Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 17–25/2018
z 22 marca 2018 r.


>>> Wyszukiwarka leków refundowanych


Lekooporność: Jakoś nie będzie

Halina Pilonis

Historia rozprzestrzenienia się w Polsce Klebsiella pneumoniae New Delhi obrazuje doskonale patologie naszego systemu ochrony zdrowia, którego naczelna dewiza wciąż brzmi: „jakoś to będzie”. W konsekwencji mamy sytuację epidemio-logiczną, która nie wystąpiła do tej pory w żadnym europejskim kraju.

Historia Klebsiella pneumoniae New Delhi w Polsce zaczęła się pięć lat temu pod koniec 2012 r., kiedy wykryto ją u leczonego w poznańskim szpitalu misjonarza, który przyjechał z Tanzanii. Bakterię mającą zdolność produkcji enzymów rozkładających wszystkie antybiotyki, w tym te ostatniej szansy, świat poznał już cztery lata wcześniej. Po raz pierwszy stwierdzono ją u pacjenta w stolicy Indii. W Polsce mamy obecnie 5 tysięcy wykrytych i udokumentowanych zakażeń, ale zdaniem specjalistów może być ich kilkakrotnie więcej. Bakteria opuściła już szpitale i jest rozpoznawana u osób, które nie leczyły się w tych placówkach.


Azjatycki chaos

W Polsce mamy już epidemię w województwie mazowieckim i podlaskim. Istnieje ryzyko, że wystąpi w innych regionach Polski. I co ciekawe, badania genetyczne pokazują, że źródłem wszystkich zakażeń jest ta sama bakteria zdiagnozowana u pierwszego pacjenta w Poznaniu.

– W żadnym innym kraju europejskim nie odnotowano takiej liczby zakażonych Klebsiella pneumoniae New Delhi jak w Polsce – mówi specjalista mikrobiologii lekarskiej i chorób wewnętrznych dr Tomasz Ozorowski, przewodniczący zespołu kontroli zakażeń szpitalnych w Szpitalu Klinicznym Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu. Największa częstotliwość zakażeń jest charakterystyczna dla Indii i Pakistanu. W tych państwach nosicielstwo w całej populacji jest powszechne i może według niektórych szacunków wynosić do 20% wszystkich mieszkańców kraju. W Wielkiej Brytanii, gdzie żyje wielu Hindusów i Pakistańczyków, którzy odwiedzają swoją ojczyznę notuje się około 500 pacjentów rocznie, z których większość ma różne szczepy bakteryjne. W Anglii pacjenci, u których stwierdzi się tego rodzaju drobnoustroje, są niezwłocznie poddawani izolacji i nie dochodzi do tak masowych transmisji jak w u nas.

W Polsce problem epidemicznego rozprzestrzeniania bakterii New Delhi dotyczy województw mazowieckiego i podlaskiego. – Niestety, po przekroczeniu pewnego progu, pojawia się efekt kuli śniegowej, bardzo trudnej, a właściwie niemożliwej do zatrzymania – ostrzega Ozorowski.


Minister uspokaja, czas mija

Mimo alarmów i apeli ze strony specjalistów, jeszcze w marcu ubiegłego roku ówczesny minister zdrowia Konstanty Radziwiłł zapewniał, że jego resort monitoruje sytuację. – Liczba przypadków narasta. Ale spokojnie, to nie jest lawina – mówił. Źle ocenił sytuację, bo zabrakło mu wyobraźni albo wierzył, że Klebsiella pneumoniae New Delhi posłucha pobożnych życzeń ministra. Tymczasem dane mówiły same za siebie. Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów (KORLD) podawał w 2013 r., że w całym kraju zdiagnozowano 105 zakażonych i nosicieli. Od tego czasu ich liczba wzrosła 50 razy. – Jest ich tak dużo, że nie nadążamy z badaniami potwierdzającymi zakażenie – mówi dr Ozorowski.

Najgorzej jest w Mazowieckiem i Podlaskiem. Według raportu KORLD, w 2015 r. na terenie Mazowsza stwierdzono 410 przypadków. Rok później było ich już 1400. Ale jeszcze wtedy mazowiecki sanepid na swojej stronie internetowej pisał, że mimo wzrostu zarejestrowanych przypadków, obecny stan nie uzasadnia kreowania przez media paniki o istniejącej epidemii.

Na początku lutego br. resort zdrowia w odpowiedzi udzielonej Rzecznikowi Praw Pacjenta na pytanie dotyczące zakażeń szpitalnych na oddziałach pediatrycznych poinformował, że przygotowywany jest projekt rozporządzenia w sprawie standardu organizacyjnego zapobiegania zakażeniom spowodowanym biologicznymi czynnikami chorobotwórczymi o szczególnej zjadliwości lub oporności na antybiotyki. W rozporządzeniu mają znaleźć się m.in. kwestie niezwłocznego zgłaszania przez laboratoria do PPIS wyników badań w kierunku Klebsiella pneumoniae NDM oraz możliwość izolacji pacjentów, u których wykryto Klebsiella pneumoniae NDM.


