontraktów na br., okazało się, że płacić się będzie teraz mniej. – Do czasu aż znikną kasy chorych – pocieszają się, licząc dni, które pozostały do inauguracji działalności Funduszu.

Po drugie, koniec kolejek do lekarzy, zwłaszcza specjalistów. Nie wiadomo, co prawda, jak ten cud się dokona, skoro pieniędzy w systemie ma być mniej. Hipotezy są dwie: albo lekarze zostaną zmoblizowani, skoszarowani i zagnani do pracy w ramach obowiązkowej służby wojskowej, i przyjmując pacjentów 24 godziny na dobę rozładują kilkumiesięczne kolejki... albo znikną z publicznych placówek. A wraz z nimi, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, znikną i kolejki pacjentów.

Po trzecie, lekarze podstawowej opieki zdrowotnej życie będą spędzać za kółkiem. Koniec problemów z pogotowiem ratunkowym. Każdy będzie sobie mógł wezwać lekarza, bo w ustawie jest zagwarantowana "nocna wyjazdowa pomoc lekarska". Kto za to zapłaci? Lekarz, oczywiście! Stawkę kapitacyjną najpierw mu się obniży, potem, z czasem, doda parę groszy.

Po czwarte, pacjent będzie mógł sobie wybrać każdy szpital, w całym kraju, w którym chce być leczony. Żadnych ograniczeń, żadnych barier. Szpitale kliniczne, instytuty, szpitale specjalistyczne – otwarte dla każdego. Że to pociągnie za sobą olbrzymie koszty? Że nie każdy musi być leczony w najlepszych placówkach? I jak zapobiec kolejkom, jakie niechybnie utworzą się do cieszących się największą sławą klinik i oddziałów? Malkontenctwo!

Po piąte, szpitale poradzą sobie z długami. Nie wiadomo do końca, w jaki sposób, ale w systemie idealnym (a takim przecież będzie system Narodowego Funduszu Zdrowia) nie ma miejsca na coś tak nieprzyjemnego jak długi. Więc choć przez piętnaście miesięcy nie zrobiono nic, by zatrzymać spiralę zadłużenia, a niekiedy wręcz ją nakręcano, problem zobowiązań wymagalnych (szacowanych na 3 do 5 mld zł) po prostu musi się sam rozwiązać.

Po szóste, będą tanie leki. Nie wiadomo dokładnie, jakie i kiedy, bo lista "leków za złotówkę" tworzy się w ciężkich bojach, ale będą.

Po siódme... Stop. Właśnie sobie uświadomiłam, że wyliczanie jasnych stron nowego systemu traci sens. Nowy minister zdrowia zdążył już ostrzec, że sytuacja nie poprawi się z dnia na dzień...

Ale kiedyś chyba będzie lepiej? Czy już zawsze tylko będziemy musieli konstatować: "Lepiej już było!"?

Bo jak miałoby nie być lepiej, to niech chociaż będzie mądrzej. I bardziej przejrzyście. I chociaż trochę normalniej.

Najpopularniejsze artykuły