Szpital bez kontroli

Specjaliści podkreślają, że zakażeń szpitalnych nie da się uniknąć, ale można je ograniczyć nawet w 70%. Zdaniem mikrobiologa dr. Tomasza Ozorowskiego, w Polsce brakuje optymalnego systemu zapobiegania zakażeniom szpitalnym. Nasze przepisy zmuszają placówki przede wszystkim do pozorowanych działań biurokratycznych. Wypełnia się sterty papierów, ale nie prowadzi analizy efektów skuteczności działań profilaktycznych. Nikt nawet dokładnie nie liczy zakażeń szpitalnych, bo brakuje do tego narzędzi, wiedzy, a i nikomu się to nie opłaca, bo mogłoby narazić szpital na roszczenia odszkodowawcze.

W związku z rozprzestrzenianiem się Klebsiella pneumoniae New Delhi od listopada 2015 r. na Mazowszu szpitale zostały zobligowane do przeprowadzania badań przesiewowych u pacjentów przy przyjęciu, przestrzegania zasad izolacji zakażonych, procedur higienicznych, zwłaszcza higieny rąk i dezynfekcji powierzchni oraz zwiększenia natężenia kontroli wewnętrznych, a także raportowania danych epidemiologicznych.

Jednak z braku pieniędzy, izolatek i personelu nie przestrzegano restrykcyjnie tych zaleceń. Tylko w około 40% przypadków zastosowano odpowiednie izolatki dla chorych. Poza tym w kartach wypisowych ze szpitali nie zawsze zamieszcza się informacje o nosicielstwie. Efekt: obecne dane sanepidu za III kwartały 2017 r. świadczą o nadal utrzymującej się niepokojącej sytuacji epidemiologicznej. W tym czasie wykryto ponad 1700 przypadków.


Polski brudas

Dr T. Ozorowski podkreśla, że jednym z największych grzechów polskich szpitali jest nieodpowiednia higiena rąk personelu medycznego. Badania zużycia środków do dezynfekcji rąk w naszych lecznicach ewidentnie dowodzą, że lekarze i pielęgniarki zbyt rzadko myją ręce. A powinni to robić zawsze między badaniem każdego pacjenta. – Nadużywane są za to rękawiczki jednorazowe. Jednak bez mycia rąk samo wyjmowanie ich z pojemników rozprzestrzenia bakterie – ostrzega mikrobiolog. W dodatku nasz biały personel nie zmienia codziennie odzieży używanej w pracy. Tymczasem zalecenia mówią, że takie ubranie musi mieć krótki rękaw i być często prane. Klebsiella pneumoniae potrafi tygodniami żyć poza organizmem człowieka, miedzy innymi na fartuchu. Bakteria rozprzestrzenia się też przez przedmioty, które lekarze i pielęgniarki noszą przy sobie – długopisy, telefony komórkowe itp.

Zapytani anonimowo lekarze, dlaczego polski personel medyczny zbyt rzadko myje ręce, często tłumaczą to zbyt dużą ilością obowiązków i zbyt małą liczbą pracowników. – Można mówić, że mamy za dużo pacjentów pod opieką albo że za dużo innych biurokratycznych obowiązków, ale prawda jest taka, że brakuje kontroli. Czy lekarz, który nie musiałby zdawać egzaminów, dokształcałby się systematycznie? Taka jest ludzka natura – mówi lekarka z warszawskiego szpitala. – Nieustanne szkolenia w zakresie higieny rąk i zakażeń szpitalnych oraz kontrola to jedyna droga do zmiany tej sytuacji – dodaje.




Najpopularniejsze artykuły

Fenomenalne organoidy

Organoidy to samoorganizujące się wielokomórkowe struktury trójwymiarowe, które w warunkach in vitro odzwierciedlają budowę organów lub guzów nowotworowych in vivo. Żywe modele części lub całości narządów ludzkich w 3D, w skali od mikrometrów do milimetrów, wyhodowane z tzw. indukowanych pluripotentnych komórek macierzystych (ang. induced Pluripotent Stem Cells, iPSC) to nowe narzędzia badawcze w biologii i medycynie. Stanowią jedynie dostępny, niekontrowersyjny etycznie model wczesnego rozwoju organów człowieka o dużym potencjale do zastosowania klinicznego. Powstają w wielu laboratoriach na świecie, również w IMDiK PAN, gdzie badane są organoidy mózgu i nowotworowe. O twórcach i potencjale naukowym organoidów mówi prof. dr hab. n. med. Leonora Bużańska, kierownik Zakładu Bioinżynierii Komórek Macierzystych i dyrektor w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej w Warszawie im. Mirosława Mossakowskiego Polskiej Akademii Nauk (IMDiK PAN).

10 000 kroków dziennie? To mit!

Odkąd pamiętam, 10 000 kroków było złotym standardem chodzenia. To jest to, do czego powinniśmy dążyć każdego dnia, aby osiągnąć (rzekomo) optymalny poziom zdrowia. Stało się to domyślnym celem większości naszych monitorów kroków i (czasami nieosiągalną) linią mety naszych dni. I chociaż wszyscy wspólnie zdecydowaliśmy, że 10 000 to idealna dzienna liczba do osiągnięcia, to skąd się ona w ogóle wzięła? Kto zdecydował, że jest to liczba, do której powinniśmy dążyć? A co ważniejsze, czy jest to mit, czy naprawdę potrzebujemy 10 000 kroków dziennie, aby osiągnąć zdrowie i dobre samopoczucie?

Cukrzyca: technologia pozwala pacjentom zapomnieć o barierach

Przejście od leczenia cukrzycy typu pierwszego opartego na analizie danych historycznych i wielokrotnych wstrzyknięciach insuliny do zaawansowanych algorytmów automatycznego jej podawania na podstawie ciągłego monitorowania glukozy w czasie rzeczywistym jest spełnieniem marzeń o sztucznej trzustce. Pozwala chorym uniknąć powikłań cukrzycy i żyć pełnią życia.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

2024 rok: od A do Z

Czym ochrona zdrowia będzie żyć do końca roku? Kto i co wywrze na system ochrony zdrowia największy – pozytywny i negatywny – wpływ? Do pełnej prognozy potrzeba byłoby zapewne stu, jeśli nie więcej, haseł. Przedstawiamy więc wersję, z konieczności – i dla dobra Czytelnika – skróconą.

Demencja i choroba Alzheimera – jak się przygotować do opieki?

Demencja i choroba Alzheimera to schorzenia, które dotykają coraz większą liczbę seniorów, a opieka nad osobą cierpiącą na te choroby wymaga nie tylko ogromnej empatii, ale także odpowiednich przygotowań i wiedzy. Choroby te powodują zmiany w funkcjonowaniu mózgu, co przekłada się na stopniową utratę pamięci, umiejętności komunikacji, a także zdolności do samodzielnego funkcjonowania. Dla rodziny i bliskich opiekunów staje się to wielkim wyzwaniem, gdyż codzienność wymaga przystosowania się do zmieniających się potrzeb osoby z demencją. Jak skutecznie przygotować się do opieki nad seniorem i jakie działania podjąć, by zapewnić mu maksymalne wsparcie oraz godność?

Wygrać z sepsą

W Polsce wciąż nie ma powszechnej świadomości, co to jest sepsa. Brakuje jednolitych standardów jej diagnostyki i leczenia. Wiele do życzenia pozostawia dostęp do badań mikrobiologicznych, umożliwiających szybkie rozpoznnanie sespy i wdrożenie celowanej terapii. – Polska potrzebuje pilnie krajowego programu walki z sepsą. Jednym z jej kluczowych elementów powinien być elektroniczny rejestr, bo bez tego nie wiemy nawet, ile tak naprawdę osób w naszym kraju choruje i umiera na sepsę – alarmują specjaliści.

Budowanie marki pracodawcy w ochronie zdrowia

Z Anną Macnar – dyrektorem generalnym HRM Institute, ekspertką w obszarze employer brandingu, kształtowania i optymalizacji środowiska pracy, budowania strategii i komunikacji marki oraz zarządzania talentami HR – rozmawia Katarzyna Cichosz.

Jak cyfrowe bliźniaki wywrócą medycynę do góry nogami

Podobnie jak model pogody, który powstaje za pomocą komputerów o ogromnej mocy obliczeniowej, można generować prognozy zdrowotne dotyczące tego, jak organizm za-reaguje na chorobę lub leczenie, niezależnie od tego, czy jest to lek, implant, czy operacja. Ilość danych potrzebnych do stworzenia modelu zależy od tego, czy modelujemy funkcjonowanie całego ciała, wybranego organu czy podsystemu molekularnego. Jednym słowem – na jakie pytanie szukamy odpowiedzi.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Aż 9,3 tys. medyków ze Wschodu ma pracę dzięki uproszczonemu trybowi

Już ponad 3 lata działają przepisy upraszczające uzyskiwanie PWZ, a 2 lata – ułatwiające jeszcze bardziej zdobywanie pracy medykom z Ukrainy. Dzięki nim zatrudnienie miało znaleźć ponad 9,3 tys. członków personelu służby zdrowia, głównie lekarzy. Ich praca ratuje szpitale powiatowe przed zamykaniem całych oddziałów. Ale od 1 lipca mają przestać obowiązywać duże ułatwienia dla medyków z Ukrainy.

Kongres Zdrowia Seniorów 2024

Zdrowy, sprawny – jak najdłużej – senior, to kwestia interesu społecznego, narodowego – mówili eksperci podczas I Kongresu Zdrowia Seniorów, który odbył się 1 lutego w Warszawie.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.




bot